CC BY
78FTAXP 14.33.00
БИОЛОГИЯ ПЭН1Н АЦПАРАТТЬЩ-КОММУНИКАЦИЯЛЬЩ ТЕХНОЛОГИЯНЫ ПАЙДАЛАНЫП ОЦЫТУДЫЦ ЕРЕКШЕЛ1КТЕР1
Ф.Е. Лаханова1, К.Ш. Бакирова2
2-курс докторанты 2 п.г.д., профессор, 1 2Абай атындагы Казак ¥лттык педагогикалык университет Алматы, ешай; fariza9224@gmail.com
Макалада орта мектептеп биология пэн1 сабактарында акпараттык - коммуникациялык технологияларды колдану мYмкiндiктерi карастырылган. Акпараттык-коммуникациялык технологияларды оку материалыныц мазм^нын менгерудiн негiзгi к¥ралы репнде пайдалану мэселесi - кез келген пэнге тэн окытудыц жалпы эдютемесшщ аспектiсiн аныктайды. Осыган байланысты акпараттык-коммуникациялык технологиялар кэсiби кызметте де, адам мэдениетiнде де, арнайы бiлiм беру процеанде де ерекше мацызга ие. Макалада АКТ-ны оку процесiнде колдану тиiмдiлiгiн негiзге ала отырып, биология пэш бойынша осы технологияны пайдаланып жYргiзген сабак жоспарлары келгiрiлген.
Туйт свздер: Ащпараттыц-коммуникациялыц технология, интерактивтг тащта, сайт, багдарлама, жаратылыстану, биология, биоащпараттар, синергетика, WIKI, эд1с, технология
Ка^р когамымызда кызу талкыга тYсiп жаткан мэселелердщ б1р1 - бiлiм беру жYЙесiндегi окушылардыц окуга деген шабытын жэне кызыгушылыгын арттыру. Yлкен адамдардарды материалдык колдаумен шабыттандыра алсак, юшкентай балалардыц кызыгушылыгын жэне квцшн аудару б1р жагынан оцай, ал тагы б1р жагынан киын. Оларга сабак кызык болса, сабактагы алатын акпарттар тYсiнiктi болады жэне естерiне сактай алады, ал кызык болмаса, оларды бакылау ж^мыстарымен коркытсак та, ютапты кайта окытсак та, кызыгушылык оятпаган бiлiм бага алганнан соц, ойынан да, миынан да шыгып кетедь Егер де алынган такырып бойынша дайындалган материал кызыкты жэне тYсiнiктi болса, бакылау ж^мысыныц кажет де болмай калады. Казiр адамдар бала кезшен жаца акпараттык ортаны игерш, даму Yстiнде. Fаламтор, телевидения, компьютерлш багадарламаларды колдану барысында, акпараттарды кабылдаудыц жаца тYрi калыптасты. ДэстYрлi окыту бойынша акпараттар кiтаптарда баяндалуы жэне сол бiлiмдi м¥Fалiмнiц свздерiмен тYсiндiрiлуi вз мацыздылыгын жэне окушылардыц кызыгушылыгын твменделуше экелуде. Акпараттармен жеке вздтнен ж^мыс iстей бiлу, бэсекелестiк жэне вздшнен iздену, шыгармашылык кабiлеггердi дамытады, ягни «м¥Fалiм-окушы» карым-катынасы ынтымактастык атмосферасына айналады. Мультимедиялык технологияны пайдалану, эвристикалык жэне дифференциалды окытумен окушыларды дамытуга багытталган окыту технологиясымен жаксы YЙлеседi.
Ынтымактастыкта бiрлескен окушы мен м¥Fалiм карым-катынасыныц жасалуы Yшiн, м¥Fалiмдер жан жакты эмбебап гэжiрибиелi болуы керек. Бiлiм беру саласында, эшресе, мектеп м¥Fалiмдерiнiц акпараттык-коммуникативтiк технологияны игеруi ерекше мацызды. Осыган байланысты жацартылган бiлiм беру бастамасында жэне жаца бшм беру стандарггарыныц жобасында мектеп окушыларыныц акпараггык-коммуникативтiк дагдыларыныц калыптасуына аса назар аударылуда. Бiлiм беру саласында инновациялык YPДiстi жYзеге асыру максатында бiздiц когамымызда бiз секiлдi м¥Fалiмдерге жогары талаптар койылумен катар, бiлiмдi жэне жаца технологияларды мецгере алатын, Yздiксiз жацалыктар жасап iзденетiн мамандар Yлкен с^раныста.
«Акпараттык-коммуникациялык технологиялар» ^гымыныц пайда болуы бiлiм беру саласында компьютердщ колданыла бастауымен тыгыз байланысты екеш бэрiмiзге мэлiм. Казiргi кезде квптеген электронды окулыктар мен оку багдарламалары, мультимедиалык оку багдарламалары жасалынган жэне жасалып та жатыр. Ка^рп мектептiц даму болашагы когамныц даму YPдiсiмен Yнемi всiп отыратын акпарат квлемiнiц эртYрлi тегiмен аныкталады. Окушыларга
бшм беруде жаца одыту технологияларын долдану, инновациялыд багытта ж^мыс жасау - заман талабы [1].
К^рп кезде еюшшт жагдай балалардыц жаратылыстану гылымдарына деген дызыгушылыгы темендеуi, себебi доршаган ортаны тануда жэне адамзаттыц табигаттагы орныныц, жалпы иршшктщ мацыздылыгын жаратылыстану гылымыныц пэндерi ардылы ^гына аламыз. Дамушы елдердщ датарына ену Yшiн автоматтандырылган дызметтер, алып енеркэсiптер, жаца мацызды ендiрiстер, кен орындары, жалпы денсаулыд садтау жэне емдеу шаралары жэне т.б. ашылулар мен жацалыдтар енпзшуде. Болашадта осы салаларды зерттейтiн, мецгере алатын, дамушы елiмiзге ез Yлесiн досатын бiлiмдi ^рпад даярлау керек. Сол мадсатта жаратылыстану пэндерiне аса ерекше кецш белiнуде. Ал жаратылыстану пэндерше деген дызыгушылыдты, б^рынгы кернею д^ралдар мен дарапайым кестелермен, схемалармен арттыру мYмкiн емес, б^л багытта заманауи адпаратты технологиялар, ягни одыту процесiнде компьютерлiк д^рылгыларды пайдалану кемекшю ардылы арттыруга болады.
К^арапайым одыту д^ралдарына дараганда, адпараттыд технологияны долданып одыту, бiлiм алушыны дайын, жацартылган багдарламага сэйкестендiрiп ^йымдастырылган бiлiмдi мол мелшерде адпарат алып одыту гана емес, сонымен датар одушылардыц шыгармашылыд, зияткерлiк дабiлеттерiн, олардыц эртYрлi адпарат кездерiмен ж^мыс iстеу, жацадан досымша адпарат алу iскерлiктерiн дамытуга мYмкiндiк бередi.
Адпаратты коммуникативтi технологияны дазiр барлыд сабадтарда долданады. Компьютерлiк техникаларды сабад жYргiзуде д^рыс пайдалана б^, одушылардыц бiлiм алу кездерi тек дана м¥Fалiм еместiгiн жэне одудыц жецiл, аз гана уадыт iшiнде тадырыпты ашудыц кемекшi кезi болып табылады. Жаратылыстану пэнi бойынша гылыми бiлiм беруде, сабад жYргiзу барысында компьютер жэне интерактивтi д^ралдар долданыста [2].
Заманауи багытта биология пэншен сабад жYргiзуде, б^рыннан келе жатдан дэстYрлi эдiс теориялыд жэне экспериментальды багыттарды долдану, одушылардыц таным шеберлiгi шектеулi болгандыдтан, оларга тадырып дызыд болмайды. Мiндеттi бiлiм стандарттарымен датар, оду материалдарыныц толыд одушыларга жеткiзiлмеуi белсендi танымдыд процеске керi эсерiн тигiзедi. М^ндай диындыдтарды шешу Yшiн заманауи адпараттыд технологияларды долдануга негiз болады. АКТ-ны сабад барысында долдану, дэстYрлi сабад жYргiзу эдюш езгертуге, одушылардыц танымдыд кездарасын кецейтуге, эртYрлi одыту эдiстерi долданылганда одушылардыц потенциальдыд мYмкiндiктерiн арттырады. Компьютерлiк технологиялардыц мYмкiндiктерiн пайдалану аныдтамалыд жYЙелер мен электронды кiтапханаларFа должетiмдiлiктi ашады, оду процесш жаца оду жэне оду - эдютемелш ресурстармен дамтамасыз етуге мYмкiндiк бередi, одушылардыц шыгармашылыд дабшеттерш дамытады [3]. АКТ сабадта уадытты Yнемдеуге, одытылатын материалдарга дызыгушылыдтыц терецщгш, одуга, материалды тануга жогары д^лшынысты оятуга, одушыларга коммуникативтiк д^зыреттшкп далыптастыруга мYмкiндiк бередi. Одушылар сабадты етюзу кезецiнде гана емес, сонымен датар дайындыд кезiнде, сабад д^рылымын далыптастыру кезецiнде жэне ез бетiнше ойлау, талдылау, пiкiр алмасуда, ез бетшше адпарат алуда, пэн бойынша жеткшкп бiлiм алуда, эртYрлi дызмет тYрлерiн долдану кезiнде белсендi датысушы болады. АКТ-ны биология сабадтарында пайдалану м¥Fалiм мен одушыныц дардынды дызмет жасауына мYмкiндiк бередi, пэндi одытудыц сапасын арттыру, биологиялыд объектiлердiц елеулi тараптарын керсету, кернекiлiк ретiнде шынайы емiрдi бейнелеу, алдыцгы датарга ец мацызды (оду мадсаттары мен мiндеттерi т^ргысынан) сипаттамалары зерттелетiн объектiлер мен табигат д^былыстары дарастырылады [4].
Сабад жYргiзiу барысында бiз эртYрлi жалпы бшм беру технологияларын долданамыз:
> дэстYрлi (одулыд, кернекi материал, зертханалыд ж^мыстар);
> компьютерлiк (презентацияларды керсету, электронды оду д^ралдары, интернет желга ардылы досымша адпарат алу, мультимедиялыд д^ралдар);
> интерактивтi тадтаны оду Yрдiсiнде пайдаланамыз.
Адпараттыд технологияныц непзп д^ралдарыныц бiрi - компьютер. Компьютердщ кемегiмен м¥Fалiм дайындаган материалдарды, дайын сабадтарды реттеп садтауга мYмкiндiк алады, м¥Fалiм эр сабадда одушылардыц ерекшелшне дарай жэне сабадтыц мадсатымен мвдетш ескере отырып, эртYрлi кестелер, материалдар дайындай алады. Сабадтыц формаларын
тYрлендiруде, ягни кернекшк, эдютемелш, аудио жэне бейнематериалдар колдануда септiгiн тигiзедi. М^ндай ж^мыс сабактыц эр кезещнде iске асырылады.
Интерактивтi такта - б^л оку сабактарын, iскерлiк презентацияларды, кецестерд^ семинарларды тиiмдi еткiзуге арналган ыцгайлы заманауи ^рал [5]. Интерактивтi такта о^ытушыга немесе баяндамашыга Yш тYрлi к¥ралды бiрiктiруге мYмкiндiк бередi: акпаратты керсетуге арналган экран, кэдiмгi маркерлiк такта жэне интерактивтi монитор. Окыту технологияларын зерттеу нэтижесiнде, интерактивтi тактаныц аркасында балалар кебiрек пэнге деген кызыгушылыгыньщ жэне окушылардыц оку нэтижелерi жаксарганын керсеттi. Оку жабдыктарымен ж^мыс ютеу аркылы такырыпты зерттеу барысында колданылатын мYмкiндiктер сыныпта пiкiралмасу кабiлетiн дамытады жэне сабактарды серпiндi етедi. Yлкен экран сыныптагы барлык окушылардыц бiрге ж^мыс iстеуiне мYмкiндiк бередi. Интерактивт тактаныц аркасында окушылар тYрлi-тYCтi суреттер мен диаграммаларды керiп, сипаттама жасай алады. Окушылар эрiптердi, сандарды, сездер мен суреттерд^ кестелер мен диаграммалардагы мэлiметтердi есептеп, сызу аркылы, материалмен ж^мыс жасауды игередi. Интерактивтi такта м¥Fалiмнiц дайындаган акпараттарын сабак етюзу барысында эрбiр окушыFа терец жетюзуге кемектеседi. Мектептегi оку пэндерiн жYргiзу Yшiн ешкандай баска жабдык м^ндай мYмкiндiктер бере алмайды. Кейбiр жаFдайларда интерактивтi такта окытудыц индуктивтiк окыту эдiсi кезiнде жаксы кемекшi бола алады. М¥Fалiм тактаныц тYрлi мYмкiндiктерiн пайдалана отырып, материалды эртYрлi баFытта жiктей алады: тYCпен ж^мыс ютеу, нысандарды жылжыту жэне т.б. Интерактивт такта - бYкiл сыныпты окытуFа арналFан к¥нды к¥рад. Мэселен, биология пэнш окытудыц тиiмдi эдiстердiц iздестiруге себеп болFан жаFдай, ол к^рп кездегi биология Fылымына деген кезкарастардыц езгеруi. Жаратылыстану Fылымдарыныц iшiнде езекп орын алатын биология пэнi, окушылардыц таботап^ы адамныц орнын, колданыстаFы таFам енiмдерiн зерттеуде, табиFи аппаттарды болдырмауда, коптеген сыркаттардыц себебiн жэне емш ^уда, т.б. маFЛ¥маттар алуда ез KызыFушылыFын арттырады. Осындай к¥нды себептердi керсетiп, окушыныц назарын аудара бшу жэне окушылардыц акпараттарды есте сактап калуына, интерактивтi тактадаFы мультимедиялык бейнелер, видео жазбалар, суреттер, онлайн зеттеу ж^мыстары, аныктамалык жYЙелер, интернеттiк беттермен ж^мыс жасау оцтайлы нэтижелер керсетедi [6].
Сонымен катар, компьютер немесе ноутбук, мультимедиялык проектр, интерактивт такта бiлiм беру процесiнде АКТ-ныц мYмкiндiктерiн колдану барысын кецейттi. М¥Fалiм бiр орында отырып, сабак жYргiзбеуге жэне сабак жYргiзу уакытын тшмд^ эрi кызык етiлуiне септiгiн типзедт М¥Fалiмнiц оку баFдарламасыныц жYргiзiлу барысы да езгерiссiз, кайтымды байланыска да тез тиiмдi кол жеткiзе алады. АКТ колдану аркылы сабактыц жоспарын, максатын презентациялык баFдарламамен керкемдеп, окушыларFа бейне немесе аудиожазбаларFа сiлтеме жасап керсете алады [7].
Интерактивт тактаны колдану аркылы сабак жYргiзудiц тиiмдi жактары:
- Сабак етюзшу уакытын угымды пайдалануда жэне оку максатыныц жетiк орындалуыныц барысында, такырып бойынша жоспарланFан маFЛ¥маттарды алдын ала дайындап, керсете алу;
- Бiр файлдан немесе сайттарFа, инернет желюше тiкелей сiлтеме аркылы жедел ауысуы;
- Веб-ресурстарFа немесе кез келген баFдарламаларFа эртYрлi графикалар салуFа, есептеуге, жазба калдыру;
- Сабактыц соцында такырып бойынша таныстырылFан акпаратты сактап, келесi еткiзiлетiн сабакта YЙ ж^мысы ретiнде немесе сабакта болмаFан балаларFа кайта карауFа болатын акпарат болатын мYмкiндiгi; т.б.
Окушылар Yшiн тиiмдiлiгi:
- Топтык ж^мыс кезiнде белсендi катысу мYмкiндiгi;
- Сабактыц кызыкты етiлуi жэне окушылар кызыFушылыFыныц артуы;
- Киын такырыптар мен тусшшшз C¥рактарFа толык жауап алуда жэне алыютан акпараттарды естерiне сактауы;
- Окушылардыц шыFармашылык кабiлеттiн арттыра, тактада езiнiц кызыкты ж^мыстарымен айналысуы, т.б.
Сабадтыц жогары нэтижелi жетютт, эрине, м¥Fалiм пайдаланатын жаца технологиялар мен жабдыдтарга байланысты емес. Кез келген сабадтыц надты жоспары мен бай д^рылымы болуы мiндеттi, соныц негiзiнде белгiлi бiр мадсаттар мен нэтижелерге жетуi тшс. Бiрадта кейбiр жаFдайларда интерактивтi тадта, АКТ-лар жадсы квмекшi бола алады жэне онымен ж^мыс iстеу тшмдшп м¥Fалiмнiц сабадты дызыдты вткiзуде пайдалы екендiнiге квзiмiз жетiп отыр.
Заманауи даму мадсатында елiмiздегi жалпы бшм мен Fылым жYЙесiндегi мектеп бшмшщ орны ерекше, сондыдтан мектеп одушыларыныц сапалы бiлiм алу мадсатында жоспарлаотан пэндiк сабадтарда адпараттыд технологияларды долдану жэне одыту эдютершщ аудымы, тYрлерi кYнде взгерiп отырады. Бiрад бiз ец квбiнесе мына технологияларды жYЙелi пайдаланып келемiз. Биология пэнi бойынша бiлiм беруде тадырыпты ашуда В.П.Шаталовтыц тiрек - сызба белгiлерi; Оду мен жазуды сын т¥рFысынан дамыту (Венн диаграммасы, топтастыру, эссе жазу, ДЖИГСО эдiсi, РАФТ, INSERT, бес жолдыд влец, децгейлеп одыту жэне т.б.); Электрондыд одулыдтарды, мултьимедиялыд жэне веб ресурстарды, баFдарламаларды долдану жэне дазадстандыд Fалым Ф.Я.Вассерманныц «Биоадпараттандыру жэне синергетика» бшм беру технологияларын жэне т.б. элементтерш биология сабадтарында жи долдануFа болады [8]. Сонымен датар дашыдтыдтан одыту, онлайн тест жинадтар, онлайн олимпиадалар бар. Осы жYЙелерге одушылар кез келген уадытта вз еркiмен кiрiп, бiлiм сапасын тексере алады.
Мэселен заманымыздыц алдыцFы долданыс датарына келе жатдан интернет ресурстар, веб сайттар, электронды базалар мен баFдарламалардыц биология пэнiнде долданылатын тYрлерiнiц бiразына сипаттама берсек.
«WIKI» - бiр топ адамFа веб сайтты бiрлесiп дамытуFа мYмкiндiк бередi. Кез келген адам wiki - де беттердi доса алады немесе редакциялай алады. Беттiц атымен жаца сштемеш жасай отырып, кез келген адам wiki - дщ жаца беттерш жасай алады. Одушылар м¥Fалiмдермен бiрге адпарат алмасуFа датысуы тиiс. Одушылардыц тYрлi датысып жYрген Fылыми жобалары табиFат баFытындаFы эртYрлi жергiлiктi жердщ всiмдiктер мен жануарлары туралы мэлiметтермен бвлiскенi жвн. Мысалы «Дэршк вамдштердщ адамзатда пайдасы» тадырыбында одушыларымызFа Fылыми баяндама дайындаFанда вики беттерiнiц квмеп квп болды.
«BILIMLAND.KZ» - интернет платформасы. Б^л платформа барлыд жас децгешндеп балалар мен заца заман м¥Fалiмдердщ квмекшi д^ралы. ДэстYрлi одыту тэж1рибиесш толыдтыруFа жэне кецейтуге арналFан дербес сенiмдi сайт. М^нда методикалыд материалдар, бейне роликтер, зерттеу ж^мыстары, тест тапсырмалар жэне т.б. бар.
«KAZNEB.KZ» - Мемлекеттiк электронды ютапхана фонды.
«TWIG-BILIM.KZ» - бiлiм ресурсы; математика, физика, химия, биология, аFылшын жэне т.б. пэндерше арналFан видеосабадтар.
«KASIPKOR.KZ» - электронды кiтапхана.
«NATURE.ORG» - м¥Fалiм мен одушыларFа арналFан тамаша квмекшi интернет ресурс. Б^л сайтта Fылымныц эртYрлi салалары бойынша, соныц шшде биологияныц негiзгi бвлiмдерi бойынша дызыдты эрi надты Fылыми адпарат берiледi. Кiтап жацалыдтарыныц аннотациясы, Fалымдардыц вмiрбаяндары, дэрiс одылымдары, Fылыми мадалалар, танымал жазбалар жэне т.б.
«SMK.EDU.KZ» - жалпы педагогикалыд бшм базасы. М^нда эдiстемелiк н^сдаулар, онлайн сабад жэне семинарлар, баFалау тапсырмалары т.б. бар.
Осындай адпаратты коммуникативт технологияларды зерделеу жэне эртYрлi методикалыд эдютермен ^штастыра долдану барысында, бiздiц тэжiрибиемiзге оцтайлы квздарастар экелдi.
Мэселен, 8-сыныптыц биология пэнi бойынша «СYЙектiц д^рылысы» тадырыбы бойынша сабад жацартылFан бiлiм баFдарламасымен жоспар д¥PFан кезде, бiз бiрнеше одыту эдiсiн жэне м¥Fалiмнiц квмекшi д^ралы АКТ-ны пайдаландым. KолданылFан эдiстердi атайтын болсад, «Мота шабуыл, ДЖИГСО эдiсi, INSERT жэне Кинометафора эдюЬ>. Интерактивтi тадта, ноутбук, проектр техникаларын долдану ардылы, презентациямен бейне роликтерге сiлтеме жасау ардылы баяндап, сабадтыц мадсатын зерделеу ардылы, одытудыц мадсатына жетемiз.
Тадырып бойынша ДЖИГСО эдю ардылы сынып одушыларын 4 топда болемiз. Yй тапсырмасын жэне вткен тадырыпты дайталау барысы бойынша тврт топ бiрнеше тадырыпшамен ж^мыс жасап, маFЛ¥мат алмасады. Содан соц «Мота шабуыл» эдю бойынша аныдтамалыд терминдер 3 тiлде интерактивт тадтада кврсетiледi. Одушылар дыбыстап оду ардылы б^л терминдердiц дандай тадырыппен байланысты екенiн т^жырымдайды. Осы эрекеттердщ
аркасында сабактыц максатын ашамыз. СYЙектiц муляжы мен интерактивт тактадагы презентациялык суреттермен м^гагам кыскаша акпараттарга токталып, магл^матгарды толыктыру максатында кинометафора эдiсiн колданып, бейне ролик кврсетшедь Б^л подкасты бшм беру технологиясыныц негiзi YouTube сайтынан кврсетемiз. Кейiннен ойын технологиясы аркылы такырыбымызды бекiтемiз. Сыни т^ргыдын окушылар такырыптыц взектiлiгiн т^жырымдап, бiр-бiрiн багалайды. Керi байланыс аркылы INSERT эдю барысында жаца материалдармен ж^мыс жасау барысында, гYртiп алу жYЙесiмен мэлiмегтер жинау аркылы, саралай келе, «Мен бшемш, мен Yшiн жацалык, мен бiлмеймiн, мен бiлгiм келедЬ> деген кесте бойынша ж^мыс жасаймыз.
Бiз сабак жYргiзу барысында окыту эдютершщ бiрi спиральды бiлiм беру эдюнде АКТ-ны колдану аркылы жаксы нэтижелер алып отырмыз. Мектеп окушыларын окуга деген кызыгушылыгын арттыру Yшiн вз рецензияларымен бвлiсу немесе аталган такырыпта жацалыктарды шолу максатында тиiмдi тэсiл болып табылады. Мысалы 6 сыныпта вткiзiлген «Жаратылыстану гылымыныц дамуына Казакстан галымдарыныц коскан Yлесi» такырыбында кврнекi сабак вткiзгенде 7- сынып окушылары С децгейлi с^рактарда бейне баян дайындап 6-сынып окушыларына койды жэне д^рыс жауабы тындалды. Биология пэнiн окыту курсыныц 6,7,8-сынып материалдары окытудыц жаца технологиясыныц осы эдiстерi Yшiн тиiмдi болып отыр [911].
Мiне, карап отырганымыздай бiр сабакта каншама карапайым кiтаптан бвлек акпараттык технология мен эдютемелш тэсiлдермен косымша квптеген магл^маттарды аз гана уакыт iшiнде окушыларга жеткiзе жэне ^ктыра алдык. Сонымен катар, бiр гана окыту технологиясын гана жетелемей, бiрнеше эдiстi бiрiктiре сабакты кызык эрi пайдалы кылып вткiзуге болатыны кврсетiлдi.
Корыта келе, биология пэш бойынша жYргiзiлетiн сабактарда АКТ-ны колдану тэжiрибесiн талдай отырып, акпараттык-коммуникативтш технологияларды колдану: окушылардыц танымдык кызметiн белсендi етуге, окытудыц оц нэтижесш камтамасыз етуге, окытуды саралаудыц жогары децгейiн камтамасыз етуге, сабакта орындалатын ж^мыстыц квлемiн 1,5-2 есеге арттыруга, бiлiмдi бакылауды жетiлдiруге, оку YДерiсiн утымды ^йымдастыруга, сабактыц тшмдшгш арттыруга, сабактарды жогары эстетикалык жэне эмоциялык децгейде вткiзуге, зерттеу кызметшщ дагдыларын калыптастыруга мYмкiндiк берiп отыр. ЭртYрлi аныктамалык жуйелерге, электрондык ютапханаларга, баска да акпараттык ресурстарга кол жеткiзудi камтамасыз ету аркылы биология сабактарында м¥Fалiм мен окушыныц кызметш жеделдетуге; пэндi окыту сапасын арттыруга; биологиялык магл^матгардыц мацызды жактарын кврсетуге, табигаттыц зерггелетiн объектiлерi мен к¥былыстарыныц нег^рлым мацызды сипаттамаларын алдыцгы жоспарга ^сынуга (оку максаттары мен мiндеггерi т^ргысынан) пайдалы эсерiн кврсетiп отыр.
ПайдаланылFан эдебиеттер
1. Бартенева Т.П., Ремонтов А.П. Использование информационных компьютерных технологий на уроках биологии. Международный конгресс «Информационные технологии в образовании». Москва. 2003.
2. Булычева М.Б. Использование информационных и коммуникативных технологий на уроках биологии // Биология в школе. 2008. №16.
3. Н^ртазаева Н, Белпбаева К. Интербелсенд1 сабактыц ерекшелт. «Шыгын Мектеп», № 6 (120), 2013. 15-17б.
4. М^гал1мге арналган н^скаулык. III децгей, 3-mi басылым «Назарбаев зияткерлж мектебЬ», ДББ¥, 2012 ж. http;//www.zkoipk.kz/ru/confnis3s/785-conf.htшl
5. Акашева Л.С., Айткалиева Х.К. Тшмд1 эд1с-тэсшдерд1 колдану аркылы окушылардыц шыгарашылык кабшетш дамыту. Орал. 2015.
6. Абаева А. Жаца акпараттык технологияларды оку YPДiсiнде колдану. «Информатика непздерЬ» журналы №1. 2012. 5-6 бет.
7. Осин А. Мультимедиа в образовании: контекст информатизации //ИКТ в образовании, 2004, № 625.
8. Вассерман Ф.Я. Управление качеством обучения в общеобразовательных школах на основе ИКТ и информатики. Методическое пособие для учителя. Алматы. 2008
9. «Биология аныкамалыгы» журнал 2012. №5; 2013. №2
10. Yong, B.C.S. (2003). Language problems in the learning of biology through the medium of English. Journal of Applied Research in Education, 7(1), pp. 97-104.
11. Miljko A. ICT literacy in the humanities and social sciences: course's content characteristics and integration models. PhD thesis. 2017
ОСОБЕННОСТИ ПРЕПОДАВАНИЯ ПРЕДМЕТА БИОЛОГИИ С ИСПОЛЬЗОВАНИЕМ ИНФОРМАЦИОННО-КОММУНИКАЦИОННЫХ ТЕХНОЛОГИЙ
Ф.Е. Лаханова1, К.Ш. Бакирова 2
1 докторант 2-го курса 2 д.п.н., профессор, 1 2 Казахский национальный педагогический университет имени Абая, Алматы, Казахстан, етаЛ: fariza9224@gmail.com
В статье рассматриваются возможности использования информационно-коммуникационных технологий на занятиях биологии в средней школе. Проблема использования ИКТ как основного средства усвоения содержания учебного материала определяет аспект общей методики преподавания, присущий любому предмету. В связи с этим ИКТ имеют особое значение, как в профессиональной деятельности, так и в человеческой культуре, и в специальном образовательном процессе. В статье приводятся поурочные планы по предмету биологии с использованием ИКТ, обосновывается эффективность их применения в учебном процессе.
PECULIARITIES OF TEACHING THE SUBJECT OF BIOLOGY USING INFORMATION AND
COMMUNICATION TECHNOLOGIES
F.E. Lakhanova1, K.S. Bakirova 2
1 2nd year doctoral student 2 Dr Sci. (Pedagogy), Professor, 1 2 Kazakh National Pedagogical University named after Abai, Almaty, Kazakhstan, email: fariza9224@gmail.com
The article discusses the possibilities of using information and communication technologies in biology classes of high school. The problem of using ICT as the main means of mastering the content of educational material determines the aspect of the general teaching methodology inherent in any subject. In this regard, ICT are of particular importance, both in professional activities, and in human culture and in the special educational process. The article provides lesson plans on the subject of biology using ICT, substantiates the effectiveness of the use of this technology in the educational process.
Редакцияга 07.09.2019 TYcri.
