Научная статья на тему 'БОЛАШАҚ ДЕНЕ ШЫНЫҚТЫРУ ЖӘНЕ СПОРТ МАМАНЫНЫҢ АКМЕОЛОГИЯЛЫҚ ӘЛЕУЕТІН ДАМЫТУДЫҢ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ'

БОЛАШАҚ ДЕНЕ ШЫНЫҚТЫРУ ЖӘНЕ СПОРТ МАМАНЫНЫҢ АКМЕОЛОГИЯЛЫҚ ӘЛЕУЕТІН ДАМЫТУДЫҢ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
122
16
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ДЕНЕ ШЫНЫқТЫРУ / БәСЕКЕГЕ қАБіЛЕТТіЛіК / КәСіБИ ЭТИКА / КәСіБИ қЫЗМЕТ

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Колдасбаева Б. Д., Дошыбеков А. Б., Жетимеков Е. Т.

Аталған мақалада болашақ дене шынықтыру және спорт маманының акмеологиялық әлеуетін дамытудың педагогикалық аспектілері туралы проблемелар қарастырылады. Болашақ мамандардың бойында ұйымдастырушылық қызметі, өз бетінше шешім қабылдауға дағдыландыру, берілген тапсырмаларды жауапкершілікпен орындау, ұжымда адамгершілік, психологиялық ахуалды ұстап тұру қабілеттерін қалыптастыру ең маңызды міндеттердің бірі болып табылады. Қазіргі адам дамуының элементі болып табылатын дене мәдениеті білімінің маңыздылығымен анықталатын, оның оқу-тәрбие үрдісіндегі үлесін, онымен қоса, қалыптаса бастаған білім беру философиясының шеңберіндегі дене шынықтырусауықтыру жұмыстарының жаңа мақсаттарын және оны меңгеуде қалыптасқан жүйенің маңызын ескере отырып, болашақ мамандарды даярлауды жеке мәселе ретінде тек практикалық қана емес, теориялық тұрғыдан да дайындығы жоғары болуы керек. Адамның дене және ой-сана қабілетінің дамуы, олардың өнегелік пен әсемдік қасиеттерінің сапасын, мәдени-тарихтың даму негізін және мазмұнын құрайды. Сондықтан, қоғамның материалдық және рухани мәдениеті, мәдениеттің ажырамас, міндетті құрамдас бір бөлігі болып табылады. Мақалада болашақ дене шынықтыру және спорт мамандарының акмеологиялық әлеуетін дамыту туралы зерттеулерге талдау жасалады.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

PEDAGOGICAL ASPECTS OF THE ACMEOLOGICAL POTENTIAL'S DEVELOPMENT OF THE FUTURE SPECIALIST OF PHYSICAL TRAINING AND SPORT

This article deals with the pedagogical aspects of the acmeologicalpotential'sdevelopmentof a future specialist in physical culture and sports. One of the most important tasks is the formation of future professional, organizational skills and skills of independent decision-making, responsible assignment, maintaining a moral and psychological atmosphere in the team. The training of future specialists is a matter of concern given the importance of physical culture, which is an element of human development, its contribution to the educational process, as well as new goals of physical training and health activities in the framework of educational philosophy and the importance of the existing system of its development, not only practically, but also theoretically. That is why the material and spiritual part of society is an integral part of culture. The article analyzes the research on the development of the acmeological potential of future athletes and sports specialists.

Текст научной работы на тему «БОЛАШАҚ ДЕНЕ ШЫНЫҚТЫРУ ЖӘНЕ СПОРТ МАМАНЫНЫҢ АКМЕОЛОГИЯЛЫҚ ӘЛЕУЕТІН ДАМЫТУДЫҢ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ»

FTAXP 14.35.09

БОЛАШАЦ ДЕНЕ ШЫНЬЩТЫРУ ЖЭНЕ СПОРТ МАМАНЫНЬЩ АКМЕОЛОГИЯЛЫЦ ЭЛЕУЕТ1Н ДАМЫТУДЬЩ ПЕДАГОГИКАЛЫЦ АСПЕКТ1ЛЕР1

Б.Д. Колдасбаева1, А.Б. Дошыбеков2, Е.Т. Жетимеков3 'докторант, 2PhD, Змагистр 12 Каза^ спорт жэне туризм академиясы, Алматы, Казахстан 3 Марат Оспанов атындагы Батыс Казахстан мемлекеттiк медицина университетi, Актебе, Казахстан, email: Bagila.koldasbaeva@mail.ru

Аталган макалада болашак дене шыныктыру жэне спорт маманыньщ акмеологиялык элеуетш дамытудын педагогикалык аспектшер1 туралы проблемелар карастырылады. Болашак мамандардыц бойында уйымдастырушылык кызмеп, ез бетшше шеш1м кабылдауга дагдыландыру, бер1лген тапсырмаларды жауапкершшкпен орындау, ужымда адамгершшк, психологиялык ахуалды устап туру кабшеттерш калыптастыру ен манызды мшдеттердщ б1р1 болып табылады. Каярп адам дамуынын элемент болып табылатын дене мэдениеп бшмшщ маныздылыгымен аныкталатын, онын оку-тэрбие YPДiсiндегi Yлесiн, онымен коса, калыптаса бастаган бiлiм беру философиясынын шенберiндегi дене шыныктыру-сауыктыру жумыстарынын жана максаттарын жэне оны менгеуде калыптаскан жуйенщ манызын ескере отырып, болашак мамандарды даярлауды жеке мэселе ретiнде тек практикалык кана емес, теориялык тургыдан да дайындыгы жогары болуы керек. Адамнын дене жэне ой-сана кабшетшщ дамуы, олардын енегелiк пен эсемдж касиеттерiнiн сапасын, мэдени-тарихтын даму непзш жэне мазмунын курайды. Сондыктан, когамнын материалдык жэне рухани мэдениетi, мэдениеттщ ажырамас, мiндеттi курамдас бiр белт болып табылады. Макалада болашак дене шыныктыру жэне спорт мамандарынын акмеологиялык элеуетiн дамыту туралы зерттеулерге талдау жасалады.

Туйт свздер: дене шыныщтыру, акмеология, бэсекеге щабглетттк, кэаби этика, кэаби щызмет

Kipicne

ХХ1 гасырда бшм мен гылым саласында болып жаткан езгерютер болашык мамандар даярлауда жогары мектептщ алдына жана мшдетгер койып отыр. Осыган орай,бугшп элеуметпк бшм беру кещснгше сай бешмдеп бшм алу, жалпы галамдык танымды, ойлауды дамыту, езшше гылыми тужырым жасауга , олардын кажетше карай гылым жетюнгш сурыптауга, студенттщ езшщ ю эрекетшщ субьекнс болуына мумкшдш тугызу-кекейкесп мэселе.Эйткеш,тек жогары бшмд1 маман гана когам мен экономиканын, элеуметпк жэне мэдени еркендеудщ кешбасшысы бола алады. Бшм беруд1 1згшенд1ру - бшм беру жуйес мен бшм беру урдюшщ педагогтар мен окушылар арасындагы езара тусшюнк пен курметке непзделу1, адамдар кукыгын коргау, денсаулык сактау жэне тулгалык элеуетш дамытуга багытталу. Бшм беру жуйесш реформалаудын белгшенген багытгарына сай кэс1би даярлаудын жалпы максаты аныкталды, жеке тулгага багдарланган бшм беру, оку-тэрбие урдюшщ тшмдшгш арттыру, бэсекеге кабшетп маман дайындау. 6згермел1 когамдагы жана формация мугал1м1 - педагогикалык куралдардын барлыгын менгерген, туракты езш-ез1 жетшд1руге талпынган, рухани дамыган, толыскан шыгармашыл тулга. Нарык жагдайындагы мугал1мге койылатын талаптар: бэсекеге кабшеттшп, бшм беру сапасынын жогары болуы, кэс1би шеберлш, эдютемелш жумыстагы шеберлт. Осы тургыдан караганда нэтижеге багытталган бшм модел1 мен баскарудын жана парадигмасы аясында багытталган бшм модел1 мен баскарудын жана парадигмасы аясында жекелеген угымдар мен нормаларды жэне тшмд1 педагогикалык технологияларды менгеру ушш педагогтардын кэс1би мэдениетш дамытуга багытталган озык улп кажет. Каз1рп бшм беру парадигмасы «бшкн адамга» багытталган бшмнен «мэдениет адамына» багытталган бшмге кешуд1 кездейдь Бул бшм берудщ философиялык, психологиялык, педагогикалык, непздерш, теориясы мен тэжiрибесiн терещрек кайта карауды кажет етед1. Бурынгы окушы тек тындаушы, орындаушы болса, ал каз1рп бшм беру жуйесшде окушынын ездшнен бшм 1здейтш жеке тулга екендтне ерекше мэн бершедь

Ka3ipri жогары бшм кэшби цызметте элеуметпк-экономикалыц жацаруларга бейiмделе алатын мамандарды дайындау мiндетiне сай сапалыц e3repicTepre ерекше назар аударады. Олай болса, 6i3 акмеология ^гымына нацты TYciHiK беретш беретiн болсац: «акмеология» (грек. «axme»-шыц, ненщ де болса жогары дэрежес^ - жаратылыстану, гуманитарлыц пэндердщ негiзiнде пайда болган пэнаралыц гылым. Ол т^лганыц жекелiк дамуыныц тутастыгын, оныц азамат, маман ретiнде жогары децгейге жетушщ жолдарын зерттейдi» делшген [1; 13].

Аталган мiндеттердi орындауга ic-эрекет барысында eзiндiк iшкi нормаларды ойлау жэне царым-цатынас сипатын мецгертуде оцу орындары мамандарына ерекше ^ш жYктеледi. БYгiнгi eзгермелi цогамда жеке т^лганыц цалыптасуына тeмендегi т^лгалыц цасиеттер эсер етедi: «In the learning process, the main impulses of the natural growth of the child were taken into account: social impulses (the desire to communicate), constructive (the desire for movement in the game), research (the urge to recognize and understand), expressive (the desire for self-expression)» [2; 91].

Дене тэрбиес жэне спорт маманыныц кэшби цызмет жогары кэшби бшм берудщ дене тэрбиес жэне спорт мамандыгы бойынша мемлекетпк бшм беру стандартында керсетшгендей белcендi салауатты eмiр салты ^станымдарын беюту,адамныц дене, психологиялыц жэне функционалдыц мYмкiндiктерiн зерттеу жэне дамыту, т^лганы цалыптастыру жэне оны жалпы азаматтыц ц^ндылыцтар мен дене тэрбиеci мен спорт ц^ндылыцтарын мецгеруге багыттау. Дене тэрбиес м¥Fалiмнiц шыгармашылыгы оцыту мен жаттыгу сабацтарын ^йымдастырудыц озыц технологияларын тацдау гана емес, сонымен цатар цозгалыс эрудициясына, тэрбиеciне тiкелей цатысты. Бiздiц пiкiрiмiзше, дене тэрбиеci саласындагы бiлiмдiк, сауыцтыру, тэрбиелiк мiндеттердi орындауда, кэciби ц^зыреттшк шарттары ретiнде:

• дене тэрбиес жэне спорт тYрiнiц теориясы мен эдicтемеci бойынша терец бiлiмдi игеруi;

• педагогикалыц цызметке бейiмдiлiгi, e3 тандаган спорт тYрiнде цызыгушылыгы,кэшби цузыреттшп;

• e3 цызмет саласын гана емес,педагогика,психология, биомеханика, медицина, физиология жэне оцытудыц, тэрбиелеудiц жаца технологиялары бойынша арнайы бiлiмдi игеруц

• оцу-тэрбие Yрдiciн гылыми газцарас пен гылыми талдау жасай бшуц

• eзiнiц кэciби шеберлiгiн жетiлдiруге ынтасыныц болуы.

Кeп жагдайда жогары кэсштш децгей шеберлiк ^гымымен тецесиршедь Шеберлiк - кез келген саладагы жогары eнерге ие болу. Ол педагогтыц т^лга цалыптастыру Yрдiciнде цазiргi педагогикалыц технологиялар мен тэсшдер^педагогикалыц бшк пен дагдыны практикалыц т^ргыда цолдана бiлуiнен байцалады. Ягни, «педагогикалыц шеберлш - м¥Fалiм шыгармашылыгын Yнемi жетiлдiру негiзiнде байцалатын оцыту мен тэрбиелеу, дамыту eнерi, педагогикалыц цызметтiц жогары децгеш» болып саналады [3; 84].

Педагогикалыц шеберлш - тYрлi педагогикалыц мiндеттердi нэтижелi шешу жэне оцу-тэрбие YPДiciнiц мацсаттарына цол жетюзу, эдicтер мен тэciлдердi тиiмдi цолдана бшу. Дене тэрбиеci маманы Yшiн мацызды цаcиеттердiц iшiнде: «кэciби цызмет тэciлдерi мен эдicтерiне шыгармашылыц т^ргыда царау, эр жаттыгудыц мазм^ны мен мшдетше сай цолданылатын нацты технологияны тацдау цабiлетi мацызды» деп еcептеймiз [4; 129].

Педагогикалыц шеберлiктiц мацызды бeлiгi кэciби бiлiм мен бшк болып табылады. Б^л - ец алдымен философиялыц, психологиялыц, педагогикалыц, элеуметпк, арнайы жэне цосымша бiлiм. М¥Fалiмнiц кэciби бiлiмi тYрлi децгейде (эдюнамалыц, ацпараттыц-мазм^нныц эдicтемелiк технологиялыц, шыгармашылыц) цалыптасып, педагогикалыц сана мен ойлаудыц непзш ц^райды, ал психологиялыц-педагогикалыц эрудиция - м¥Fалiмнiц нэтижелi ж^мыс жYргiзуiнiц алгашарты болып табылады.

Зерттеу материалдары мен эдiстерi

Непзшен цолданылган теориялыц эдicтерге гылыми т^ргыдан педагогикалыц, эдicтемелiк эдебиеттерге талдау жасалынды, анкета, эссе, диагностика жэне гылыми эдебиеттеге шолу жасалынды, тэжiрибелi галым педагогтардыц ецбектерiнен ciлеме алынып мацаланыц мазм^ны толыцтырылды. Т^лга белcендiлiгi обьективт себептерден бастау алумен бiрге субьективтш те категория, cебебi ол сана туындысы, ол адам ойында пайда болып, эр нацты т^лганыц сана-

сезiмдiк ерекшелштершщ кершюш береди Сондыцтан да, студенттердi оцыту мен тэрбиелеу ж^мысыныц e3eriH тек цана багдарлама, ic шаралар, эдiстер мен формалары гана ц^рамайды, сонымен цоса ол арцылы сипатталатын психологиялыц- педагогикалыц эрекеттщ жогары мацсаты мен мэнiне тэуелдi. Олардыц жеке т^лгалыц eзiндiк ерекшелiктерi, цызыгушылыцтары, eзiндiк мшез-ц^лыцтарымен бiрге ез цадiр-цаcиетiн cезiнуiн дамыту керек. Б^л тацырышъщ тандап алыну критерийлерiне студенттщ жеке т^лга ретiнде цалыптасуында танымдыц белсендшпндеп ез цаcиеттерiн дамыту, жаца бiлiмдердi мецгеру, оларды багалауга ете ден цоюшылыц, eзiнiц мшез-ц^лцын саналы мацсатца багыттап реттеуге тырысатындыгын аныцтау болып табылады. Эзiн-eзi белcендiретiн т^лга цай уацытта болмасын eзiнiц мYмкiндiктерiн Yнемi толыц ашып дамытуга ^мтылушылыц цаcиетi тэн т^лга. Осындай т^лга болып жетiлуiне болашацта шыгармашылыцца, толыццанды царым-цатынас жасауга, e3 ойындагысын орындауга цабiлеттi бола отырып, iзгiлiктi т^лгалыц багдарлы тэрбие жYЙеciнде eзiн цалыптастыра алады. Т^лга eзiнiц eмiрлiк цуатыныц мэнiн мацсатын жYзеге асыратын тэндш, жандыц, рухани кYш-цуатын сандыц жэне сапалыц eзгерicке тYciретiн iшкi обьективтш процесс ретiнде т^лга белcендiлiгiн арттыруда eзiндiк сана-cезiм компоненттершщ цызмет де e3 Yлеciн байцатады. Тэж1рибелш зерттеулер мен эдicтер Казац спорт жэне туризм академиясында, М.Оспанов атындагы Батыс Казацстан медицина университеттщ бiрiншi, екiншi курс cтуденттерiне жэне педагогтарга жYргiзiлдi. Тэжiрибелiк ж^мысца 160 студент мен педагог цатысты.

Зерттеу жэне оларды талдау

Дене тэрбиес м¥Fалiмiнiц эрудициясы тeмендегi арнаулы жэне жалпы бiлiм негiздерiнен ц^ралады. Жалпы бшм (цоFамдыц саяси, сонымен цатар эдебиет, eнер, тарих т.б.) м¥Fалiмнiц жалпы мэдениетi мен дYниетанымын сипаттайды. Нэтижелi цызмет ету Yшiн м¥Fалiмнiц кэciби цабшеттершщ мацызы жоFары. Кэшби цабшеттщ тeмендегi тYрлерiн кeрcетуге болады:

• Дидактикалыц (оцу цабiлетi);

• Психомоторлыц (цозFалыc цабiлетi, тYрлi цозFалыc цимылдарын тез есте сацтай бшу) цабiлет;

• Коммуникативтiк (тiл табыса бiлуi) цабiлетi;

• Перцептивтiк (кэшби цыраFылыц, бацылай бiлу) цабiлетi;

Бшк - цызмет ережелерi жэне мацсатына сай цажеттi цимыл-эрекет тэciлдерiн тэж1рибелш т¥рFыда мецгеру. М¥Fалiмнiц кэciби бшп ретiнде ц^растыру^йымдастырушылыц, гностикалыц цозFалыc бшп жэне eзiн-eзi реттеу бiлiгi болып бeлiнедi.

К^растыру бтгг м¥Fалiмге eз ic-эрекетiн ц^растыра бiлуге, жоспарлай бшуге кeмектеcедi. ОларFа эдicтердi тацдау жэне композициялыц оцу материалын ц^ру бшп (мысалы, оцушылардыц белгiлi бiр цасиеттерш дамытуFа арналFан жаттыFулар кешенiн ц^ру) жатцызылады.

¥йымдастырушылыщ бтж м¥Fалiмнiц белгшенген жоспарын жYзеге асырумен тiкелей байланысты. М¥Fалiм eз ic-эрекетiмен цатар, оцушылар цызметiн де ^йымдастыра бiлуi цажет.

Коммуникативтж бтт м¥Fалiмнiц оцушылармен, эрiптеcтерiмен, ата-аналарымен, басшыларымен царым-цатынас жасау бшп жатцызылады. Оларды Yш топца бeлуге болады: коммуникативтiк бiлiк, дидактикалыц бшк жэне шешендш бiлiгi. Коммуникативтiк бшк м¥Fалiмнiц басца адамдармен байланыс жасауынан, icкерлiк жэне т¥ЛFалыц цатынас орната бшумен аныцталады.

Дидактикалыц бЫк м¥Fалiмнiц оцу материалын оцушыларFа тYciнiктi тшмен жеткiзе бiлуiнен кeрiнедi. ОFан топты басцара бiлу, оцушыларFа eзiнiц педагогикалыц ыцпалын, оцушылар цабiлетi мен олардыц элеуетш баFдарлай бiлуi жатцызылады.

Шешендiк бЫк дене тэрбие м¥Fалiмiне бшмдшк- аFарту ж^мыстарын жYргiзу Yшiн цажет. Ол Yшiн м¥Fалiм эрудиция мен тш мэдениетiн игеруi шарт.

Гностикалыц бiлiк м¥Fалiмнiц жеке оцушыларFа Fана емес, жалпы топты тани бiлуiмен, педагогикалыц жаFдайлар мен eз ic-эрекет нэтижеciне талдау жасай бiлуiмен байланысты. М^ндай цабылдау YPДiciмен де байланысты, перспективтш цабiлеттерге (бацылай бiлу, жатты^у барысында оцушылардыц цателiктерiн кeре бшу т.б.) непзделедь

Гностикалыц бiлiк цатарына оцушылардыц дене дамуын цалыптастыру эдютемесше тYзетулер енгiзу мацсатында м¥Fалiмнiц оцу-эдютемелш, Fылыми эдебиет пен ж^мыс жасай бшу^ eзiндiк зерттеулер жYргiзуi жэне оларFа талдау жасау бiлiгi де юрпзшедь Козгалыс бiлiгi бiздiц

пiкiрiмiзше: «козгалыс мектебш» жэне мyFалiмнщ дене жаттыгуларын орындау техникасын мецгерумен сипатталады [5; 9].

Дене тэрбиесi мyFалiмшщ взшщ белсендiлiгiн, арнайы куралдар жYЙесi мен взiн-взi реттеу эдiстерi аркылы бiлiктердi калыптастыруга мYмкiндiк бередi. Белсендшк категориясы тулганыц танымдык жiне шыгармашылык мYмкiндiктерi туралы негiзгi гылыми бшм болып табылады. Ка^рп кезде белсендшктщ табигаты туралы алгашкы кайнар Ke3i, оныц калыптасуы мен пайда болуыныц формасы жэне тYрi, механизмдерi туралы ой-пшрлер, усыныстар эрекет пен сана, мшез-кулык жэне карым-катынас мэселелерiн теориялык жэне эксперименттiк зерттеулер нэтижелершщ талдамына негiзделiнiп калыптасу Yстiнде. Белсендiлiк адамныц вмiрлiк эрекетшщ жалпы сипаттамасы ретшде, оныц негiзгi касиетi жэне туракты калпы бола отырып квпдецгейлi (нейрофизилогиялык, психофизикалык жэне психологиялык-педагогикалык факторлардыц взара эрекеттеспгшщ кYрделi жYЙесiн аткарушы) курылымга ие. Белсендшктщ жан-жактылык табигаты оны зерттеудегi жYЙелiлiк багытты колдануга непзделедь Тулга белсендiлiгiн зерттеуде жYЙелiлiк багытты колдануга детерменизм мен дамудыц жалпы гылыми кагидаларын сактаумен катар, бiз сана мен эрекеттщ, гылымдыктыц бiрлiгi кагидаларына CYЙенемiз. Бшктердщ кай-кайсысы да дене тэрбиесшщ мyFалiмiне бiрден бiрнеше кызмет аткаруга мYмкiндiк береди Окушы ю-эрекетшщ мазмуны акпаратты кабылдау, оны угыну, бiлiм-бiлiк дагдыларын жетiлдiру болып табылады. Олай болса: «МyFалiм мiндетi окушыныц iс-эрекетiн уйымдастыру, тапсырмаларды дурыс орындауга багыт, багдар беру болып табылады», - делшген [6; 71].

Сонымен катар, дене тэрбиес жYЙесiнде спортпен шугылданып, болашакта жогары жетюпктерге жету Yшiн табиги орта керек. Оларга: «табигаттыц таза ауасы, таза су, кYн сэулесi. мундай саф табиги ортаны жYЙелi пайдаланудыц денсаулык y™^ мацызы зор» [7; 11-13].

Казiргi кезде дене тэрбиес мyFалiмiнiц акмеологиялык элеуетiн дамыту барысында келесi функцияларды мецгеру керек:

• адаптациялык - студенттер педагогикалык удер^ ритмiне енедi, балалармен жумыс жасауды Yйренедi, бiлiм беру мекемелерiндегi кэаби катынас жYЙесiне багдарлана бастайды;

• жалпы бшм беру - практика удер^нде студенттердщ теориялык бiлiмдерi колданылады, непзп педагогикалык iскерлiк пен дагдыны калыптастыру жYредi, педагогикалык сапа калыптасады;

• дамытушылык - практика барысында студенттердщ жеке тулга репнде калыптасу Yдерiсi мен кабiлеттерiнiц даму сатысы болып табылады;

• тэрбиелш - тулганыц кэсiби педагогикалык этиканы взiнiц тулгалык кажеттiлiгiне колдануы;

• диагностикалык - студенттердiц педагогикалык кызметке кэшби дайындыгы мен жарамдылык дэрежесiн тексеру, жеке жэне кэсiби касиеттерiне бага беру;

Жалпы дене тэрбиес мyFалiмiнiц акмеологиялык элеуетiн дамытудыц негiзi -шыгармашылык кабшет жогары тулганы жетiлдiру жэне дамыту, взiнiц ерекше жумыс жасайтын стилi мен ойлау кабшет бар шыгармашыл тулга ретiнде мyFалiм-новаторды дайындау болып табылады.

Цорытынды. Корыта келе, дене тэрбиес маманыныц козгалыс кабiлетiн дамыту YPДiсiн жетiлдiру жэне оцтайландыруды, кэсiби мэдениет жэне кэшби шеберлiк шыцына кол жеткiзуге кажетп кэсiби мацызды дагдыларды калыптастырушы непз ретiнде карастыру кажет. Сонымен бул кезде кэшби мацызды сапалар мен бшктердщ дамыту кажеттiлiгiн сезiну гана емес, взiн-взi жетiлдiру суранысын калыптастыру мацызды болып есептелшедь Буныц бэрi де дене тэрбиесiнiц мyFалiмi взiн-взi танумен айналысып, дене жэне психикалык белсендiлiгiн реттеп, взiнiц кYштi жэне элшз жактарын аныктаганда гана мYмкiн болады.

ПайдаланылFан эдебиеттер

1. Дуйсенбаев А.К. Педагогика жэне психологиядан аныктамалык свздж. - Алматы: «Отан», 2015. -286 б.

2. Duisenbayev A., Daumov N., Kuzdybayeva A., Zhumagaziyev A., Turebayeva Sh. Information educational technologies as а problem of pedagogics // Modern Journal of Language Teaching Methods. ISSN: 22516204. - Iran, Vol. 8, Issue 11, November 2018. - P.87-93.

3. Кертаева К. М., Еамова Д. Д. ¥стаздьщ ^лттьщ тэлiм-тэрбие беруге деонтологияльщ даярлыгы. Оцу-эдютемелк к^рал.-Павлодар: «Кереку», 2010. - 133 б.

4. Калюжный А.А. Формирование имиджа учителя. - Москва: «Владос», 2005, - 177 б.

5. Ахметов И.Ж. Казак; спортыньщ дамуындагы ^лттык; патриотизм идеясы: филос. гыл. канд. ... дисс.:09.00.11. - Алматы, 2009. - 125 б.

6. Глушков В.А. Применение информационных технологий в учебном процессе. - Москва: «Педагогика», 2007- 260 с.

7. Меженова Л. Денсаулык; - салауатты eмiр кепш // Мектептеп дене шыныщтыру. - 2015. - №5. - 1113 бб.

ПЕДАГОГИЧЕСКИЕ АСПЕКТЫ РАЗВИТИЯ АКМЕОЛОГИЧЕСКОГО ПОТЕНЦИАЛА БУДУЩЕГО СПЕЦИАЛИСТА ФИЗИЧЕСКОГО ВОСПИТАНИЯ И СПОРТА

Б.Д. Колдасбаева1, А.Б. Дошыбеков2, Е. Т. Жетимеков3 1 докторант, 2 PhD, 3 магистр 1,2 Казахская академия спорта и туризма, Алматы, Казахстан з Западно-Казахстанского государственного медицинского университета имени Марата Оспанова,

Актобе, Казахстан email: Bagila.koldasbaeva@mail.ru

В данной статье рассматриваются вопросы педагогических аспектов развития акмеологического потенциала будущего специалиста по физической культуре и спорту. Одной из важнейших задач является формирование у будущих профессионалов организаторских способностей и навыков самостоятельного принятия решений, ответственного выполнения заданий, поддержания морально-психологической атмосферы в коллективе. Подготовка будущих специалистов вызывает озабоченность с учетом важности физической культуры, которая является элементом человеческого развития, ее вклада в образовательный процесс, а также новых целей физкультурно-оздоровительной работы в рамках философии образования и важности существующей системы ее развития не только практически, но и теоретически. Именно поэтому материальная и духовная часть жизни общества является неотъемлемой частью культуры. В статье анализируются исследования по развитию акмеологического потенциала будущих спортсменов и специалистов по спорту.

Ключевые слова: физическое воспитание, акмеология, конкурентоспособность, профессиональная этика, профессиональная деятельность

PEDAGOGICAL ASPECTS OF THE ACMEOLOGICAL POTENTIAL'S DEVELOPMENT OF THE FUTURE SPECIALIST OF PHYSICAL TRAINING AND SPORT

B.D. Koldasbaeva A.B. Doshybekov 2, Y. T. Zhetimekov 3 1 PhD student, 2 PhD, з Master 1,2 Kazakh Academy of Sports and Tourism, Almaty, Kazakhstan 3 West Kazakhstan Medical University named after Marat Ospanov, Aktobe, Kazakhstan

email: Bagila.koldasbaeva@mail.ru

This article deals with the pedagogical aspects of the acmeologicalpotential'sdevelopmentof a future specialist in physical culture and sports. One of the most important tasks is the formation of future professional, organizational skills and skills of independent decision-making, responsible assignment, maintaining a moral and psychological atmosphere in the team. The training of future specialists is a matter of concern given the importance of physical culture, which is an element of human development, its contribution to the educational process, as well as new goals of physical training and health activities in the framework of educational philosophy and the importance of the existing system of its development, not only practically, but also theoretically. That is why the material and spiritual part of society is an integral part of culture. The article analyzes the research on the development of the acmeological potential of future athletes and sports specialists.

Key words: physical education, acmeology, competitiveness, professional ethics, professional activities

Редакцияга 29.04.2019 цабылданды

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.