CC BY
144Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)
ISSN (online): 2181-2454 Volume 2 | Issue 10 |October, 2022 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |
www.carjis.org DOI: 10.24412/2181-2454-2022-10-301-305
BOLALARDA ATOPIK DERMATIT KECHISHINING KLINIK VA IMMUNOLOGIK XUSUSIYATLARI
Ozoda Radjabturdievna Yomg'urova
Buxoro davlat tibbiyot instituti, Pediatriya kafedrasi assistenti
ANNOTATSIYA
Maqolada atopik dermatitli 100 nafar bolada immun tizimining reaktivligining klinik ko'rinishlari va o'zgarishlarini o'rganish natijalari keltirilgan. Aniqlanishicha, yosh bolalarda atopik dermatitning (AD) ekssudativ shakli (58%; n=58), eritematoz-skuamoz (22%; n=22) shakllari ko'p uchraydi. AD bilan og'rigan bemorlarda nazorat guruhiga nisbatan hujayrali va gumoral immunitetning pasayishi aniqlandi, bu T-limfotsitlar (CD3 - 39,4%), T-xelperlar (CD4 - 26,0%) sonining kamayishi, proliferatsiya bilan namoyon bo'ladi.
Kalit so'zlar: atopik dermatit, eritematoz-skuamoz, lixenoid shakllari, hujayrali va gumoral immunitet
KIRISH
Kasal bolalarning asosiy qismi allergiyaga chalingan bolalardir. JSST ma'lumotlariga ko'ra, allergik kasalliklar, bolalarning kasallanishi orasida yetakchi o'rinlardan birini egallaydi va keyingi 20-30 yil ichida ular birinchi o'ringa chiqadi. Dermatozlar allergik kasalliklarning barcha shakllarining 56-66,4% ni tashkil qiladi, ular orasida atopik dermatit (AD) ustunlik qiladi [1].
Atopik dermatit - yallig'lanish-allergik kelib chiqishli, surunkali qaytalanuvchi kasallik bo'lib, u atopiya, vegetativ-qon tomir buzilishlar, immunitet reaktivligidagi mahalliy tizimli o'zgarishlar va terining qichishi, quruqligi va lixenifikatsiyasi bilan tavsiflanadi. Allergiyaning teri ko'rinishlari bo'lgan bolalarning immunologik tekshiruvi natijalari ularning immunitet tizimining turli qismlari faoliyatida sezilarli o'zgarishlarga ega ekanligini ko'rsatadi. Turli mualliflarning fikriga ko'ra, butun dunyo bo'ylab AD hozirda aholining 5% dan 25% gacha uchraydi [3-5].
Kasallikning ko'payishi ijtimoiy-iqtisodiy inqirozlar, ekologik va iqlim o'zgarishi, turmush sharoitining yomonlashishi va boshqa ko'plab omillar bilan bog'liq. Aholida AD bilan kasallanish va tez-tez qaytalanishning barqaror o'sishi tendentsiyasini, shuningdek, dermatozning og'ir shakllarini rivojlanishini hisobga olgan holda, bizning fikrimizcha, kasallikning klinik va immunologik ko'rinishlarini
Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)
ISSN (online): 2181-2454 Volume 2 | Issue 10 |October, 2022 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |
www.carjis.org DOI: 10.24412/2181-2454-2022-10-301-305
o'rganish alohida ahamiyatga ega.
TADQIQOT MAQSADI
Bolalardagi atopik dermatitning klinik va immunologik xususiyatlarini kasallikning og'irligiga qarab o'rganish.
MATERIALLAR VA METODLAR
2020 yildan 2022 yilgacha bo'lgan davrda 100 nafar atopik dermatitli bolalar tekshirildi. Klinik ko'rinishlariga ko'ra, ular ekssudativ - 58 (58%) bolalarda, eritematoz-skuamoz - 22 (22%), eritematoz-skuamoz - lixenifikatsiya bilan - 10 (10%), lixenoid - 5 (5%) turlarga farqlanadi.
Kasallikning og'irligiga ko'ra, barcha bemorlar 3 guruhga bo'lingan. Birinchi guruhga kasallikning yengil kechishi bilan og'rigan 38 (38%) bemorlar, ikkinchisi -o'rtacha og'irlikdagi 51 (51%), uchinchisi - 11 (11%) og'ir.
Barcha bemorlar klinik va laboratoriya tekshiruvidan o'tkazildi, jumladan: tekshirish, anamnez ma'lumotlarini to'plash, umumiy qon tahlilini, siydik, najas, zararlangan teri hududlarini antibiotiklarga sezuvchanlik uchun bakteriologik tekshirish; qonning immunologik tekshiruvi (hujayra va gumoral immunitet, immunoglobulin E); aylanma immun komplekslari; Ichki organlarning ultratovush tekshiruvi; dermatolog, immunolog, allergist mutaxassislarning maslahatlari.
Nazorat guruhi sifatida 0 yoshdan 14 yoshgacha bo'lgan, anamnezda allergik kasalliklar namoyon bo'lmagan va irsiy moyilligi bo'lmagan 20 nafar amalda sog'lom bolalar tekshirildi, ular ham immunologik qon tekshiruvidan o'tkazildi.
NATIJALAR VA UNING MUHOKAMASI
Barcha kuzatilgan bolalarda AD uchun irsiyatda moyillik bo'lgan: ularning 39 tasida (39%) ikkala ota-onada ham allergik kasalliklar kuzatilgan, 61 (61%) ota-onadan biri (onasi - 41% hollarda, otasi 20%- da) bemorda allergiyaning birinchi ko'rinishlari asosan 1-3 yoshda aniqlangan. Bolalarning klinik tekshiruvi ekssudativ shakli bo'lgan bemorlarda AD ning aniq belgilari kuzatilganligini ko'rsatdi. 100% hollarda bemorlarning bu guruhida yuz terisining yengil po'st tashlashi, yengil giperemiya va yengil ekssudatsiya mavjud. Keyinchalik, toshma bilaklarning tashqi yuzasi terisiga (13%), oyoqlarning yuzasiga (7%) va dumba sohasiga (19%) tarqaldi. Bemorlarning 43 foizida bitta papulya, pufakchalar, bolaning uyqusini buzmaydigan yengil qichishish, shishgan limfa tugunlari (no'xat kattaligi) kuzatildi.
Eritematoz-skuamoz shakl bo'yin, ko'krak, oyoq-qo'llarning burmalari sohasida
Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)
ISSN (online): 2181-2454 Volume 2 | Issue 10 October, 2022 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar j
www.carjis.org DOI: 10.24412/2181-2454-2022-10-301-305
uchraydi. Asosiy klinik ko'rinisЫar terining yengil shishishi (17%), lixenifikatsiya (7%), tiгnalilsЫaг (13%), gemoггagik qobiqlar (14%), yoгiqlaг (8%) hisoblanadi; limfa tugunlaгi kattalashgan (loviya o'lchami), qichishish, lixenifikatsiyali eritematoz-skuamoz shaklda papulyar toshшalaг va teгining quгuqligi kuchayadi. Toshmalar asosan oyoq-qo'llarning fleksoг yuzasida (8%), bo'yinning old yuzasida (10%), qo'l va oyoqlaming orqa yuzasida (7%) uchraydi. Lixenoid shakli ko'pincha katta yoshdagi bolalaг va o'smirlarda kuzatiladi va quгuqlik, shishish va infiltratsiya bilan tavsiflanadi. Ushbu shaklga ega bo'lgan baгcha bolalaг tirsaklari, bo'yin, qo'llaг va oyoqlaming terisida katta biгlashuvchi lixenifikatsiya o'choqlaгiga ega bo'ladi. Limfa tugunlaгi kattalashadi. Doimiy qichishish bezovta qiladi.
Kuchli qichishish bolaning uyqusini buzadi. Biz tomonidan tekshirilgan bemoгlaг oгasida 38 (38%) bolada AD ning yengil darajasi aniqlandi (yiliga 1-2 maгta kuchayishi, remissiya davomiyligi - 6-8 oydan). Kasallikning o'rtacha kechishi (kuchlanish chastotasi yiliga 3-4 marta, remissiya davomiyligi 2-3 oy) 52 (52%) bolada kuzatildi. AD ning og'ir kursi 10 (10%) bolada, ya'ni o'tgan yil davomida 1-2 oylik qisqa remissiya yoki kasallikning doimiy kursi bilan kamida 5 maгta kuchayganligi aniqlandi. Shu bilan biгga, ulaming 1 tasida (st.auгeus) kasallikning og'ir kechishi ikkilamchi bakteгial infeksiya bilan murakkablashganligi aniqlandi. Teгi lezyonlaгi maydonini hisobga olgan holda cheklangan (n = 74), keng tarqalgan (n = 21) va diffuz (n = 5) AD ajratildi. Barcha bemorlar to'liq qon tekshiгuvidan o'tkazildi.
Kasallikning kuchayishi davrida AD bilan og'rigan bolalarda periferik qon ko'rsatkichlari tomonidan gipoxrom anemiya, leykotsitlar umumiy sonining biroz ko'payishi, o'rtacha limfotsitoz va og'ir eozinofiliya qayd etilgan. Biz atopik dermatit bilan og'rigan 50 nafar bolaning immunitet holatini o'rgandik: yengil og'irlikdagi 20 bola, o'rtacha og'irlikdagi 20 bola va og'ir darajadagi 10 bola.
Bolalarning yoshi va jinsi bo'yicha taqsimlanishi teng edi. Barcha tekshirilgan bolalarda Ig E darajasi yuqori bo'lgan. AD bilan og'rigan bolalarning immun holatini o'rganish, nazorat guruhi bilan solishtirganda, kasallikning o'tkir davrida va remissiya davrida hujayrali va gumoral immunitetning turli qismlarida o'zgarishlarni aniqladi. Taqdim etilgan ma'lumotlarga ko'ra, yengil AD bo'lgan bemorlarda T-hujayralari va ularning subpopulyatsiyasi nazorat guruhiga nisbatan pasayish tendentsiyasiga ega. Shunday qilib, kasallikning yengil kursi bo'lgan bolalarda nazorat guruhidagi o'xshash ko'rsatkichlardan immunogrammadagi minimal o'zgarishlar aniqlandi, ular vaqtinchalik xarakterga ega va biz chuqur statistik ahamiyatga ega og'ishlarni aniqlay
Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)
ISSN (online): 2181-2454 Volume 2 | Issue 10 |October, 2022 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |
www.carjis.org DOI: 10.24412/2181-2454-2022-10-301-305
olmadik.
O'rtacha darajadagi AD bo'lgan bolalarda, sog'lom bolalar va yengil kasallik bilan solishtirganda, turli xil immunologik belgilar (CD3, CD4 P T-subpressorlari (CD8) va NK hujayralari (CD16)) bo'lgan T-limfotsitlarda sezilarli darajada pasayish kuzatildi, fagotsitozning (CD32) kamayishi va natijada fagotsitar hujayralar sonining kamayishi kuzatildi, bu esa kasallikning rivojlanishiga olib keldi. Yetuk B-limfotsitlarning (CD20) nisbiy va mutlaq ko'rsatkichlarining kamayishi, IL-2 (CD25) retseptorini ifodalovchi hujayralarning past darajasi. , proliferatsiya retseptorlari (CD71) va hujayra apoptozi (CD95) ko'rsatkichlari tekshirildi.
XULOSA
Shunday qilib, o'tkir davrda AD bilan og'rigan bolalarda immunitet holatining ko'rsatkichlari immunitetning hujayrali komponentining pasayishi kuzatildi. Bularning barchasi immunitetning yetarli emasligini ko'rsatadi va bu ikkinchi darajali immunitet tanqisligi sifatida talqin qilinishi mumkin. Shunday qilib, tekshirilgan AD bilan og'rigan bolalarning yarmidan ko'pi erta yoshda allergiyaga duchor bo'lganligi aniqlandi, bu bolaning ovqat hazm qilish va immun tizimining morfofunksional yetilmaganligi bilan bog'liq bo'lishi mumkin. Shuningdek, barcha tekshirilgan bemorlarda allergiya uchun irsiyatida moyillik qayd etilgan, bu Ig E darajasining oshishi bilan isbotlangan. Barcha o'rganilgan bemorlarda virusli va bakterial infektsiyaning qatlamlanishi kasallikning kechishini og'irlashtirdi. Klinik tekshiruv shuni ko'rsatdiki, yosh bolalarda AD ning ekssudativ shakli, keyin eritematoz-skuamoz shakli, lixenifikatsiyalangan eritematoz-skuamoz va eng kami - lixenoid -katta yoshdagi bolalarda uchrashi aniqlandi. AD patogenezida immun tizimining faoliyatida hujayra va gumoral immunitet ko'rsatkichlarining pasayishi muhim o'rin tutadi.
REFERENCES
1. Гостищева Е.В. Функциональные изменения иммунологического статуса у детей при атопическом дерматите / Е.В.Гостищева // Материалы ежегодной науч.-практ. конференции с международным участием. 7-й выпуск. - Барнаул. -2013. - С.123- 128.
2. Маланичева Т.Г. Атопический дерматит у детей - современные особенности течения и диагностика / Т.Г.Маланичева, С.Н.Денисова, С.Н.Вахрамеева // Российский вестник перинатологии и педиатрии. - 2012. - № 2. - С.109-117.
Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)
ISSN (online): 2181-2454 Volume 2 | Issue 10 |October, 2022 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |
www.carjis.org DOI: 10.24412/2181-2454-2022-10-301-305
3. Баранов А.А. Аллергология и иммунология: клинические рекомендации для педиатров / А.А.Баранов, Р.М.Хаитов. - М.: Союз педиатров России. - 2011. -248с.
4. Olimova D.V. A complex approach to glossalgia treatment based on the current data on the specificity of its etiopathogenesis. // "Bilig - ilmiy faoliyat" nashri http://bilig.academiascience.or - B. 141-146
5. Олимова Д. В. Use of modern methods in the treatment of glossalgia // Analytical Journal of Education and Development, https://sciencebox.uz/index.php/jars/issue/view/45 P. - 197-200
6. Novak N. Atopic dermatitis: from new pathophysiologic insights to individualized therapy / N.Novak, D.Simon // Allergy. - 2011. - Vol.66, № 7. - P.830-839.
7. Beikert F.C. Willingness to pay and quality of life in patients with atopic dermatitis / F.C.Beikert, A.K.Langenbruch, M.A.Radtke [et al.] // Arch. Dermatol Res. -2014;306:279-286.
