Научная статья на тему 'БОШЛАНҒИЧ СИНФ ЎҚУВЧИЛАРИНИ СОҒЛОМЛАШТИРИШ СПОРТ ТЎГАРАКЛАРИГА ЖАЛБ ЭТИШНИНГ ПЕДАГОГИК ШАРОИТЛАРИ'

БОШЛАНҒИЧ СИНФ ЎҚУВЧИЛАРИНИ СОҒЛОМЛАШТИРИШ СПОРТ ТЎГАРАКЛАРИГА ЖАЛБ ЭТИШНИНГ ПЕДАГОГИК ШАРОИТЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
36
5
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Fan-Sportga
Область наук
Ключевые слова
7-11 ЁШЛИ БОЛАЛАР / МАХСУС ЖИСМОНИЙ МАШқЛАР / БОШЛАНғИЧ СИНФ ЎқУВЧИЛАРИ / СУЗИШ / ГИМНАСТИКА / ФАОЛЛИК / АУТОРЕФЛЕКС / ЖИСМОНИЙ СИФАТЛАР / ДАРС ВА ДАРСДАН ТАШқАРИ ҲАРАКАТЛАНИШ ТАРТИБИ / ЖИСМОНИЙ СИФАТ / СОғЛОМЛАШТИРИШ ВОСИТАЛАРИ

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Хайдаров Б.Т., Халматова Н.Б.

Ушбу мақолада бошланғич синф ўқувчиларининг соғломлаштириш спорт тўгаракларига ўқувчиларни жалб этиш ва жисмоний фаоллигини оширишнинг самарали фаолияти, шакллари ва усулларини оптималлаштириш бўйича педагогик тавсияларни ишлаб чиқилган.В данной статье приведены педагогические рекомендаций, разработанные автором по оптимизации деятельности, форм и методов привлечения студентов в спортивные секции и повышению их двигательной активности.This article consists in developing pedagogical recommendations on the optimization of effective activities, forms and methods of attracting students to sports clubs and increasing their physical activity.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «БОШЛАНҒИЧ СИНФ ЎҚУВЧИЛАРИНИ СОҒЛОМЛАШТИРИШ СПОРТ ТЎГАРАКЛАРИГА ЖАЛБ ЭТИШНИНГ ПЕДАГОГИК ШАРОИТЛАРИ»

Детско-юношеский спорт

ди. Утказилган тадкикот жараёнида таянч-харакат аппарати шикастланган болалар учун сирпаниш машкларини бажариш кийинчиликни тугдиради, чунки улар махсус тайёргарликни, шунингдек, куп такрорлаш талаб килиниши аникланди. Касаллик-нинг узига хос хусусиятларидан келиб чиккан холда, болалар дархол депсинишни, гужанак булишни тугри бажара олмайдилар, горизонтал холатни кабул кила олмайдилар, бу эса уларнинг чалканча сирпанишда тугри депсинишни амалга ошира олмасликларига олиб келади.

Хулоса. Спорт мактабларида таянч-харакат аппа-ратида нуксони булган болаларни парасузиш буйича бошлангич спорт машгулотларини тизимли ва максад-ли ташкил этиш таянч-харакат аппарати шикастланган болаларнинг жисмоний тайёргарлиги, жисмоний ривожланиши, психомотор ва функционал холати кур-саткичларини яхшилашга сезиларли таъсир курсатди. Бу паралимпия сузиш буйича тизимли машгулотлардан фойдаланишга асосланган таянч-харакат тизими ши-кастланган болалар учун экспериментал методология буйича педагогик экспериментнинг ижобий ва сези-ларли натижалари билан тасдикланади.

Адабиётлар:

1. Безотечество, К. И. Методика гидрореабилитации и массажа в лечении заболеваний ОДА у детей школьного возраста / К. И. Безотечество // Плавание. Исследования, тренировка, гидрореабилитация: материалы V Междунар. науч.-практ. конф. НГУ им. П. Ф. Лесгафта (10-12 октября 2009 г.) / под ред. А. В. Петряева. - Санкт-Петербург, 2009. - С. 136-140.

2. Гейгер А. И., Зоитова Г. М. Проблемы современного плавания паралимпийцев //Актуальные проблемы физической культуры и спорта. - 2016. - С. 14-18.

3. Кичигина, О. Ю. Особенности начального обучения адаптивному плаванию лиц с поражениями опорно-двигательного аппарата / О. Ю. Кичигина // Национальные программы формирования здорового образа жизни: Междунар. науч.-практ. конгресс. - Москва, 2014. - С. 383-385.

4. М. Х. Миржамолов ТАЯНЧ - ХАРАКДТ АЪЗОЛАРИ ШИКАСТЛАНГАН УКУВЧИЛАРДА МУСКУЛ ФАОЛИЯТИНИНГ БУЗИЛИШ ТАРТИБИ УЧУН ФУНКЦИОНАЛ ТИЗИМ ДИНАМИКАСИ // Scientific progress. 2021. №8. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/tayanch-arakat-azolari-shikastlangan-uvchilarda-muskul-faoliyatining-buzilish-tartibi-uchun-funktsional-tizim-dinamikasi.

5. Рахимбоев У. Х. НАЧАЛЬНЫЙ ЭТАП ОБУЧЕНИЯ ПЛАВАНИЮ ДЕТЕЙ С ОГРАНИЧЕННЫМИ ФИЗИЧЕСКИМИ ВОЗМОЖНОСТЯМИ И ИНВАЛИДНОСТЬЮ //ВЕСТНИК МАГИСТРАТУРЫ. - 2022. - С. 69.

С. В. Петрунина Некоторые аспекты начального этапа спортивной подготовки детей с поражениями опорно-двигательного аппарата в адаптивном плавании / С. В. Петрунина, И. А. Кирюхина, А. И. Можаров [и др.] // Международный научно-исследовательский журнал. - 2015. - № 10 (41). - Ч. 5. - С. 50-52.

6. https://lex.uz/uz / Узбекистан Республикаси крнунчилик маълу-мотлари миллий базасининг расмий веб сайти.

Педагогика фанлари номзоди, профессор Б.Т. ХАЙДАРОВ1 Мустакил изланувчи Н.Б. ХАЛМАТОВА1

:Узбекистон-Финландия педагогика институти Самарканд шахри, Узбекистан

Муаллиф билан богланиш учун:

baxtiyar0000@gmail.com

БОШЛАНГИЧ СИНФ УЦУВЧИЛАРИНИ СОГЛОМЛАШТИРИШ СПОРТ ТУГАРАКЛАРИГА ЖАЛБ ЭТИШНИНГ ПЕДАГОГИК ШАРОИТЛАРИ

Аннотация

Annotation

со о

В данной статье приведены педагогические рекомендаций, разработанные автором по оптимизации деятельности, форм и методов привлечения студентов в спортивные секции и повышению их двигательной активности.

Ключевые слова: дети 7-11 лет, специальные физические упражнения, учащиеся начальных классов, плавание, гимнастика, деятельность, ауторефлекс, физические качества, двигательные модели занятий и внеурочной деятельности, физические качества, средства фитнеса.

Ушбу маколада бошлангич синф укувчиларининг согломлаштириш спорт тугаракларига укувчиларни жалб этиш ва жисмоний фаоллигини оширишнинг самарали фаолияти, шакллари ва усулларини оптималлаштириш буйича педагогик тавсияларни ишлаб чикилган.

Калит сузлар: 7-11 ёшли болалар, махсус жисмоний машк^ар, бошлангич синф уцувчилари, сузиш, гимнастика, фаоллик, ауторефлекс, жисмоний сифатлар, дарс ва дарсдан ташкари цара-катланиш тартиби, жисмоний сифат, согломлаштириш воситалари.

This article consists in developing pedagogical recommendations on the optimization of effective activities, forms and methods of attracting students to sports clubs and increasing their physical activity.

Key words: 7-11-year-old children, special physical exercises, elementary school аstudents, swimming, gymnastics, activity, аutoreflex, physical qualities, curricular and extracurricular movement patterns, physical quality, fitness tools.

Ш

t

0 d.

CO

1

Тадкикотнинг долзарблиги. Бошлангич синф укувчининг шахсини тулаконли тарбиялаш ва ривожлантиришнинг асосий шартларидан бири жисмоний тарбияни тугри ташкил этишдир [1]. Бошлангич синф укувчиларининг жисмоний тарбияси

мактаб ёшидаги болалар жисмоний тарбиясининг бошлангич бугини ва асосий таркибий кисмидир

[1,3].

Мавзу доирасида маълумотларни урганил-ганлиги. Х,озирги вактда болаларнинг харакат

Детско-юношеский спорт

фаолияти оптимал ташкил этилиши уларнинг жисмоний ва рухий саломатлигига ижобий таъ-сири курсатиши хаммага маълум. Шу сабабли, мактаб таълимини ислох килиш шароитида дарс ва дарсдан ташкари вактларда жисмоний машкларнинг турли шаклларидан фойдаланган холда тугри ташкил этилган харакат тартибининг роли сезиларли даражада ошади. Бошлангич синф ёшидаги болаларнинг соглигига таъсир курсата-диган куплаб омиллар (гигиена, ижтимоий-икти-содий, демографик, маданий) орасида жисмоний тарбия ва кун тартибининг тартибга солиниши мухим урин тутади [2,5]

Бошлангич синфда жисмоний "тарбиялаш"нинг асосий вазифаларидан бири-боланинг соглигини саклаш ва мустахкамлаш, харакат ва координация кобилиятларини ривожлантириш, жисмоний ва ахлокий-иродавий фазилатларини тарбиялаш, ёш укувчининг хаётида зарур булган харакат куник-малари ва малакаларини шакллантириш. Ушбу тарбиявий, таълимий ва согломлаштириш вазифа-ларини хал этишда окилона ташкил этилган харакат тартиби алохида ахамиятга эга [4,6].

Тадкикотнинг максади бошлангич синф укувчиларининг харакат фаоллигини оширишнинг самарали фаолияти, шакллари ва усулларини опти-маллаштириш буйича педагогик тавсияларни ишлаб чикишдан иборат.

Тадкикотнинг вазифалари:

1. Бошлангич синф укувчиларининг харакат тартибини урганиш, унинг замонавий талабларга мувофиклигини аниклаш ва унинг ташкил этилиши, мазмуни ва режалаштиришдаги мавжуд камчили-кларни аниклаш.

2. Бошлангич синф ёшидаги болаларнинг хара-кат фаолиятини урганиш ва мустакил харакат фао-лиятини чекловчи ва гипокинезияга олиб келадиган сабабларни аниклаш.

3. Бошлангич синф укувчиларининг жисмоний фаоллигини оширишга ва укув юкламаларини бар-тараф этишга ёрдам берадиган жисмоний тарбия-нинг самарали воситалари, шакллари ва усулларини амалга татбик этиш.

4. Болаларнинг харакат фаоллигини ва мехнат кобилиятини оширишга каратилган кушимча жисмоний тарбия дарсларида асосий гимнастика булимидан хажм ва интенсивлик буйича меъёр-ланган жисмоний машклардан фойдаланиш сама-радорлигини тажриба-синов текшириш ва асослаш.

Тадкикотнинг усуллари. Тадкикотда куйидаги тадкикот усуллари кулланилди:

- адабиётларни урганиш ва тахлил килиш, ан-кеталар, суровлар, сухбатлар, болаларнинг укув

фаолияти ва харакатли фаолиятининг педагогик кузатишлари;

- машгулотларларнинг мотор зичлигини ва жисмоний фаолликни аниклаш учун вакт ва шаго-метрия усуллари; жисмоний сифатлар ва харакат ко-билиятларининг ривожланиш даражасини бахолаш учун педагогик тестлар (назорат тестлари);

- тузатиш вазифалари, аклий ва жисмоний иш фаолиятини аниклаш учун боскичли тест PWC-170;

- юрак-кон томир тизимининг жисмоний фао-лиятга жавобини бахолаш учун функционал тест (30 сонияда 20 та утириб туриш); жисмоний риво-жланиш даражасини аниклаш учун антропометрия; машклар ва жисмоний-харакат фаолияти сифатини эксперт бахолаш; педагогик тажриба ва математик статистика усуллари.

Педагогик тажриба. Самарканд вилояти, Тойлок туманидаги 5,6 мактабларнинг 7-11 ёшли болаларда жисмоний тайёргарлигини ривожлан-тириш, харакат фаоллигини аниклаш максадида тажрибалар борилди. Тажриба дастури мактабгача ёшдаги болаларнинг жисмоний тарбия муаммола-рини хал этишга каратилган воситалар гимнастика турлари (калланетика, бодйфлей, стретчинг, ёга), ва усулларни камраб олди. Организмнинг жисмоний, функционал ва адаптив имкониятларини ошириш учун турли хил югуриш ва сакрашлар, ракс, харакат-ли уйинлар, гимнастика комплекслари машкларини бажариш учун гурухли (фронтал) усули амалга оширилди. Тажриба-синов давомида бошлангич синф укувчилари уртасида жисмоний фаоллиги курсаткичларининг узгариши

Педагогик тажриба даврида болаларнинг кун-далик жисмоний фаоллиги тажриба-синов гурухда угил болаларда 2112 харакатга, кизларда 2211 ка-дамга ошди. Спорт залида утказиладиган жисмоний тарбия дарсида умумий харакатлар сони тажриба синфида угил болаларда 743 та, кизларда 703 та харакатга купайди. Жисмоний тарбия машгулотларида дакикада харакатларнинг интенсивлиги тажриба синфида угил болаларда 10,4 харакатга, кизларда 9 харакатга ошди.

Барча холатларда тажриба гурухи укувчила-рининг жисмоний фаоллиги назорат гурухидаги болаларга караганда анча юкори. Тажриба гурухи укувчиларида жисмоний фаоллиги курсаткичлари-нинг усиши назорат гурухига караганда 2 баравар юкори.

Жисмоний тарбия машгулотларида жисмоний фаолият курсаткичлари бошлангич маълумотлар-га нисбатан назорат гурух укувчилари орасида яхшиланди. Шу билан бирга, кундалик жисмоний фаоллик курсаткичларининг усиши, юриш пайтида

со см о см

го га

0 ^

ю

1

с го

дакикада харакатларнинг интенсивлиги ва назорат гурухидаги болаларда спорт залида жисмоний тар-бия машгулотларида харакатларнинг умумий сони тажриба гурухи укувчиларига Караганда анча паст.

Педагогик тажриба даврида тажриба гурухи бо-шлангич синф угил ва кизлардаги жисмоний фаол-лигининг барча курсаткичлари статистик жихатдан сезиларли даражада ошди (п < 0,01 дан 0,001 гача).

Махсус жисмоний машклар - Болалар кунлик харакат режмида хеч кандай тарзда иштирок эт-майдиган чукур мушакларнинг ишлашини таъ-минлашдан иборат. Ушбу мушакларни ишга солиб, жуда киска вакт ичида бутун танани назоратга олиб, кулай жисмоний холатга эришишга ва осон тугри кадди-коматга эга булишга ёрдам беради (1 жадвал).

1. Жисмоний тайёргарлик буйича назорат синов-ларида натижалар яхшиланди: 30 метрга югуришда угил болалар 1,2 с, кизлар учун 1,23 с; угил болалар 3х10 м мокисимон югуришда натижалар, бирин-чисида 1,4 с га, иккинчисида 1,3 с га яхшиланди; тик турган холда узунликка сакрашда мос равишда 21,1 см ва 19,1 см; 150 м югуришда натижалар угил болалар учун 9,9 с га, кизлар учун 10,2 с га яхшиланди; горизонтал мувозанатда биринчиси учун 4,22 с, иккинчиси учун 4,19 с. Укув йилининг охирида барча турдаги назорат тестлари буйича тажриба синфидаги болалар назорат гурухидаги укувчиларга караганда сезиларли даражада ижобий узгаришларни курсатдилар.

Математика стастистика усули тажриба да-вомида олинган маълумотларни кайта ишлашда объектив ва ишончлилигини хамда конуниятлар-ни аниклаш ва уларнинг хусусий ва кийматларни аниклаш учун кулланилди. Тажрибадан сунг синов натижаларининг статистик ишончлилиги

Детско-юношеский спорт

(п<0.05 ва ундан юкори, 847 ±0,9, тст =1,55) уз-гаришлари аникланган:

Натижалар тахлили. Тадкикот давомида та-жриба-синов методологиясининг самарадорлигини аниклаш ва синаб куриш максадида киёсий педаго-гик тажриба утказилди.

Тажрибада умумий 180 нафардан иборат 7-11 ёшли респондентлар катнашди 40 нафари тажри-ба-синовга жалб этилди. (20 нафар тажриба-синов гурух, 20 нафар - назорат гурухи) иштирок этди. Тажриба бошида тажриба-синов ва назорат гурухла-ри респондентларининг жисмоний ривожланиши ва жисмоний тайёргарлигини киёсий тахлил килинди.

Респондентларнинг тажриба-синов гурухларида замонавий махсус жисмоний машклардан ташкил топган дастур асосида 40 дакикали машгулотлар, олти ой давомида хафтасига уч марта утказилди. Назорат гурухидагилар бу вакт мобайнида дои-мий анъанавий жисмоний тарбия дастури билан шугулланган (машгулотларнинг давомийлиги ва вакти ухшаш).

Тажриба гурухидаги жисмоний тарбия машгу-лотларининг мотор зичлиги вазифалар ва фаолият турига караб 57-65 % дан 77-85 % гача, назорат гурухида эса пастрок ва 52-68 % ни ташкил этди.

Тажриба-синов гурухида, методология буйича машгулотларнинг организмга таъсирини, дарс зичлигини назорат килиш, юрак уриш тезлигини назорат усули билан амалга оширилди.

Тавсия этилган усулнинг самарадорлиги жисмо-ний ривожланиш ва жисмоний тайёргарлик курсат-кичларини таккослаш, шунингдек, тажриба-синов ва назорат гурух респондентларининг тажриба бо-шида ва охирида жисмоний ва аклий ривожланишга оид маълумотлар билан бахоланди.

1-жадвал

Педагогик тажриба даврида бошла^ич синф укувчиларида жисмоний тайёргарлик курсаткичларининг узгариши

со см о см

го га

О О. Ю

Тажриба гурухи 1-синф (40 бола)

Харакат фаолияти курсаткичлари Жинси Тадкикот бошида Тадкикот охирида Фарки Р

(усиш)

М ± т Р М ± т о

Югуриш 30 м, сония У 7,40 ±0,10 0,26 6,19±0,12 0,34 1,20 0,001

^ 7,55 ±0,13 0,37 6,31±0,11 0,30 1,24 0,001

Мокисимон югуриш У 10,8 ±0,40 1,20 9,4 ±0,25 0,92 1,4 0,01

3 х 10 м, сония к; 11,2±0,39 1,18 9,9 ±0,28 0,95 1,3 0,01

Турган жойдан узунлик- У 108,2±3,77 11,9 130,4±2,4 7,96 21,2 0,001

ка сакраш, см. к; 106,4±2,50 8,12 125,6±3,8 12,2 19,1 0,001

Чидамлилик учун 150 м У 44,2 ±1,38 3,90 34,5 ±1,20 3,44 9,9 0,001

югуриш, сония 45,4 ±1,32 3,74 35,2 ±1,18 3,16 10,2 0,001

Детско-юношеский спорт

Бир оёгида горизонтал мувозанат, сония к 3,33 ±0,18 4,40±0,20 0,60 0,67 7,55±0,16 8,59±0,14 0,56 0,42 4,23 4,2 0,001 0,001

Назорат гурухи бошлангич синф (40 бола)

Югуриш 30 м, сония У 7,55 ±0,15 1,84 ±0,12 0,48 0,35 7,12±0,13 7,41±0,14 0,36 0,41 0,44 0,43 0,05 0,05

Мокисимон югуриш к 10,6 ±0,29 11,0±0,40 0,97 1,27 10,1±0,33 10,4±0,32 1,20 1,17 0,50 0,60 0,05 0,05

3 х 10, сония У к 104,9±3,50 103,1±3,90 10,2 12,6 114,9±3,80 112,1±3,6 12,2 11,6 10,0 9,0 0,05 0,05

Тик турган холда узунликка сакраш, см У 44,5±1,42 46,3±1,30 3,86 3,63 40,4± 1,26 42,1±1,18 3,58 3,19 4.1 4.2 0,01 0,05

Чидамлик учун югуриш, сония к 3,43 ±0,19 4,36±0,22 0,64 0,78 3,94±0,16 5,38±0,18 0,55 0,59 0,51 1,02 0,05 0,05

Педагогик тажриба охирида барча турдаги назо-рат синовлари буйича тажриба гурухи бошлангич синф укувчилари аникрок, статистик жихатдан ишончли яхшиланишларни кузатолди (3 жадвалга каранг).

Жисмоний тайёргарликни назорат килиш тест-ларида натижалар яхшиланди: тажриба гурухи бошлангич синфда 30 м угил болалар учун 1,2 сония, кизлар учун 1,23 сония (П<0,001); 3 х 10 м югуриш пайтида натижалар биринчи 1,4 сонияда яхшиланди, иккинчиси 1,3 сонияда (П<0,01); 21,2 см ва 19,1 см (П<0,001); узунликка сакрашда; 149 м чидамлилик учун югуришда натижалар угил болаларда 9,9 сония, кизларда эса 10,1 сония (П<0,001) яхшиланди; горизонтал мувозанатда биринчи гурухда 4,22 сония, иккинчи гурухда 4,19 сония кай этилди (П<0,001).

Хулосалар. Утказилган тадкикотимиз нафакат болаларнинг жисмоний курсатгичларига балки ак-лий интеллект курсатгичларига хам ижобий таъсир курастди. Натижаларни тахлил килиш тажриба гурухи укувчиларида барча укув фанлари буйича юкори даражадаги билимларни аниклади. Усишнинг уртача натижалари: она тилида 3,44 дан 4,30 баллгача; ма-тематикада 3,34 дан 4,49 баллгача; укишда 3,54 дан 4,80 баллгача; технология (технологик таълим) буйича 3,70 дан 4,90 баллгача; жисмоний тарбия буйича 3,39 дан 4,77 баллгача усиш кузатилди. Барча укув фанларида тажриба гурухи укувчиларида назорат гу-рухига нисбатан чорак ва йиллик курсаткичлар юкори булди. Бунинг сабаби шундаки, укув йили давомида

тажриба гурухи укувчилари касалланиш холати кам даражани ташкил этган булса, тажриба гурухи назо-рат гурухидаги болаларга караганда бошлангич синф дастурида кузда тутилган укув манбааларни яхширок узлаштирдилар.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

Жисмоний тайёргарликни назорат килиш тест-ларида натижалар яхшиланди: тажриба гурухи бо-шлангич синфда 30 м угил болалар учун 1,2 сония, кизлар учун 1,23 сония (П<0,001); 3 х 10 м югуриш пайтида натижалар биринчи 1,4 сонияда яхшиланди, иккинчиси 1,3 сонияда (П<0,01); 21,2 см ва 19,1 см (П<0,001); узунликка сакрашда; 149 м чидамлилик учун югуришда натижалар угил болаларда 9,9 сония, кизларда эса 10,1 сония (П<0,001) яхшиланди; горизонтал мувозанатда биринчи гурухда 4,22 сония, иккинчи гурухда 4,19 сония кай этилди (П<0,001).

Адабиётлар:

1. Mirziyoyev Sh.M. "Jismoniy tarbiya va sport sohasida davlat boshqaruvi tizimini tubdan takomillashtirish chora-tadbirlari to'g'risida"gi 5368 - Farmoni. Toshkent. 2018.

2. Haydarov B.T., Xolboyeva G.X., Jismoniy tarbiya nazariyasi va metodikasi. // Darslik 2020 S. SamDU nashri. 56-59. b n

3. Abdullaeva M. Bolalar o'yinlarida o'zaro munosabatlar. //Boshlang'ich CM ta'lim. - Toshkent,2000y °

4. Абдулаева Р.М. Воспитательный потенциал дагестанских народных подвижных игр: Автореф. дис... канд. пед. наук. - Махачкала, ^ 2002. - 22. с. в

5. Алиев М.Н. Физическое воспитание учащихся санаторных школ- ^ интернатов: Учебное пособие для учителей физической культуры и га преподавателей педагогических институтов. Ашхабад: Изд-во Минвуза ТССР, 1983. - 150 с. Q.

6. Алиев М.Н. Физическое воспитание учащихся санаторных школ- w интернатов: Учебное пособие для учителей физической культуры и преподавателей педагогических институтов. Ашхабад: Изд-во Минвуза ^ ТССР, 1983. - 150 с. LL

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.