Научная статья на тему 'Бас сүйегі негізі және бас миы ісіктерінің транссфеноидалді эндоскопиялық хирургиясы'

Бас сүйегі негізі және бас миы ісіктерінің транссфеноидалді эндоскопиялық хирургиясы Текст научной статьи по специальности «Клиническая медицина»

CC BY
734
51
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Аннотация научной статьи по клинической медицине, автор научной работы — С.К. Акшулаков, Н.А. Рыскельдиев, Д.К. Тельтаев, Х.А.Мустафин, Г.И. Оленбай

В статье показан анализ результатов обследования и хирургического лечения 54 пациентов с опухолями основания черепа и головного мозга. Целью исследования было показать эффективность и безопасность транссфеноидальной хирургии. Самым частым типом опухоли была аденома гипофиза – 81,48%. Полное удалении было возможным в 59,26% случаях. Послеоперационная ликворея развилась у 18,52% пациентов. Несахарный диабет развился у 7,41% пациентов. Гипопитуитаризм развился у 5,55% больных. Установлено, что применение эндоскопической техники при хирургии опухолей основания черепа дает возможность улучшить результаты лечения и снизить риск развития различных интраи послеоперационных осложнений. Транссфеноидальная хирургия это эффективный и безопасный метод лечения у большинства пациентов с опухолями основания черепа и головного мозга и может быть предложена как терапия первого выбора.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по клинической медицине , автор научной работы — С.К. Акшулаков, Н.А. Рыскельдиев, Д.К. Тельтаев, Х.А.Мустафин, Г.И. Оленбай

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

The item indicates report of analyses and surgical treatment of 54 patients who had skull base and brain tumors. The aim of this study was to show the efficacy and safety of transsphenoidal surgery. The most frequent tumor type was pituitary adenoma – 81,48% cases. Total resection of tumor was possible in 59,26% cases. Postoperative rhinoliquorrhea developed in 18,52% patients. Postoperative diabetes insipidus developed in 7,41% patients. Hypopituitarism developed in 5,55% patients. Established that, using of endoscopic equipments by surgical treatment of а skull base giving an opportunity for improving of results of treatment and reducing risk of progressing of various intra and post operation complications. Transsphenoidal endoscopic surgery is an effective and safe treatment for most patients with skull base and brain tumors and could be considered as the first-choice therapy.

Текст научной работы на тему «Бас сүйегі негізі және бас миы ісіктерінің транссфеноидалді эндоскопиялық хирургиясы»

ОРИГИНАЛЬНЫЕ СТАТЬИ

С.К. Акшулаков, Н.А. Рыскельдиев, Д.К. Тельтаев, Х.А.Мустафин, Г.И. Оленбай, А.Ж. Жумадильдина, А.Е. Молдабеков

БАС СYЙЕП НЕГ1З1 ЖЭНЕ БАС МИЫ ЮКТЕРЖЩ ТРАНССФЕНОИДАЛД1

ЭНДОСКОПИЯЛЫК, ХИРУРГИЯСЫ

«Республикалык Нейрохирургия €ылыми Орталыгы» АК Астана к,.

The item indicates report of analyses and surgical treatment of 54 patients who had skull base and brain tumors. The aim of this study was to show the efficacy and safety of transsphenoidal surgery. The most frequent tumor type was pituitary adenoma - 81,48% cases. Total resection of tumor was possible in 59,26% cases. Postoperative rhinoliquorrhea developed in 18,52% patients. Postoperative diabetes insipidus developed in 7,41% patients. Hypopituitarism developed in 5,55% patients. Established that, using of endoscopic equipments by surgical treatment of a skull base giving an opportunity for improving of results of treatment and reducing risk of progressing of various intra and post operation complications. Transsphenoidal endoscopic surgery is an effective and safe treatment for most patients with skull base and brain tumors and could be considered as the first-choice therapy

Kipicne. Эдеби деректерде хиазма-селлярлы аймактардын непзп iсiктерi гипофиздщ алдь^ы белтнщ iciri (гипофиздщ аденомасы жэне аденокарциномасы), дисонтогенетикалык iciктер (краниофарингиомалар, Ратке калтасынык кистасы жэне т.б.), бас миынык кабы^ы жэне нероэпителиалдi ici^^i болып табылады [1].

Гипофиз ici^^i бас миынык юктернщ Ынде эртYрлi авторлардык дерею^ бойынша 6,5-тен 18 %^а дейн кездеcедi [2].

Гипофиз ici^^m зерттеу тарихы 1840ж. Moare бас миынык ici^^m^ шнде гипофиз саркомасын суретеуден, ал 1886ж. P.Marie алFаш рет акромегалиянык клиникалык мiнездемеciн беруден жэне бул ауруды гипофиз iciгiмен байланыстырудан басталады. Амкромегалиянык жалFыз, нактылы емдеу тэciлi хирургиялык емiн 1813ж. Benda усынды. Гипофиз юктернщ хирургиясы интракраниалдi жэне экcтракраниалдi баFыттарда дамыды. Экcтракраниалдi гипофиз хирургиясынык негiзiн салушы Koenig (1898), елкте жоFарFы жактык такдай еciндiciн резекциалау аркылы cуреттедi, Giordano (1898) непзп койнауFа торлы лабиринт аркылы операциялык тYcудi усынды. J. Schloffer 1907ж Giordano эдiciн негiзге ала отырып ете кYрделi Брунс-Шассеньяк эдici бойынша мурынды уакытша резекциалау аркылы гипофизге операция жасады. 1909 ж T. Kocher гипофиз icim мурын аралык шемiршегiн шырышасты резекциалау аркылы жаcалFан мурын iшiлiк cэттi операциясын жариялады. Веналык ринохирург Hirsch (1910) тYрiк ершiгiне эндоназалдi транccепталдi-транccфеноидалдi операциялык тYcуге суреттеме бердi. Сол жылы Cushing езнщ cублабиалдi транccфеноидалдi операциялык тYcуiн усынды. ХХ Fаcырдык 30 жылдарына

дейiн осы екi эдicтi кептеген нейрохирургтар колданды. Транccфеноидалдi хирургиядан кейн катерлi аурулар мен ауру рецидивтернщ жиi кездеcуiне байланысты интракраниалдi эдicтi жиi колдана бастады. Практика микрохирургиялык техниканык енуi, рентгентелевизя аркылы бакылау эдiciнщ ашылуы, антибиотиктердi колдану, Guiot (1958,1967,1972) пен Hardy (1965) зертеулерi транccфеноидалдi эдicтщ жанаруына экелдi [3-9].

ДиагноcтикаFа казiргi заманFы эдicтердi КТ, МРТ, гипофиз гармондарынык кандаFы курамын радиоиммунологиялык аныктау кептеген iciктердщ бастапкы ерте сатысында, келемi юшкентай кезiнде аныктай бастады. ОcыFан байланысты гипофиз ick^H емiнде экcтракраниалдi эдicтщ макызы жоFарлады, ейткенi онык аз травматизациясымен интракраниалдi операциялык тYcуге караFанда Yлкен нэтежиелiгiне негiзделдi.

K1азiргi кезде трансназалдык операциалардык екi нускасы бар: микроскопиялык жэне эндоскопиялык эдicтер. Олардык эркайсысынык ез артыкшылыFы мен кемш^к^ бар. Бiрак, элемде эндосопиялык эд^ке жоFары баFа бередi.

Материалдар мен зерттеу эдктерк Республикалык Нейрохирургиялык Fылыми ОрталыFында 2008 жылдык караша айында Казакстанда бiрiншi рет практикаFа бас cYЙегi негiзi мен бас миы iciктрiне эндоскопиалык хирургия эдiciн енпздК Жалпы 54 наукаска (1669 жас аралыFындаFы) операция жасалынды. Олардык орта жасы - 38,2. Барлык жаFдайларда эндоскопиялык тYcу колданылды. Регидт 0°, 30°, 45°-тык керу бурышты Karl Storz эндоскопы колданды. Барлык наукаcтарFа операция алды кезекiнде жалпы клиникалык, неврологиялык,

ОРИГИНДЛЬНЫЕ СТЛ^И

85

нейроофтальмологиялык, отоневрологиялык зерттеy, рентгенологиялык зерттеyлер (краниография), KT, MPT, кан курамындаFы гипофиз гормондарына радиоиммyнологиялык зерл^ жYргiзiлдi.

Наукастык баcы операциалык столда 15°-ка кeтерiлiп жаткызылды жэне баcы xирyргка карай 10°-ка бурылды. Мурын кекейткiштерi колданылмады, eйткенi, бвдщ ойымызша хирург пен аccиcтенттiк ею мурын кyыcы аркылы жумык icrey мYмкiндiгiне кедергi келтiрiп, операциялык жараны айтарлыктай тарылтады. Мурыннык орталык калканы резекциаланFан жок. Tранcназалдi операциялык тYcy кезiнде cына тэрiздi cYЙек койнауынык алдынFы кабырFаcын ашу кь^кыш пен бор машинаcы кeмегiмен жYзеге аcты.

Сына тэрiздi cYЙек койнауын ашкан гак койнаудык арткы кабырFаcындаFы баcты анатомиялык баFдарлар: тYрiк ершИнщ тYбi, уйкы артерия^нык тeмпешiгi, непзп cYЙектiк алакы жэне ылдиы, ^ру жYЙке жYЙеci каналы тeмпекшеci.

40 (74%) жаFдайда негiзгi койнаудык арткы кабы^ашнык анатомиялык дэл верификацияcы y^'h Stelth Station Medtronic, ДК,111 навигациялык жYЙеci колданылды. TYрiк ершнп тYбiнiк трепанацияcына 0° кeрy бурыштык эндоcкоп колданылды. Iciк эртYрлi кюреткалар, каcык жэне cорFыш кeмегiмен алынды. Iciктi алып таcтаy этапында шру бурышы 30° жэне 45° эндо^оп колданылды. Гемоcтаз монополярлы коагуляциямен, cyтегiнiк аcкын тотыFы тампонымен, гемоcтатикалык дэке жэне губкамен, фибрин- тромбиндiк пластинамен жYзеге аcырылды.

Содан кейiн тYрiк ершiгi тYбiнiк гермитизацияcы cYЙек шныктары мен фибрин-тромбиндiк плаcтина «Tаxокомбпен», биологиялык клей «BioGlu-мен» жаcалды.

Зерттеу нэтижелерi мен талк,ылау. Гиcтологиялык зерттеу нэтижеciнде гипофиздык аденомаcы 44 (81,48%) наукаста кездеcтi. Олардык iшiнде: 11 (20,37%) нау^ СТГ-cекретциялык ici<, акромигалия дамуымен бiрге, 12 (22,22%) нау^ пролактиномамен, 3 (5,55%) наyкаc картикотропиномамен (Иценко-Кушинг ауруымен), 17 (31,48%) нау^ гармондык белcендi емеc гипофиз аденомашмен, 1 (1,85%)

наукас аралас СТГ- пролактин секретциялаушы iсiкпен. 1 (1,85%) наукаска краниофарингиома бойынша операция жасалFан, 1 (1,85%) наукас Ретке калтасыньщ кистасымен, 2 (3,7%) наукас сына тэрiздi сYЙек остеомасымен, 2 (3,7%) наукас сына тэрiздi сYЙек койнауынык хордомасымен, 1 (1,85%) наукас ганглиоцистомамен, 1 (1,85%) наукас фиброзды-суйектi дисплазиямен, 1 (1,85%) наукас мурынжуткыншак iсiгiмен, 1(1,85%) наукас нейроэстезиопластомамен.

КТ бакылауда 32 (59,26%) жаFдайда, бул 30 (55,55%) наукас гипофиз аденомасымен, 1 (1,85%) наукас краниофарингиомамен, 1 (1,85%) наукас Ратке калтасынык кистасымен iсiктi толык алынFаны аныкталды.

1 (1,85%) жаFдайда iсiкке тек биопсия жасалды. Бул наукас мурынжуткыншак iсiгi. 1актщ негiзгi койнауFа, гаймор койнауына жэне торлы лабиринт клеткаларына всуiмен аныкталды. Кд^ан жаFдайларда (29,89%) субтоталдi алып тастау жасалы^ан.

4 (7,41%) жаFдайда операциядан кейiн антидиуретикалык гармонынык бакылаусыз секретциясы тYрiндегi транзиторлык бузылу бакыланды. Минерин колдану нэтижесiнде бiрнеше 1^ннен кейiн басылды. 3 (5,55%) наукаста операциядан кейн екiншiлiктi гипопитуитаризм дамуы аныкталды. 10(18,52%) жаFдайда операциядан кейн назалдi ликворея байкалды. Стационардан шыкканFа дейiн толыFымен токтады.

К,ортынды

Транссфеноидалдi хирургияда эндоскопия-лык маниторингты колдану Квзбен шолуды айтарлыктай жаксарта отырып:

- Трансназалдi транссфеноидалдi операциялык тYсу тYрiк ершiгiне аз травматикалык, операциялык тYсудiк анатомиялык баFдарлары жаксы кврнедЬ бул операция кезiндегi аскынулар житИн айтарлыктай твмендетедi.

- 1актщ экстроселлиярлы орналасуы кезiнде квзбен шолудык жаксаруы оперциянык толык болуын жоFарлатады.

- Гипопитуитаризм, кантсыз диабет сиякты гипоталамо- гипофизиарлы курылым функциясынык бузылуынык каупн твмендетедi.

- Операция кезiнде ликвореянык болу каупiн твмендетедi.

КРЛДАНЪШАН ЭДЕБИЕТТЕР

1.

Опухоли гипофиза и хиазмально-селлярной области / Под ред. Б.А. Самойлова и В.А. Хилько. - Л.: Медицина, 1985.

Giovanelli M, Losa M, Baiguini M, Motti E, Ducati A: Transcranial versus transsphenoidal approach in the surgical treatment of pituitary adenomas,

3.

Spada A (eds): Pituitary Adenomas: New Trends in Basic and Clinical Research. Amsterdam, Excerpta Medica, 1991, Р. 313-320.

Транссфеноидальная хирургия гипофиза. Под ред. А.И. Арутюнова. М., «Медицин»а, 1976, 368 с.

in Faglia G, Beck-Peccoz P, Ambrosi B, Travaglini P, 4. Ciric I, Mikhael M, Stafford T, Lawson L, Garces R:

Transsphenoidal microsurgery of pituitary microadenomas with long-term follow-up results. J Neurosurg 59: 395-401, 1983.

5. Ciric I, Ragin A, Baumgartner C, Pierce D: Complications of transsphenoidal surgery: Results of a national survey, review of the literature, and personal experience. Neurosurgery 40: 225-237, 1997.

6. Hashimoto N, Handa H, Yamagami T: Transsphenoidal extracapsular approach to pituitary tumors. J Neurosurg 64: 16-20, 1986.

7. Jho H: Endoscopic endonasal skull base surgery

for midline lesions from olfactory groove to distal clivus. Presented at the 67th Annual Meeting of the American Association of Neurological Surgeons, New Orleans, Louisiana, April 24-29, 1999.

8. Laws ER Jr: Transsphenoidal approach to pituitary tumors, in Schmidek HH, Sweet WH (eds): Operative Neurosurgical Techniques: Indications, Methods, and Results. Philadelphia, W.B. Saunders Co., 1993, pp 283-292.

9. Jankowski R., Auque J., Simon C. et al. Endoscopic pituitary tumor surgery // Laryngoscope. 1992. 102. P. 198-202.

ТУЖЫРЫМ

Макалада бас миы жэне бас суйеп непзЫщ iciктерi бар 54 наукастык зерттеулерi мен хирургиялык емтщ талдауынык нэтижелерi керсеттген. Зерттеу максаты транccфеноидалдi хирургиянык нэтижелт мен каутаздИн керсету болды. Ек жи 81,48% гипофиздщ аденомасы кездесп. 1акт толыктай алу 59,26% болды. Операциадан кейЫп ликворея 18,52% наукаста, кантсыз диабет 7,41% наукаста, гипопитуитаризм

5,55% наукаста дамыды. Бас суйеп непзЫщ хирургиясында эндоскопиялык техниканы колдану ем нэтижелерЫ жаксартады, операция кезтдеп жэне операциядан кейЫп аскынулардык життн темендетедК Транccфеноидалдi хирургияны бас миы жэне бас суйеп непзЫщ iciктерi кезiнде нэтижелт мен кауiпciздiгiнен негiзгi ем реттде уcынуFа болады.

РЕЗЮМЕ

В статье показан анализ результатов обследования и хирургического лечения 54 пациентов с опухолями основания черепа и головного мозга. Целью исследования было показать эффективность и безопасность транссфеноидальной хирургии. Самым частым типом опухоли была аденома гипофиза - 81,48%. Полное удалении было возможным в 59,26% случаях. Послеоперационная ликворея развилась у 18,52% пациентов. Несахарный диабет развился у 7,41% пациентов. Гипопитуитаризм развился

у 5,55% больных. Установлено, что применение эндоскопической техники при хирургии опухолей основания черепа дает возможность улучшить результаты лечения и снизить риск развития различных интра- и послеоперационных осложнений. Транссфеноидальная хирургия это эффективный и безопасный метод лечения у большинства пациентов с опухолями основания черепа и головного мозга и может быть предложена как терапия первого выбора.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.