CC BY
153BOSHLANG'ICH SINF MATEMATIKA DARSLARIDA INTERAKTIV USULLARDAN FOYDALANISH METODIKASI Homidova Gulmira
Navoiy viloyati Nurota tumani 6- maktab boshlang'ich sinf o'qituvchisi https://doi.org/10.5281/zenodo.6614927
Annotatsiya. Ushbu maqolada boshlang'ich sinf matematika darslarida interaktiv usullardan foydalanish metodikasi ko'rsatilgan. O'quvchilarning fanga qiziqishini oshirishda turli xil qiziqarli masalalardan foydalanish metodikasi ko'rsatib berilgan.
Kalit so'zlar: matematika, boshlang'ich sinf, interaktiv usullar, metodika, qiziqarli masalalar.
ПРИЕМЫ ИСПОЛЬЗОВАНИЯ ИНТЕРАКТИВНЫХ МЕТОДОВ НА УРОКАХ ЭЛЕМЕНТАРНОЙ МАТЕМАТИКИ
Аннотация. В этой статье рассказывается, как использовать интерактивные методы на уроках элементарной математики. Представлены методы использования разнообразных интересных тем для повышения интереса учащихся к науке.
Ключевые слова: математика, начальная школа, интерактивные методы, методика, занимательные темы.
METHODS OF USING INTERACTIVE METHODS IN ELEMENTARY MATHEMATICS LESSONS
Abstract. This article describes how to use interactive methods in elementary math lessons. Methods of using a variety of interesting topics to increase students' interest in science are presented.
Keywords: math, elementary school, interactive methods, methodology, fun topics.
KIRISH
Erkin fikrlovchi, ijodkor xalqimiz g'oyalariga sodiq bo'lgan barkamol shaxsni tarbiyalash umumiy o'rta talim muassasalarida talim samaradorligini oshirish bilan uzviy bog'liq. "Biz komil inson tarbiyasini davlat siyosatining ustivor sohasi deb elon qilganmiz. Komil inson deganda biz, avvalo, ongi yuksak, mustaqil fkrlay oladigan, xulq- atvori bilan o'zgalarga ibrat bo'ladigan bilimli, marifatli kishilarni tushunamiz", - debt akidlagan edi muhtaram Prezidentimiz I.Karimov. Shu nuqtai nazardan qaraganda fanlararo aloqadorlik qonuniyatlarining yaratilishi, aloqadorlik tizimining tarkib topishi boshlang'ich talimda istiqbolli vazifalarni amalga oshirishni taminlaydi.
Matematikaning boshlang'ich sinflarda o'rgatilayotgan boshqa o'quv fanlari bilan o'zaro aloqadorligi hamda ushbu fanlararo aloqadorlik jihatlarini aniqlash, boshlang'ich sinf o'quvchilarida mustaqil faollikni, fikrlashni shakllantirishda fanlararo aloqadorlik mexanizmidan foydalanish muhim ahamiyatga ega. Matematikadan tasavvur va bilimlarni o'zlashtirgan holda bosha fanlar bilan o'zaro aloqadorlik komponentlari qo'llanilganda, ko'nikma va malakalarni shakllantirish hamda nazariya va amaliyot uyg'unligi asosida talim - tarbiya jarayonini nazariy-metodologik va didaktik jihatdan taminlash, zamonaviy pedagogik, kompyuter, axborot texnologiyalarini o'zlashtirish va amalda qo'llash ijobiy natijlarni beradi.
TADQIQOT MATERIALLARI VA METODOLOGIYASI
Qadimda Sharq allomalari ham o'z ilmiy meroslarida talimda mate matikaning ahamiyati haqida noyob fikrlarni bayon etishgan. Jumladan, Sharqning buyuk allomasi Al- Kindiy o'zining asarlarida "Matematik bilimlarni o'rganish orqali insonning yoshlikdan axloqiy fazilatlari rivojlantiriladi",- deb t akidlagan edi.
Boshlang'ich sinfda matematika bolalarning ongi, nutqi va savodxonligi rivojlanishiga yordam beradi. Matematika darslarida o'quvchilar yakka holda, juft - juft va guruhlarda talim oladilar va tarbiyalanadilar. Ushbu jarayonda o'quvchilar matematikadan dastlabki boshlang'ich bilimlarni egallaydilar. Bu bilimlarni egallash bolalarda hayotiy tasavvurlarini va fikrlashning mantiqiy tuzilishlarini shakllantirishga yo'naltirilgan bo'ladi.
Boshlang'ich sinf o'quvchilariga matematikani muvaffaqiyat bilan o'qitish o'qituvchidan nafaqat uslubiy mahoratni, balki matematik tushunchalar talab etadi.
Shuning uchun o'qituvchi oquvchilarda matematika faniga bo'lgan qiziqishini yanada oshirish uchun turli xil o'yinlar, mantiqiy misol-masalalar, qiziqarli boshqotirmalar yechishga o'rgatishi kerak.Matematik o'yinlarning fanlar bilan bogliqligi ham bola tarbiyasi uchun muhim ahamiyatga ega
TADQIQOT NATIJALARI
"Sonli maqollar" o'yini orqali o'quvchilar maqoldagi raqamlarni topadi va sonlarni so'zlarga qo'shib oqishni o'rganadi, maqoldagi sonlar yigindisini topishga harakat qiladi
-Sanamay 8 dema! 8
-1 yil tut ekkan kishi, 100 yil gavhar teradi. 1+100=101
-1 mayizni 40 kishi bolib yebdi. 1+40=41
-7 olchab 1 kes. -2 15 - 1 30.
7+1=8 2x15+1x30=30+30=60 i 1+1000=1001
-Bilagi zor - 1ni yiqitar, bilimi zor 1000 ni - 6 ovlon ola bo'lsa, ogzidagin oldirar, 7 ovlon tugal bo'lsa, tepadagin uhdirar. -1 tup tok eksang, 1 tup tol ek. -Kop og'iz 1 bo'lsa 1 og'iz yengilar. -1 kun tuz ichgan joyingga 40 kun salom ber. -1 niki 1000 ga, 1000 niki tumanga. -1 kattaning gapiga kir, 1 kichikning.
6+7=13 1+1=2 1+1=2
1+40=41 1000+1000=2000 1+1=2
-1 tomchi suv chumoliga daryo bolur korinibdi. 1
-1 ko'rgan tanish, 2 ko'rgan qarindosh.
-1 tariqdan botqa bolmas.
-1 koz bilan yosh tokib,1koz bilan im qoqma.
-Uyida 1 chaqasi yo'q, belida 1 dasta kalit.
-1 molni 3 marta so'ymaydilar.
-1 kun burun eksang, 1 hafta burun o'rasan.
-1 ni kessang, 10 ni ek.
-1 yigitga 70 hunar ham oz.
- Yetimning haqqi 7 daryoni quritadi.
-Bola 7 ga kirguncha, yerdan 70 tayoq yer.
1+2=3 1
1+1=2 1+1=2 1+3=4 1+1=2
1+10=11 1+70=71 7
7+70=77
MUHOKAMA
Navbat quvnoq topishmoqlarga.
O'qituvchi savoli: Bir qovunni o'n bo'lakka
Teppa- teng bo'lib qo'ydim. Endi mening savolimga Quloq tut, bilib qo'ygin, Biri- biridan totli, Dimog'ingni yoradi. Bir tilikni senga bersam, Menga nechta qoladi?
O'quvchi javobi:
O'qituvchi savoli:
O'quvchi javobi: O'qituvchi savoli:
O'quvchi javobi:
Agar bitta bo'lakni Menga bersang qo'qisdan. Ochko'zliging tufayli
Senda qolar to'qqizta. 10-1=9 tilik qoladi
Uch juft qiz-u, bir o'g'il, Uch tupdan gul ekishdi. Har bir gulning ustiga Bir chelak suv to'kishdi. Suvning uchdan birini Tashidi chevar qizlar. Qolganini o'g'illar. Qani top, Barno, Safar, Birgalashib o'g'il- qiz Nechta gul ko'chat ekkan? Eng mehnatsevar o'g'il Necha chelak suv to'kkan? 1)6+1=7 2)7x3=21 3
21 ta gul ko'chat ekkan, 21 chelak suv to'kkan.
Toqqa chiqdik 40 bola, 4 dan biri qiz bola. O'g'illarning har biri Terdi 10 tadan lola Qizlar terdi 100 dona, Ayt- chi, qizim Hilola, Nechtadir jami lola?
1) 40:4=10 ta qiz bola
2) 40-10=30 ta o'g'il bola
3) 10x10-100 ta lola qizlar terdi
4) 30x10=300 ta o'g'illar terdi
5) 100+300=400 ta jami lola.
O'qituvchi savoli:
O' n tup daraxt bor edi Qo'shni bog'da. Sakkiztasin kesdilar, Kuzak chog'da. Chorbog'da yana qancha Qoldi daraxt? To'g'ri javob topa olmay Bo'lsin
O'quvchi javobi:
O'n tup daraxt bor bo'lsa, Qo'shni bog'da. Sakkiztasin kessalar, Chorbog'da qoldi yana Ikki daraxt.
karaxt.
10-8=2 daraxt
O'qituvchi savoli: Fermada 300 quyon,
Chopishadi u yon- bu yon. Yuzi ketdi bir yonga, Yuzi boshqa tomonga. O'ni ketdi u yonga, Biri keldi bu yonga Qarab qo'ying o'rtadagi quyonga, O'quvchi javobi: 300-100-100-10+1=200-100-10+1=100-10+1=90+1=91ta quyon qoldi.
"Qiziqarli kvadratlar"ga sonlarni shunday joylashtiring-ki ko'rsatilgan son hosil bo'lsin,sonlar 2 marta yozilmasin.
6
5
3
9
2
1 8
XULOSA
Xulosa qilib aytganda yuqoridagi kabi "O'ylab-o'yna, o'ynab-o'yla" ydigan qiziqarli o'yinlar bolaning yanada fanga bo'lgan qiziqishini oshiradi, mustaqil fikrlashga undaydi.
Ushbu matematik misollarni 1-2-3-4- sinf o'quvchilari yechishini tavsiya qilaman, chunki ularning aqli yana charxlanadi, fikri teranlashadi.
Foydalanilgan adabiyotlar
Matematika. 3-sinflar uchun darslik. Toshkent-2013-y. Matematika. 4-sinflar uchun darslik. Toshkent-2013-y.
1. 2.
3. Boshlang'ich sinflarda matematika o'qitish metodikasi. kutubxona.adu.uz
