Научная статья на тему 'БЎЛАЖАК БОШЛАНҒИЧ СИНФ ЎҚИТУВЧИЛАРИНИ ТАЙЁРЛАШДА ЎҚИТИШНИНГ ИННОВАЦИОН КЛАСТЕР УСУЛИ'

БЎЛАЖАК БОШЛАНҒИЧ СИНФ ЎҚИТУВЧИЛАРИНИ ТАЙЁРЛАШДА ЎҚИТИШНИНГ ИННОВАЦИОН КЛАСТЕР УСУЛИ Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

46
11
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
инновация / педагогика / кластер / усул / ўқитиш / ўқитувчи / тайѐрлаш / бошланғич таълим. / инновация / педагогика / кластер / методика / обучение / учитель / подготовка / начальное образование.

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Ш. Қ. Мардонов, О. М. Жабборова

мақолада олий педагогик таълим жараѐнида бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларини тайѐрлашда ўқитишнинг инновацион кластер усули масаласи тахлил этилган ва методик тавсиялар тақдим қилинган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ИННОВАЦИОННЫЙ КЛАСТЕРНЫЙ МЕТОД ОБУЧЕНИЯ УЧИТЕЛЕЙ ПОДГОТОВИТЕЛЬНОЙ НАЧАЛЬНОЙ ШКОЛЫ

в статье анализируется проблема инновационных кластерных методик обучения в подготовке будущих учителей начальных классов в процессе высшего педагогического образования и даются методические рекомендации.

Текст научной работы на тему «БЎЛАЖАК БОШЛАНҒИЧ СИНФ ЎҚИТУВЧИЛАРИНИ ТАЙЁРЛАШДА ЎҚИТИШНИНГ ИННОВАЦИОН КЛАСТЕР УСУЛИ»

БУЛАЖАК БОШЛАНГИЧ СИНФ УЦИТУВЧИЛАРИНИ ТАЙЁРЛАШДА УЦИТИШНИНГ ИННОВАЦИОН КЛАСТЕР УСУЛИ

Ш. Мардонов

Чирчиц ДПИ профессори

О. М. Жабборова

ТВЧДПИ

Аннотация: мацолада олий педагогик таълим жараёнида булажак бошлангич синф уцитувчиларини тайёрлашда уцитишнинг инновацион кластер усули масаласи тахлил этилган ва методик тавсиялар тацдим цилинган.

Таянч сузлар: инновация, педагогика, кластер, усул, уцитиш, уцитувчи, тайёрлаш, бошлангич таълим.

ИННОВАЦИОННЫЙ КЛАСТЕРНЫЙ МЕТОД ОБУЧЕНИЯ УЧИТЕЛЕЙ ПОДГОТОВИТЕЛЬНОЙ НАЧАЛЬНОЙ ШКОЛЫ

Аннотация: в статье анализируется проблема инновационных кластерных методик обучения в подготовке будущих учителей начальных классов в процессе высшего педагогического образования и даются методические рекомендации.

Ключевые слова: инновация, педагогика, кластер, методика, обучение, учитель, подготовка, начальное образование.

INNOVATIVE CLUSTER METHOD OF TEACHING FOR FUTURE PRIMARY

SCHOOL TEACHERS

Abstract: The article analyzes the problem of innovative cluster teaching methods in the preparation of future primary school teachers in the process of higher pedagogical education and provides methodological recommendations.

Keywords: innovation, pedagogy, cluster, methodology, teaching, teacher, training, primary education.

Узбекистон олий педагогик таълим жараёнида инновацион ёндашувларни жорий этиш асосий вазифалардан хдсобланади [1]. Ана шундай уцитишнинг инновацион педагогик усулларидан бири кластердир. Мазкур усулдан булажак бошлангич синф уцитувчиларини тайёрлашда фойдаланиш долзарб булиб турибди.

Укитишнинг инновацион педагогик кластер усули узаро алокадорлик, хамкорлик ва тенг манфаатдорлик механизмларига асосланади [2]. Шу жихатдан олий педагогик таълим жараёнида булажак бошлангич синф укитувчиларини тайёрлашда кластер усулининг куйидаги механизмлари идрок этилади:

1. Фанлараро богликдик. Мазкур ёндашувга кура, олий педагогик таълим жараёнида мутахассислик ва танлов фанлари укув режа, мавзу, матн ва максад-вазифалар жихатидан узаро боглик булиши керак. Жумладан, булажак бошлангич синф укитувчиларини тайёрлашда педагогик фанларнинг таркибий кисмлари кетма-кетликда ва узаро узвийликда, гоявий-назарий жихатдан богликдикда ишлаб чикилиши керак. Янги педагогик фанлардан булган "Болалар педагогикаси" ва "Бошлангич таълим педагогикаси, инновация ва интеграция" фанларининг укув режалари хамда дастурларини ишлаб чикишда ана шу назарий-методик алокадорлик ва богликликка асосий эътибор каратилди. Бунинг натижасида мазкур янги фанларнинг укув режалари ва дастурлари инновацион характерга эга бщлди. Келгуси вазифа ушбу фанларнинг укув материалларини укитишнинг инновацион кластер усули талабларига мос равишда ишлаб чикишдан иборат.

2. Фанларни уцитишда ;амкорлик. Олий педагогик таълим жараёнида булажак бошлангич синф укитувчиларини тайёрлашга йуналтирилган мутахассислик ва танлов фанларини укитишда институт профессор-укитувчиларидан ташкари соханинг тажрибали мутахассислари ва илмий-педагог ходимларни жалб килган холда укув жараёнини ташкил килиш кутилган самарани беради. Бунинг учун институт профессор-укитувчилари укув материалларини тайёрловчи ва укув жараёнини бошкарувчи вазифасини бажаради, таклиф этилган тажрибали мутахассислар маслахатчи вазифасини адо этади ва илмий-педагог олимлар эса укув жараёнида узларининг янги укув материаллари билан иштирок этади. Бу билан укитишнинг кластер усули воситасида хар бир фан ёки мавзуни турли ёндашувлар асосида укитиш имкониятиги эга булинади.

Бу ёндашувда институт профессор-укитувчилари укув материалларини тайёрлаш жараёнида укув ишларини жамоа булиб амалга ошириш тамойилига асосланиши керак.

3. Талабаларнинг фаоллиги. Укитишнинг кластер усулида талабаларнинг фаоллиги мухим урин тутади. Бунинг учун укув материалларини тайёрлашда 40 фоизи назарий билим бериш ва колган 60 фоизи мустакил таълим хамда амалий машгулотлар материаллари сифатида

тайёрланиши максадга мувофик булади. Бунинг учун талабаларнинг мустакил таълим хамда амалий машгулотлар топширикларини бажаришига асосий эътибор каратилади. Талаба хар бир топширикни бажариш учун такдим этилган укув материаллари билан ишлайди ва бунда укитувчи йуналтирувчи хамда маслахатчи вазифасини бажаради. Эътибор берилса, бу механизм талабаларнинг таълим олиши жараёнини фаоллаштиради ва, аксинча, фаол булмаган талаба фанни ёки мавзуни узлаштира олмайди. Шу жихатдан укитишнинг кластер усули талабаларни фаоллаштириши билан эътиборни тортади.

4. Укув материалларини инновацион усулда тайёрлаш. Бунда укув материалларини электрон-модулли шаклларда тайёрлаш ва унда масофавий таълимнинг хусусиятларини эътиборга олиш максадга мувофик; булади. Бунинг учун тайёрланаётган укув материалларининг нисбатан куп кисмини амалий машгулотлар топшириклари ташкил этиши максадга мувофик булади. Бунда электрон-модулли укув материалларини янгилаб бориш, бойитиш ва узгартириш имкониятлари мавжуд. Шу жихатдан булажак бошлангич синф укитувчиларнини тайёрлашда укитиладиган укув фанларининг барчасини электрон-модулли вариантларига хам эга булиш максадга мувофик булади. Бунда асосий эътибор хар бир укув йилида мажбурий ва танлов фанларининг укув материалларини такомиллаштириб бориш кутилган самарани беради.

Эътибор берилса, булажак бошлангич синф укитувчиларини тайёрлашда укитишнинг кластер усули узига хос имкониятларни беради. Шу сабабли бу усулдан фойдаланиш учун куйидаги механизмлардан фойдаланиш такозо этилади:

- укув жараёнини манфаатдор ташкилотлар билан хамкорликда ташкил килиш;

- укув жараёнига имкон кадар турли ташкилотлар ва тажрибали мутахассисларни жалб килиш;

- укув материалларини тайёрлашда амалиёт талабларини хисобга олиш;

- талабаларни назарий ва амалий жихатдан уйгун тайёрлаш;

- укув жараёнига илмий ва амалий ишланмаларни кенг жорий этиб бориш.

Булажак бошлангич синф укитувчиларини тайёрлашда кластер усулидан фойдаланиш учун куйидагиларга эътибор бериш максадга мувофик булади:

- укитишнинг кластер усули асослари ва механизмларини яхши билиш;

- укув жараёнига кластер усулини турли шаклларда жорий этиш;

- укув материалларини тайёрлашда укитишнинг кластер усули талаблари ва хусусиятларини хисобга олиш;

- укитишнинг кластер усули натижаларини назорат килиб бориш. Бундай ёндашув булажак бошлангич синф укитувчиларини тайёрлашда тезкорлик, самарадорлик ва истикболли асосларга эгалик имкониятларини беради. Айни пайтда, укитишнинг кластер усули технологик имкониятларга таяниши билан натижадор хисобланади ва ундан ноанъанавий машгулотларни ташкил килишда фойдаланиш жуда кул келади. Бунда булажак бошлангич синф укитувчиларининг укув-билув фаоллигининг ошиши самарали хисобланади.

Шундай килиб, олий педагогик таълим жараёнида булажак бошлангич синф укитувчиларини тайёрлашда укитишнинг кластер усули кенг имкониятларга эгалиги ва амалий фаолиятга йуналтирилганлиги билан диккатни тортади. Шу сабабли бу борада назарий, методик ва технологик ишланмалар, тавсиялар хамда механизмларни ишлаб чикиш долзарб булиб турибди.

REFERENCES

1. Узбекистон Республикаси Президентининг 2020 йил 27 февралдаги "Педагогик таълим сохасини ривожлантириш чора-тадбирлари тугрисида"ги Карори. // www.ziyonet.uz

2. Мухамедов Г., Хужамкулов У. Педагогик таълим инновацион кластери: таъриф, тасниф, талкин. -Чирчик, 2020.

3. Жабборова О.М., Ташпулатова Д.М. Бошлангич синф укитувчиларига куйиладиган талаблар. Academic research in educational sciences, Issue 3, 2021, pp 575-582

4. Жабборова О.М., Умарова З.А. Тарбия фанини кластер усулида укитишда педагогик конфликтларни бартараф этиш. Academic research in educational sciences, Issue 1, 2021, pp 582-587.

5. Жабборова О.М., Чимпулатова Ч.Д. Бошлангич таълимда Тарбия фанининг кластер усулида укитилиши. Academic research in educational sciences, Issue 1, 2021, pp 562-566.

6. Жабборова О.М., Бахтиёрова С.Э. Бошлангич таълим йуналишида хорижий тилларни укитишнинг янгича ёндашувлар тизими. Academic research in educational sciences, Issue 3, 2021, рр 1040-1045.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.