Научная статья на тему 'Буюк Британиянинг таълим тизими'

Буюк Британиянинг таълим тизими Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
4074
518
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
таълим тизими / мактабгача таълим / бошланғич таълим / саводхонлик мактаби / замонавий мактаб / техник мактаб / умумлаштирилган мактаб / мактаб-пансионат / коллеж / олий таълим / университет / бакалавриат / магистратура / докторантура / Англия ва Уэльс таълим тизими / Шимолий Ирландия таълим тизими / Шотландия таълим тизими / фалсафа магистри / фалсафа доктори. / еducation system / preschool education / primary education / school of grammar / modern school / technical school / general school / school boarding house / college / the higher education / university / bachelor degree / magistracy / doctoral studies / education system of England and Wales / education system of Northern Ireland / education system of Scotland / master of philosophy / doctor of philosophy.

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Хошимов Пазлиддин Зукурович, Орипов Махмуд Ашурович

Мақолада Буюк Британия халқ таълимининг тарихи, таълимнинг мактабгача таълим, бошланғич таълим, саводхонлик мактаби, замонавий мактаб, техник мактаб, умумлаштирилган мактаб, мактаб-пансионати сингари бўғинлари тавсифланган. Унда Буюк Британия таълим тизимининг асосий босқичлари, таълим тизими маъмурий жиҳатдан ва анъаналарга биноан учта тизим ости гуруҳларга бўлиниши, касбий тайёргарликнинг даражалари, олий таълим тизимининг хусусиятлари, мамлакат университетларининг коллегиал ва унитар университетларга бўлиниши, университетларнинг ўз таълим даражаларини бериши бўйича биринчи ва олий тоифаларга ажратилиши ёритиб берилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

EDUCATION SYSTEM OF GREAT BRITAIN

In article the history of national education of Great Britain, such education links as preschooleducation, primary education, school of grammar, modern school, technical school, the general school, school boarding house are characterized. Besides the main steps of an education system of Great Britain, division of the education system from administrative point of view and from traditions dividing to three subsystem groups, extent of vocational training, the higher education system’s feature, division of universities of the country of joint and unitary, classification of universities by delivery of the extents of education on the first and highest categories are studied.

Текст научной работы на тему «Буюк Британиянинг таълим тизими»

Хошимов Пазлиддин Зукурович,

Узбекистон Миллий университети «Иктисодиёт» факультети «Минтакавий иктисодиёт» кафедраси мудири, иктисод фанлари номзоди, доцент; Орипов Махмуд Ашурович, Бухоро давлат университети «Иктисодиёт» кафедраси мудири, иктисод фанлари номзоди, доцент

БУЮК БРИТАНИЯНИНГ ТАЪЛИМ ТИЗИМИ

ХОШИМОВ П.З., ОРИПОВ М.А. БУЮК БРИТАНИЯНИНГ ТАЪЛИМ ТИЗИМИ

Маколада Буюк Британия халк таълимининг тарихи, таълимнинг мактабгача таълим, бошланFич таълим, саводхонлик мактаби, замонавий мактаб, техник мактаб, умумлаштирил-ган мактаб, мактаб-пансионати сингари б^инлари тавсифланган. Унда Буюк Британия таълим тизимининг асосий боскичлари, таълим тизими маъмурий жих,атдан ва анъаналарга биноан учта тизим ости гурух,ларга булиниши, касбий тайёргарликнинг даражалари, олий таълим тизимининг хусусиятлари, мамлакат университетларининг коллегиал ва унитар университетларга булиниши, университетларнинг уз таълим даражаларини бериши буйича биринчи ва олий тоифаларга ажратилиши ёритиб берилган.

Таянч суз ва тушунчалар: таълим тизими, мактабгача таълим, бошланFич таълим, саводхонлик мактаби, замонавий мактаб, техник мактаб, умумлаштирилган мактаб, мактаб-пансионат, коллеж, олий таълим, университет, бакалавриат, магистратура, докторантура, Англия ва Уэльс таълим тизими, Шимолий Ирландия таълим тизими, Шотландия таълим тизими, фалсафа магистри, фалсафа доктори.

ХАШИМОВ П.З., ОРИПОВ М.А. СИСТЕМА ОБРАЗОВАНИЯ ВЕЛИКОБРИТАНИИ

В статье охарактеризованы история народного образования Великобритании, такие звенья образования как дошкольное образование, начальное образование, школа грамматики, современная школа, техническая школа, общая школа, школа-пансионат. В ней освещены основные ступени системы образования Великобритании, разделение системы образования с административной точки зрения и традициям на три подсистемные группы, степени профессиональной подготовки, особенности системы высшего образования, разделение университетов страны на коллегиальные и унитарные, классификация университетов по выдаче своих степеней образования на первые и высшие категории.

Ключевые слова и понятия: система образования, дошкольное образование, начальное образование, школа грамматики, современная школа, техническая школа, общая школа, школа-пансионат, колледж, высшее образование, университет, бакалавриат, магистратура, докторантура, система образования Англии и Уэльса, система образования Северной Ирландии, система образования Шотландии, магистр философии, доктор философии.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2017, 12

HASHIMOV P. Z., ORIPOV M. A. EDUCATION SYSTEM OF GREAT BRITAIN

In article the history of national education of Great Britain, such education links as preschool-education, primary education, school of grammar, modern school, technical school, the general school, school boarding house are characterized. Besides the main steps of an education system of Great Britain, division of the education system from administrative point of view and from traditions dividing to three subsystem groups, extent of vocational training, the higher education system's feature, division of universities of the country of joint and unitary, classification of universities by delivery of the extents of education on the first and highest categories are studied.

Keywords: education system, preschool education, primary education, school of grammar, modern school, technical school, general school, school boarding house, college, the higher education, university, bachelor degree, magistracy, doctoral studies, education system of England and Wales, education system of Northern Ireland, education system of Scotland, master of philosophy, doctor of philosophy.

Буюк Британияда сунгги йилларда таълим давлатнинг ижтимоий сиёсатида муцим урин эгалламоцда. Бу мамла-катнинг Англия, Уэльс, Шотландия ва Шимолий Ирландияга булинишига царамай, уларда таълим тизими тарихан ухшаш тенденцияларга эга. Бироц цар бир минтаца бир-биридан таълимга оид муаммоларни цал цилишда узига хос-лиги билан ажралиб туради.

Буюк Британия халк таълимининг тарихи Рим империяси хукмронлиги даврларини камраб олади. Урта асрларда мактаблар лотин саводхонлиги учун ташкил этилган булиб, уларда амалий куникмаларни шакллантириш устозлар ва шогирдлар тизими куринишида намоён булган. Бу даврда иккита университет, бири Оксфордда, иккинчиси Кембрижда очилган эди. Эдуард IV1 кироллиги даврида саводхонлик (савод) мактаб (gramma school)лари-нинг бепул тизими шаклланди.

XIX асрнинг бошларигача Буюк Британия-нинг мактаблари черковлар хузурида булиб, XIX асрнинг иккинчи ярмидан бошлаб бепул бошланFич дунёвий таълим жорий этилди. Мамлакатда, шунингдек, олий ва махсус таълим хам ривожланди. Пойтахтда Лондон уни-верситети ва Кирол коллежи (хозирги Лондон университети) фаолият курсата бошладилар. Булардан ташкари, XIX асрнинг охирларида йирик шахарларда «Кизил Fишт универси-тетлари (Redbrick university)» очилди. Уларда аник ва мухандислик фанлари укитилар эди. Кайд этиш жоизки, Буюк Британиянинг бошланFич таълим тарихида «Якшанба мак-

1 (1441-1483) Хукмронлик даври 1461-1470 ва 14711483 йиллар. (тахр.)

таби» жамоатчилик томонидан маъкулланиб, бундай мактаблар оммавийлашиб борди. 1798 йилда «Якшанба мактаблари жамияти» ташкил этилди. Уша даврда Шотландияда 600 нафар, Англия ва Уэльсда 5 млн. нафар болалар бу мактабларда тахсил олар эдилар.

Буюк Британияда 1918 йилга келиб бепул халк таълими жорий этилди. Умуман олганда, XIX асрда Англияда умумий халк таълими тизими шаклланди. Шунингдек, XIX аср охи-рида мамлакатда кечки мактаблар хам кенг таркалган эди. 90-йилларда касбий ва техник мактаблар кенг ривожлана бошлади. Булар билан бирга XIX асрнинг иккинчи ярмида «реал мактаблар» ва «санъат мактаблар»и хам шаклланди. XIX асрнинг урталарида кизлар учун урта мактабларда ва 1860 йилдан бошлаб аёлларга университетларда укишга рухсат этилди.

1918 йилга келиб Англияда 14 ёшгача булган болаларнинг укиши мажбурий килиб куйилди. 20-йилларда мамлакатда «Урта таъ-лим барча учун» деган шиор оммавийлашди ва шу тарика Буюк Британияда халк таълими такомиллашиб борди.

Иккинчи Жахон урушидан кейин Англияда куйидаги таълим тизими шаклланди: а) мактабгача таълим;

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2017, 12

б) бошланFич таълим;

в) саводхонлик мактаби;

г) замонавий мактаб;

д) техник мактаб;

е) умумлаштирилган (уюшган) мактаб.

Буюк Британияда бундай мактаблар-

дан ташкари хусусий мактаблар хам узок, даврдан буён фаолият курсатиб келмокда. Иккинчи Жахон урушидан кейин, айникса 1960-йилларда Буюк Британияда замонавий мактабларни шакллантириш буйича илмий тадкикотлар ва илмий-тажриба ишлари кенг олиб борилди. Бу ишлардан кузланган максад Англияда жахондаги энг юкори андозаларга жавоб берадиган таълим тизимини шакллантириш эди. Мазкур ишларни бажаришга нафакат педагогик муассасалар, балки уни-верситетлар хам уз хиссаларини кушдилар.

Бу ишлар замирида Буюк Британия таълим тизимидаги камчиликларни бартараф этиш ва инглиз таълим тизимини энг илFор мамла-катлар даражасига етказиш ётар эди. Шундай килиб, мамлакатда етарли даражада ихчам ва мукаммал замонавий таълим тизими шакл-ланди.

Буюк Британия таълим тизимида унинг таянчи булиб хисобланган бошланFич таъ-лимга алохида эътибор каратилган. Бу таълим шаклининг тарихи хам XIX асрга бориб такалади.

Хозирги даврда Буюк Британияда кичик ёшдаги болалар таълимига алохида эътибор берилиб, бу борадаги илмий-тадкикот ишлари кенгайиб, бундай болалар учун адабиётларни чоп эттириш кулами ортиб бормокда. Сунгги 35 йил давомида Буюк Британияда мактабгача таълим тизимида бир катор узгаришлар содир булди. Ижобий узгаришларнинг тавсифи ва мазмунига караб, мактабгача таълимнинг тараккиётини икки боскичга: 1980-1996 йил-лар ва 1997 йилдан хозирги давргача булган даврларга шартли равишда булиш мумкин.

Мактабгача таълим тизими ривожланиши-нинг биринчи боскичи Буюк Британия жамоат-чилигининг болаларни мактабгача тайёр-лашнинг сифати, натижаси ва барча учун мос келишига каратилган эхтиёжларни кондириш билан боFлик булган масалаларни хал этишга каратилган. Бу даврда педагогларнинг диккати мактабгача таълим тизимининг истикболда ривожланишини «пастдан» бошлашга, яъни

мазкур тизимдаги тарбия масканларининг дастурларини такомиллаштиришга каратилди. Кейинчалик педагоглар бу соханинг риво-жига тизимли ёндашиш зарурлигини англаб, бу жараёнга давлат аралашуви лозимлиги, яъни соханинг ривожини «юкоридан» амалга ошириш лозимлигини тушуниб етдилар. Буюк Британияда 1996 йилда барча мактабгача таълим муассасалари учун бажарилиши мажбу-рий булган меъёрий жужжат кабул килинди.

Мактабгача таълим тизими ривожланиши-нинг иккинчи боскичида эса мамлакатда давлат ва жамоатчиликнинг мактабгача таълим тизимини ривожлантиришга оид дастурий-услубий ва меъёрий-хукукий мажмуавий хужжатлар (2007 йил) яратилиб амалиётга татбик этилди. Бу даврда мактабгача таълим тизимига «базавий даража» макоми берилиб, барча болаларнинг юкори сифатли таълим олишларини таъминлаш йуналиши белгилаб олинди. Сунгги йилларда Британия хукумати мактабгача таълим тизимини ривожлантиришга алохида эътибор каратмокда. Чунки мактабгача таълим тизимини мазмунан бойи-тиш мамлакат келажагини белгилайди. Айни пайтда Буюк Британиянинг мактабгача таълим тизимини ривожлантиришда педагоглар ва ота-оналарнинг роли катта булиб, улар хукуматнинг бу сохадаги сиёсатини белги-лашга уз хиссаларини кушмокдалар.

Умуман олганда бугунги кунда мамлакатда миллий хусусият ва анъаналарни саклаган холда мактабгача таълимга оид янги укув-методик ва меъёрий-хукукий хужжатлар ишлаб чикилиб амалга татбик этилмокда1.

Буюк Британияда базавий-мактабгача таълим тизими дунёдаги энг илFор укув-услубий меъёрларни узига сингдирган хамда у таълимнинг бошка тизимлари билан уЙFунлашти-рилган (1-расм).

Буюк Британияда таълим тизими куйидаги турт боскичга булинади:

• бошланFич таълим (Primary school) - 5-11 ёшдаги болалар;

• урта таълим (Secondary school) - 11-16 ёшдаги болалар ва усмирлар;

• кейинги таълим (Further school) - 16-18 ёшдагилар;

1 http:www.dissercat.com

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2017, 12

1-расм. Буюк Британия таълим тизимининг асосий боск.ичлари1.

Докторантура (3-5 йил) 5 и л

Магистратура (1-2 йил) ъ а I> s и

Бакалавриат 3-4 йил (тиббиёт йуналиши 6 йил) л О

Олтинчи синф «Sixth Form»

Умумий мактаб Саводхонлик мактаби Замонавий урта мактаб Шахар технологик коллежи й и р у б * а м й и м у таълим Тулик, урта таълим

Бошлантич таълим м

Мактабгача таълим

• олий таълим (Higher education) - 18 ёшдан юкори булган талабалар2.

Баъзи адабиётларда Буюк Британиянинг таълим тизими куйидаги боскичларга ажрат-ган холда тадкик килинган: мактабгача таълим, бошланFич таълим, умумий урта таълим, кейинги таълим тизими ва олий таълим3.

Буюк Британиянинг таълим тизими маъму-рий жихатдан ва анъаналарга биноан куйи-даги уч тизим ости гурухларга булинади: 1) Англия ва Уэльс; 2) Шимолий Ирландия; 3) Шотландия таълим тизимлари. Таъкидлаш лозимки, Англия ва Уэльс хамда Шимолий Ирландиянинг таълим тизимлари бир-бири-дан унчалик куп фарк килмайди. Бирок, Шот-ландиянинг таълим тизими узига хос анъана-лари ва хусусиятларига эга.

Англия ва Уэльсда таълим 5 ёшдан бошла-нади ва 11 ёшгача болалар бошланFич мактаб-ларда ёзув, укиш ва арифметика буйича уз савия ва куникмаларини шакллантирадилар. 11 ёшдан 16 ёшгача булган укувчилар урта мактаблар (умумтаълим - comprehensive schools, фанларни чукуррок ургатувчи мактаблар - grammar schools ва махсус урта мактаб-ларда - secondary modern schools) укишни давом эттирадилар. 16 ёшга тулгандан кейин

1 Расм муаллифлар томонидан тайёрланган.

2 Вяземский Е.Е. Современная система образования в Великобритании. // Журнал «Проблемы современного образования». 2010, № 6.

3 Там же.

эса ёшлар юкорида кайд этилган тартибларда иш тутишлари мумкин булади.

Шотландияда эса болалар бошланFич мак-табларида 4 ёшдан бошлаб 12 ёшгача укий-дилар. Сунг деярли барча укувчилар 6 йил умумтаълим мактаб (Comprehensive schools)ларида таълим оладилар. ТоFли худуд-ларда эса укитувчилар етишмовчилиги боис укувчилар 4 йил укиб, кейин укишларини бирон-бир умумтаълим мактабига кучира-дилар.

Шотландияда куплаб мактаблар таълим кенгашларига карашли булиб, улар уз кенгаш-лари томонидан молиялаштириладилар. Бир канча (19та) мактаблар таълим грантлари асо-сида молиялаштирилиб, кунгилли ташкилот-лар томонидан бошкарилади. Болаларнинг ота-оналари уз овоз бериш оркали баъзи мак-табларни махаллий кенгашларнинг молиялаш-тиришидан департамент томонидан молия-лаштиришга утказишлари мумкин.

Шимолий Ирландияда эса болалар 4 ёшдан 11 ёшгача бошланFич мактабда таълим оладилар. Урта таълим мактаблари укувчиларнинг диний мансублиги ва кобилиятига биноан ташкил этилган. «Назоратдаги мактаб (Controlled schools)» тулик хукумат томонидан молиялаштирилади. «Кунгиллилар мактабилар (Voluntary schools)»нинг маълум кисми турли кунгилли ташкилотларга, куп кисми эса чер-ковларга карашли булиб, улар турли хайрия фондлари томонидан молиялаштирилади. «Кунгиллилар мактаблари»нинг бир кисми

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2017, 12

насронийлар мактаблари булиб, улар Шимо-лий Ирландиянинг таълим департаментидан туFридан-туFри субсидиялар оладилар.

Шунингдек, Буюк Британияда оддий урта мактаблар билан бирга мактаб-пансионатлари (Boarding schools) кенг таркалган. Бундай мак-табларда укувчилар 8 йил давомида яшаб, укийдилар. Улар факат таътилларни уз уйла-рида утказадилар. Мактаб-пансионатларда иш юзасидан куплаб хизмат сафарларида була-диган ва турар жойларини бир ердан бошка ерга кучириб турадиган ота-оналарнинг фар-зандлари тахсил оладилар. Буюк Британияда пансионатлар узок даврлардан буён фаолият курсатиб келмокда. Улар хизматидан узига тук, юкори даражадаги нуфузга эга булган оилалар фарзандлари хам фойдаланадилар. Мамлакатда икки турдаги, яъни мустакил ва хусусий (Independent and Private Boarding Schools) пансионатлар фаолият курсатиб келмокда.

Буюк Британиянинг таълим тизимида урта умумталим асосидаги «Кейинги таълим» тизими алохида ахамиятга эга. Бу мамлакатда «Кейинги таълим» бизнинг тушунчамиздаги академик лицей ва касб-хунар коллежлари-мизни англатувчи таълим тизимининг тарки-бий кисмидир.

Мазкур таълим тизими турли коллеж, укув марказлари ва институтларни камраб олган тизим булиб, бу таълим муассасалари турли касбий-техник ва олий даражадаги мутахас-сисларни тайёрлайдилар. Буюк Британиянинг «Кейинги таълим» тизимида хаммаси булиб 700 га якин ихтисослашган коллежлар мав-жуд. Уларда 16-18 ёшдаги укувчилар ишлаб чикаришдан ажралмаган холда тахсил оладилар. Булардан ташкари «кейинги таълим» тизимида 7000 дан купрок тунги институт ва катта ёшдагиларни укитиш марказлари фаолият юритади. Бу укув муассасалари турли мутахассисликлар буйича кадр тайёрлайдилар ва ёши катталарнинг касбий маълумоти, малака ва маданий даражасини оширишга хизмат килади.

Буюк Британиядаги барча «кейинги таълим» муассасалари фаолияти махаллий орган-лар томонидан назорат килинади. Албатта тизимдаги кирол хартиясига эга булган таъ-лим муассасалари бундан мустаснодир. 60-йилларда «кейинги таълим» тизимида

катор узгаришлар содир булди. Бу тизимдаги таълим муассасаларига академик даража-ларни бериш хукуки берилди, яъни эндиликда техник ва тижорат коллежлари хузуридаги политехник таълим муассасаларида укиб, олий маълумотга эга булиш имконияти яра-тилди.

Уз навбатида касбий тайёргарлик 4 дара-жадан иборат (турдош ишларни бажарувчи (1-даража), мустакил ва масъулият билан иш бажарувчи (2-даража), мураккаб ва ухшаш ишларни бажарувчи (3-даража), махсус хусусий топширикларни бажарувчи (4-даража).

Алохида таъкидлаш лозимки, Буюк Британиянинг барча коллежларида таълим тизими ишлаб чикариш билан бевосита алокадор. Коллежларда бир йилдан беш йилгача таълим берилади.

Буюк Британиянинг олий таълим тизимини эса анъанавий тарзда академик университет ва касбга йуналтирилган политехник коллежлар ташкил килади. Уз навбатида таркибига кура Британиянинг университетлари колле-гиал ва унитарга булинади. Коллегиал универ-ситетларнинг ёркин намунаси сифатида уз таркибига 30 коллежни камраб олган Оксфорд ёки 29 коллеждан иборат Кембридж универ-ситетларини келтириш мумкин. Унитар уни-верситетлар таркибига эса факультет укув булимлари киради. Университетлар фаолияти киролнинг хартияси ёки уставлар асосида тар-тибга солинади.

Британия университетларининг расмий рахбари киролича томонидан тайинланадиган канцлер булиб, одатда у расмий шахс булиб хисобланади. Университет маъмуриятининг хакикий рахбари вице-канцлер (канцлер уринбосари) ёки (масалан, Шотландияда) рек-тордир.

Буюк Британия университетлари уз таълим даражаларини бериши буйича биринчи ва олий тоифаларга булинадилар. Купчилик уни-верситетларда табиий ва гуманитар фанлар буйича биринчи бакалавр академик даража берилади. Биринчи даржани берувчи курслар 3-4 йил (тиббиётда 6 йил) белгиланган. Биринчи даража икки турга, яъни расмий ва ананавийга булинади. Расмий даража белгиланган курсдаги (куп холларда асосий ва бир-нечта кушимча) фанларни чукур узлаш-тиришни такозо этади. Ананавий даражадаги

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2017, 12

курсларда эса купрок фанларни кенг урганиш зарур булади.

Буюк Британия олий укув юртларида олий даража фан магистри ва фалсафа докторига булинади. Фан магистри ёки санъат магистри талаба 12 йил укигандан сунг ва бакалавр даражасини олгандан кейингина берилади.

Охирги вактларда мамлакатда фалсафа магистри даражаси хам жорий этилди. Бу даража 2 йил ва ундан куп муддатда илмий-тадкикот ишлари бажарилганида берилади. Магистр даражаси Буюк Британияда куп таркалмаган, уни куп холларда докторлик тайёрловидан утиб булмаганларга берилади. Фалсафа доктори даражаси мамлакатда энг юкори илмий даража хисобланади. Бу даража докторлик диссертацияси тайёрланиб, муваф-факиятли химоя килингандан сунг берилади.

Одатда бундай ишларни тайёрлашга 3 йил ажратилади. Алохида холатларда фан ва ама-лиётнинг ривожига улкан хисса кушганларга фан доктори ёки адабиёт доктори олий даражаси берилади.

Хозирги даврда Буюк Британияда 90 та университет ва 64 та бошка олий таълим муассасаси фаолият курсатмокда. Мамлакат-нинг энг кадимги университетлари булиб Оксфорд (1167 йилда асос солинган) ва Кембридж (1209 йилда ташкил этилган) университетлари хисобланади.

Умуман олганда, Буюк Британиянинг таълим тизими узок тарихий даврда боскичма-боскич такомиллашиб борди ва куплаб мам-лакатлар учун андоза була оладиган даражага етди.

Адабиётлар руйхати:

1. Краснова Г.А. Открытое образование: цивилизационные подходы и перспективы. - М.: РУДН. 2002.

2. Огвоздин В.Ю. Управление качеством. Основы теории и практики. - М.: «Дело и Сервис», 2009.

3. Разумова Т.О., Телешова И.Г. Образование и человеческое развитие. - М.: ТЕИС, 2000.

4. Вяземский Е.Е. Современная система образования в Великобритании. // Журнал «Проблемы современного оброзования», 2010, № 6.

5. Тарасюк Л.Н. Высшее образование Великобритании в контексте Болонского процесса: учебно-методическое пособие. - М.: 2009.

6. http: www.dissercat.com.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2017, 12

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.