БМСК деңгейінде стресске және суицидке бейім мінез-құлықтың алдын алу мен ерте диагностикалау шараларын бағалау Текст научной статьи по специальности «Науки о здоровье»

бойынша, эр денгейде: басшылар, дэрiгерлер мен пациенттер арасынан алынfан мэлiметтер талданды.

БМСК ДЕНГЕЙ1НДЕ СТРЕССКЕ Ж8НЕ СУИЦИДКЕ БЕЙ1М М1НЕЗ-К¥ЛЫКТЫИ АЛДЫН АЛУ МЕН ЕРТЕ ДИАГНОСТИКАЛАУ

ШАРАЛАРЫН БАГАЛАУ

1Мухтар Нурсулу Е., 1Мухтар Нурдэулет Е.

1 «Астана медицина университет¡» КеАЦ, Астана цаласы,%азацстан Республикасы

ег1эп0упээ@таИ. ги

Кез-келген ауру, ми цызметшщ биологиялыщ тYрлерiндегi деструктивт eзгерiстермен бiрге жYрмесе де, нау^астын ауруfа дейiн реакциясынын аурудын алдында болмаfан жана формаларынын пайда болуы нау^астын психикасын мiндеттi тYPде eзгертедi. Мундай жаfдайларда нау^астын фр^ынышынын, уайымынын, ^обалжуынын онын жеке басына эсер етуi туралы айтуfа болады. Соматикалыщ кYЙдiн психикаfа патогендiк эсерi дэрiгердiн практикалыщ ^ызмет Yшiн Yлкен мэнге ие, бул соматикалыщ ауру жаэдайында адамнын психикалыщ белсендiлiгiнiн бузылуынан болады. БYгiнде соматикалыщ аурудын адам психикасына патогендiк эсер етуiнiн ею негiзгi тYрi бар екендiгi аныщталды. Ол соматогендiк жэне психогендiк деп белшедк Тэжiрибешi дэрiгер муны эрдайым есте са^тауы ^ажет. Бул процесс БМСК ^ызметкерлерi Yшiн атап ету ете манызды. Себебi олар жеке адамдар, отбасы, адамдар ^ауымдасты™ мен денсаулыщ са^тау жYЙесi арасындаfы байланыстын алfаш^ы сатысы болып табылады.

Жас балалардаш психикалыщ жаfдайдын патогенетикалыщ факторларын зерттеудiн элеуметтiк зерттеу кезенiн жYргiзу кезiнде келесi зандылыщтар аныщталды:

1. Айзенкке сэйкес жастар арасында (15 жастан 25 жас^а дешнп респонденттердiн 60%-ы) 4 жаfдай бойынша (мазасыздыщ, агрессивтiлiк, ашуланша^тыщ жэне ^аттылыщ) "психикалыщ кYЙлердiн eзiн-eзi баfалауы" тестн жYргiзу кезiнде жастардын кeнiл - куйдщ жоfары денгейi бар екендт аныщталды.Респонденттердщ тек 8% - ы eзiн-eзi тeмен баfалайды.Жастардын 20% - ында ^атты ^аттылыщ бар, я^и бул адамдар ортасына эрен бешмделедк Сондай-а^, кeптеген жастар (18%) агрессивттктщ жоfары денгейiне ие. Бiздiн нэтижелерiмiз суицидтiк eлiм-жiтiм (eз - eзiне ^ол жумсау) бойынша деректердi жыныстыщ немесе жас белгiсi бойынша емес, географиялыщ eлшем шарттар бойынша ^арайтын болса^, СолтYCтiк

^аза^стан облысында eлiм-жmмнiн ей жоfары кeрсеткiшi, ал ей темен - Нур-Султанда екенiн растады. Зерттеу нэтижелерi бойынша диагноз ^ойылfан жасeспiрiмдердiи тек 8% - ында мазасыздыщтын жоfары деигейi аныщталды.

2. сауалнамаfа ^атыс^ан жастар арасында суицидтiк

бейiмдiлiктердi зерттеу кезiнде, бiз Нур-Султанда суицидтiк бейiмдiлiктердiи ей темен денгей туралы на^тылыщ алfан жо^пыз. Респонденттердiи 75,5% - ында еш^ашан eз-eзiне фл жумсау туралы ойлар болfан емес - бул жастардын тeрттен бiр бeлiгi кем дегенде бiр рет eз-eзiне фл жумсау туралы ойларfа жол беретiндiгiн ^рсетедк Жастардын пiкiрiнше, суицидтщ себептерi юбшесе эртYрлi Фр^ыныш, ашу жэне ^ай^-^аареттщ эртYрлi формалары, содан кейiн физикалыщ жэне психикалыщ шамадан тыс жумыстар эсерiнен болады. Тек Yшiншi оры^а суалнамаfа ^атыс^ан жастар алкоголь, гипногендi психотроптыщ заттар мен есiрткiнi ^олдану нэтижесiнде адамнын психологиялыщ ^орfаныс механизмдернщ бузылуына себеп болатынын айтты. Респонденттердщ 72,5% - ы наша^орлыщ eз-eзiне фл жумсауfа ыщпал етедi деп санайды

ДАС бейiмделген шкаласын (депрессияларды аныщтау сауалнамасын) сына^тан eткiзу кезнде мынадай нэтижелер аныщталды:

1. Созылмалы аурулары бар пациенттердiи Yштен бiрiнде (63,6%) суицидтiк мнез-^улыщ пен депрессиялыщ жаfдайлары жо^.

2. Депрессия белгiлерi бар пациенттердiи 36,4% - ында:

- 23,6% жент депрессиямен ауырады;

- 5,5% орташа депрессиямен ауырады;

- 7,3% ауыр депрессияfа ие

Алы^ан мэлiметтер: созылмалы аурулары бар пациенттердщ Yштен бiрi депрессиялыщ жэне мазасыз кYЙге ие - бул аландатарлыщ кeрсеткiш жэне осы жаэдайларды аныщтау жэне емдеу Yшiн бастап^ы буында жумысты уйымдастыру ^ажетттИн ^рсетедк

РЕЗУЛЬТАТЫ ПРИМЕНЕНИЯ АСКОРБИНОВОЙ КИСЛОТЫ У КРЫС, ПОДВЕРГШИХСЯ ШУМОВОМУ СТРЕССУ

Абсатирова В.К., Жиенгалиева А.К., Хамчиев К.М., Шандаулов А.Х., Хамчиева З.К., Войчишин В.В.

НАО «Медицинский университет Астана»

аЬзаНюуа. venera@ivandex.ru

Современные условия жизни и трудовой деятельности человека зачастую характеризуются такими параметрами, которые