Научная статья на тему 'Бошланғич нархни пасайтириш учун ўтказиладиган аукционни амалга ошириш механизми'

Бошланғич нархни пасайтириш учун ўтказиладиган аукционни амалга ошириш механизми Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
83
9
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Science and Education
Область наук
Ключевые слова
давлат хариди / буюртмачи / иштирокчи / ахборот портали / электрон тизим / ғолиб / шартнома

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Н.А.Нуриддинова

Мақолада давлат харидларини бошланғич нархни пасайтириш учун ўтказиладиган аукцион орқали амалга оширишнинг аҳамияти, мезонлари ва механизми ёритилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «Бошланғич нархни пасайтириш учун ўтказиладиган аукционни амалга ошириш механизми»

БошланFич нархни пасайтириш учун утказиладиган аукционни амалга ошириш механизми

Н.А.Нуриддинова ТМИ

Аннотация: Маколада давлат харидларини бошлаетич нархни пасайтириш учун утказиладиган аукцион оркали амалга оширишнинг ахамияти, мезонлари ва механизми ёритилган.

Калит сузлар: давлат хариди, буюртмачи, иштирокчи, ахборот портали, электрон тизим, FOлиб, шартнома

Auction mechanism to reduce the starting price

N.A.Nuriddinova Tashkent Institute of Finance

Abstract: The article highlights the importance, criteria and mechanism of public procurement through an auction held to reduce the initial price.

Keywords: public procurement, customer, participant, information portal, electronic system, winner, contract

Бошлаетич нархни пасайтириш учун утказиладиган аукцион (бундан буён матнда аукцион деб юритилади) воситасидаги давлат хариди куйидаги шартлар бир вактнинг узида бажарилган такдирда амалга оширилади:

- товарнинг стандарт хусусиятларга эга булиши;

- товарнинг техник, эксплуатация килиниш хусусиятларини ва бошка хусусиятларини бахолаш хамда таккослаш зарурати мавжуд эмаслиги;

- товарнинг киймати бир шартнома буйича базавий хисоблаш микдорининг йигирма беш минг бараваригача (бюджет буюртмачилари учун олти минг бараваригача) булган микдорини ташкил этиши керак.

Хизматлар ва ишларнинг давлат хариди аукцион объекти була олмайди.

Товарни эълонда баён этилган шартлар асосида энг паст нарх буйича етказиб беришни таклиф килган иштирокчи аукцион FOлиби булади. Бунда мазкур норма белгиланган сифат стандартларига мувофик булган товарларни етказиб бериш талабини бекор килмайди.

Аукцион факат электрон шаклда утказилади. Аукционда иштирок этиш учун давлат буюртмачиси махсус ахборот портали оркали давлат харидларининг

WWW.OPENSCIENCE.UZ / ISSN 2181-0842 979 [МЩ^в]

электрон тизимига эълон жойлаштиради. Аукцион утказилиши тyFрисидаги эълон у амалга оширилишидан камида беш иш куни аввал жойлаштирилиши керак.

Аукцион утказилиши тyFрисидаги эълонда куйидаги маълумотлар булиши керак:

- давлат буюртмачисининг номи ва манзили;

- аукционнинг биринчи ва охирги куни (аукцион утказиладиган давр);

- аукцион предметининг бошла^ич нархи;

- аукцион предмети ва унинг хусусияти (аукцион предметининг таснифи);

- товарнинг микдори;

- товарларни етказиб бериш муддатлари ва шартлари;

- товарлар етказиб бериладиган жой (манзил);

- товарнинг амалдаги стандарт талабига мувофиклигини тасдикловчи хужжат мавжудлиги хакидаги талаб;

- товар мажбурий сертификатлаштирилиши талаб этиладиган холларда, мувофиклик сертификати ва санитария-эпидемиологик хулоса мавжудлиги тyFрисидаги талаб;

- зарур булганда, лицензия, рухсат этиш хусусиятига эга бошка хужжат ёхуд фаолиятни бошлагани хакидаги хабарнома мавжудлиги тyFрисидаги талаб;

- товарнинг узига хос хусусий параметрларини ифодаловчи шартлар.

Аукцион утказилиши тугрисидаги эълоннинг ва давлат буюртмачиси

буюртманомасининг матнига аукцион предметига тааллукли булмаган ва иштирокчилар уртасида ракобатни чеклайдиган талабларни киритиш такикланади.

Махсус ахборот портали оркали давлат харидларининг электрон тизимига жойлаштирилган аукцион утказилиши тyFрисидаги эълон автоматик равишда давлат буюртмачисининг буюртманомаси этиб узгартирилади.

Аукцион давлат харидларининг электрон тизимида бошла^ич нархни кадам-бакадам пасайтириш йули билан утказилади. Аукционни утказиш, киритилган таъминот суммасига мувофик хар бир лот буйича аукциондан фойдаланиш, аукцион FOлибларини аниклаш, битимни руйхатдан утказиш ва шартномани шакллантириш давлат харидларининг электрон тизими томонидан автоматик режимда амалга оширилади.

Давлат харидлари тизимида руйхатдан утгандан сунг, иштирокчи Х,исоб-китоб клиринг палатасига аванс туловини киритади.

Бунда комиссион йиFимлар - шартнома кийматининг 0,15% микдорига тенг. Закалат киймати - бошланFич нархининг 3% ни ташкил этади. Закалат маблаFларини киритмасдан сиз електрон харидларида иштирок етай олмайди.

Иштирокчи электрон харидларда иштирок этиш учун шахсий кабинетга электрон ракамли имзо ёрдамида киради. Х,ар иккала сайт буйича шахсий кабинетлар функционал жихдтдан ухшашдир.

Электрон аукционда иштирок етиш учун зарур лотни топиш керак булади. Бунинг учун шахсий кабинетнинг унг томон бурчакдаги "Филтр курсатиш" тугмаси босилади ва "Филтр" булимига утилади.

Зарур параметрлар киритилади ва "Кидирув" тугмаси босилади. К,идиришни куйидаги параметрлар буйича амалга ошириш мумкин:

> лот рацами ёки номи;

> товар категорияси

> руйхатдан товар танлаш

> уртача суммаси

> %удуд

> туман

> буюртмачининг стир

> муддати

Аукционни утказиш чоFида иштирокчилар аукцион бошланган пайтдан эътиборан ва у тамом буладиган пайтга кадар бутун муддат ичида нарх буйича таклифларни чекланмаган микдорда беришга хакли.

Иштирокчиларнинг номи ва улар билан боFланишга доир маълумотлар аукцион FOлиби аникланадиган пайтга кадар давлат харидларининг электрон тизимида акс эттирилмайди.

Зарур лот танлангандан сунг сиз бевосита онлайн аукционда иштирок этиш мумкин. Х,ар икки йуналишда хам порталга жойлаштирилган лот 15 кун давомида фаол булади. Шу вакт мобайнида иштирокчилар бошланFич нархни 2% микдорда боскичма-боскич пасайтириб бориш йули билан нарх таклиф киладилар. Иштирокчи томонидан таклиф этилган нарх бошлаетич нархдан 15% ва ундан паст микдорда булса, бошланFич ва таклиф этилган нарх уртасидаги фарк килаётган кийматда кушимча закалат киритилиши талаб этилади.

Аукцион тугайдиган вакт келганда давлат харидларининг электрон тизими аукцион утказилган вакт давомида берилган таклифлар орасида энг паст нархни таклиф килган таклифни автоматик равишда аниклаб олади. Энг паст нарх курсатилган таклифни берган иштирокчи аукцион FOлиби сифатида давлат харидларининг электрон тизими томонидан саралаб олинади. Ижрочининг номи давлат харидларининг электрон тизимида акс эттирилиб, ушбу тизим тузилган битимни автоматик равишда кайд этади ва давлат буюртмачисининг буюртманомасида баён этилган шартларга мувофик шартномани шакллантиради.

Аукцион уни утказиш хакидаги эълонда курсатилган муддатда (сана ва вакт), бирок охирги таклиф келиб тушган вактдан сунг беш минутдан кам булмаган вактда тугаган деб хисобланади. Мазкур вакт ичида янги таклиф берилган такдирда, иштирокчилардан таклифларни кабул килиш муддати охирги таклиф олингандан сунг яна беш минутга узайтирилади. Бунда, аукционнинг тугаш муддати операторнинг иш куни ва иш вактига туFри келиши лозим.

Иштирокчи узи етказиб бериши мумкин булган товар буйича буюртмаларни кидираётганда, товарнинг етказиб бериш шартлари, унинг спецификаси ва буюртмачининг алохида талабларини, албатта, куздан кечириши лозим. Агар иштирокчи бу шартларни бажара олмаса ёки товар белгиланган талабларга мос келмаса, у инсофсиз иштирокчиларнингягона реестрига киритилиши мумкин.

Агар аукционда бир нафар иштирокчи иштирок этган булса ёки хеч ким иштирок этмаган булса, аукцион утказилмаган деб хисобланади ва FOлиб аникланмайди. Давлат буюртмачиси аукционни уч иш кунига узайтириши ёки харидни ушбу К,онун талабларига мувофик электрон дукон воситасида ёки энг яхши таклифларни танлаш оркали амалга ошириши мумкин.

Аукционни узайтириш аввалги аукцион тамом булган пайтдан эътиборан уч иш куни ичида давлат буюртмачиси томонидан амалга оширилади.

Фойдаланилган адабиётлар

1. Узбекистон Республикасининг 22.04.2021 йилдаги "Давлат харидлари туFрисида"ги УРК-684-сон К,онуни

2. Вазирлар Махкамасининг 2022 йил 20 майдаги 276-сон карори билан тасдикланган "Давлат харидларини амалга ошириш билан боFлик тартиб-таомилларини ташкил этиш ва утказиш тартиби туFрисида"ги Низом

3. O'roqov U.Yu. Davlat xaridi. O'quv qo'llanma.T.:«Nihol print» OK, 2022. 200

b.

4. У.Уроков, Э.Шодмонов, Д.Бобобекова. Давлат харидларини бошкариш. Т.-2022 й.

5. У. Уроков. Давлат харидлари тизими: кеча ва бугун. «Бозор, пул ва кредит» журнали, 8-сон, 2018 й.

6. У.Уроков. Давлат харидлари тизимида электрон харидлар хажмини ошириш масалалари. "Замонавий молиянинг миллий ва халкаро долзарб масалалари". Халкаро илмий-амалий конференция материаллари туплами. ТМИ, 2021 йил 20 май

7. Уроков У.Ю. Чинкулов К,.Р. Узбекистонда давлат харидларининг такомиллашувининг хукукий асослари. «Халкаро молия ва хисоб» журнали, 2017 йил 8-сон.

8. У.Уроков. Узбекистонда давлат харидлари тизимини такомиллаштириш масалалари. "Узбекистонда давлат харидлари тизимини такомиллаштириш масалалари" мавзусидаги олий укув юртлараро илмий-амалий конференция материаллари туплами. ТМИ, 2014 йил 13декабрь

9. У.Уроков. Газначилик тизимида бюджет маблаFларидан самарали фойдаланиш масалалари. "Худудлар молиявий салохиятини юксалтиришда хизмат курсатиш сохасининг ахамияти" мавзусидаги республика илмий-амалий конференция материаллари туплами.ТМИ, 2017 йил

10. У.Уроков. Бюджет маблаFларидан самарали фойдаланишни таъминлаш йуллари. "Худудлар молиявий салохиятини юксалтиришда хизмат курсатиш сохасининг ахамияти" мавзусидаги республика илмий-амалий конференция материаллари туплами.ТМИ, 2017 йил 12 апрель

11. N Xaydarov. Soliqlar va soliqqa tortish masalalari. O 'quv qo 'llanma. Toshkent: Akademiya, 2007

12. Т.С. Маликов, Н.Х. Хайдаров. Молия: умумдавлат молияси. Тошкент: «IQTISOD-MOLIYA, 2009

13. A.V. Vaxabov, Sh. A. Tashmatov, N.X. Xaydarov, A.V.Vaxabov. Moliyaviy savodxonlik asoslari: o'quv qo'llanma/-Toshkent- 2013

14. Гайдаров Н., Т. Маликов - Бюджет: тизими, тузилмаси, жараёни. Укув кулланма, 2007

15. Т.С. Маликов, Н.Хайдаров. Финансы: государственные финансы. Учебное пособие. Экономика и финансы. Ташкент. 2009

16. Н. Хайдаров. Давлат молиясини бошкариш. Т.:«Академия, 2005

17. Н.Хайдаров. Сравнительный анализ основных макроэкономических показателей Республики Узбекистан. Международная научно - практическая конференция «Процессы цифровой трансформации в экономике, финансах и управлении в условиях пандемии». Казань - Ташкент, 4 мая 2022 г.

18. N. Xaydarov. Issues of enhancing the quality of doctoral education at higher education institutions: European Experience and practices of joint project in higher education reform process in Uzbekistan. Vita Color Т.: 2014

19. U.Y.O'roqov, M.B.Moyliyev. Mamlakat investitsiya jozibadorligini oshirish orqali xalqaro kapitalni jalb qilish masalalari. Science and Education, 2022

20. Uchqun Yunusovich Urokov, Zulayho Abdujobir Qizi Tursunova. Actual issues in the management of external debt. Science and Education, 2022. № 12

21. Uchqun O'roqov, Javohir Yomg'Irov. Davlat xaridlarini tashkil etish modellari: afzalliklari va kamchiliklari. Science and Education, 2022. № 12

22. У.Ю.Уроков. Узбекистонда давлат харидларининг такомиллашувининг хукукий асослари.«Халкаро молия ва хисоб» журнали. 2017

WWW.OPENSCIENCE.UZ / ISSN 2181-0842

983

23. У.Уроков. Бюджет маблаFларидан самарали фойдаланишни таъминлаш йуллари.2017

24. У.Ю. Уроков. К, ишлок хужалиги субъектларини солик имтиёзлари оркали раFбатлантириш. Иктисодиёт ва таълим, 2015

25. У.Уроков. Махаллий бюджетлар мустакиллигини оширишга оид назарий карашлар. Узбекистонннинг халкаро молия тизимига интеграциялашувни кучайтириш йуллари" мавзусидаги республика илмий-амалий конференция. ТМИ. 2020

26. У.Уроков. Махаллий бюджетлар молиявий баркарорлигини белгиловчи курсаткичлар. 2020.

27. У.Ю Уроков, К.Р. Чинкулов. Узбекистонда давлат харидларининг такомиллашувининг хукукий асослари. «Халкаро молия ва хисоб» журнали, 2017

28. У.Уроков. Мах,аллий бюджетлар мустакиллигини оширишнинг устувор йуналишлари. Science and Education, 2022. № 6

29. У.Уроков. Бюджет маблаFларидан самарали фойдаланишни таъминлаш йуллари. 2017

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.