Научная статья на тему 'БЎЛҒУСИ ТАРБИЯЧИЛАРДА АКМЕОЛОГИК ЁНДАШУВ АСОСИДА ЎЗИНИ ЎЗИ РИВОЖЛАНТИРИШ ШАКЛЛАРИ'

БЎЛҒУСИ ТАРБИЯЧИЛАРДА АКМЕОЛОГИК ЁНДАШУВ АСОСИДА ЎЗИНИ ЎЗИ РИВОЖЛАНТИРИШ ШАКЛЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
41
8
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
акмеология / акмеологик ёндашув / ўзини ўзи ривожлантириш / ўзини ўзи назорат қилиш / ўзини ўзи тарбиялаш. / acmeology / acmeological approach / self-development / self-control / self-education.

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Абдурахмонова, Сайёрахон Шахобидиновна

Ушбу мақолада акмеологиянинг мазмуни ва акмеологик ёндашувни таълим жараёнига тадбиқ этишнинг аҳамияти, бўлғуси тарбиячиларни акмеологик ёндашув асосида ўзини ўзи ривожлантириш орқали касбий фаолиятга тайёрлаш хусусиятлари ҳақида маълумотлар берилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

FORMS OF SELF-DEVELOPMENT IN FUTURE EDUCATORS ON THE BASIS OF ACMEOLOGICAL APPROACH

This article provides information about the content of acmeology and the importance of applying the acmeological approach to the educational process, the features of preparing future educators for professional activity through self-development based on the acmeological approach.

Текст научной работы на тему «БЎЛҒУСИ ТАРБИЯЧИЛАРДА АКМЕОЛОГИК ЁНДАШУВ АСОСИДА ЎЗИНИ ЎЗИ РИВОЖЛАНТИРИШ ШАКЛЛАРИ»

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor

О

R

VOLUME 2 | ISSUE 11 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7

БУЛГУСИ ТАРБИЯЧИЛАРДА АКМЕОЛОГИК ЁНДАШУВ АСОСИДА УЗИНИ УЗИ РИВОЖЛАНТИРИШ ШАКЛЛАРИ

Абдурахмонова Сайёрахон Шахобидиновна

Андижон давлат педагогика институти "Мактабгача таълим" кафедраси укитувчиси

АННОТАЦИЯ

Ушбу мацолада акмеологиянинг мазмуни ва акмеологик ёндашувни таълим жараёнига тадбиц этишнинг ауамияти, булзуси тарбиячиларни акмеологик ёндашув асосида узини узи ривожлантириш орцали касбий фаолиятга тайёрлаш хусусиятлари уацида маълумотлар берилган.

Калит сузлар: акмеология, акмеологик ёндашув, узини узи ривожлантириш, узини узи назорат цилиш, узини узи тарбиялаш.

ФОРМЫ САМОРАЗВИТИЯ БУДУЩИХ ПЕДАГОГОВ НА ОСНОВЕ АКМЕОЛОГИЧЕСКОГО ПОДХОДА

Абдурахманова Сайёрахан Шахобидиновна

Андижанский государственный педагогический институт, преподаватель кафедры «Дошкольное образование»

АННОТАЦИЯ

В данной статье представлена информация о содержании акмеологии и важности применения акмеологического подхода в образовательном процессе, особенностях подготовки будущих педагогов к профессиональной деятельности через саморазвитие на основе акмеологического подхода.

Ключевые слова: акмеология, акмеологический подход, саморазвитие, самоконтроль, самовоспитание.

FORMS OF SELF-DEVELOPMENT IN FUTURE EDUCATORS ON THE BASIS OF ACMEOLOGICAL APPROACH

This article provides information about the content of acmeology and the importance of applying the acmeological approach to the educational process, the

Abdurakhmanova Sayyorakhan Shakhobidinovna

Andijan State Pedagogical Institute Teacher of "Preschool Education" department

ABSTRACT

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor

О

R

VOLUME 2 | ISSUE 11 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7

features of preparing future educators for professional activity through self-development based on the acmeological approach.

Key words: acmeology, acmeological approach, self-development, self-control, self-education.

Хрзирги кунда жамиятимизда модернизация ва ривожлантиришга ижтимоий-иктисодий нуктаи назардан хам, шахснинг узига хос хусусиятларига катта эътибор каратмокда. Шу боис, аклий ходисалар ва шахснинг узини узи ривожлантириш механизмларини тадкик килиб боришга эхтиёж сезилмокда.

Мамлакатда ишлаб чикаришнинг пасайиб бориши, жамиятнинг профессионал таркибидаги узгаришлар касбий фаолиятнинг хусусиятлари ва инсоннинг узини узи ривожлантириш жараёни билан богликлигини урганиш долзарблигини англатади. Бу уз навбатида таълим тизимида касбий тайёргарликни акмеологик жихатдан тахлил килиш имконини беради.

Акмеология - бу инсон ва шахсият ривожланишининг хусусиятларини урганадиган, шунингдек, ушбу жараёнда энг юкори нуктага эришиш йулларини излайдиган фан булиб, педагогик жихатдан бошка сохаларнинг ютукдарига мурожаат килишади.

Биринчи марта "акмеология" атамаси 1928 йилда рус психологи Николай Рыбников томонидан ишлатилган. Шундай килиб, бола ривожланишини урганадиган педагогиканинг фанлараро йуналиши - педологияга ухшатиб, у етук одамларнинг ривожланиши хакидаги фанни чакиришни таклиф килди. 20 -асрнинг урталарида яна бир совет психологи Борис Ананиев акмеологиянинг инсоний фанлар тизимидаги урнини аниклади.

МУХ,ОКАМА ВА НАТИЖАЛАР

Таълим жараёнига акмеологик ёндашув асосида булгуси тарбиячиларни уз узини ривожлантириш оркали касбий тайёргарлигини такомиллаштиришга эришиш мумкин.

Акмеологик ёндашув - булгуси тарбиячиларда ижодкорлик кобилиятини шакллантиришнинг мухим омили. Шахсий кобилиятлар ва уларни таркиб топтириш йуллари. Ижодкорлик кобилиятини шакллантириш тизими.

Ижодий фаолиятнинг хар-хил турларини амалга оширишда таълим тизими ва укув жараёнининг субъектлари. Ушбу ёндашув тарбиячининг субъектив фазилатларининг ижобий сифатларини шахс ва касбий йулнинг ижобий

КИРИШ

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor

о

R

VOLUME 2 | ISSUE 11 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7

хусусияти сифатида аниклашни уз ичига олади, бу касбда юкори натижаларга эришишга имкон беради. Бу фазилатларга куйидагилар киради:

• янги тажриба урганишга очиклик;

• профессионал кисмларнинг мукобил лойихасини ишлаб чикишга интилиш;

• уз касбий хулк-атворини етарли даражада уз-узини тартибга солиш кобилияти;

Касбий етукликнинг белгиловчи хусусиятлари - бу янгилик кобилияти ва педагогик махорат, касбий малака ва педагогик махоратни ошириш ва таълим муаммоларини хал килиш учун кучли мотиватсиянинг мавжудлиги. Касбий етукка эришиш учун касбий шаклланган булмоги лозим.

"Касбий шаклланганлик" тушунчаси мехнат субъектининг касбга эгалик килиш даражаси ва аник мехнат фаолиятида касбий мухим хусусиятлар, билим, куникма, тажриба ва махоратларнинг шаклланиши хамда намоён булиши асосида ишлаб чикариш самарадорлигига эришиши сифатида кулланилади. Мехнат субъектининг аник бир фаолият сохасида юкори даражадаги касбий малакаларга эгалиги майорат деб юритилади.

А.К.Маркованинг таъкидлашича, касбий шаклланганликнинг куйидаги боскичларини ажратиб курсатган:

• "шахснинг узини мутахассис сифатида такомиллаштириши;

• ички касбий назорати;

• мутахассиснинг англанган сифатлари, хажми;

• шахснинг узини мутахассис сифатидаги тулик образи;

• касб ёрдамида узини узи ривожлантириш ва етишмайдиган хусусиятларнинг урнини коплаш кобилияти

Шуни айтиш жоизки, булгуси тарбиячиларни касбий фаолиятга тайёрлаш тизимида уз узини ривожлантиришнинг куйидаги шакллари намоён булиши мумкин:

• касб билан боглик маънавий-ахлокий кадриятлар тизимини тушуниши;

• билим олиш ва шахсий тажрибани тахлил килиши;

• тажрибали тарбиячиларнинг узига хос касбий сифатларини кабул килиш ва унга ухшаш учун уз устида ишлашга интилиши;

• олдинга куйилган максадга эришиш учун шахсий куч ва ресурсларни максимал даражада сафарбар этиши;

• мехнатда коникиш хиссининг пайдо булиши;

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor

о

R

VOLUME 2 | ISSUE 11 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7

• уз-узини шахсий ривожлантиришга интилиши;

• шахс хулк-атворида уз-узини назорат килиши лозим.

Шундай килиб, хар бир булгуси тарбиячиларни илмий билим ва куникмаларга эга булишида хам билим захирасини кенгайтиради ва шу вактнинг узидаёк, узини узи ривожлантириш жараёнини хам амалга оширади. Айнан шунинг учун хам тарбиячиларнинг таълим олиш жараёни уз-узига таълим бериш хисобланади, бу жараёнда талабалар томонидан хам дунёни урганиш хамда узини узи урганиш жараёнлари бир вактнинг узида амалга ошиб боради.

Булгуси тарбиячилар узини узи укитиши, уз устида мустакил ишлаши уз узини ривожлантиришда мухим ахамият касб этади. Талаба качонки уз хохиш иродаси билан уз билимларни бойитишда илмий маълумотларни излашга киришса, хакикий маънодаги таълимни олиш билан бир каторда узини узи ривожлантириб, такомиллаштириб боради. Ушбу жараённи амалга оширишда эса булгуси тарбиячиларнинг мустакиллиги куйидагиларда намоён булади.

ХУЛОСА

Хулоса килиб шуни айтиш мумкинки, узини узи ривожлантиришнинг бахолаш боскичида узини узи ривожлантиришнинг бахолаш боскичида тарбиячилар у ёки бу муносабатларда уз-узига салбий ёки ижобий бахо бериш оркали бахолайди.

REFERENCES

1. Маъмуров Б.Б. Булажак укитувчиларда акмеологик ёндашув асосида таълим жараёнини лойихалаш куникмаларини ривожлантириш тизими. Монография-Т.:"Фан ва технология", 2017, 128.

2. Ахмедова Н.М. Научные основы построения концепции непрерывной лингвометодической подготовки преподавателя иностранного языка на основе интегративного подхода. Узлуксиз таълим. Илмий-услубий журнал. №1. -Т.. 2018, 105-111бетлар. [13.00.00, № 9].

3. Г.О.Эрназарова "Акмеологик ёндашув таълим жараёнини ривожлантириш сифатида" "Science and Education" Scientific Journal December 2020 / Volume Special Issue www.openscience.uz.

4. Fazilova, A. Z. (2022). MAKTABGACHA YOSHDAGI BOLALARNI AXLOQIY TARBIYALANGANLIK DARAJASINI DIAGNOSTIKALASH. PEDAGOGS jurnali, 3(1), 141-146.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.