Научная статья на тему 'БАШҠОРТ МАТБУҒАТЫНДА РЕКЛАМА ТЕКСЫНЫҢ СТРУКТУРАҺЫ («БАШҠОРТОСТАН» ГӘЗИТЕ МАТЕРИАЛДАРЫНА ТАЯНЫП) (СТРУКТУРА РЕКЛАМНОГО ТЕКСТА В БАШКИРСКОЙ ПРЕССЕ (НА ПРИМЕРЕ МАТЕРИАЛА ИЗ ГАЗЕТЫ «БАШКОРТОСТАН»)'

БАШҠОРТ МАТБУҒАТЫНДА РЕКЛАМА ТЕКСЫНЫҢ СТРУКТУРАҺЫ («БАШҠОРТОСТАН» ГӘЗИТЕ МАТЕРИАЛДАРЫНА ТАЯНЫП) (СТРУКТУРА РЕКЛАМНОГО ТЕКСТА В БАШКИРСКОЙ ПРЕССЕ (НА ПРИМЕРЕ МАТЕРИАЛА ИЗ ГАЗЕТЫ «БАШКОРТОСТАН») Текст научной статьи по специальности «СМИ (медиа) и массовые коммуникации»

CC BY
107
22
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
реклама / рекламный текст / структура рекламного текста / башкирский язык / печатная пресса / advertising / advertising text / structure of the advertising text / Bashkir language / written press

Аннотация научной статьи по СМИ (медиа) и массовым коммуникациям, автор научной работы — Ганиева Зульфия Юрисовна

Цель статьи заключается в изучении структурных особенностей рекламного текста в печатной прессе на башкирском языке. Материалом исследования послужили рекламные тексты, опубликованные в газете «Башкортостан» за 2019 год. Научная новизна заключается в том, что впервые в башкирском языкознании рекламные тексты рассматриваются как особые коммуникативные единицы. Практическая значимость исследования состоит в том, что оно вносит определенный вклад в исследование рекламы и, в частности, печатной рекламы, а также может послужить основой для дальнейшего более детального анализа рекламных текстов в башкирском языкознании. Одной из важных частей рекламы является текст, который создается по своим определенным правилам. В нем нет ничего лишнего, всё предельно четко и ясно. Рекламный текст воздействует на потребителя по формуле AIDA. Attention – реклама привлекает внимание, interest – удерживает интерес, desire – вызывает желание и action – требует действия от покупателя. По мнению исследователей, к основным компонентам эффективного рекламного текста относятся: заголовок, основной текст, эхо-фраза. Первые строки текста готовят читателя к восприятию информации, основной текст рекламы знакомит его с конкретной информацией о товаре, завершающие строки помогают закрепить желание пользователя купить рекламируемый товар. Анализ рекламных текстов в башкирской периодике позволил выявить основные структурные особенности, которые позволяют читателям – потенциальным покупателям – воспринимать текст как рекламный. Рекламный текст своим названием привлекает внимание читателя, в то время как основной текст вызывает у него интерес к рекламируемому товару, а подаваемая в конце текста информация служит толчком к его покупке. Таким образом, рекламные тексты в печатной прессе предназначены информировать людей, привлечь их интерес, управлять их поведением и мотивировать их приобрести те или иные товары.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по СМИ (медиа) и массовым коммуникациям , автор научной работы — Ганиева Зульфия Юрисовна

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

THE STRUCTURE OF THE ADVERTISING TEXT IN BASHKIR WRITTEN PRESS (ON THE EXAMPLE OF THE MATERIAL OF THE NEWSPAPER «BASHKORTOSTAN»)

This article is aimed at studying the structural features of advertising texts in the written press in the Bashkir language. The materials for our research were the advertising texts published in the newspaper «Bashkortostan» in 2019. The scientific novelty lies in the fact that for the first time in Bashkir linguistics advertising texts are considered as special communicative units. The practical significance of this research is that it makes a certain contribution to the study of advertising and, in particular, printed advertising, and can also serve as a basis for further detailed analysis of advertising texts in Bashkir linguistics. One of the most important parts of advertising is the text created according to its own specific rules. There is nothing superfluous in it, everything is ultimately clear and distinct. The advertising text affects the consumer according to the AIDA formula. Advertising attracts attention, keeps interest, causes desire and requires action from the buyer. According to the researchers’ opinion, the main components of an effective advertising text include the title, the main text and the echo-phrase. The first lines of the text prepare the reader for the perception of information, the main text of the advertisement introduces him to specific information about the product, and the final lines help consolidate the user's desire to buy the advertised product. The analysis of advertising texts in the Bashkir periodicals revealed main structural features that allow readers, as potential buyers, to perceive the text as advertising. The advertising text attracts the reader's attention with its name, while the main text arouses his interest in the advertised product, and the information provided at the end of the text serves as an impetus for its purchase. Thus, advertising texts in the written press are intended to inform people, attract their interest, control their behaviour and motivate them to purchase certain products.

Текст научной работы на тему «БАШҠОРТ МАТБУҒАТЫНДА РЕКЛАМА ТЕКСЫНЫҢ СТРУКТУРАҺЫ («БАШҠОРТОСТАН» ГӘЗИТЕ МАТЕРИАЛДАРЫНА ТАЯНЫП) (СТРУКТУРА РЕКЛАМНОГО ТЕКСТА В БАШКИРСКОЙ ПРЕССЕ (НА ПРИМЕРЕ МАТЕРИАЛА ИЗ ГАЗЕТЫ «БАШКОРТОСТАН»)»

culture]. Proceedings of the International Scientific Conference. Aktobe, 2015. P. 127-132 (in Russ.).

17. Khayretdinov, S.S. Russko-bashkirskiy, bash-kirsko-russkiy slovar vidovykh nazvaniy rasteniy Bashkortostana [Russian-Bashkir, Bashkir-Russian dictionary of plant species names in Bashkortostan]. Ufa, 2002. 117 p. (in Russ.).

18. Khizbullina, D.I. Leksika, otrazhayushchaya rastitelnyy mir v bashkirskom i angliyskom yazykakh [Vocabulary that reflects the plant world in the Bashkir and English languages]. PhD Thesis in Philology. Ufa,

З.Ю. Fdnueea

1999 (in Russ.).

19. Khisamitdinova, F.G. Istoriya bashkirskogo ya-zyka: materialy po istorii fonetiki [The history of the Bashkir language: Materials on the history of phonetics]. Ufa, 1989 (1990). 81 [1] p. (in Russ.).

20. Shakur, R. Bashkort dialektologiyahy [Bashkir dialectology]. Ufa, 2012. 240 p. (in Bashkir).

21. Yanturin, S.I., Khisamov G.A. Russko-bashkirskiy, bashkirsko-russkiy slovar po botanike [Russian-Bashkir, Bashkir-Russian dictionary of botany]. Ufa, 1981. 99 p. (in Russ.).

DOI 10.24412/2223-0564-2021-4-87-92

УДК 811.11-112

БАШКОРТ МАТБУГАТЫНДА РЕКЛАМА ТЕКСЫНЫЦ СТРУКТУРАЬЫ («БАШКОРТОСТАН» ГЭЗИТЕ МАТЕРИАЛДАРЫНА ТАЯНЫП) (СТРУКТУРА РЕКЛАМНОГО ТЕКСТА В БАШКИРСКОЙ ПРЕССЕ (НА ПРИМЕРЕ МАТЕРИАЛА ИЗ ГАЗЕТЫ «БАШКОРТОСТАН»)

Аннотация

Цель статьи заключается в изучении структурных особенностей рекламного текста в печатной прессе на башкирском языке. Материалом исследования послужили рекламные тексты, опубликованные в газете «Башкортостан» за 2019 год. Научная новизна заключается в том, что впервые в башкирском языкознании рекламные тексты рассматриваются как особые коммуникативные единицы. Практическая значимость исследования состоит в том, что оно вносит определенный вклад в исследование рекламы и, в частности, печатной рекламы, а также может послужить основой для дальнейшего более детального анализа рекламных текстов в башкирском языкознании. Одной из важных частей рекламы является текст, который создается по своим определенным правилам. В нем нет ничего лишнего, всё предельно четко и ясно. Рекламный текст воздействует на потребителя по формуле AIDA. Attention - реклама привлекает внимание, interest - удерживает интерес, desire - вызывает желание и action - требует действия от покупателя. По мнению исследователей, к основным компонентам эффективного рекламного текста относятся: заголовок, основной текст, эхо-фраза. Первые строки текста готовят читателя к восприятию информации, основной текст рекламы знакомит его с конкретной информацией о товаре, завершающие строки помогают закрепить желание пользователя купить рекламируемый товар. Анализ рекламных текстов в башкирской периодике позволил выявить основные структурные особенности, которые позволяют читателям - потенциальным покупателям - воспринимать текст как рекламный. Рекламный текст своим названием привлекает внимание читателя, в то время как основной текст вызывает у него интерес к рекламируемому товару, а подаваемая в конце текста информация служит толчком к его покупке. Таким образом, рекламные тексты в печатной прессе предназначены информировать людей, привлечь их интерес, управлять их поведением и мотивировать их приобрести те или иные товары.

Ключевые слова: реклама, рекламный текст, структура рекламного текста, башкирский язык, печатная пресса

Zulfiya Yu. Ganieva

THE STRUCTURE OF THE ADVERTISING TEXT IN BASHKIR WRITTEN PRESS (ON THE EXAMPLE OF THE MATERIAL OF THE NEWSPAPER «BASHKORTOSTAN»)

Ганиева Зульфия Юрисовна, аспирант, Башкирский государственный университет (Уфа), e-mail: ganievabox@yandex.ru

Zulfiya Yu. Ganieva, postgraduate student, Bashkir State University (Ufa), e-mail: ganievabox@yandex.ru

Abstract

This article is aimed at studying the structural features of advertising texts in the written press in the Bashkir language. The materials for our research were the advertising texts published in the newspaper «Bashkortostan» in 2019. The scientific novelty lies in the fact that for the first time in Bashkir linguistics advertising texts are considered as special communicative units. The practical significance of this research is that it makes a certain contribution to the study of advertising and, in particular, printed advertising, and can also serve as a basis for further detailed analysis of advertising texts in Bashkir linguistics. One of the most important parts of advertising is the text created according to its own specific rules. There is nothing superfluous in it, everything is ultimately clear and distinct. The advertising text affects the consumer according to the AIDA formula. Advertising attracts attention, keeps interest, causes desire and requires action from the buyer. According to the researchers' opinion, the main components of an effective advertising text include the title, the main text and the echo-phrase. The first lines of the text prepare the reader for the perception of information, the main text of the advertisement introduces him to specific information about the product, and the final lines help consolidate the user's desire to buy the advertised product. The analysis of advertising texts in the Bashkir periodicals revealed main structural features that allow readers, as potential buyers, to perceive the text as advertising. The advertising text attracts the reader's attention with its name, while the main text arouses his interest in the advertised product, and the information provided at the end of the text serves as an impetus for its purchase. Thus, advertising texts in the written press are intended to inform people, attract their interest, control their behaviour and motivate them to purchase certain products.

Key words:advertising, advertising text, structure of the advertising text, Bashkir language, written press.

Реклама беззец тормошто бетэ яклап ура-тып алган hэм хэзерге заман йэмгиэтенэ уныц йогонто^ зур. Реклама адресатка терле киц мэFЛYмэт саралары аша еткерелэ. Радио-телевидениеныц hэм бигерэк тэ Интернет селтэренец киц таралыуына карамадтан, вакытлы матбуFатта баgылFан реклама Y3 популярлы^ын ЮFалтмай. Уныц ы^ай яFы булып бадманыц периодик булыуы, укыусыларзыц киц аудитория^1, улар есен уцайлы булган вакытта укыу мемкинлеге, реклама хэбэрзэренец мэжбYри тYгеллеге 1юм кулланыусыларFа визуаль тэьдир итеуе тора. Текст баgмалаFы рекламаныц айырылFыhыз елеше булып тора. Гэзит-журнал биттэрендэ бадылFан отландар, белдереYЗэр, «реклама хокуFында»Fы мэкэлэлэр, интервью, репортаждар - былар барыЛы ла реклама текстарыныц мидалы. «Реклама тексы реклама мерэжэFЭтнамэhенец теп йекмэткеhен асып бирэ. Уныц бурысы - Y3енец тышкы киэфэте, исеме менэн потенциаль hатып алыусыларзыц иFтибарын йэлеп итеY, ацлатыуы менэн уларзы кызыкhындырыу, hыFымтаhы менэн тэкдим ителгэн тауарзы hатып алырFа ышандырыу» [6]. Реклама тексын ейрэнгэн тикшеренеYЗэрзэ уныц терле билдэлэмэлэрен осратырFа мемкин, улар бер-береhенэ каршы килмэй, э бер-береhен ту-лыландырып килэ. «Реклама тексы - реклама тура^1нда мэFЛYмэт туплаFан текст» [5, с. 9]. «Язма формала йэки телдэн тэкдим ителгэн, алдан эзерлэнгэн, автономлы, алдан ук адресатка ЙYнэлтелгэн мэFЛYмэт ебэргэн, коммерция максаты - адресаттыц иFтибарын теге йэки был

тауарга йэлеп итеY - едтенлек иткэн текст» [3, с. 17]. Ьэр галим «реклама тексы» тешенсэhен, Y3 позиция^шан сыгып, теге йэки был аспекты буйынса билдэлэй. А.Д. Кривоносов, мэдэлэн, уныц мэFЛYмэти йекмэткеhен hb^bre едтенэ алhа [5, с. 13], Л.Г. Фещенко реклама тексын коммуникатив берэмек буларатс тикшерэ [10, с. 115]. Fалимдар билдэлэYенсэ, рекламаланFан тауарзан йэки хезмэтлэндереY3Эн ниндэй файза алыу мемкинлеген тсулланыусылар текста бер RY3 hалыузан ацларFа hэм уларзыц ацында тауарзы шунда утс hатып алыу телэге барлытстса килергэ тейеш. Текстарза уларзыц hораузарына анытс яуаптар етерлек бу^а, матссатлы аудитория ихтыяжын тсэнэFЭтлэндерерлек реклама текстары шэхси клиенттар hанын да арттырырFа булышлытс итэ.

гKулланыусыларFа реклама тексы маркетинг елкэhендэ тсабул ителгэн AIDA формулаИы аша Й0F0нт0 яhай [8, с. 63]. №тибар (Attention) - реклама тсулланыусыныц иFтибарын Y3енэ йэлеп итеп, реклама тексын артабан утсырFа мэжбYP итергэ тейеш. КызытсЬыныу (Interest) - реклама текстарын утсыуын дауам иткэн кеше ялтсмадтса, э рекламалаFы тауар менэн мауы^ып китhен есен тсулланыла. Телэк (Desire) - тексты утсы^ас, тсулланыусыла тауарзы hатып алыу тоЙFоhо уянырFа тейеш. Fэмэлгэ ашырыу (Action) -тсулланыусыFа текста hYрэтлэнгэн тауарзы hатып алырFа этэргес кес булып тора. Реклама оттибарзы йэлеп итэ, тсызытсЬыныу уята, телэк тыузыра hэм hатып алырFа этэрэ. Тимэк, реклама тексыныц матссаты - тсулланыусыларзы Y3енэ

йэлеп итеY, уларза рекламалагы тауарга махсус рэYештэ тсызытс^шыу уятыу hэм тауарзы йэки хезмэтлэндереYЗе тиз арала hатып алыу телэген тыузырыу.

Реклама тексы - тик уга гына хас сифатта-ры булган YЗенсэлекле текст. Я^шы уйланылган, бегенге кен есен актуаль структура элементтары менэн я^ылган текст уцышлы hанала. Реклама текстары ни тиклем озон булмаИын, уныц айы-рым елештэре бер бетенде тэшкил итэ hэм YЗ-ара бэйлэнешле була. Д.Э. Розенталь hэм Н.Н. Кох-тев радлауынса, реклама текстарын тезегэндэ «аз hYЗ - ^п мэFЛYмэт» тсаFизэhен YтэY меhим [7, с. 35]. Текста тсулланылFан hYЗЗэр, фразалар, терле hYрэтлэY саралары реклама утсыусыларза тейешле образ тыузырырFа, тик ы^ай хистэр уятырFа ярзам итэ. Бындай реклама тексын тезеY есен структуралаFы hэр бер элементтьщ тейешле тсаFизэлэргэ таянып эш итеуе мотлатс. «Реклама мерэжэFЭте бик hеземтэле булhын есен, уныц йекмэткеhен тейешле формаFа килтереY кэрэк» [8, с. 86]. Кире осратста текст утсыусыныц иFтибарын юFалтасатс, тауар тураИында ы^ай фекер, анытс мэFЛYмэт булмаясатс.

Деред структуралы текст тсына реклама елкэhендэ уцыштса елгэшэ ала. Ул реклама хэбэренец йекмэткеhен hэм мэFЭнэhен саFылдыра. Рекламаны бер нисэ компонент-лы структураFа бYлеп йеретэлэр. И.А. Им-шинецкая hэм Т.Г. Добросклонская рекламаны, номинация^ша, структура компоненты-на hэм функцияhына тсарап, ес елештэн торFан структураFа айыра. И.А Имшинецкая фекеренсэ, реклама тексыныц структураИы ес компонентка бYленэ: 1) башлама - рекламаны асып биреYсе тсыдтса Fына фраза; 2) теп текст - реклама тексыныц мэFЭнэhен анык hэм ентекле итеп еткерэ; 3) шандау-фраза - тексты тамамлаFан тсыдтса Fына hейлэм [4, с. 49]. «Реклама тексы YЗенэ генэ хас матссаты hэм бурыстары булFан бер нисэ елештэн торFан бетен конструкция. Был теп элементтар булып исем, теп реклама тексы, шандау-фраза сыгеыш яhай», тип билдэлэй Т.Г. Добросклонская [2, с. 143]. О.А. Феофанов тэтсдим иткэн «классик» схемала 4 элемент бар: исем, фирма слоганы йэки реклама слоганы, текст, шандау-фраза [9, с. 99]. Ж.Г. Попова реклама тексыныц биш компонентлы структураИын айыра: исем; едтэлмэ исем; теп текст; тамFалар hэм комментарийзар; реклама лозунгы (слоган). Уныц фекеренсэ, «едтэлмэ исем теп исем менэн теп текст араhындаFы кYпер. Эгэр hатып алыу-сыны исем тсызытсhындырhа, едтэлмэ исем кеше-

не тауар hатып алыуFа йэлеп итэ» [6]. Е.В. Ромат тэтсдим иткэн структурала йэки композицияла слоган, башлама, мэFЛYмэт блогы, белешмэлэр, шацдау-фраза бар [8, с. 94]. Реклама елкэhендэ тикшереYЗэр алып барыусыларзыц фекеренсэ, исем, теп текст hэм текст азаFы - реклама тексыныц теп структура элементтары булып тора. Без Зэ, «Баштсортостан» гэзитендэ баgылFан реклама текстарын тикшергэндэ, ошо классификация элементтарына таянып эш итэсэкбез.

Реклама тексыныц структур элементтарын ентеклэп тсарап китэйек. Реклама мэFЛYмэтендэ композицияныц меhим элементы булып исем тора. Реклама тексыныц исеме, hис ши^ез, иFтибарзы йэлеп итергэ, тсулланыусылар есен кещзэк, YЗенсэлекле мэFЛYмэт тупларFа тейеш. Уныц теп талабы булып матссатлы аудитория вэкилдэренец иFтибарын йэлеп итеY, уларзы та-машасы роленэн утсыусыFа эйлэндереY тора.

Реклама тексыныц исеме hеземтэле булhын есен:

- реклама тексыныц исеме утсыусыныц шэхси мэнфэFЭттэрен ятсларFа, ихтыяжын тсэнэFЭтлэндерергэ, килеп тыуFан проблеманы хэл итергэ BЭFЭЗЭ бирэ;

- исемгэ яцылытс тсушыу бик hеземтэле була. Был реклама тексына оттибар йэлеп итэ hэм YЗенсэлеклек едтэй;

- исем ни тиклем тсыдтса булhа, ул кешенец иFтибарын тиз йэлеп итэ. Ул ябай, ацлайышлы, тсыдтса hэм йекмэткеле булырFа тейеш. Исемдец 0З0нл0F0 реклама текстарыныц матссатына hэм бурыстарына ярашлы рэYештэ тезелэ;

- исем адресаттыц иFтибарын реклама-ланFан тауарзыц едтенлектэре менэн йэлеп итергэ, шул утс ватсытта уларFа тсарата тсызытс-hыныу уятырFа тейеш;

- исем тексты тиз арала тсарап сытстсан утсыусыла рекламаны хэтерендэ тсалдырыу есен шарттар булдыра;

- исемдэ hандарзыц язылыуы, бигерэк тэ тауарзыц хатсы булhа, - утсыусы иFтибарын тиз йэлеп итергэ таFы бер сэбэп.

Маркетологтар фекеренсэ, реклама тексыныц структура^1нда исемдец иц меhим функцияла-ры булып тYбэндэгелэр сыFыш яhай:

1) игтибарзы йэлеп ш^;

2) тсызытсhыныу уятыу;

3) hатып алыусыны йэки матссатлы теркемде асытслау;

4) тауарзы йэки хезмэтлэндереYЗе билдэлэY;

5) тауарзы йэки хезмэтлэндереYЗе hатыу.

Е.В. Ромат билдэлэYенсэ, слоган, исем кеYек,

реклама хэбэренец теп идеЛын саFылдыра, Y3енсэлекле сауза тэкдимдэрен туплай, кYп тапкыр укылFас, хэтерзэ тиз кала. «Слоган -кыдка девиз, иFлан, лозунг, сакырыу, афоризм, Fэзэттэ, реклама мерэжэFэтенэн алда килэ. Уныц теп талабы - кыдка hэм даими бу-лыу, хэтерзэ калыу, сауза маркаhыныц исеме бу-лыуы, уныц ецел эйтелеYе hэм башка телдэргэ тэржемэ ителеYе» [8, с. 343]. Шулай итеп, слоган, исем кеYек, реклама хэбэренец теп идеЛын саFылдыра.

Рекламаныц теп тексы - хэбэр итеусе, hYрэтлэYсе hэм Y3енсэлекле компонент. Укыусы тарафынан якшы кабул ителhен, уныц ацына тиз тэьдир итhен есен, теп текст ышандырFыс дэлилдэргэ бай булырFа тейеш. Улар ес теркемгэ бYленэ. Беренсе дэлил - иц кеслеhе -ул hан. Реклама тексында hандар бик ышаныс-лы кYренэ. Реклама тексыныц икенсе меhим дэлиле булып термин сыFыш яhай. Терминдар тэFЭЙенлэнеше буйынса киц hэм аз билдэлелэргэ бYленэ. Киц билдэле булFан терминдар кYп кулланыусыларFа ацлайышлы. Уларзыц текста кулланылыуы рекламаFа дэрэжэлелек едтэй, укыусыFа рекламаланFан тауарзыц кэрэкле булыуын таFы бер идкэртэ. Айырым hенэр кешелэренец эшмэкэрлеге елкэhенэ караFан, тар даирэле терминдар ацлатыузы талап итэ, сенки текстыц мэFЭнэhен ацламаFан кулланыусы тауар менэн дэ кызы^ынмаясак. Эсенсе дэлил булып вакоталарзы тасуирлау тора. Текста ул тYбэндэгесэ булыуы мемкин: конкурста катнашып, ецеY яуланы, кYргэзмэлэргэ куйыла, зур килешеY тезелде, яцы хак куйылды...

Текст азаFы исем менэн бер рэттэн меhим элемент булып тора hэм рекламаныц та-мамланFанлыFын кYрhэтэ. Ул теп текстыц йекмэткеhенэн сыFып, уны дейемлэштереп, исемдэ эйтелгэн теп фекергэ кире эйлэнеп кайтара. Fэзэттэ, ике елештэн тора. Беренсеhе, -hатып алырFа сакырFан hейлэм, икенсеhе, — hатып алыу бурысын ецелэйтэ, нисек, кайза hатып алырFа мемкинлеген белдерэ. Шулай итеп, реклама тексы Y3енец исеме менэн кулланыусыныц иFтибарын йэлеп итэ, теп текст унда кызы^ыныу уята hэм текст азаFында бирелгэн мэFЛYмэт тауарзы hатып алырFа этэргес кес булып тора.

«Башкортостан» гэзитендэ баgылFан реклама текстарына куз hалайык.

ТэYге этник матурлык конкурсы кескэй катнашыусыларзы сакыра - реклама тексыныц

исеме йэки атамаИы. Сатсырыу формаЬында язылFан hейлэм игтибарзы йэлеп итэ, теп тексты утсырFа тсызытсЬыныу уята.

«Баштсортостан гYЗЭле» республика матурлытс hэм йолалар конкурсы балалар араЬында Y3 номинацияhын иFлан итте. Быйыл уларзыц йэш категориялары кицэйтелде: 4-6, 7-10, 10-13, 14-23 йэшлектэр, 35 йэшкэ тиклемге кейэY3Эге тсатын-тсыззар.

Конкурсты ойоштороусы Айгел Yтэгэнова эйтеYенсэ, унда баштсорт йэки татар телен белгэн тсыззар тсатнаша. Улар Y3 халтсыныц йо-лалары хатсында hейлэй, бейей, йырлай, мода-лы дизайнерзар кейемен кYрhэтэ - теп текст. Баштсортостан, баштсорт теле, халытс, йола кеYек терминдар гэзитте утсыусыларзыц ацына Й0F0нт0 яhай, уларзыц милли дэрэжэhен кртэрэ. ТекстаFы hандар реклама иFланыныц мэFЭнэhен анытслай, гэзит утсыусыларзы, кYберэк дэлилдэр килтереп, ышандыра. ВатсиFаларзы hYрэтлэYсе тсылымдар 3а (иFлан итте, тсатнаша, кYрhэтэ) зур роль уйнай. Улар тсулланыусыларзыц игтибарын йэлеп итеY есен hеземтэле форма булып тора, шулай утс рекламалаFы мэFЛYмэтте тизерэк ацларFа ярзам итэлэр, тэтсдим ителгэн конкурстса ышандырыу функцияhын Yтэйзэр.

Конкурс, Fэзэттэгесэ, ноябрзэ уза. Fаризалар bashguzel@mail.ru адресына тсабул ителэ. Хат-та номинацияны кYрhэтергэ hэм ике фотоhYрэт hалырFа кэрэк. Сараны ойоштороусылар -«Ьомай» театр-дефиле студия^1 hэм Баштсорт тсатын-тсыззар йэмFиэте (2019, 109-сы hан) -текстыц азаFы. Бында бирелгэн мэFЛYмэт конкурста тсатнашырFа телэYселэргэ кэрэкле белешмэлэр биреп, бэйлэнешкэ инергэ сатсыра.

Хэйриэ фестиваленэн ситтэ тсалмаFыз! - реклама тексыныц исеме. 0ндэY hейлэм хэрэкэткэ эйзэYсе сигнал ролен уйнай. Был мерэжэFЭт гэзит утсыусыларза тсызытсЬындырыу уятыу матссатында эмоциональ формала язылFан.

Баштсортостандыц баш тсалаЬы вфелэ, шулай утс Ишембай, Бере, МэлэYез hэм Благове-щенда «Система Fest» киц кртэмле социаль-мэзэни хэйриэ фестивале Yтэсэк. 29 сентябрзэн 10 октябргэ тиклем ошо тсалаларза йэшэгэн кешелэр hэм утсыусылар бик бай hэм тсызытслы мэзэни-белем биреY программаЬын курэсэк -теп текст. Географик атамаларFа бадым яhау -билдэле бер территорияла йэшэгэн гэзит утсыусыларзыц игтибарын йэлеп итеY3ец бер Y3енсэлекле мидалы булып тора. Был алым реклама тексыныц Баштсортостан РеспубликаhындаFы

матссатлы аудиторияFа ЙYнэлтелгэн булыуын идбатлай, рекламаныц теп матссатына ирешергэ ярзам итэ.

Был фестивалде «Система» хэйриэ фонды Баштсортостан ХекYмэте ярзамында «Баштсор-тостан электр селтэрзэре компанияhы» менэн берлектэ угкэрэ. Балалар социаль hэм белем биреY учреждениеларына ес миллиондан ашыу hумлытс хэйриэ ярзамы кYрhэтэсэк (2019, 112-се hан) - теп текстыц дауамы. Реклама тексы Ре-спубликала йэшэYселэргэ таныш, киц билдэле учреждениеларзы миgалFа килтереп, гэзит утсыусыларза рекламалаотан сара тураhында ынFай образ тыузыры^а Й0F0нт0 яhай, исемдэ эйтелгэн теп фекергэ кире эйлэнеп тсайтара hэм социаль-мэзэни сарала ЭYЗем тсатнашырFа сатсыра.

Утсытабыз за, эшкэ лэ ейрэтэбез - реклама тексыныц исеме. Был мидалда килтерелгэн тсылымдар (утсытабыз, ейрэтэбез) мэFЛYмэт биреY ролен генэ тYгел, шулай утс, параллель рэYештэ, сатсырыу, ылытстырыу, ышандырыу функцияhын да Yтэй.

«Ятсын кешелэр» социаль хезмэтлэндереY YЗЭге оло йэштэге hэм хэрэкэт мемкинлектэре сиклэнгэн кешелэрзе хэстэрлэYгэ мохтаж Fаилэлэргэ ярзам есен булдырылFан.

Беззец Y3эк уларFа лайытслы тэрбиэ, хермэт hэм иFтибарлы менэсэбэт гаранти-ялай. FемYмэн, ятсындарыFыззын FYмерен hэм hаулыFын осратслы кешелэргэ ышанып тапшырмадтса кэцэш итэбез.

Тэрбиэселэребез тYшэктэ яттсан сирлелэрзе хэстэрлэY3е тулыhынса Y3 едтенэ ала. «Ятсын кешелэр» Y3эге тап ошо ЙYнэлештэ махсуслаша.

ЯтсындарыFыззы хэстэрлэY3е безгэ ыша-ныс менэн тапшыра алаhыFыз. УларFа тсарата игелекле менэсэбэттэ буласатсбыз - теп текст. Экспрессив hY33эр реклама тексында кYп тсулланылFан лексика булып hанала. Был реклама тексында ла баштсорт теленец дейем лек-сик фондынан ы^ай хистэр тыузырFан исемдэр (хэстэрлэY, тэрбиэ, хермэт, ышаныс) hайлап алып, рекламаныц матссатына яратслы, уларзы уцышлы тсулланыу кY3Этелэ. Ятсын, оло йэштэге, мохтаж, лайытслы, игтибарлы, игелекле кеYек си-фаттар рекламаланFан хезмэтлэндереY3е отошло hYрэтлэргэ ярзам итэ, утсыусыларза шулай утс тик ы^ай хистэр уята.

Бэйлэнеш есен телефондар:

8-919-619-35-77, 8-987-250-03-03

Сайтыбызза Fариза тсалдырыFыз, тиз арала

hеззен менэн бэйлэнешкэ сы^ырбыз. http://ufa.blizkie.org/ Вконтакте https://vk.com/id551916783 WhatsApp +7 987-250-03-03 Беззец адрес:

Эфе тсала^1, Менделеев урамы, 23, 1-се тсат, 101-се Б офис.

Тел.: +7 (987)-250-03-03 (2019, 112-се hан) -текст аз^ы. Реклама тексыныц был елеше тсайза мерэжэFЭт итергэ, нисек анытс яуаптар алырFа, FемYмэн, матссатлы аудиторияFа ихтыяжын тсэнэFЭтлэндерерлек кэрэкле мэFЛYмэт бирэ.

ЙомFатслап, шуны эйтергэ кэрэк: реклама тексыныц структура^1 бер нисэ элементтан торорFа мемкин. Ьатып алыусыFа тэьдир итhен есен, реклама тексы меhим ес элементты - исем, теп текст, текст азаFы - Y3 эсенэ алырFа тейеш. Уларзыц береhе булмаhа, кэрэкле hеземтэ ки-леп сытсмадтса мемкин. Текстыц беренсе юлда-ры утсыусыны мэFЛYмэтте тсабул итергэ эзерлэhэ, теп текст меhим мэFЛYмэт менэн танышты-ра, тексты тамамлаусы юлдар тсулланыусыныц рекламаланFан тауарзы hатып алырFа телэген ныFытырFа ярзам итэ. МатбуFаттаFы реклама-ны баштса реклама терзэренэн айырып тороу-сы кYрhэткес - уныц Y3енсэлекле структура-лы тексы. Кулланыусылар есен ябай телдэ язылFан текст, уларзыц ацына тэьдир итеп, телэгэн hеземтэгэ килтереY матссатын Yтэй. Ул ацлайышлы hэм йекмэткеhе буйынса ижади, шуFа ла был тер тексты утсыу кYп ватсыт талап итмэй, тсулланыусыны арытмай. Деред структуралы, конкрет йекмэткеле, анытс hеземтэле текст аша мерэжэFЭт итеп, реклама матссатлы аудиторияныц иFтибарын йэлеп итэ, тауар йэки хезмэтлэндереY менэн тсызы^ындыра, уларзыц кэрэклегенэ ышандыра, анытс Fэмэлдэр тсылырFа тэтсдим итэ -тауарзы йэки хезмэтлэндереY3е hатып алырFа Й0F0нт0 яhай. Баштсорт матбуFатындаFы реклама текстарыныц Y3енсэлеге булып, уларзыц баштсорт телен белгэн, Баштсортостан Республика^1нда йэшэгэн матссатлы аудиторияFа ЙYнэлтелгэн булыуы тора. Был текстар халытс есен меhим hаналFан милли тсиммэттэрзе, эхлатси нормаларзы, тел Y3енсэлектэрен иFтибарFа алып, дейем тсаFизэлэргэ таянып языла.

Э^ЭБИЭТ

1. «Башкортостан» гэзите, 2019 йылгы сыга-рылыштар.

2. Добросклонская Т.Г. Медиалингвистика: системный подход к изучению языка СМИ. М.: Флинта -Наука, 2008. 263 с.

3. Ильясова С.В. Языковая игра в коммуникативном пространстве СМИ и рекламы. 6-е изд. М.: Флинта, 2018. 296 с.

4. Имшинецкая И.А. Креатив в рекламе. М.: РИП -холдинг, 2005. 174 с.

5. Кривоносов А.Д. Жанры PR-текста. СПб.: Лаборатория оперативной печати факультета журналистики СПбГУ 2001. 135 с.

6. Попова Ж.Г. Как написать эффективный рекламный текст // Маркетинг в России и за рубежом. М.: 2001. [Электрон ресурс]: URL: http://www.mavriz. ru/articles/2001/5/61.html (мерэжэгэт rn^Y датаЬы: 25.07.2021).

7. Розенталь Д.Э., Кохтев Н.Н. Язык рекламных текстов. М.: Высш. шк., 1981. 125 с.

8. Ромат Е.В. Реклама. 7-е издание. СПб.: Питер, 2008. 512 с.

9. Феофанов О.А. Реклама. Новые технологии в России. СПб.: Питер, 2000. 384 с.

10. Фещенко Л.Г. Рекламный текст: разграничение понятий // Вестник Санкт-Петербургского университета, 2003. № 4. С. 113-116.

REFERENCES

1. Gazeta «Bashkortostan» [The newspaper «Bashkortostan»]. 2019 (in Bashkir).

2. Dobrosklonskaya, T.G. Medialingvistika: sistem-nyy podkhod k izucheniyu yazyka SMI [Media linguistics: Systematic approach to the study of mass media language]. Moscow: Flinta - Nauka, 2008. 263 p. (in Russ.).

3. Ilyasova, S.V Yazikovaya igra v kommunika-tivnom prostranstve SMI i reklamy [Language game in the communicative space of mass-media and advertising]. 6th edition. Moscow: Flinta, 2018. 296 p. (in Russ.).

4. Imshinetskaya, I.A. Kreativ v reklame [Creative in advertising]. Moscow: RIP - kholding, 2005. 174 p. (in Russ.).

5. Krivonosov, A.D. Zhanry PR-teksta [PR text genres]. St. Petersburg: Laboratoriya operativnoy pechati fakulteta zhurnalistiki SPbGU, 2001. 135 p. (in Russ.).

6. Popova, Zh.G. Kak napisat effektivnyy reklamnyy tekst. [How to write an effective advertising text. Marketing in Russia and abroad]. Moscow, 2001. Available at http:// www.mavriz.ru/articles/2001/5/61.html (accessed July 25, 2021). (in Russ.).

7. Rozental, D.E., Kokhtev, N.N. Yazhyk reklamnykh tekstov [Language of advertisements]. Moscow: Vysshaya shkola, 1981. 125 p. (in Russ.).

8. Romat, E.V. Reklama [Advertising]. 7th edition. St. Petersburg: Peter, 2008. 512 p. (in Russ.).

9. Feofanov, O.A. Reklama. Novye tekhnologii v Rossii [Advertising. New technologies in Russia]. St. Petersburg: Peter, 2000. 384 p. (in Russ.).

10. Feshchenko, L.G. Reklamnyy tekst: raz-granichenie ponyatiy [Advertising text: differentiation of concepts]. Vestnik Sankt-Peterburgskogo universite-ta - Bulletin of St. Petersburg University, 2003. No. 4. P. 113 -116 (in Russ.).

DOI 10.24412/2223-0564-2021-4-92-97 М.М. Закомалдин УДК 34:061.1(100)(=161.1)''1917/1940''

ДЕЯТЕЛЬНОСТЬ РОССИЙСКИХ ЭМИГРАНТСКИХ ОБЪЕДИНЕНИЙ ВЫПУСКНИКОВ ВУЗОВ В 20 - 30-Х ГГ. ХХ ВЕКА

Аннотация

В статье рассматривается деятельность объединений русских, окончивших высшие учебные заведения за рубежом1, которые в эмиграции осуществляли защиту правовых, трудовых, профессиональных и национально-культурных интересов выпускников высшей школы. Данный аспект по-прежнему изучен недостаточно. Следует отметить, что за границей значительная часть студенчества смогла получить высшее образование. В то же время насущной проблемой стало последующее трудоустройство, особенно молодых специалистов-юристов. Для решения этой проблемы создавались различные объединения, призванные ока-

Закомалдин Михаил Михайлович, старший преподаватель Уфимского юридического института Министерства внутренних дел Российской Федерации (Уфа), e-mail: mkorkin@list.ru

Mikhail M. Zakomaldin, senior lecturer of Ufa Law Institute of the Ministry of Internal Affairs of the Russian Federation (Ufa), e-mail: mkorkin@list.ru

1 Далее - «ОРОВУЗ»

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.