Научная статья на тему 'BOSHLANG‘ICH TA’LIMDA MATEMATIK SAVODXONLIKNI RIVOJLANTIRISHNING METODIK TIZIMI'

BOSHLANG‘ICH TA’LIMDA MATEMATIK SAVODXONLIKNI RIVOJLANTIRISHNING METODIK TIZIMI Текст научной статьи по специальности «Математика»

CC BY
27
14
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Inter education & global study
Область наук
Ключевые слова
Sonlar va amallar / kognitiv sohalarga / To‘rtinchi sinfda / savodxonlikni rivojlantirish / metodika / matematika / mulohaza yuritish. / числа и операции / познавательные области / Четвертый класс / развитие грамотности / методика / математика / рассуждение.

Аннотация научной статьи по математике, автор научной работы — D.M. Daminova

bugungi zamonaviy texnologik dunyoda muhim hisoblangan matematikaga oid bilimlarni va qobiliyatlarni rivojlantirish barcha bolalar uchun manfaatlidir. Matematika kundalik hayotda jumladan, muhandislik, arxitektura, buxgalteriya hisobi, bank, biznes, tibbiyot, ekologiya va aerokosmika kabi ko‘plab sohalarda juda muhimdir.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

METHODOLOGICAL SYSTEM OF MATHEMATICAL LITERACY DEVELOPMENT IN PRIMARY EDUCATION

в статье уделяется внимание развитию системы математических знаний и умений, необходимых для формирования математической грамотности у младших школьников. Раскрывается сущность математической грамотности как деятельности, включающей проведение математических рассуждений, применение математических понятий, методов, фактов и инструментов.

Текст научной работы на тему «BOSHLANG‘ICH TA’LIMDA MATEMATIK SAVODXONLIKNI RIVOJLANTIRISHNING METODIK TIZIMI»

NTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

Original peper

© D.M. Daminova1^_

1Termiz davlat pedagogika instituti, Termiz, O'zbekiston

Annotatsiya

KIRISH: bugungi zamonaviy texnologik dunyoda muhim hisoblangan matematikaga oid bilimlarni va qobiliyatlarni rivojlantirish barcha bolalar uchun manfaatlidir. Matematika kundalik hayotda jumladan, muhandislik, arxitektura, buxgalteriya hisobi, bank, biznes, tibbiyot, ekologiya va aerokosmika kabi ko'plab sohalarda juda muhimdir.

MAQSAD: matematika iqtisodiyot va moliya, shuningdek, hisoblash texnologiyalari va dasturiy ta'minotni rivojlantirish uchun juda muhimdir. Bugungi zamonaviy o'zgaruvchan dunyoda yangi ko'nikmalarni o'rganish va muammolarni hal qilish qobiliyatini takomillashtirishdan iborat.

MATERIALLAR VA METODLAR: boshlang'ich sinf o'quvchilarida matematik savodxonlik uchun zarur bo'lgan matematik bilim va ko'nikmalar tizimini shakllantirish va rivojlantirishga e'tibor qaratiladi. Matematik mulohazalarni yuritish, matematik tushunchalarni, usullarni, faktlarni va vositalarni qo'llash kabi matematik savodxonlik faoliyat sifatidagi mohiyati ochib beriladi.

MUHOKAMA VA NATIJALAR: TIMSS xalqaro baholash tizimi topshiriqlari asosida boshlang'ich sinf o'quvchilarida matematik savodxonligini rivojlantirishda tajribaviy shart-sharoitlarga e'tibor qaratilgan.

XULOSA: Shunday qilib, didaktik materiallarni o„quvchilarning o„quv materialini o„zlashtirish darajasini nazorat usullaridan biri sifatida qarash lozim. Shu bilan birga muayyan usul mazkur sinf, mazkur o„qituvchi uchun eng yaxshi usul bo„lmasligi ham mumkin. Shu sababli didaktik materiallar o„qituvchini o„quvchilarning bilimlarni o„zlashtirish darajasini aniqlash imkonini beradigan individual tekshirish uchun nazorat turlarini tuzishdan xalos eta olmaydi. Bu umummetodikaning asosiy vazifalaridan biridir.

Kalit so'zi: Sonlar va amallar, kognitiv sohalarga, To'rtinchi sinfda, savodxonlikni rivojlantirish, metodika, matematika, mulohaza yuritish.

МЕТОДИЧЕСКАЯ СИСТЕМА РАЗВИТИЯ МАТЕМАТИЧЕСКОЙ ГРАМОТНОСТИ В НАЧАЛЬНОМ ОБРАЗОВАНИИ

Iqtibos uchun: Daminova D.M. Boshlang'ich ta'limda matematik savodxonlikni rivojlantirishning metodik tizimi.// Inter education & global study. 2024. № 3(2). B.41-49.

© Д.М. Даминова1^ 1Термезский государственный педагогический институт, Термез, Узбекистан

Аннотация

ВВЕДЕНИЕ: в статье уделяется внимание развитию системы математических знаний и умений, необходимых для формирования математической грамотности у младших школьников. Раскрывается сущность математической грамотности как деятельности, включающей проведение математических рассуждений, применение математических понятий, методов, фактов и инструментов.

ЦЕЛЬ: математика играет решающую роль в развитии экономики и финансов, а также вычислительных технологий и программного обеспечения. Мы говорим об изучении новых навыков и улучшении способности решать проблемы в современном меняющемся мире.

МАТЕРИАЛЫ И МЕТОДЫ: основное внимание уделяется формированию и развитию системы математических знаний и умений, необходимых для математической грамотности у младших школьников. Раскрывается сущность математической грамотности как деятельности, заключающейся в проведении математических рассуждений, применении математических понятий, методов, фактов и средств.

ОБСУЖДЕНИЕ И РЕЗУЛЬТАТЫ: особое внимание уделяется экспериментальным условиям развития математической грамотности у младших школьников на основе заданной международной системы оценки TIMSS.

ЗАКЛЮЧЕНИЕ: таким образом, дидактический материал следует рассматривать как один из методов контроля уровня освоения материала охотниками. Однако конкретный метод может быть не лучшим для этого класса, этого охотника. По этой причине дидактический материал не может избавить охотника от построения видов контроля для индивидуальной проверки, позволяющей определить степень усвоения знаний охотниками. Это одна из основных задач общей методики.

Ключевые слова: числа и операции, познавательные области, Четвертый класс, развитие грамотности, методика, математика, рассуждение.

Для цитирования: Даминова Д.М. Методическая система развития математической грамотности в начальном образовании. // Inter education & global study. 2024. № 3(2). С.41—49.

METHODOLOGICAL SYSTEM OF MATHEMATICAL LITERACY DEVELOPMENT IN PRIMARY EDUCATION_

© Dilbar M. Daminova1®

1Termez State Pedagogical Institute, Termez, Uzbekistan_

Annotation

NTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

INTRODUCTION: the article focuses on the development of a system of mathematical knowledge and skills necessary for the formation of mathematical literacy in younger schoolchildren. The essence of mathematical literacy as an activity involving mathematical reasoning, the use of mathematical concepts, methods, facts and tools is revealed.

AIM: mathematics plays a crucial role in the development of economics and finance, as well as computing technologies and software. We are talking about learning new skills and improving the ability to solve problems in today's changing world.

MATERIALS AND METHODS: the main attention is paid to the formation and development of a system of mathematical knowledge and skills necessary for mathematical literacy in younger schoolchildren. The essence of mathematical literacy is revealed as an activity consisting in conducting mathematical reasoning, applying mathematical concepts, methods, facts and means.

DISCUSSION AND RESULTS: special attention is paid to the experimental conditions for the development of mathematical literacy in younger schoolchildren based on the specified international TIMSS assessment system.

CONCLUSION: thus, didactic material should be considered as one of the methods of controlling the level of material development by hunters. However, a particular method may not be the best for this class, this hunter. For this reason, the didactic material cannot save the hunter from building types of control for individual verification, which allows to determine the degree of assimilation of knowledge by hunters. This is one of the main tasks of the general methodology.

Key words: numbers and operations, cognitive areas, Fourth grade, literacy development, methodology, mathematics, reasoning.

TIMSS 2019 yil mamlakatlarining taxminan yarmida boshlangan baholashning raqamli formatiga o'tish TIMSS 2023 da yakunlanayotganini anglash muhim, chunki TIMSS 2023 to'liq raqamli formatda bo'ladi.

TIMSS 2023 to'liq raqamli hisoblanadi. TIMSS 2023 ning asosiy maqsadi - bu kompyuterga asoslangan baholashning afzalliklaridan, shu jumladan, yangi va takomillashtirilgan baholash elementlari va usullarini o'z ichiga olgan to'liq raqamli savollarni ishlab chiqish tizimidan foydalanish, ushbu tizimga ta'sir ko'rsatadigan innovatsion savollarni ishlab chiqish qobiliyatini bilishdir. Raqamli baholash quyidagilarga imkon beradi:

1. Matematik konsepsiyalarning dinamik tomonlarini, masalan, munosabatlar va geometrik operatsiyalarni hisobga olish, bu tushunchalar haqiqatan ham murojaat qilinadigan narsalarga yaqin interaktiv simulyatsiyalar yoki vositalarni taklif qilish.

For citation: Dilbar M. Daminova. (2024) 'Methodological system of mathematical literacy development in primary education', Inter education & global study, (3(2)), pp. 41-49. (In Uzbek).

NTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

2. Ba'zi protsessual va ikkilamchi hisoblash vazifalarini kompyuterga topshirish orqali kognitiv jarayonlarini baholash yaxshilandi, bu yesa o'quvchilarga

strategiya va matematik fikrlashga e'tibor berish imkoniyatini yaratdi.

3. O'quvchilarning muammolarni hal qilish strategiyalari, noto'g'ri tushunchalari va testlarni topshirish yondashuvlari haqida ko'proq bilib olish uchun ishlatilishi mumkin bo'lgan o'quvchilarning tegishli namunaviy javoblari bilan bog'liq ma'lumotlarni qayta ishlash.

4. Testlarni namoyish qilish va javob berishning umumiy formatlarini boyitish, o'quvchilarning faolligi va TIMSSda qatnashish motivatsiyasini yaxshilashga yordam berish.

Matematika fanidan 4- sinf ta'lim standartlari matematik mazmun va amaliyot standartlaridan iborat. Matematik mazmun standartlari 4-sinfda matematik mazmun standartlari matematikaning:

- Sonlar va amallar (SA);

- Geometriya va o'lchashlar (GO');

- Yehtimollik va statistika (ES) bo'limlarini qamrab oladi.

Kelgusida ishlatish qulay bo'lsin uchun 4-sinfda qamrab olingan bo'limlar nomi avval sinfning tartib raqami, so'ng bo'limning ikki bosh harfi bilan kodlanadi. Standartlar kodida yesa avval sinf tartib raqami, song bo'lim nomi va oxirida standart tartib raqami keltirladi. Masalan, 3.SA.3 kod - birinchi sinfning "Sonlar va amallar" bo'limi bo'yicha 4- standartini bildiradi. Muayyan sinfga kiritilgan standartlar o'z navbatida sinflar kesimida yanada aniqlashtiriladi.

To'rtinchi sinflarda mazmun va kognitiv sohalarga bag'ishlangan TIMSS 2023 matematik baholashning maqsadli foizlari quyidagi 1-rasmda ko'rsatilgan.

1-rasm. TIMSS 2023 matematik baholashning maqsadli foizlari.

TIMSS 2023 "Matematika - to'rtinchi sinf" tarkibidagi mazmun sohalar va ularning har biriga ajratilgan baholash ballarining maqsadli foizlarini ko'rsatadi. Har bir mazmun soha bo'limlardan iborat bo'lib, har bir bo'lim o'z navbatida bir nechta mavzularni o'z ichiga oladi. To'rtinchi sinf matematikasini baholashda har bir mavzu taxminan teng taqsimlangan.

To'rtinchi sinfda mazmun sohasiga bag'ishlangan TIMSS 2023 matematik baholashning maqsadli foizlarini yanada kengroq jadval asosida ko'rsatib o'tamiz. (2-rasmga qarang).

4-sinf

2-rasm. Mazmun sohasidagi mavzular.

Har bir mazmun sohasidagi quyidagi har bir mavzu vaziyatga bog'liq holda bilish, qo'llash yoki mulohaza yuritish kognitiv sohalarini o'lchash yelementlari orqali baholanishi mumkin. Shuningdek, mazmun sohasidagi mavzularni qamrab oladigan savollar turli xil kontekstlarda joylashishi kutilmoqda. Kamida 15 % kontekstsiz taqdim yetilishi kerak, qolgan qismi yesa muammoni hal qilishning oddiy vaziyatlaridan tortib muammolarni hal qilish va so'rovnoma topshiriqlaridagi murakkab kengaytirilgan senariylariga qadar bo'lishi kerak.

Sonlar va amallar. Butun sonlar bo'limi sonlar va amallar mazmun sohasining ustuvor tarkibiy qismidir va o'quvchilar o'rtacha kattalikdagi butun sonlar ustida hisob-kitoblarni bajara olishlari kerak. Dastlabki algebraik tushunchalar to'rtinchi sinfda TIMSS baholashning bir qismidir, shu jumladan, sodda tenglamalarda o'zgaruvchilardan (noma'lumlardan) foydalanishni tushunish va dastlabki miqdorlar o'rtasidagi munosabatlarni tushunish Shu bilan birga, obyektlar va miqdorlar ko'pincha butun sonlarda kelmaganligi sababli, o'quvchilar uchun oddiy kasrlar va o'nli kasrlarni tushunish ham muhimdir O'quvchilar oddiy kasrlar va o'nli kasrlarni taqqoslash, qo'shish va ayirishni bilishlari kerak.

Butun sonlar. 6 xonagacha sonlarning xona birliklarini bilib olish, sonlarning ko'rinishini (so'zlar, belgilar va modellar, jumladan sonlar o'qini) birlashtirish va sonlarni taqqoslash; 4 xonagacha bo'lgan sonlarni qo'shish va ayirish;

Ko'paytirish (3 xonagacha bo'lgan sonlarni 1 xonali songa, 2 xonali sonlarni xonali sonlarga) va bo'lish (3 xonagacha bo'lgan sonlarni 1 xonali sonlarga);

Toq va juft sonlar, sonlarning ko'paytiruvchisi va karralilari, sonlarni yaxlitlash (10 ning darajasiga yaqin aniqlikda) va taxmin qilish bilan bog'liq masalalarni yechish;

To'rtinchi sinfda o'quvchilar uzunlikni o'lchash uchun chizg'ichdan foydalanishi kerak; uzunlik, massa, hajm va vaqtni o'z ichiga olgan hisob-kitoblarni bajarish; to'rtburchaklar asosida shakllar yuzasini hisoblash; ko'pburchaklar perimetrlarini hisoblash; hajmlarni aniqlash uchun kublardan foydalanish. O'quvchilar chiziqlar, burchaklar va turli ikki va uch o'lchovli shakllarning xossalarini va tavsiflarini aniqlay olishlari kerak.

Geometriyani o'rganish uchun fazoviy tushuncha ajralmas hisoblanadi va o'quvchilardan turli xil geometric figuralarni tasvirlash va chizish so'raladi. Shuningdek, ular geometrik munosabatlarni tahlil qila olishlari va ushbu aloqalardan foydalanib, geometrik obyektlar to'g'risida xulosa chiqarishlari kerak. Atrofimizda turli shakl va o'lchamdagi narsalar mavjud, geometriya yesa shakllar va o'lchashlar o'rtasidagi munosabatlarni

© intereduglobalstudy.com

2024, ISSUE 3(2)

tasavvur qilish va Itushunishga yordam beradi. O'lchash - bu obyektlar va hodisalarning atributlarini (masalan, uzunlik va vaqt) miqdoriy aniqlash jarayoni.

Ma'lumotlarni talqin qilish, birlashtirish va taqqoslash. Ma'lumotlarni talqin qilish va undan to'g'ridan-to'g'ri ma'lumotlar displeylarini o'qishdan tashqari savollarga javob berish uchun foydalanish Ikki yoki undan ortiq manbalardan olingan ma'lumotlarni birlashtirish yoki taqqoslash va ikki yoki undan ortiq ma'lumotlar to'plamlari asosida xulosalar chiqarish.

Ma'lumotlarni o'qish va tasvirlash. Jadvallardan, piktogrammalardan, gistogrammalardan, chiziqli diagrammalardan va doiraviy diagrammalardan ma'lumotlarni o'qish. Jadvallarni, piktogrammalarni, gistogrammalarni, chiziqli diagrammalarni va oiraviy diagrammalarni yaratish yoki to'ldirish

°fila'lumotlarni o'qish va tasvirlash

n_ ■ H aiagrammaiarni yaratisn yoKi m

II I t0'diriSh "" f7

Matematikaning kognitiv sohalari - to'rtinchi sinf. Ko'nikmalarni tavsiflash TIMSS 2023 kabi baholash rivojlanishida hal qiluvchi rol o'ynaydi, so'rovnomada belgilangan mazmun sohalari bo'yicha tegishli kognitiv ko'nikmalarini qamrab olishini ta'minlaydi. Iikkinchisi yesa, o'quvchilarning bilimlarini va kontseptual tushunchalarini bir qator vaziyatlarda qo'llash qobiliyatiga Uchinchi kognitiv soha mulohaza yuritish qaratadi. Mantiqiy, tizimli fikrlashni o'z ichiga oladi, o'quvchilar matematik obyektlar orasidagi Birinchi kognitiv soha, murakkab bilish, o'quvchilar bilishi munosabatlarni hal qilish, kerak bo'lgan faktlar, yechimlarni ishlab tushunchalar va chiqarish va asoslab protseduralarni qamrab berish uchun foydalanishi oladi kerak.

O'quvchilar o'zlarining matematik qobiliyatlarini namoyish etganda mazmun sohadan tashqarida, har xil darajada bilish, qo'llash va mulohaza yuritishni amalga oshiriladi. Muammoli vaziyatning matematik modellarini yaratish va chizg'ich yoki kalkulyator kabi vositalardan foydalanish vakolatlarini qamrab oladi. Ushbu TIMSS kognitiv sohalari strategiyani yoki yechimni qo'llabquvvatlash uchun matematik dalillarni taqdim yetish, vaziyatni matematik tarzda ifodalash.

Bilish kognitiv sohasi. Matematikani qo'llash yoki matematik vaziyatlar haqida mulohaza yuritish qobiliyati matematik tushunchalar bilan tanishish va matematik mahoratning ravon bo'lishiga bog'liq. O'quvchi qanchalik dolzarb bilimlarni yeslab qolishi va u tushunadigan tushunchalar doirasi qanchalik keng bo'lsa, muammoli vaziyatlarning keng doirasi bilan shug'ullanish imkoniyati shunchalik katta bo'ladi. Til va asosiy faktlarini

© intereduglobalstudy.com

2024, ISSUE 3(2)

NTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

osongina yeslab qolishga imkon beradigan bilimlar bazasi va sonlarni hamda konvensiyalari, ramziy tasvir va fazoviy munosabatlarga yega bo'lmasdan, o'quvchilar maqsadga muvofiq matematik fikrlashi mumkin yemas. O'quvchilar nisbatan tanish va odatiy vazifalarda turli xil hisoblash protseduralari va vositalaridan samarali va aniq foydalanishlari kerak. Faktlar matematikaning asosiy tilini ta'minlovchi bilimlarni, shuningdek, matematik fikrlash asosini tashkil qiluvchi muhim matematik tushunchalar va xossalarni o'z ichiga oladi. Protseduralar muammolarni hal qilish uchun zarur bo'lgan matematikaning asosini tashkil yetadi, ayniqsa ko'p odamlar kundalik hayotlarida duch keladigan muammolar.

Eslash. Ta'riflarni, terminologiyani (atamalarni), sonlarning xossalarini, o'lchov birliklarini, geometrik xossalarni va belgilarni (yozuvlarni) yeslash (masalan, a * b = ab, a + a + a = 3a).

Aniqlash. Sonlar, ifodalar, miqdorlar va shakllarni aniqlash. Obyektlar matematik jihatdan qachon yekvivalent bo'lishini aniqlash. Ma'lumotlarni grafiklardan, jadvallardan, matnlardan yoki boshqa manbalardan o'qish.

Tartiblash. Sonlarni, ifodalarni, miqdorlarni va shakllarni umumiy xossalari bo'yicha tartiblash va tasniflash. Hisoblash. Algoritmik protseduralar yordamida butun (nomanfiy) sonlar, oddiy kasrlar, o'nli kasrlar va butun sonlar bilan arifmetik amallarni hisoblash. To'g'ri algebraik manipulyatsiyani (amallarni) bajarish.

Qo'llash kognitiv sohasi turli xil vaziyatlarda matematikani qo'llashni o'z ichiga oladi. Masalalarni yechish ushbu sohada asosiy o'rinni yegallaydi Ko'pgina masalalar hayotiy vaziyatlarda belgilab qo'yilgan bo'lib, o'quvchilarga yechimni amalga oshirishdan oldin masalani matematik ko'rinishda ifodalash talab qilinadi. G'oyalarni aks yettirish matematik fikrlash va muloqot asosini tashkil yetadi va tasvirlarni yaratish qobiliyati muvaffaqiyatga asos bo'ladi. Boshqa muammolar, masalan, sonli yoki algebraik ifodalar, funksiyalar, tenglamalar, geometrik figuralar yoki statistik ma'lumotlar to'plamlari bilan bog'liq matematik savollar bo'lishi mumkin.

Tasavvur qilish. Ma'lumotlarni jadvallar yoki grafikalar ko'rinishida aks yettirish; muammoli vaziyatlarni modellashtiruvchi tenglamalar, tengsizliklar, geometrik figuralar yoki diagrammalar yaratish, va ma'lum bir matematik obyekt yoki munosabatlar uchun yekvivalent tasavvurlarni yaratish. Ifodalash. Muammolarni hal qilish uchun samarali mos amallarni, strategiyalarni va vositalarni aniqlash. Amalga oshirish. Muammolarga yechimlar izlash uchun mos strategiya va operatsiyalarni amalga oshirish.

Mulohaza yuritish kognitiv soha. Matematik mulohaza yuritish mantiqiy, tizimli fikrlashni o'z ichiga oladi. Bunga muammolar yechimini topish uchun ishlatilishi mumkin bo'lgan qonuniyatlar va qonuniyatlarga asoslangan intuitiv va induktiv mulohazalar kiradi. Mulohaza yuritish jarayonlarining dalilini yechish usulini tushuntirish yoki asoslash yoki ma'lumotlar va dalillar asosida asosli xulosalar chiqarish mumkin. Matematik munosabatlarni tahlil qilish yoki umumlashtirishda mulohaza yuritish talab yetiladi. Mulohaza yuritish sohasida keltirilgan ko'plab kognitiv ko'nikmalar murakkab masalalarni o'ylash va

yechishda foydalanish mumkin bo'lsa ham, har biri o'z-o'zidan matematik ta'limning qimmatli natijasini anglatadi mulohaza yuritish kuzatish va tahmin qilish qobiliyatini o'z ichiga oladi. Bu shuningdek, mantiqiy xulosa qilishni aniq taxminlar va qoidalar asosida natijalarni

asoslashni o'z ichiga oladi.

Tahlil qilish: sonlar, ifodalar, miqdorlar va shakllar o'rtasidagi munosabatlarni tahlil qilish, tavsiflash yoki ulardan foydalanish.

Integratsiyalash: bilimning turli yelementlarini, tasavvur qilishni va protseduralarini bog'lash.

Umumlashtirish: o'zaro munosabatlarni umumiyroq va kengroq qo'llaniladigan ma'noda ifodalaydigan bayonotlar qilish.

Asoslash: strategiya yoki yechimni qo'llab quvvatlash uchun matematik dalillarni keltirish.

ABC uchburchakning maydoni nimaga teng ?

©

18 CHI

36 cm

©2W ®

Yuqorida berilgan testda agar o'quvchi javoblar ichida faqatgina to'g'ri javobni o'zinigina ya'ni 24 cm2 ni belgilasa 1 ballga yega bo'ladi.

TIMSS topshiriqlarida berilgan savollarda yuqori natijalarga yerishish uchun yesa javobni o'zini belgilabgina qolmasdan balki, uning javobini izohlash ham kerak bo'ladi. Agar o'quvchi uchburchakning yuzini topish formulasini keltirib o'tsa 3 ball, noma'lum tomon uzunliklarini ko'rsatib o'tsa 4 ball, yuqoridagi topshiriqni javobini topish yo'llarini to'liq izohlab o'tsa 5 ball va undanda yuqori natijalarga yerishadi.

© intereduglobalstudy.com

2024, ISSUE 3(2)

NTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

Topshiriqning javobi quyidagicha izohlanishi kerak: Bunda uchburchak 2 qismga bo'lib olinadi. Topshiriqni bajarishni uchburchakning chap qismidagi noma'lum tarafini topishdan boshlanadi. Uchburchning chap tamoni to'g'ri burchakli uchburchak hisoblanadi.

Katetlar kvadratlari yig'indisi gipatenuzaning kvadratiga teng degan qoidadan kelib chiqib uchinchi tamon topib olinadi.

c 2 =a2 +b2 c=5 a=4 b=? 5 2 =42 +b2 25=16+ b2 b 2 =25 - 16 b 2 =9 b=3 Uchburchakning ikkinchi kateti topib olingandan so'ng, uning yuzi topiladi. Katetlar ko'paytmasining / qismi uchburchakning yuzini tashkil qiladi.

4x3=12 12+2=6 Ikkinchi uchburchakning ham yuzi shunday topib olinib natijalar qo'shiladi va katta uchburchakning yuzi kelib chiqadi.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

9x4=36 36+2=18 18+6=24.

Demak, ABC uchburchakning maydoni ya'ni yuzi 24 cm2 ga teng.

ADABIYOTLAR RO'YXATI | СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ | REFERENCES

1. Daminova Dilbar Melimurodovna, & Mukhtarova Lobar Abdimannabovna. (2023). ISSUES OF MATHEMATICAL LITERACY DEVELOPMENT IN WORLD SCIENCE. Galaxy International Interdisciplinary Research Journal, 11(3), 307-311.

2. Хазраткулова Ш.Н. «Совершенствование методов воспитания на занятиях в начальных классах». Международной научно-практической конференции. АЭТЕРНА. УФА. 1 августа 2022 г.

3. Gulbahor Pardayeva. (2023). THE IMPORTANCE OF STEAM TECHNOLOGY AND ITS USE IN TEACHING NATURAL SCIENCES. Academia Repository, 4(10), 18-23.

4. Usmonova Saboxat Erkinovna. (2023). METHODOLOGY OF SPIRITUAL, ETHICAL AND ECOLOGICAL EDUCATION OF PRIMARY CLASS STUDENTS. Intent Research Scientific Journal, 2(9), 170-176.

5. Yadgarov, N. J. "Methods using the 3ds max package in teaching projection drawing in school." Euro-Asia Conferences. Vol. 1. No. 1. 2021.

6. N. Dj. Yadgarov, Ph. D. , Associate Professor Bukhara - open-air museum // Oriental Art and Culture. 2019. №IV (1). URL: https://cyberleninka.ru/article/n/bu

MUALLIF HAQIDA MA'LUMOT [ИНФОРМАЦИЯ ОБ АВТОРЕ] [AUTHORS INFO]

Daminova Dilbar Melimurodovna, o'qituvchi [Даминова Дилбар Мелимуродовна,

преподаватель], [Dilbar M. Daminova, teacher]; manzil: manzil: O'zbekiston, 117036, Surxandaryo, Termiz, Barkamol avlod ko'chasi 43-uy [адреа Узбекистан, 117036, Город Термез, ул. Barkamol avlod 43], [address: Uzbekistan, 117036, Surkhandarya, Termez, Barkamol avlod at street, 43]; E-mail: mail: daminovadilbar@gmail.com

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.