Научная статья на тему 'БОШЛАНҒИЧ ИХТИСОСЛИК ГУРУҲИДАГИ УЗУНЛИККА САКРОВЧИ ҚИЗЛАРНИНГ ДЕПСИНИШ КУЧИНИ РИВОЖЛАНТИРИШ'

БОШЛАНҒИЧ ИХТИСОСЛИК ГУРУҲИДАГИ УЗУНЛИККА САКРОВЧИ ҚИЗЛАРНИНГ ДЕПСИНИШ КУЧИНИ РИВОЖЛАНТИРИШ Текст научной статьи по специальности «Социологические науки»

CC BY
60
8
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Узунликка сакраш / бошланғич ихтисослик гуруҳи / депсиниш кучи / спортчилар тайѐрлаш тизими

Аннотация научной статьи по социологическим наукам, автор научной работы — Ф. М. Каримов, И. Д. Ғанибоев, Ғ. С. Хўжамкелдиев, Ф. Ч. Зияев

Ушбу мақолада бошланғич ихтисослик гуруҳидаги узунликка сакровчи қизларни жисмоний тайѐргарлик даражасини ривожлантириш асосида депсиниш кучини ривожлантириш орқали юқори спорт натижаларига эришиш йўллари хақида тадқиқот олиб борилган, натижада бошланғич тайѐрлов гуруҳидаги узунликка сакровчи қизларнинг жисмоний тайѐргарлик дастурини ишлаб чиқиш ва педагогик тажрибада самарадорлигини илмий асослашдан иборат бўлади

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по социологическим наукам , автор научной работы — Ф. М. Каримов, И. Д. Ғанибоев, Ғ. С. Хўжамкелдиев, Ф. Ч. Зияев

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «БОШЛАНҒИЧ ИХТИСОСЛИК ГУРУҲИДАГИ УЗУНЛИККА САКРОВЧИ ҚИЗЛАРНИНГ ДЕПСИНИШ КУЧИНИ РИВОЖЛАНТИРИШ»

БОШЛАНГИЧ ИХТИСОСЛИК ГУРУХДДАГИ УЗУНЛИККА САКРОВЧИ ЦИЗЛАРНИНГ ДЕПСИНИШ КУЧИНИ РИВОЖЛАНТИРИШ

Ф. М. Каримов, И. Д. Ганибоев, Г. С. Хужамкелдиев, Ф. Ч. Зияев

Узбекистон давлат жисмоний тарбия ва спорт университети

АННОТАЦИЯ

Ушбу маколада бошланFич ихтисослик гурухидаги узунликка сакровчи кизларни жисмоний тайёргарлик даражасини ривожлантириш асосида депсиниш кучини ривожлантириш оркали юкори спорт натижаларига эришиш йуллари хакида тадкикот олиб борилган, натижада бошланFич тайёрлов гурухидаги узунликка сакровчи кизларнинг жисмоний тайёргарлик дастурини ишлаб чикиш ва педагогик тажрибада самарадорлигини илмий асослашдан иборат булади

Калит сузлар - Узунликка сакраш, бошланFич ихтисослик гурухи, депсиниш кучи, спортчилар тайёрлаш тизими.

КИРИШ

Мавзунинг долзарблиги. Узбекистон Республикаси Президенти МирзиёевШ.М.нинг 2021 йил 5-ноябрдаги "Спорт таълими тизимини тубдан такомиллаштириш оркали олимпия ва паралимпия спорт турлари буйича спортчилар захирасини шакллантириш сифатини янада ошириш чора -тадбирлари туFрисида"ги ПК,-5279-сонли К,ароридабелгиланганспорт-таълим муассасалари фаолиятини янада такомиллаштириш, иктидорли ёшларни аниклаш, танлаш ва саралаш (селекция)нинг ракамлаштирилган янги тизимини жорий килиш, кучли олимпия захирасини яратиш оркали спортчиларнинг Олимпия ва Паралимпия, Осиё ва Параосиё уйинларида, жахон чемпионатларида ва бошкайирик халкаро мусобакаларда иштирок этиши хамда юкори натижаларга эришишини таъминлаш максадидастратегик вазифалар, курсатмалар ваталаблар соха мутасаддилари, мутахасис -мураббийлари хамда олимларига спортчилар тайёрлашамалиётида мавжуд муаммоларни бартараф этиш,машFулотлар утказиш, ургатиш ва такомиллаштириш жараёнларини илFор махаллий ва хорижийтажрибаларга мувофик инновацион технологиялар, илмий жихатдан максадли ишлаб чикилгандастурлар асосида ташкил килиш масъулиятиниюклайди. Тан олиш лозимки, айни кунда мазкурйуналишда хам амалга оширилиши зарур булганмуаммолар, бартараф этилиши керак булган, камчиликлар мавжуд. Бундай муаммолар аксариятспорт турлари амалиётида, айникса юкори малакали, ракобатбардош енгил атлетикачиларни тайёрлашгаихтисослашган спорт мактаблари, спорт клублари,олий спорт махорати мактаблари ва албатта термажамоалар фаолиятида яккол кузга ташланади.

Шу боисдан биз томонимиздан танланган мавзу буйича олиб борилган илмий тадкикот ишимизда бошлаетич ихтисослик гурухидаги узунликка сакровчи кизларни жисмоний тайёргарлик даражасини ривожлантириш асосида депсиниш кучини ошириш ва юкори спорт натижаларига эришиш лозимлигини курсатади, бунинг учун эса бошланFич тайёрлов гурухи учун жисмоний тайёргарлик дастурини ишлаб чикиш ва педагогик тажрибада самарадорлигини илмий асослашдан иборат булади. Бу эса биз томонимиздан танланган мавзуни долзарблигини ва уз ечимини кутаётган вазифалардан эканлигини курсатади.

АДАБИЁТЛАР ТАХЛИЛИ ВА МЕТОДОЛОГИЯСИ

Енгил атлетиканинг узунликка сакраш тури югуриб келиб ердан депсиниш натижасида хосил булган учиш, яьни таянчсиз фаза вактининг узоклиги билан характерланади. Узунлика сакраш югуриб келиш ва депсинишга тайёрланиш, депсиниш, учиш ва ерга тушиш фазаларига ажратилади. Бунда таянчсиз фаза, яьни учиш вактининг узоклиги депсиниш фазасига купрок боFлик.

Демак, узунликка сакрашда депсиниш кучини ривожлантириш жуда мухим хисобланиб, спортчиларни тайёрлаш тизимида долзарб вазифаларидан биридир.

Тад^и^отнинг ма^сади.Бошлаетич ихтисослик гурухидаги узунликка сакровчи кизларнинг депсиниш кучини ривожлантириш оркали юкори спорт натижаларига эришишни таъминлаш.

Тад^и^от натижаси ва уларнинг му^окамаси. Узунликка сакрашда депсиниш оёкни депсиниш жойига куйилган пайтдан бошланади. Депсинишнинг максади- югуриб келишнинг горизонтал тезлигини сакровчи танасининг вертикал учиб чикиш тезлигига утказишдир. Депсиниш канса тез бажарилса, югуриб келишнинг горизонтал тезлиги шунча кам йукотилади, яъни сакровчининг учиш узоклиги ортади.

Тадкикотгаукув машFулот гурухи сакровчилари жалб этилди. Сакровчилар учунмусобака олди даврига мулжалланган машFулотлар воситаси ишлаб чикилди. Куйида узунликка сакровчиларнинг депсини кучини ривожлантиришга каратилган машклар ва уларнинг меъёрлари берилган.

- 50 см баландликдаги устундан жуфт оёкда пастга сакраб, ярим утирган холатдан юкорига сакраш, 8-10 мартдан 2 серия;

- 30 см баландликдаги устундан бир оёкда пастга сакраб, ярим утирган холатдан юкорига сакраш, 4-6 мартдан 2 серия;

- Ярим утирган холда жуфт оёкда олдинга бир марта сакраб, 50 см баландликдаги устунга сакраб чикиш ва юкорига сакраш, 6 мартадан 2 серия;

- Ярим утирган холда бир оёкда олдинга бир марта сакраб, 30 см баландликдаги устунга сакраб чикиш ва юкорига сакраш, 6 мартадан 2 серия;

- 30-50 кг ни штангани 15-30 секунд давомида ярим утирган холатда ушлаб туриш, сигналда юкорига бир, икки, уч мартадан сакраш, 2-4 серия;

- 20-30 кг ли штанга билан бир оёкда юкорга сакраш ва штангани елкадан юкорига кутариб тушириш, 5-6 марта 2 серия;

- Оёкдан оёкка вактга сакраш, 40-60 м масофага 4-6 марта;

- Резина аркон ёрдамида шерик булиб, оёкдан оёкка сакраш 30-40 м масофага, 4 марта;

МУХОКАМА ВА НАТИЖАЛАР

Узунликка сакровчи кизлар билан утказилган машFулотда юкорда курсатилган машклардан фойдаланилди. Фойдаланилган машклар узунликка сакровчиларнинг депсиниш кучини ривожлантиришга хизмат килади. МашFулотларда кулланилган машклар меьёри мусобака олди даврини инобатга олган холда тавсия этилган. Бунда машFулотлар хажми катта эмас, машFулот шиддатига эътибор каратилган. Узунликка сакровчиларнинг депсиниш кучини кай даражада ривожланганлигини аниклаш масадида, тажрибадан олдин ва кейин педагогик тестлар олинди.

Узунликка сакровчи кизларнинг тажрибадан олдинги ва кейинги уртача натижалари ва уларнинг усиш курсаткичлари

1 жадвал

т/р Педагогик Турган Ярим Тулдирм 30 м га 60 м га

тестлар жойда утирган а тупни югуриб юкори

узунликк холатдан (1кг) келиш стартдан

а юкорига пастдан билан югуришё(

сакраш(с сакраш(с олдингау югуриш сек)

м) м) локтири ш (м) (сек)

1 Тажрибадан олдинги натижаларнинг уртача курсаткичи. 2.15 35 6.1 4.1 8.5

2 Тажрибадан кейинги натижаларнинг уртача курсаткичи. 2.30 45 7.2 3.7 7.9

3 Тажрибадан олдинги ва кейинги натижалар орасидаги фарц. 0.15 10 1.1 0.4 0.6

4 % хисобида усиш 7 28 18 10 7

курсаткичи.

ХУЛОСА

Узунликка сакрашда натижанинг юкорилиги сакровчининг югуриб келиш тезлигига, оёклари кучига, депсиниш кучига, депсиниш тезлигига, координацион кобилиятларга хамда машFулотларни тyFри ташкил килиганлигига боFлик. МашFулотларни режалаштиришда умумий ва махсус жисмоний тайёргарликни тyFри таксимлаш, тайёргарлик даврларида воситаларни муносиб куллашга эътибор каратиш лозим. Юкоридаги машFулот воситалари мусобака олди даврига тула мос келади ва сакровчиларнинг депсиниш кучини ривожлантиришга хизмат килади. Олиб борилган тадкикотда назоратга олинган сакровчиларнинг тайёргарлиги умумий 14% га усди жумладан, спортчиларнинг уртача турган жойда узунликка сакраш курсаткичи, 15 см га, ярим утирган холатдан юкорига сакраш баландлиги 10 см га, 1 кг ли тулдирма тупни пастдан олдинга улоктириш 1 метрга, 30 мга югуриш 0.4 секундга, 60 м га юкори стартдан югуриш 0.6 секундга яхшиланди. Бундан ташкари машFулот воситалари спортчиларнинг мусобакадаги натижларига хам ижобий таъсир курсатди.

REFERENCES

1. Abdukhamidov, R. N. (2021). IMPROVING PSYCHOPHYSIOLOGICAL TRAINING OF TEENAGE BOXERS WITH THE HELP OF IMPROVISED MEANS OF GAMES. Berlin Studies Transnational Journal of Science and Humanities, 7(1.5 Pedagogical sciences).

2. Абдухамидов, Р. Н. (2021). САМАРАЛИ ВОСИТА ВА УСУЛЛАР ЁРДАМИДА УСМИР БОКСЧИЛАРНИНГ ПСИХОФИЗИОЛОГИК ТАЙЁРГАРЛИГИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ. Academic research in educational sciences, 2(Special Issue 1).

3. Халмухамедов, Р. Д., Абдухамидов, Р. Н., Каримов, Ш. К,., & Усмонхужаев, С. Т. (2021). СОВРЕМЕННЫЕ ПРОБЛЕМЫ СУДЕЙСТВА В БОКСЕ. Academic research in educational sciences, 2(Special Issue 1).

4. Ражабов, Г. К. (2021). ПОКАЗАТЕЛИ ТАКТИКО-ТЕХНИЧЕСКИХ ДЕЙСТВИЙ ВЫСОКОКВАЛИФИЦИРОВАННЫХ БОКСЕРОВ В СОРЕВНОВАТЕЛЬНЫХ БОЯХ В УСЛОВИЯХ ОТСУТСТВИЯ И ВОЗНИКНОВЕНИЯ СТРЕССОВЫХ ФАКТОРОВ (ПОМЕХ). Academic research in educational sciences, 2(Special Issue 1).

5. Ражабов, F. К. (2021). МАЛАКАЛИ БОКСЧИЛАРНИНГ ТУРЛИ ЭКСТРЕМАЛ ШАРОИТЛАРИДА МУСОБАКА ФАОЛИЯТИ НАТИЖАДОРЛИГИ. ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES, 2(1), 161-169.

6. Халмухамедов, Р. Д., Каландаров, Д. Ш., Умаров, К. А., & Маткаримов, F. Р. (2021). ТАЙЁРЛОВ МАШКЛАР ЁРДАМИДА МАЛАКАЛИ БОКСЧИЛАРНИНГ ТЕХНИК-ТАКТИК МАХОРАТИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ. Academic research in educational sciences, 2(Special Issue 1).

7. Халмухамедов, Р. Д., Махмудова, М. М., Рахматов, Б. Ш., Маъмурова, Л. К., & Эркинова, Н. М. (2021). Методика физической подготовки студенток высших образовательных учреждений на основе использования комплексов «Узбек жанг санъати». Academic research in educational sciences, 2(Special Issue 1).

8. Тажибаев, С., & Махкамов, И. (2021). МАКТАБ УКУВЧИЛАРИНИНГ СПОРТ УЙИНЛАРИ ТЕХНИКАСИНИ УЗЛАШТИРИШ КУРСАТКИЧЛАРИ. Academic research in educational sciences, 2(Special Issue 1).

9. СЕРЕБРЯКОВ, Ю. (2020). ОFИР ВАЗН ТОИФАСИДАГИ БОКСЧИЛАРНИ ТАЙЁРЛАШНИНГ АЙРИМ ХУСУСИЯТЛАРИ. Фан^портга, (6), 36-39.

10. Зиядуллаев, К. Ш., Абдиев, Н. А., & Курбанбаев, И. Р. (2017). Обеспечение адекватности финансового механизма в управлении физической культурой и спортом. Актуальные проблемы гуманитарных и социально-экономических наук, 77(5), 82-84.

11. Ulugbekovich, R. A. Formation of Styles of Managerial Thinking as a Factor in the Preparation of a Future Specialist for Managerial Activities in the Field of Physical Culture and Sports. JournalNX, 7(03), 172-176.

12. Болтабаев, М. Р., Султонов, Ш. Ф., & Зиядуллаев, К. Ш. (2020). Узбекистонда жисмоний тарбия ва спорт сохдси бошкаруви тизимини такомиллаштиришда спорт менежментини ривожлантириш моделини яратиш. Фан^портга, (5), 2-6.

13. МАХМУДОВ, Б., ЗИЯДУЛЛАЕВ, К., НАРЗИЕВ, Ж., ИБРАГИМОВ, А., & НАРИМОНОВ, Н. (2020). ОСОБЕННОСТИ ФОРМИРОВАНИЯ РЫНКА СПОРТИВНЫХ УСЛУГ ПРИ СТАНОВЛЕНИИ СПОРТИВНОЙ ИНДУСТРИИ В УЗБЕКИСТАНЕ. Фан^портга, (1), 69-74.

14. Тилляходжаев, А. А. (2020). Узбекистонда спорт турларини ривожлантиришда маркетинг коммуникацияларининг ахдмияти. Фан^портга, (5), 8-10.

15. БАБАЖАНОВ, Р. (2020). ЖИСМОНИЙ ТАРБИЯ ВА СПОРТ СОХДСИ КАДРЛАРИНИНГ ИНСОН КАПИТАЛИНИ РИВОЖЛАНТИРИШДА УЗЛУКСИЗ ТАЪЛИМНИНГ АХАМИЯТИ. Фан^портга, (1), 25-30.

16. ЯРАШЕВ, К., & РАШИДОВ, А. (2020). ТЕОРЕТИЧЕСКОЕ ОБОСНОВАНИЕ ПРОБЛЕМЫ ПОДГОТОВКИ БУДУЩИХ СПЕЦИАЛИСТОВ

К УПРАВЛЕНЧЕСКОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ В СФЕРЕ ФИЗИЧЕСКОЙ КУЛЬТУРЫ И СПОРТА. Фан-Спортга, (6), 61-62.

17. МАТКАРИМОВА, Н. (2020). ОЦЕНКА ФАКТОРОВ И РИСКА РАЗВИТИЯ СПОРТИВНЫХ ОРГАНИЗАЦИЙ КАК ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСКИХ СТРУКТУР. Фан-Спортга, (2), 78-80.

18. Ahmedov, I. (2020). The Impact Of Digital Economy On International Trade. European Journal of Business and Management Research, 5(4).

19. Tillyaxodjayev, A. A. (2020). The importance of marketing communications in the development of kind of sports in Uzbekistan. South Asian Journal of Marketing & Management Research, 10(12), 18-29.

20. БОЛТАБАЕВ, М., & ДЖУМАКУЛОВ, Ш. (2020). УЗБЕКИСТОНДА ЖИСМОНИЙ ТАРБИЯ ВА СПОРТ СОХДСИДАГИ ИСЛОХОТЛАРНИНГ ТАШКИЛИЙ-ХУКУКИЙ АСОСЛАРИ. Фан-Спортга, (2), 2-5.

21. БОЛТАБАЕВ, М., АХМАТОВ, М., & СУЛТОНОВ, Ш. (2020). МНОГОУРОВНЕВЫЙ СИСТЕМНЫЙ ПОДХОД К ОРГАНИЗАЦИИ МАССОВОЙ СПОРТИВНО-ОЗДОРОВИТЕЛЬНОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ В УЗБЕКИСТАНЕ. Фан-Спортга, (4), 2-6.

22. АТАМУРАТОВ, Х. (2020). УМУМТАЪЛИМ МАКТАБЛАРИДА ЮКОРИ СИНФ УКУВЧИЛАРИНИНГ ЖИСМОНИЙ СИФАТЛАРИНИ ТАРБИЯЛАШ ХУСУСИЯТЛАРИ. Фан-Спортга, (5), 78-80.

23. Rakhmatovich, M. F. (2021). Ways to Increase The Efficiency of Motor Vehicle Services. Asian Journal of Technology & Management Research (AJTMR) ISSN, 2249(0892).

24. Tukhtabaev, J. S., Tillaeva, B. R., Razakova, B. S., Ismagulova, G. N., & Achilov, I. A. (2020). Econometric evaluation of influential factors to increasing labor efficiency in textile enterprises. Advances in Mathematics: Scientific Journal.

25. Muminov, N., Olimjanova, S., Salimov, A., & Kim, T. (2020). Digitalization AS An Important Factor Of Legalization Of The Shadow Economy. International Journal on Economics, Finance and Sustainable Development, 2(2), 16-19.

26. Ulugbekovich, R. A. Formation of Styles of Managerial Thinking as a Factor in the Preparation of a Future Specialist for Managerial Activities in the Field of Physical Culture and Sports. JournalNX, 7(03), 172-176.

27. Каримов, И. И. (2021). ВЕЛОСИПЕД СПОРТИДАГИ АЙРИМ МУАММОЛАР ХАКИДА. Central Asian Research Journal for Interdisciplinary Studies (CARJIS), 1(3), 341-347.

28. Холмуродов, О., & Хамраев, С. (2021). ВЕЛОСПОРТДАГИ ЯККАЛИК ТАКИБ ПОЙГАСИНИНГ ТЕХНИКАСИ. CENTRAL ASIAN RESEARCH JOURNAL FOR INTERDISCIPLINARY STUDIES (CARJIS), 1(3), 356-362.

29. Черникова, Е., & Каримов, И. (2021). УЗБЕКИСТОНДА УК ОТИШ СПОРТИНИ ОММАВИЙЛАШТИРИШ МАСАЛАСИ. Central Asian Research Journal for Interdisciplinary Studies (CARJIS), 1(3), 291-297.

30. Niyazova, R. R., & Raximova, Z. D. (2021). ANALYSIS OF PHYSICAL FITNESS OF TRIATHLETES AT THE STAGE OF IMPROVING SPORTS SKILLS. Central Asian Research Journal for Interdisciplinary Studies (CARJIS), 1(3), 148-154.

31. Karimov, I. I., & Memetov, R. U. (2021). QUVVATNI TAYYORLASHNING ASOSIY USULLARI BIATLONCHILARNING CHIDAMLILIGI. Central Asian Research Journal for Interdisciplinary Studies (CARJIS), 1(3), 286-290.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.