37Samarkand branch of Tashkent State Agrarian University Theoretical and practical foundations of introducing smart agriculture in Uzbekistan
O'zbekistonda aqlli qishloq xo'jaligini joriy etishning nazariy va amaliy asoslari
BIOLOGIK XAVFSIZ OZIQ-OVQAT MAHSULOTLARIYETISHTIRISH VA GLOBALOCHLIKNI BARTARAF ETISH
Yusuf o'g'li Jamshid Ro'zimurodov
Toshkent kimyo texnologiya instituti Shahrisabz filiali
ANNOTATSIYA
Ushbu maqolada Oziq-ovqat xavfsizligi insoniyatning asosiy muammolaridan biri ekanligi, Oziq-ovqat eng dolzarb global muammolardan biridir. Har yili u faqat yomonlashadi, birinchi navbatda, sayyoramiz aholisining tez o'sishi natijasida. Oziq-ovqat muammosini hal qilishning maqbul yo'llarini izlash insoniyat rivojlanishining hozirgi bosqichidagi asosiy vazifalaridan biri ekanligi haqida so'z boradi.
Kalit so'zlar: oziq-ovqat, insoniyat, muammolar, natija, o'sish, vazifa, iste'mol qilish, mahsulot, salomatlik.
ПРОИЗВОДСТВО БИОБЕЗОПАСНЫХ ПРОДУКТОВ И ПРЕКРАЩЕНИЕ ГЛОБАЛИЗАЦИИ
Джамшид Юсуф угли Розимородов
Ташкентский химико-технологический институт Шахрисабзский филиал
АННОТАЦИЯ
В данной статье продовольственная безопасность - одна из главных проблем человечества, продовольствие - одна из самых актуальных глобальных проблем. С каждым годом она только ухудшается, прежде всего в результате быстрого роста населения нашей планеты. Говорят, что поиск оптимальных путей решения продовольственной проблемы является одной из главных задач на современном этапе развития человечества.
Ключевые слова: пища, человечество, проблемы, результат, рост, задача, потребление, продукт, здоровье.
PRODUCING BIOSAFE FOOD AND ENDING GLOBALIZATION
Jamshid Rozimorodov
May 12-13
598
Samarkand branch of Tashkent State Agrarian University Theoretical and practical foundations of introducing smart agriculture in Uzbekistan
O'zbekistonda aqlli qishloq xo'jaligini joriy etishning nazariy va amaliy asoslari
Tashkent Institute of Chemical Technology Shahrisabz Branch
ABSTRACT
In this article, food security is one of the main problems of humanity, food is one of the most urgent global problems. Every year it only worsens, primarily as a result of the rapid growth of the population of our planet. It is said that the search for optimal ways to solve the food problem is one of the main tasks at the current stage of human development.
Keywords: food, humanity, problems, result, growth, task, consumption, product, health.
Oziq-ovqat inson hayotidagi eng muhim unsurlardan biri hisoblanadi. Iste'molchilar har doim sifatli va xavfsiz mahsulotlar olishni istaydilar. Xavfsiz oziq-ovqat deganda biz odatda yuqori sifatli, ekologiktoza, GMOsiz (genetic modifikatsiyalashgan organizmsiz), pestitsidlar singari oziq-ovqatga aloqador zararli elementlar bo'lmagan mahsulotlarni nazarda tutamiz. Oziq-ovqat xavfsizligi insoniyatning asosiy muammolaridan biri bo'lib, millatlarning salomatligini, rivojlanishi va farovonligini belgilaydi. Aholi iste'mol qiladigan oziq-ovqat sifati fuqarolar hayot kechirishining darajasi va sifatining muhim tarkibiy qismi bo'lib, atrof-muhitni muhofaza qilishga, shuningdek, mamlakatning ijtimoiy-iqtisodiy va demografik holatiga ham jiddiy ta'sir ko'rsatadi. Oziq-ovqat xavfsizligi mamlaka aholisining sog'lig'ini aqlashga imkon beradigan demografik holatning ijobiy rivojlanishiga sezilarli ta'sir ko'rsatadi. Xavfsiz oziqlanish hayot davomiyligini uzaytiradi, bolalarning barkamol o'sishi va rivojlanishiga yordam beradi, ko'pgina kasalliklarning oldini oladi, shu orqali millat salomatligini ta'minlaydi. Butun dunyoda sun'iy mahsulotlarni ishlab chiqarish kundan-kunga ko'payib borayotgan bugungi kunda oziq-ovqat xavfsizligi ustidan nazoratni susaytirishga also yo'l qo'yib bo'lmaydi.
Oziq-ovqat xavfsizligi insoniyatning asosiy muammolaridan biri bo'lib, millatlarning salomatligini, rivojlanishi va farovonligini belgilaydi. Aholi iste'mol qiladigan oziq-ovqat sifati fuqarolar hayot kechirishining darajasi va sifatining muhim tarkibiy qismi bo'lib, atrof-muhitni muhofaza qilishga, shuningdek, mamlakatning ijtimoiy-iqtisodiy va demografik holatiga ham jiddiy ta'sir ko'rsatadi. Oziq-ovqat xavfsizligi mamlakat aholisining sog'lig'ini saqlashga imkon beradigan demografik holatning ijobiy rivojlanishiga
May 12-13
Samarkand branch of Tashkent State Agrarian University Theoretical and practical foundations of introducing smart agriculture in Uzbekistan
O'zbekistonda aqlli qishloq xojaligini joriy etishning nazariy va amaliy asoslari
sezilarli ta'sir ko'rsatadi. Xavfsiz oziqlanish hayot davomiyligini uzaytiradi, bolalarning barkamol o'sishi va rivojlanishiga yordam beradi, ko'pgina kasalliklarning oldini oladi, shu orqali millat salomatligini ta'minlaydi. Butun dunyoda sun'iy mahsulotlarni ishlab chiqarish kundan-kunga ko'payib borayotgan bugungi kunda oziq-ovqat xavfsizligi ustidan nazoratni susaytirishga also yo'l qo'yib bo'lmaydi. Mamlakatning oziq-ovqat xavfsizligi -jismoniy talablar darajasida aholi salomatligi holatiga xavf solmasdan aholini muhim iste'mol mahsulotlari bilan uzluksiz ta'minlash imkoniyati kafolatlangan ijtimoiy-iqtisodiy va huquqiy holatdir. Boshqacha qilib aytganda, hozirgi yashayotgan va kelajakda tug'iladigan avlod uchun xavf tug'dirmaydigan oziq-ovqat xavfsiz hisoblanadi. Shu bois, bugungi kunda mahsulot sifatini nazorat qilishning obyektivligi o'z navbatida butun insoniyat salomatligi uchun xavfsizligini kafolatlagani bois, mazkur soha bilan bog'liq muammolarga yuzaki qarab bo'lmaydi. Bizning tadqiqot mavzuimizni chuqur ochib berish, sohadagi muammolarni ochib berish, zarur takliflar bildirish O'zbekiston Respublikasining qonunchilik hujjatlarini tahlil qilishni taqozo etadi. "Aholining Sanitariya-epidemiologik osoyishtaligi to'g'risida"gi O'zbekiston Respublikasi qonunining 17-moddasida fuqarolar davlat boshqaruvi organlaridan, mahalliy davlat hokimiyati organlaridan, shuningdek davlat sanitariya nazoratini amalga oshiruvchi organlardan sanitariya-epidemiologik vaziyat va insonning yashash muhiti holati, yuridik shaxslardan va yakka tartibdagi tadbirkorlardan mahsulotning, shuningdek bajarilayotgan ishlar va ko'rsatilayotgan xizmatlarning xavfsizligi hamda sifati to'g'risida axborot olish huquqida ega ekanligi belgilangan. Bundan kelib chiqadiki, har bir fuqaro o'zi iste'mol qiladigan mahsulotning xavfsizlik talablariga qanchalik javob berishi haqida yetarli ma'lumotga ega bo'lishga huquqlidir.
Oziq-ovqat eng dolzarb global muammolardan biridir. Har yili u faqat yomonlashadi, birinchi navbatda, sayyoramiz aholisining tez o'sishi natijasida. Oziq-ovqat muammosini hal qilishning maqbul yo'llarini izlash insoniyat rivojlanishining hozirgi bosqichidagi asosiy vazifalaridan biridir. Umid qilamizki, jahon iqtisodiyotida kechayotgan globallashuv jarayonlari, ilmiy-texnika taraqqiyoti yutuqlari ham bu muammoni imkon qadar samarali hal etishimizga yordam beradi.
Samarkand branch of Tashkent State Agrarian University Theoretical and practical foundations of introduci^g^mmt^griculture in Uzbekistan
O'zbekistonda aqlli qishloq xojaligini joriy etishning^azarjy^a amaliy asoslari
iy
Bu bilan bir qatorda Qishloq xo'jaligi mahsulotlarini ishlab chiqarish hajmi va uning turli mamlakatlarda rivojlanish darajasi, birinchi navbatda, chorvachilikning o'sishi va turli ekinlarni yetishtirish, ulardan foydalanish samaradorligi, tabiiy-iqlim sharoitlari va moddiy-texnik bazasi bilan bog'liq. Eng keskin oziq-ovqat muammosi oziq-ovqat mahsulotlarini import qilish uchun biron-bir muhim mablag' ajratib bo'lmaydigan kambag'al mamlakatlar qatoriga kiradi. Ochlik muammosi aholining tez sur'atlar bilan o'sishi bilan kuchayadi. Bu mamlakatlardagi aholisoni dunyo aholisining uchdan birqismini tashkil etadi va ayni paytda jahon ishlab chiqarishining uchdan bir qismini iste'mol qiladi. Bularning barchasi eng achinarlisi shundaki, aholi jon boshiga iste'mol qilinadigan oziq-ovqat mahsuloti iste'moli tobora o'sib borayotir. Global oziq-ovqat muammosi faqat oziq-ovqat yetishmasligi emas. U shuningdek, siyosat, iqtisodiyot va jamiyatning boshqa sohalari bilan chambarchas bog'liq bo'lib, uning ishi kamchiliklarga ega. Sayyoradagi och odamlarning sonini ta'sir qiladigan muhim bir masala - muammoni hal qiluvchi davlat doirasida hal qilishning iloji yo'qligi. Uning yechimlari ocharchilikka olib keladigan mamlakatla va oziq-ovqat mahsulotlarini ishlab chiqarishda mo'l-ko'l bo'lgan mamlakatlarning birgalikdagi sa'y-harakatlarida yotadi, ular hatto haddan tashqari sarf-xarajat va natijada yuzaga keladigan kasalliklar bilan kurashishlari kerak.
Ko'plab rivojlanayotgan mamlakatlarda yuz beradigan oziq-ovqat muammosi nafaqat taraqqiyotga, balki bu mamlakatlarda siyosiy va ijtimoiy beqarorlikka olib keladi. Ochlikni bartaraf
May 12-131
https://samaguni.uz/ International Scientific and Practical Conference ^
Samarkand branch of Tashkent State Agrarian University Theoretical and practical foundations of introducing smart agriculture in Uzbekistan
O'zbekistonda aqlli qishloq xojaligini joriy etishning nazariy va amaliy asoslari
г
etish qashshoqlik muammosini hal qilishdan ajralib turadi, chunki hayot darajasining sezilarli darajada ortishi odamlar hayotining boshqa sohalariga zarar yetkazmasdan oziq-ovqat sotib olish uchun sharoit yaratadi. Zamonaviy fani yerning unumdorligini oshirish, naslchilik va genetika yutuqlarini (chorvachilik va qishloq xo'jaligi) qo'llash, dengiz va okeanlarning biologic resurslaridan foydalanish va hokazolarni qo'llash orqali oziq-ovqat mahsulotlarini ko'paytirishga katta salohiyatga ega.
REFERENCES:
1.Qahhorov S. Q., Sanayev S. T., Botirov A. E. BROKKOLI KARAMINING OZIQ OVQAT HAVSIZLIGIDA TUTGAN O'RNI //Academic research in educational sciences. - 2022. - Т. 3. - №. 4. - С. 97-101.
2. Xakimova S. S. IQLIM O'ZGARISHI VA OZIQ-OVQAT XAVFSIZLIGI. -2023.
3. Inobat O., Shirin B. INSONNING TA'SIR DOIRASIDA IQLIM O 'ZGARISHI VA OZIQ OVQAT XAVFSIZLIGI //Новостиобразования: исследованиев XXI веке. - 2022. - Т. 1. - №. 5. - С. 84-86.
May 12-13
