Научная статья на тему 'БОЛАЛАРДА АЛЛЕРГИК РИНИТ БИЛАН БИРГА КЕЧУВЧИ АДЕНОИДИТНИНГ ЛАБОРАТОР КЕЧИШ ХУСУСИЯТЛАРИ'

БОЛАЛАРДА АЛЛЕРГИК РИНИТ БИЛАН БИРГА КЕЧУВЧИ АДЕНОИДИТНИНГ ЛАБОРАТОР КЕЧИШ ХУСУСИЯТЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Фундаментальная медицина»

CC BY
114
9
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Scientific progress
Ключевые слова
аллергик ринит / аденоидит / ҳалқум муртаги гипертрофияси / иммуноглобулин. / allergic rhinitis / adenoiditis / laryngeal hypertrophy / immunoglobulin

Аннотация научной статьи по фундаментальной медицине, автор научной работы — Обиджон Олимжонович Жахонов

ЛОР-бўлимига мурожаат қилган 60 нафар болада илмий изланиш олиб борилди. 1-гуруҳга аллергик ринит ҳалқум муртаги гипертрофияси билан касалланган 30 нафар бемор болалар, 2-гуруҳга эса ҳалқум муртаги гипертрофияси билан касалланган 30 нафар бемор болалар киритилди. Олиб борилган илмий изланиш натижалари болаларда аллергик ринит фонида кечувчи аденоидит мукозал иммунитет бурун ажралмаси ва ҳалқум муртагида эозонофиллар миқдорининг ошиши билан намоён бўлди. Иммунологик ўзгаришлар 1/3 қисм беморларда IgA (38,2%) етишмовчилиги, 1/2 қисм беморда IgG (13,7%) миқдорининг юқорилиги, 1/3 қисм беморларда эса IgM (8,8%) миқдори ошганлигини кўрсатди.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по фундаментальной медицине , автор научной работы — Обиджон Олимжонович Жахонов

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

CLINICAL CHARACTERISTICS OF ADENOIDITIS WITH ALLERGIC RHINITIS IN CHILDREN

A scientific study was conducted on 60 children who applied to the ENT department. Group 1 included 30 children with allergic rhinitis and pharyngeal hypertrophy, and group 2 included 30 children with laryngeal hypertrophy. The results of scientific research showed that adenoiditis in children on the background of allergic rhinitis is characterized by an increase in the number of mucosal immune nasal secretions and eosinophils in the larynx. Immunological changes showed an increase in IgA (38.2%) deficiency in 1/3 of patients, high IgG (13.7%) in 1/2 of patients, and increased IgM (8.8%) in 1/3 of patients.

Текст научной работы на тему «БОЛАЛАРДА АЛЛЕРГИК РИНИТ БИЛАН БИРГА КЕЧУВЧИ АДЕНОИДИТНИНГ ЛАБОРАТОР КЕЧИШ ХУСУСИЯТЛАРИ»

БОЛАЛАРДА АЛЛЕРГИК РИНИТ БИЛАН БИРГА КЕЧУВЧИ АДЕНОИДИТНИНГ ЛАБОРАТОР КЕЧИШ ХУСУСИЯТЛАРИ

Обиджон Олимжонович Жахонов

Бухоро давлат тиббиёт институти

АННОТАЦИЯ

ЛОР-булимига мурожаат килган 60 нафар болада илмий изланиш олиб борилди. 1-гурухга аллергик ринит халкум муртаги гипертрофияси билан касалланган 30 нафар бемор болалар, 2-гурухга эса халкум муртаги гипертрофияси билан касалланган 30 нафар бемор болалар киритилди.

Олиб борилган илмий изланиш натижалари болаларда аллергик ринит фонида кечувчи аденоидит мукозал иммунитет бурун ажралмаси ва халкум муртагида эозонофиллар микдорининг ошиши билан намоён булди. Иммунологик узгаришлар 1/3 кисм беморларда IgA (38,2%) етишмовчилиги, 1/2 кисм беморда IgG (13,7%) микдорининг юкорилиги, 1/3 кисм беморларда эса IgM (8,8%) микдори ошганлигини курсатди.

Калит сузлар: аллергик ринит, аденоидит, халкум муртаги гипертрофияси, иммуноглобулин.

CLINICAL CHARACTERISTICS OF ADENOIDITIS WITH ALLERGIC

RHINITIS IN CHILDREN

ABSTRACT

A scientific study was conducted on 60 children who applied to the ENT department. Group 1 included 30 children with allergic rhinitis and pharyngeal hypertrophy, and group 2 included 30 children with laryngeal hypertrophy.

The results of scientific research showed that adenoiditis in children on the background of allergic rhinitis is characterized by an increase in the number of mucosal immune nasal secretions and eosinophils in the larynx. Immunological changes showed an increase in IgA (38.2%) deficiency in 1/3 of patients, high IgG (13.7%) in 1/2 of patients, and increased IgM (8.8%) in 1/3 of patients.

Key words: allergic rhinitis, adenoiditis, laryngeal hypertrophy, immunoglobulin

Долзарблиги. Тиббиётда эришилаётган улкан ютукларга карамасдан, охирги 20 йил ичида аллергик ринит (АР) билан касалланиш холати тез суратларда уса борди. Текширишлар шуни курсатадики, ХХ-асрнинг бошларида Европада АР таркалиш даражаси ахоли уртасида 0,82%, 90-йилларга келиб -4,8%, 2010-йилга келиб эса 9,6% дан 14,2% гача курсаткични ташкил этди [1;3].

Жахон согдикди сакдаш ташкилоти маълумотларига Караганда, бугунги кунга келиб бу курсаткич турди давдатдарда 10% дан 25% гача, баъзи мамдакатдарда эса 50% гача аходида АР га хос булган клиник бедгидар мавжуд булиб, аходи орасида таркалиш даражаси буйича 2-уринни эгаддайди [2;10]. Республика аллергология марказининг маълумотларига кура, Узбекистонда барча аллергик касаддикдар орасида АР 32,7% эгаддайди [4]. Бундан ташкари, аллергиянинг клиник кечиши йилдан йилга огирдашмокда, организмнинг подисенсибидизацияси ва иммун тизим фаодиятининг бузилиши натижасида инфекцион асоратдар ривожланмокда[5;9]. Шунингдек, АР 24% болалар орасида уткир ва сурункали урта отит, 28% болаларда эса сурункади риносинусит ривожданишига одиб келиши аникданган[5;8]. Бронхиад астма билан касадданган бемордарнинг 80% дан купрогида ринит бедгидари мавжуд, ринит билан огриган бемордарнинг 10-40% эса бронхиад астма аникданидган[6;7]. Шунингдек, АР куп холларда (88-98% бемордарда), организмдаги бошка аъзо ва система касаддикдари билан бирга кечади.

Хрзирги кадар хадкум муртагининг аллергик жараёнга иштирок этиши етардича урганидмаган. АР билан огриган, бурундан нафас одиш кийиндигига шикоят киладиган 2 ёшдан 15 ёшгача булган бемордарни, хар 8-10 тасида анамнезда аденотомия операцияси утказилганлиги аникланади. Бурун оркади нафас одиш кийинлиги ринометрия оркади тасдикданган. Бунда хаво окимининг 2,5 дан 4 мл/сек гача пасайиши, хаво окимига каршиликни 0,48 дан 37,5 гача ортиши кузатидади. Аксарият холларда унг ва чап бурун бушлигидан хаво окимини утишида ассиметрия кузатиддаи, бу эса назад обструкцияни «аденоидга богдик булмаган» генези тугрисида уйдашга ундайди [3]. Аденоид тукимасида сенсибилизация жараёни фаод кечади: болаларда аденоид тукимаси иммуногистодогик текширилганда Лангерганс хужайралари ва эозинофиддар микдори ортгандиги аникданади [7].

Купчилик муаддифлар АР ни аденоид гипертрофияси ривожланишидаги мухим фактор деб бахолашади. Шу сабабди эрта диагностика ва симптомларни йукотилиши унинг ривожданиш эхтимолини пасайтиради [9]. Катор

изданувчиларнинг аденоид тукимасида утказган текширишлари муртак тукимасида IgE-ишлаб чикарувчи хужайрадари ва семиз хужайраларда IgE фиксацияси ходатини курсатади, бу эса секин типдаги аллергик реакциядар учун тайёргардик ходати сифатида баходанади [8].

Куп холларда аллергик ринит билан кечувчи аденоидит болаларда инфекцион синусит, урта кулок яддигданиши, пастки нафас йуллари сурункади касаддикдари билан асоратланади [10].

Кушма касаддикдар организмда янги узгаришларга одиб кедувчи патодогик реакциядар билан бирга кечади, бу уз навбатида касалликнинг классик бедгидари

узгаришига, ташхис куйиш ва даволлаш жараёнидаги кийинчиликларга олиб келади [9]. Юкоридагиларни инобатга олиб ушбу болаларда аллергик ринит билан бирга кечувчи аденоидитнинг кечиш хусусиятларини урганиш замонавий тиббиётнинг долзарб муаммоларидан бири хисобланади.

Тадкикот максади болаларда аллергик ринит билан бирга кечувчи аденоидитнинг клиник-лабаратор кечиш хусусиятларини аниклашдан иборат.

Тадкикот материаллари ва усуллари. 2020-2022 йиллар оралигида Бухоро вилояти болалар куп тармокли тиббиёт маркази ЛОР-булимига мурожаат килган 60 нафар болада илмий изланиш олиб борилди. Биринчи гурухга 30 та бемор болалар киритилган булиб, улар: аллергик ринит, персистирловчи формаси. Аденоидит. Х,алкум муртаги гипертрофияси II — III даражаси, иккинчи гурухга хам 30 та бемор болалар киритилган булиб: Аденоидит. Х,алкум муртаги гипертрофияси II - III даражаси ташхиси билан даволанаётган болалардан иборат.

Тадкикот натижалари. АР ва аденоидит билан огриган беморларда суровнома асосида АР кайталаниши, ингаляцион аллергенлар билан алокадан кейин келиб чикиши аникланди. Бу далил тери синамалари ва аллергенларга нисбатан IgE-АТ топилиши билан исботланади. 3-4 ёшли болаларда тери зарарланиши аникланганлиги сабабли, асосан IgE - АТ ни аниклаш усули кулланилди; бу ёшдаги болаларни факат 5 нафарида тери синамасини утказиш имкони мавжуд эди. Деярли барча текширилган беморларда аллергенларга нисбатан IgE - АТ аникланди. Утказилган текширувлар натижасида 60% болаларда мусбат тери синамалари, 80% болаларда эса IgE-АТ аникланди (бир ёки бир неча аллергенларга нисбатан).

1-гурухдаги болаларда утказилган аллергологик текширув натижаларига асосланиб, энг куп холатларда уй чанги заррачалари аллергик ринит белгиларини келтириб чикарувчи аллергенлар бири деб айтиш мумкин. текширилган болаларда Айнан IgE-антителоларга индукция хам айнан шу аллергенларга нисбатан юкори концентрацияда булди.

Хдйвон юнгларига нисбатан сенсибилизация 35-43% болаларда аникланди, ва бу аллергенларга нисбатан юкори концентрацияли IgE-антителолар топилди. Замбуругли аллергенларга нисбатан IgE-антитела 10% болада паст курсаткичларда аникланди.

Беморлар истикомат киладиган 41,2% хонадонларда уй хайвонлари мавжудлигини айтишди. 27,4% холаларда касаллик симптомлари куп каватли уйларни биринчи каватида ёки ёгочдан килинган уйларда яшовчи болаларда кузатилди, бу эса касаллик ривожланишида уй чанги заррачалари ва замбуруглар хам ахамиятга эга эканлигини курсатди.

АР нинг объектив маркери саналувчи назал секретдаги юкори микдордаги эозинофиллар, дастлабки икки гурух болаларнинг 74,5% нафарида аникланди.

Улардан фаркли равишда учинчи гурухдаги 5 нафар болада, назал секретда эозинофилларнинг унча юкори булмаган, яъни 10% гача булган курсаткичи аникланди

Кузатувда булган, ингаляцион аллергенларга нисбатан сенсибилизация аникланган ва аникланмаган болаларда гуморал иммунитет курсаткичларининг узгаришлари 1-жадвалда келтирилган. Куриш мумкинки, гурухлар буйича ишончли фарк факатгина кон зардобидаги IgE нинг умумий микдори буйича кузатилади. Биринчи гурух беморларда, ёшга нисбатан нормасидан юкори курсаткичлар 79% холатда, ноатопик беморларда эса фаркди равишда 10% холатда аникланди. Кон зардобидаги бошка иммуноглобулин курсаткичлари аденоидит билан огриган барча гурух беморларда сурункали яллигланиш жараёни учун хос булган иммун статус хлати аникланди (1-жадвал).

50% беморда IgG микдори, учдан бир кисм беморда эса IgM микдори баландлиги аникланди, бу эса гуморал жавобни компенсатор реактивлигини курсатиб беради.

1-жадвал. Гуморал иммунитет курсаткичлари

Гуморал иммунитет курсаткичлари Гуморал иммунитет курсаткичлари узгаришлари (%).

Курсаткичларни пасайиши Курсаткичлар узгаришисиз ёки норма Курсаткичларни ошиши

1-гурух 2- гурух 1-гурух 2-гурух 1-гурух 2-гурух

Кон ардоби иммуноглобулини Умумий IgE 13.7 % 9.0% 20.6% 45.1% 89.9% 33.5% 79.4% 41.2% 10.1%

Назал секретдаги иммуноглобу-линлар - IgA 38,2% 28/% 41,4% 31,5% 56% 60% 55,6% 57,9% 5,8% 12% 37,41% 10,6%

Изох: назорат гурухидан олинган курсаткичларга нисбатан фарк (р< 0.05,

р>0.001).

АР билан огриган 25 беморда ва атопиясиз 19 бемор назал секретида, кон зардобидаги IgA аникланди. Текширишдан утказилган беморларнинг ярмидан купида IgA курсаткичлари нормал, киёсий гурухдаги беморларни учдан бир кисмида эса бу курсаткич паст эканлиги кузга ташланади.

Хулоса. Олиб борилган илмий изланиш натижалари болаларда аллергик ринит фонида кечувчи аденоидит мукозал иммунитет бурун ажралмаси ва халкум муртагида эозонофиллар микдорининг ошиши билан намоён булди. Иммунологик узгаришлар 1/3 кисм беморларда IgA (38,2%) етишмовчилиги, 1/2

кисм беморда IgG (13,7%) микдорининг юкорилиги, 1/3 кисм беморларда эса IgM (8,8%) микдори ошганлигини курсатди.

REFERENCES

1. Богомильский М.Р. Детская оториноларингология. Учебник для вузов/ М.Р.Богомильский, В.Р.Чистякова // М.: Гэотар - Мед., 2015. С. 259-268.

2. Борзов Е. В. Клинико - анамнестические особенности патологии носоглоточной миндалины у детей / Е.В. Борзов,, Е.В. Кузнецова.

3. Дранник Г.Н. Клиническая иммунология и аллергология / Г.Н. Дранник. -Одесса.: 2000. - 482с.

4. Дядченко О.П. Клинико - антропометрическая характеристика и лечебная тактика при хроническом аденоидите и гипертрофии глоточной миндалины у детей: Автореф. дис. канд. мед. наук / О.П. Дядченко.- Киев, 2002 - 20 с.

5. Евсевьева Р.Н. К вопросу о морфологических изменениях аденоидных-вегетаций при аллергических синуитах у детей / Р.Н. Евсевьева.: Сб. тр./ Ленингр. НИИ уха, горла, носа и речи.- Л., 2000.-Т. 16.- С. 234.

6. Ikramova, F. S. Barakatov IB Allergicheskiy rinit i funktsionalnoe sostoyanie pecheni. Molodej-prakticheskomu zdravooxraneniyu-2018.-S, 440-441.

7. Nurov, U. I., Ikramova, F. S., & Alimova, S. A. (2021). FUNCTIONAL STATUS OF IMMUNE STATUS IN INFLAMMATORY DISEASES OF THE PARANASAL SINUSES IN TWIN CHILDREN. Academic research in educational sciences, 2(5), 238-246.

8. Alimova, S. A. (2021). THE INCIDENCE AND CLINICAL FEATURES OF OTITIS MEDIA IN PATIENTS WITH HIV INFECTION. Scientific progress, 2(5), 7481.

9. Djuraev, J. A., & Khasanov, U. S. (2021). Results of Frequency Analysis Distribution of Polymorphism Rs1800895 592c> A In Il10 Gene among Patients with Chronic Polypoid Rhinosinusitis. International Journal Of Medical Science And Clinical Research Studies, 1(6), 129-134.

10. Nurova, G. U., & Nurov, U. I. (2020). The current state of study of vasomotor rhinitis modern diagnostic and therapeutic methods. American journal of medicine and medical sciences-USA, 10(4).

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.