CC BY
9UOT 612:27.39.23
BiOGEN AMiNLORiN SOLOFLORiNiN BEYiN QABIGININ PROYEKSiON SAHOLORiNO TOSiRiNiN MÜQAYiSOLi
ANALiZi
L.H. Hasanova
Az3rbaycan Dövfot Pedaqoji Universiteti,
Üzeyir Hacibayli, 68, AZ1000, Baki, Azdrbaycan
E-mail: ramila1983@rambler.ru
Tadqiqatlar xroniki tacrüba $araitinda adadov$anlari üzarinda aparilmi^dir. Heyvanlarin beyninin görma va sensomotor qabiginin sol va sag olmaqla EEQ aktivliyi biogen aminlarin salaflari olan 5-hidroksitriptofanin (5-OTF) va L-dioksifenilalaninin (L-DOFA) yeridilmazdan qabaq, yeridilan vaxti va yeridildikdan sonra polad iynavari elektrodlari vasitasila qeyda alinmi^dir. Eksperimentin proqrammasinda serototin töradicisinin 35-40 mq/kq, noradrenalinin töradicisinin (L-DOFA)-nin 45-50 mq/kq dozada ekzogen yeridilmasi $araitinda görma va sensomotor qabiginin sag va sol sahalarinin ümumi aktivliyinin tasirina baxilmi^dir. Aparilan korreloqramin analizinin naticalari göstardi ki, mü^ahida olunan reaksiyalarin artmasi onlarin nizamlanmasi ila mü^ahida olunur. Krosskorrelyasiya manalari, agar maddanin tasirinin avvalinda a§agi idisa, ancaq sonra tez böyüdü sensomotor va görma sahalari ila görma qabiginin har iki tarafinda özünün maksimum haddina ^atdi. Monoaminlarin har iki salafi - 5-OTF va L-DOFA beyin qabiginin EEQ aktivliyinda xarakterik reaksiyalar töratmi^dir. Bu daha ?ox görma beyin qabiginda nazara ?arpmi§dir.
A?ar sözlar: görma qabigi, sensomotor qabiq, serotoninin salafi 5-OTF, noradrenalinin salafi L-DOFA, sol va sag beyin qabigi, bioelektrik potensiallar.
GiRi§
Monoamin saviyyasinin endogen tanzimlamasi masalasi onlarinin salaflarinin ekzogen yeridilmasi §araitinda adabiyyatda yetarinca yax§i i§iqlandirilmi§dir. Xüsusila müayyan edilmi§dir ki, triptofanin qida ila birlikda orqanizma yeridilmasi serotonina 9evrilir. Serotonin salafinin ekzogen yeridilmasina yüksak hassasligi ham da onun endogen töradicisi göstarir. Bela ki, triptofanin saviyyasinin plazmada dayi§ilmasina sabab olur [14]. Lakin, triptofanin serotonina 9evrilmasi yalniz serotoninergik neyronlarda ba§ verir. Göstarilmi§dir ki, bu maddanin az va
9ox dozalarda yeridilmasindan 10-30 daqiqa sonra ba§ beyinda 5-hidroksitriptofanin (5-OTF) miqdarinin artmasi mü§ahida edilir, onun asas toplanan yerlari hüceyravi strukturlari hesab olunur, serotoninergik neyronlarin terminal hissalari [4, 7, 9]. O haqiqati da qeyd etmak lazimdir ki, serotoninergik neyronlarin özlari 5-OTF va serotoninin ekzogen tarkibinin yüksak hassasligini aydinla§dirir [6, 12, 17].
Hal-hazirki malumatlar biogen monoaminlarin (BMA) sinir sisteminin elektrik aktivliyina tasirini, ham da hamin aminin beyin qabiginda inteqrativ proseslarin tamin edilmasinda §artsiz i§tirakini tasdiq edir [2].
Belalikla, aparilmi§ tadqiqatlarin naticalari göstarir ki, 5-OT-nin yeridilmasi va ya onun beyindaki saviyyasini dayi§diran madda EEQ aktivliyinin dayi§ilmasina gatirib 9ixarir [3].
Katexolaminlar (KA) beyin elektrik aktivliyina tasiri masalasi ham da mübahisali mövzudur. Bela qabul olunmu§dur ki, markazi adrenergik effektlarin vasita9iliyinda asas rol noradrenalina (NA) mansubdur [15, 16]. Si9ovullarin ba§ beyinda dofamin (DA) va noradrenalinin (NA) saviyyalarinin azalmasi hippokampin va qabigin EEQ-da tez a§agi amplitudali aktivliyin yaranmasina sabab olur. [13]. L-DOFA-nin qarindaxili yeridilmasi §araitinda harakatsiz heyvanlarda birincili görma qabiginda MP tadqiqati salafin iki fazali tasirini cavabin ardicilliqla yüngülla§masinda göstardi. Beynin bu sahasinda DA va NA yeridilmasi neyronlarin aksariyyatinin görma cavablarinin tormozlanmasi haqqinda malumatlar almi§dir [7, 11].
ödabiyyat materiallar onu göstarir ki, BMA onlarin salaflarinin va antaqonistlarinin, ümumi aktivliya va beyin qabigi MP-na tasirinin xarakteri haqqinda malumatlar yetarinca ziddiyyatlidir. Bir sira müalliflarin malumatlarina asasan bela natica 9ixarmi§lar ki, NA-nin qabiq neyronlarina hidrogen ionlari vasitasila aktivla§dirici tasiri vardir [8, 10]
Belalikla, aparilmi§ tadqiqatlarin naticalari göstarir ki, 5-OT-nin, NA yeridilmasi va ya onun beyindaki saviyyasini dayi§diran madda EEQ aktivliyinin dayi§ilmasina gatirib 9ixarir [3, 5].
Yuxarida qeyd edilan adabiyyat malumatlari biogen aminlarin töradicilarinin beyin qabiginin proyeksion sahalarina tasirini müqayisali öyranmaya müayyan maraq oyatmi§dir.
TODQiQATIN METODU
Tadqiqatlar xroniki tacrüba §araitinda 8 ba§ ada dov§anlari üzarinda aparilmi§dir. Carrahiyya amaliyyati va elektrodlarin yeridilmasi nembutal narkozu (35-40 mq/kq 9akiya, azaladaxili) va yerli anesteziya (0.5%-li novokain mahlulu) yeridilmasi §araitinda aparilmi§dir. Kütlasi 2.5-3 kq olan heyvanlar stereotaksik aparatina fiksa edilmi§ va onlarin
beyninin sol va sag görma qabigi (GQ), sag va sol sensomotor qabigi (SMQ) sahalarinin EEQ aktivliyini qeyda almaq maqsadila polad iynavari elektrodlarin istifada edilmi§dir. Ba§ beynin görma qabiginin 17-ci sahasi tadqiq edilmi§dir. indiferent elektrod olaraq burun nahiyasinin sümüyü götürülmü§dür. Beyin qabiginin koordinatlari stereotaksik atlasin [1] kömayila tayin edilmi§dir.
Tacrüba heyvanlari avvaldan laboratoriya §araitinda davrani§ reaksiyalari üzra se9ilmi§dir. Beyinin görma va sensomotor qabiginin sol va sag olmaqla EEQ aktivliyi biogen aminlarin salaflari olan 5-OTF-nin va L-DOFA-nin yeridilmazdan qabaq, yeridilan vaxti va yeridildikdan sonra polad iynavari elektrodlari vasitasila EEQ-16 ensefaloqrafinda (Medikor, Macaristan) qeyda alinmi§dir, eyni zamanda NO-62 maqnitoqrafda yazilmi§dir. Eksperimentin proqraminda serototin töradici-sinin 35-40 mq/kq, noradrenalinin töradicisinin (L-DOFA)-nin 45-50 mq/kq dozada ekzogen yeridilmasi §araitinda görma va sensomotor qabiginin sag va sol sahalarinin ümumi aktivliyinin tasirina baxilmi§dir. Naticalarin tahlili MS Excel proqramla korrelyasiya-spektral analiz üsullu ila aparilmi§dir.
ALINMI§ NOTiCOLOR VO ONLARIN MÜZAKiROSi
Aparilan tacrübalarin tahlili göstarir ki, serotoninin salafi 5-OTF-in yeridilmasinin tasirindan ba§ beyin qabiginin tadqiq olunan proyeksion sahalarinda iy formali, 4-7 Hs tezlikli qisamüddatli dalgalar mü§ahida olunur (§ak. 1). Bu reaksiyalarin xarakteri zirvali dalgalarin mövcud olmasi hesab olunur. Göstarilan EEQ aktivliyinin dayi§ilmasi avvalca görma qabiginda 30-cu daqiqalarda nazara 9arpir (§ak. 1 B). Qeyd etmak lazimdir ki, bütün hallarda bu EEQ reaksiyalari si9rayi§li, periodiki olmu§lar, madda yeridilandan sonra onun tasirinin artmasi artiq 100-cü daqiqalarda SMQ-da (sag va sol olmaqla) özünü göstarir (§ak. 1 V). Qeyd onlarin uzunlugu va amplitudasi tadrican artmi§dir (§ak. 1 Q, 1 D).
Alinan malumatlarin hesablanmasi bela a§kar etmaya imkan verir ki, 5-OTF serotonin
sol
1 s.
4 -
Sakil 1. SMQ (1-sol, 2-sag) va GQ (3 sag) beyin qabiginin EEQ-si. A - 5-OTF maddasi yeridilana qadar (fon), B, V, Q, D- madda yeridilandan sonra 30, 100, 130, 140-ci daqiqalar.
sistemli yeridilmasi cavabindan amala galmi§ EEQ reaksiyalari müntazamla§mi§ hesab olunurlar. Bu avtokorrelyasion funksiyalarin dayi§ilmasi xarakterindan görünür (§ak. 2), hansi ki dalgavari nizamlanmasi özünün maksimal manasina SMQ-da (sag va sol) olmaqla 9atir (§ak. 2 Q).
Bela ki, görma qabiginda isa reaksiyalarin gücü dispersiya amsallarindan göründüyü kimi xeyli yuxari olmu§dur (§ak. 3).
Ham da strukturlar arasindaki proseslarin sinxronlugu haddi da artmi§dir, hansi ki kross-korrelyasion analizin naticalari bunu tasdiq edir (§ak. 4).
Qeyd etmak lazimdir ki, sol va sag görma qabigi arasinda bu manalar artiq preparatin ilk tasiri marhalalarinda öz maksimal haddina 9atmi§dir (§ak. 4 B). Bundan sonra eyni adli strukturlar arasindaki alaqalar daha asasli §akilda nazara 9arpirdi.
Noradrenalin salafi L-DOFA-nin yeridilmasinin tasirindan EEQ reaksiyalarinin xarakterinin 5-OTF-in tasirindan alinan EEQ reaksiyalarinin xarakterindaki farqliliyin daha asasli dayi§ikliklari görma qabiginda mü§ahida olundu (§ak. 5 B).
Bela ki, L-DOFA-nin yeridilmasindan sonra EEQ aktivliyinda dayi§ikliklar 60-ci daqiqadan tez ba§ vermir. Buna qadar EEQ reaksiyalarinm özü öz konfiqurasiyalarina -formala§malarina göra bir qadar ba§qa cür idilar. i§ onda idi ki, burada da sinxronla§mi§ taqallüslara malik olmu§lar.
В
D
Sakil 2. SMQ va GQ-nin EEQ aktivliyinin avtokorrelorqammasi, 5-OTF yeridilana qadar va yeridilandan sonra.
Absis oxu üzarinda - vaxt, ordinat oxu üzarinda - nisbi vahid. Qalan ifadalar §akil 1-da oldugu kimidir.
D=1.07
1.07 1.68
§akil 3. 5-OTF yeridilana qadar va yeridilandan sonra sensomotor va görma qabiginin EEQ aktivliyinin spektral analizi. Qrafikdaki raqamlar dispersiya manasi göstarir. Qalan ifadalar §akil 1-da oldugu kimidir.
Çakil 4. 5-OTF maddasi yeridilana qadar va yeridilandan sonra beyin qabigmin tadqiq olunan sahalari arasinda EEQ aktivliyinin krosskorreloqrammasi.
1, 2, 3, 4, 5, 6 - sol va sag SMQ, sol SMQ va sol GQ, sol SMQ va sag GQ, sag SMQ va sol GQ, sag SMQ va sag GQ. Qalan ifadalar çakil 1-da oldugu kimidir.
SMQ-da reaksiyalar xeyli zaif idi va asasan yüksak tezlikli taqallüslar formasinda ifada edilirdi, maddanin tasirinin artmasindan haradaki amplituda böyümü§dür, o öz ifadasini dispersiya manasinin dayiçmasinda tapmi§dir (Çak. 6).
Qisa vaxt müddatinda bütün sahalarda EEQ-proseslari güclanmi§dir, onlarin uzunlugu har bir daqiqa böyüyürdü (Çak. 5 V, Q, D), amma tacrüba taqallüslarinin tezliyi 4-7 Hs tarafa dogru yerini dayi§mi§dir (§ak. 7).
Bundan sonra sensomotor sahalarin elektrokortikoqrammasinin xarakteri formasina göra nisbatan görma qabiginin EEQ-sina ox§ardir.
Aparilan korreloqrammanin analizinin naticalari göstardi ki, mü§ahida olunan reaksiyalarin artmasi onlarin nizamlanmasi ila mü§ahida olunur (§ak. 6).
Çakil 5. SMQ-nin (1-sol, 2-sag) va GQ-nin (3- sol, 4-sag) EEQ-si. A - L-DOFA
yeridilana qadar (fon), B, V, Q, D - madda yeridilandan sonra 60, 65, 70, 75-ci daqiqalar.
Çakil б. SMQ va GQ-nin EEQ aktivliyinin avtokorreloqrammasi, L-DOFA yeridilana qadar va yeridilandan sonra. Absis oxu üzarinda - vaxt, ordinat oxu üzarinda - nisbi vahid. Qalan ifadalar §akil 5-da oldugu kimidir.
Krosskorrelyasiya manalari, agar maddanin tasirinin avvalinda açagi idisa, ancaq sonra tez böyüdü SMQ va GQ ila görma qabiginin har iki tarafinda özünün maksimum haddina çatdi (Çak. 8).
§akil 7. L-DOFA maddasi yeridilana qadar va yeridilandan sonra sensomotor va gorma qabiginin EEQ aktivliyinin spektral analizi. Qrafikdaki raqamlar dispersiya manasi gostarir. Qalan ifadabr §akil 5, 6-da oldugu kimidir.
§akil 8. L-DOFA maddasi yeridilana qadar va yeridilandan sonra beyin qabiginin tadqiq olunan sahalari arasinda EEQ aktivliyinin krosskorreloqrammasi. 1, 2, 3, 4, 5, 6 - sol va sag SMQ, sol SMQ va sol G,Q, sol SMQ va sag GQ, sag SMQ.
BMA-nin har iki salafi beyin qabiginin EEQ aktivliyinda xarakterik reaksiyalar toratmi§dir. Bu daha 90X gorma beyin qabiginda nazara 9arpmi§dir.
Belalikla, monoaminlarin salaflarindan hesab olunan 5-OTF beyin qabiginin tadqiq olunan nahiyalarinin EEQ aktivliyinda 30-cu daqiqlarda dayi§iklik toratdiyi halda, L-DOFA-nin tasirindan isa bu dayi§iklik nisbatan gec ba§ vermi§dir.
Yuxarida qeyd etdiyimiz kimi biogen aminlarin har iki salafinin yeridilmasi tasirindan EEQ dalgalarinin formala§masinda farq amala galmi§dir.
Belalikla da, alinan tacrubalarin naticalarini yekunla§diraraq bela bir fikir soylaya bilarik ki, xususi spesifik EEQ reaksiyalarin movcud olmasi bu monoamin salafinin tasirina qar§i olan cavab reaksiyalaridir.
N9TEC9L9R
1. Biogen monoaminlarin salaflarindan olan 5-OTF-in va L-DOFA-nin yeridilmasi beyin qabiginin proyeksion sahalarinin EEQ aktivliyinda xarakterik olan reaksiyalar toratmi§lar.
2. Beyin qabiginin proyeksion sahalarinin EEQ reaksiyalarindaki ba§ veran dayi§ikliklar bu sahalarin arasindaki six alaqalarin movcudlugunu bir daha tasdiq edir.
9D9BiYYAT
[1] Блинков С.М., Бразовская Ф.А., Пуцнило М.В. Атлас мозга кролика. М.: Медицина.1973. 27с.
[Blinkov SM, Brazovskaya FA, Putsnilo MV. Atlas of the rabbit brain. M.: Medicine; 1973. 27 p.]
[2] Исмайлова Х.Ю., Агаев Т.М., Семенова Т.П. Индивидуальные особенности поведения: (моноаминергические механизмы). Баку: Нурлан; 2007. 228 с. [Ismailova KhYu, Agayev TM, Semenova TP. Individual peculiarities of behavior: (monoaminergic mechanisms). Baku: Nurlan; 2007. 228 p. ISBN: 978-9952-80940-4]
[3] Кузнецова НН, Лосев НА. Влияние холинергических препаратов на электроэнцефалографию головного мозга кастрированных кроликов-самцов. Обзоры по клинической фармакологии и лекарственной терапии. 2018;16(3):19-24. [Kuznetsova NN, Losev NA. The influence of cholinergic drugs on EEG of the brain of the castrated rabbit males. Reviews on Clinical Pharmacology and Drug Therapy. 2018;16(3):19-24.]
https://doi.org/10.17816/RCF16319-24.
[4] Мамедов З.Г. Моноаминергические механизмы пластичности нервной клетки. Баку: Чашыоглу; 2002. 244 с. [Mamedov ZG. Monoaminergic mechanisms of nerve cell plasticity. Baku: Chashyoglu; 2002. 244 p.]
[5] Arguello AA, Richardson BD, Hall JL, Wang R, Hodges MA, Mitchell MP, Stuber GD, Rossi DJ, Fuchs RA. Role of a Lateral Orbital Frontal Cortex-Basolateral Amygdala Circuit in Cue-Induced Cocaine-Seeking Behavior. Neuropsychopharmacology. 2017 Feb;42(3):727-735. https://doi.org/10.1038/npp.2016.157.
[6] Chen T, Taniguchi W, Chen QY, Tozaki-Saitoh H, Song Q, Liu RH, et al. Top-down descending facilitation of spinal sensory excitatory transmission from the anterior cingulate cortex. Nat Commun. 2018;9:1886.
[7] Gaspar P, Lillesaar C. Probing the diversity of serotonin neurons. Philos Trans R Soc Lond B Biol Sci. 2012 Sep 5;367(1601):2382-94. https://doi.org/10.1098/rstb.2011.0378.
[8] Jung YH, Jang JH, Lee D, Choi Y, Choi SH, Kang DH. Relationships between catecholamine levels and stress or intelligence. Neurochem Res. 2019 May;44(5): 1192-1200. https://doi.org/10.1007/s11064-019-02762-z.
[9] Korf J, Venema K, Postema F. Decarboxylation of exogenous L-5-hydroxytryptophan after destruction of the cerebral raphe system. J Neurochem. 1974 Jul;23(1):249-52. https://doi.org/10.1111/j.1471-4159.1974.tb06941.x.
[10]Kurtova AI, Dilmukhametova LK, Pronina TS, Mingazov ER, Nikishina YO, Sukhinich
KK, Ugryumov MV. Dopamine-producing neurons in rat ontogeny: Phenotypic features underlying molecular mechanisms of secretion and regulation. Russian Journal of Developmental Biology. 2020;51(1):57-64. https://doi.org/10.1134/S1062360420010038
[11]Perlaki G, Orsi G, Schwarcz A, Bodi P, Plozer E, Biczo K, Aradi M, Doczi T, Komoly S, Hejjel L, Kovacs N, Janszky J. Pain-related autonomic response is modulated by the medial prefrontal cortex: An ECG-fMRI study in men. J Neurol Sci. 2015 Feb 15;349(1-2):202-8.
https://doi.org/10.1016/j.jns.2015.01.019.
[12]Rodenkirch C, Liu Y, Schriver BJ, Wang Q. Locus coeruleus activation enhances thalamic feature selectivity via norepinephrine regulation of intrathalamic circuit dynamics. Nat Neurosci. 2019 Jan;22(1):120-133. https://doi.org/10.1038/s41593-018-0283-1.
[13]Simola N, Morelli M, Carta AR. The 6-hydroxydopamine model of Parkinson's disease. Neurotox Res. 2007 Apr;11(3-4):151-67. https://doi.org/10.1007/BF03033565.
[14]Takeuchi T, Duszkiewicz AJ, Sonneborn A, Spooner PA, Yamasaki M, Watanabe M, Smith CC, Fernández G, Deisseroth K, Greene RW, Morris RG. Locus coeruleus and dopaminergic consolidation of everyday memory. Nature. 2016 Sep 15;537(7620):357-362. https://doi.org/10.103 8/nature 19325.
[15]Taylor BK, Westlund KN. The noradrenergic locus coeruleus as a chronic pain generator. J Neurosci Res. 2017 Jun;95(6):1336-1346. https://doi.org/10.1002/jnr.23956.
[16]Warren CM, Eldar E, van den Brink RL, Tona KD, van der Wee NJ, Giltay EJ, van Noorden MS, Bosch JA, Wilson RC, Cohen JD, Nieuwenhuis S. Catecholamine-mediated increases in gain enhance the precision of cortical representations. J Neurosci. 2016 May 25;36(21):5699-708. https://doi.org/10.1523/jneurosci.3475-15.2016.
[17]Zhang TT, Shen FY, Ma LQ, Wen W, Wang B, Peng YZ, Wang ZR, Zhao X. Potentiation of synaptic transmission in rat anterior cingulate cortex by chronic itch. Mol Brain. 2016 Jul 29;9(1):73. https://doi.org/10.1186/s13041-016-0251-1.
СРАВНИТЕЛЬНЫЙ АНАЛИЗ ВЛИЯНИЯ ПРЕДШЕСТВЕННИКОВ БИОГЕННЫХ АМИНОВ НА ПРОЕКЦИОННЫЕ ОБЛАСТИ КОРЫ ГОЛОВНОГО МОЗГА
Лаура Гейдар Гасанова
Азербайджанский Государственный Педагогический Университет, Баку, Азербайджан
Работа была проведена в хронических экспериментах на кроликах. Активность ЭЭГ с левой и правой сторон зрительной и сенсорной коры головного мозга животного регистрировали с использованием стальных игольчатых электродов до, во время и после введения предшественников биогенных аминов - 5-окситриптофана (5-ОТФ) и L-диоксифенилаланина (L-ДОФА). В программе эксперимента изучали влияние суммарной активности правой и левой областей зрительной и сенсорной коры при экзогенном введении 35-40 мг/кг предшественника серотонина (5-ОТФ) и 45-50 мг/кг предшественника норадреналина (L-ДОФА). Результаты анализа кореллограммы показали, что усиление наблюдаемых реакций сопровождается их регуляризацией. Если в начале действия вещества значения кроскорреляции были низкими, то затем быстро возрастали и достигали своего максимума между сенсомоторной и зрительной областями, и обоими сторонами зрительной коры. Оба предшественника моноаминов - 5-ОТФ и L-DOFA имели специфические реакции в ЭЭГ-активности коры головного мозга, при этом, их мощность была наиболее выражена в зрительной коре головного мозга.
Ключевые слова: зрительная кора, сенсомоторная кора, предшественник серотонина 5-ОТФ, предшественник норадреналина L-ДОФА, левая и правая кора головного мозга, биоэлектрический потенциал.
COMPARATIVE ANALYSIS OF THE EFFECT OF PRECURSORS OF BIOGENIC AMINES ON THE PROJECTION AREAS OF THE CEREBRAL CORTEX
Laura Heydar Hasanova
Azerbaijan State Pedagogical University, Baku, Azerbaijan
This work was conducted on rabbits in chronic studies. EEG activity of the left and right sides of the visual and sensory cortex of the brain of animals was registered with the use of steel needle electrodes before, during, and after the introduction of precursors of biogenic amines -5-hydroxytryptophan (5-HTF) and L-Dioxyphenylalanine (L-DOPA). The program of the experiment studied the effect of the total activity of the right and left visual and sensory-motor cortex during the exogenous introduction of 35-40 mg/kg of the precursor of serotonin (5-HTF) and 45-50 mg/kg of the precursor of norepinephrine (L-DOFA). The results of the analysis of the correlogram showed that the enhancement of the observed reactions was accompanied by their regularization. If at the beginning of the action of the substance the values of cross-correlation were low, then they rapidly increased and reached their maximum between the sensorimotor and visual areas, and both sides of the visual cortex. Both monoamine precursors, 5-OTP and L DOFA, had specific reactions in the EEG activity of the cerebral cortex, while their power was most pronounced in the visual cortex of the brain.
Key words: visual cortex, sensorimotor cortex, serotonin precursor 5-HTF, noradrenaline precursor L-DOPA, left and right cerebral cortex, bioelectric potential.
£apa taqdim etmi§dir: Xadica Yusif qizi ismayilova, b.e.d., dosent. Redaksiyaya daxil olma tarixi: 10.12.2021. Takrar i§lanmaya gondarilma tarixi: 21.12.2021. £apa qabul edilma tarixi: 18.04.2022.
