Научная статья на тему 'ҚАЗІРГІ БІЛІМ БЕРУ ЖҮЙЕСІНДЕГІ ПОЛИМӘДЕНИЕТТІЛІК НЕМЕСЕ ПОЛИМӘДЕНИЕТТІЛІКТІҢ МУЛЬТИМӘДЕНИЕТТІЛІКТЕН АЙЫРМАШЫЛЫҒЫ'

ҚАЗІРГІ БІЛІМ БЕРУ ЖҮЙЕСІНДЕГІ ПОЛИМӘДЕНИЕТТІЛІК НЕМЕСЕ ПОЛИМӘДЕНИЕТТІЛІКТІҢ МУЛЬТИМӘДЕНИЕТТІЛІКТЕН АЙЫРМАШЫЛЫҒЫ Текст научной статьи по специальности «Языкознание и литературоведение»

CC BY
30
10
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
қОғАМ / МәДЕНИЕТ / МУЛЬТИМәДЕНИЕТТіЛіК / ПОЛИМәДЕНИЕТТіЛіК / БіЛіМ БЕРУ САЛАСЫНДАғЫ ПОЛИМәДЕНИЕТТіЛіК / ТОЛЕРАНТТЫЛЫқ

Аннотация научной статьи по языкознанию и литературоведению, автор научной работы — Макажанова Ж. М.

Мақалада полимәдениеттіліктің негізгі аспектілері, ұғымдық аппараты жөнінде жазылған. «Білім берудегі полимәдениеттілік» ұғымының генезисін зерттеу келесі ұғымдық ретпен талданған: «полимәдениеттілік» - «білім берудегі полимәдениеттілік». «Полимәдениеттілік» және «мультимәдениеттілік» ұғымдарына талдау жасалып, екі терминнің ұқсастықтары мен айырмашылықтары қарастырылған. Сонымен қатар екеуіне ортақ «толеранттылық» құрамасының мәні анықталған. Қазіргі қоғамда полимәдениетті білім берудің маңыздылығы туралы ой қозғалған.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

MULTICULTURALISM IN THE MODERN EDUCATIONAL SYSTEM, OR THE DIFFERENCE OF POLYCULTURALITY FROM MULTICULTURALISM

The article discusses the most important aspects of the problem of the implementation of polyculturality in modern education, namely, the genesis and conceptual field of definition. When studying the genesis of this concept, the following categories are defined: “polyculturality” - “polyculturality in education”. A comparative analysis of the concepts of “polyculturality” and “multiculturalism” is carried out. Comparison and analysis of similar concepts involves the selection of the general and the particular in their content. For both concepts, the category of tolerance is common. The concept of "polyculturality" combines various approaches to solving problems associated with cultural heterogeneity of society.

Текст научной работы на тему «ҚАЗІРГІ БІЛІМ БЕРУ ЖҮЙЕСІНДЕГІ ПОЛИМӘДЕНИЕТТІЛІК НЕМЕСЕ ПОЛИМӘДЕНИЕТТІЛІКТІҢ МУЛЬТИМӘДЕНИЕТТІЛІКТЕН АЙЫРМАШЫЛЫҒЫ»

FTAXP 14.33.05; 13.91

ЦАЗ1РГ1 Б1Л1М БЕРУ ЖУЙЕСШДЕП ПОЛИМЭДЕНИЕТТ1Л1К НЕМЕСЕ ПОЛИМЭДЕНИЕТТ1Л1КТЩ МУЛКГИМЭДЕНИЕТТ1Л1КТЕН АЙЫРМАШЫЛЫГЫ

Ж.М. Макажанова

«Жалпы педагогика, педагогика жэне бшм беру тарихы» мамандыгы, аспирант, Омбы мемлекетпк педагогикалык университетi, М. Ж^мабаев атындагы гуманитарлык колледж окытушысы, Петропавл к., Казахстан email: zhuldyz.makazhan@mail.ru

Макалада полимэдениеттшкгщ непзп аспектшер1, ^гымдык; аппараты жешнде жазылган. «Бшм берудеп полимэдениеттшк» ^ымыныц генезисш зерттеу келес ^ымдык ретпен талданган: «полимэдениеттшк» - «бшм берудеп полимэдениеттшк». «Полимэдениеттшк» жэне «мультимэдениеттшк» ^гымдарына талдау жасалып, ек1 терминнщ ^ксастыктары мен айырмашылыктары карастырылган. Сонымен катар екеуше ортак «толеранттылык» к¥рамасыныц мэш аныкталган. К|аз1рп когамда полимэдениетп бшм берудщ мацыздылыгы туралы ой козгалган.

Туит свздер: щогам, мэдениет, мультимэдениетттк, полимэдениеттшк, бшм беру саласындагы полимэдениеттшк, толеранттылыщ

Кепмэдениетп элемде жэне полиэтникалыщ ^огамда, бiлiм беру саласында полимэдениеттшктщ алар орны ерекше. Казахстан Республикасыныц т^цгыш Президентi Н.Э. Назарбаевтыц Казахстан хал^ына арнаган «Каза^стан-2050» Стратегиясы ^алыптаск;ан мемлекеттщ жаца саяси багыты» атты Жолдауында «Казахстан хал^ы Ассамблеясы мэдениеттер Yвдесушщ бiрегей еуразиялыщ Yлгiсi болгандыгын, Каза^станныц жаhандьщ конфессияаралыщ Yнк;атысу орталыгына айналып отыргандыгын» атап керсеттi. Олай болса, этникалыщ, мэдени жэне дiни эралуандывда ^арамастан, елiмiзде бейбiтшiлiк пен саяси т^ракгылыщты сакгауда мацызга ие жас ^рпажты кепмэдениеттiлiкке тэрбиелеу - бYгiнгi ^ннщ басты талабы болып отыр. Осыган байланысты, кепмэдениеттiлiкке ^атысты бшм беру мэселес езектi бола тYсуде [1].

«Бшм берудегi полимэдениеттшк» ^гымыныц генезисiн зерттеу Yшiн оны келес ^гымдыщ ретпен талдаган жен: «полимэдениеттшк» жэне «бшм берудеп полимэдениеттшк». «Полимэдениеттшк» термит ею базалыщ ^гымнан ^¥ралады: «поли» жэне «мэдениет». «Поли» категориясы грек тiлiнен бастау алады жэне «кеп», «эртYрлi» деген ^гымга тец.

«Мэдениет» категориясын сездiк ар^ылы аныщтайтын болса^: «...адамныц ез ^олымен, а^ыл-ойымен жасагандары жэне жасап жащандарыныц бэрш тYгел ^амтиды. Жай гана сауат ашудан жэне тазалыщ ережелерiн са^таудан бастап, емiрдщ ас^ан Yлгiлi шыгармаларын жасаганга дейiнгi ^гымды ^амтып жат^ан - мэдениет саласыныц ерiсi кец» [2]. Ал мэдени-философиялыщ энциклопедиялыщ сездште келесiдей аныщтама берiлген: «Мэдениет - адамдардыц элеуметтiк болмысты са^тау мен жацарту женiдегi ^ызмет жэне осы ^ызметтщ жемiстерi мен нэтижелерi. Элеуметпк болмыс адамсыз тiршiлiк етпейдi» [3; 172]. Кел^ршен аныщтамаларды жалпылайтын болса^, мэдениет адамныц, оныц iшiнде ^огамдыщ жэне а^ыл-ой дамуындагы жетютштершщ жиынтыгы екенiн бай^ауга болады.

Бiздiц елiмiзде «полимэдениеттiлiк» ^гымы ХХ гасырдыц 90-шы жылдарында философия, мэдени, педагогика, психология салаларында ^ызмет ететiн галымдарды ^ызыщтыра бастады. Каза^станныц полимэдениеттi ^огам ретшде ^алыптасуыныц ^за^ тарихы жэне мэдениет пен бшм берудщ байланысы жешндеп идеяларды ары ^арай дамыту ^ажеттшп туындады. Соныц негiзiнде бiлiм берудщ мэдени багытындагы ма^алалар жарыщ керш, полимэдениетп жэне мультимэдениеттi бiлiм берудщ багдарламалары мен концепциялары ^растырылып, кещнен ^олданыс^а ие болды.

Полимэдениеттi бшм беру идеясын Ресейде алгаш кетергендер ^атарында М.М. Бахтин, Н.А.Бердяев, Н.О.Лосский сия^ты галым-философтар болса, Каза^станда полимэдениеттшк

идеялары ;аза;тыц ^лы галымдар мен агартушылары эл-Фараби, Ж. Баласаг^н, М. Каш;ари, М.Х. Дулати, Ш.Уэлиханов, Ы.Алтынсарин, А.К^нанбаев, А.Байт^рсынов, М.Ж^мабаев жэне т. б. тэлiм-тэрбиелiк м^расынан бастау алады.

Каза;станда б^л мэселе тэуелсiздiк алган кезден берi гылыми тYPде кещнен зерттеле бастады, соныц негiзiнде М.А. Абсатова, М.Х. Балтабаев, КБ. Белеев, Б.А. Жеттсбаева, К.Ж. Кожахметова, Ш.М. М^хтарова, С.У. Наушабаева, В.В. Сергеева, С. А. ¥за;баеваныц жэне т.б. галымдардыц ецбектерi жары; кердi. Кепмэдениеттi бшм берудщ теориясы мен практикасына ресейшк зерттеушiлер (Е.В. Бондаревская, В.П. Борисенков, А.Н. Джуринский, Г.Д. Дмитриев, В.А. Ершов, Г.М. Коджаспирова, Л.В. Колобова, В.В. Макаев, В.И. Матис, Л.Л. Супрунова, Е.Ф. Тарасов, В.А. Тишков жэне т.б.) мен шетел галымдары (М. Анбер, Дж. Бенкс, Г. Гарсия, М. Гордон, П. Горски, Ю. Зандфукс, М. Крюгер-Потратц, Г. Поммерин, Ж. Пуассон, Х. Томас, Ю. Шмидт, Т. Эриксон жэне т.б.) Yлкен Yлестерiн ;осты.

Полимэдениетп бiлiм беру - этникааралы; интеграцияга багытталган, кебiнесе салт-дэстYрлерде ;айталанбас емiр бейнесi, дYниетану ;^ндылыгы мен мэдениетп ;^рмет ететiн жастар тэрбиесi [4].

Аталып еткен мэселеш зерттеу барысында жаца аны;тамалар пайда бола бастады. Каза;станды; зерттеушшердщ пшршше, елiмiздегi полимэдениеттiлiк полилингвизм мэселесiмен тыгыз байланысты, ягни полилингвиалды т^лга - полимэдениетп т^лга деген тYЙiнге келд^ Ресей галымдары полимэдениеттшктщ негiзiне этникалы;, жалпы^лтты; (ресейлiк) жэне элемдiк мэдениетп байыту ^ндылыщтарын жат;ызады [5; 84].

Отанды; жэне шетелдiк галымдардыц кез;арастарынан полимэдениеттi бiлiм беру женiнде келесщей тYЙiн шыгаруга болады: полимэдениеттi бшм беру ^лтты; тэрбиеден басталады, себебi езшщ ^лтты; бастамасын танып, ^лтты; сезiмi оянган адам гана бас;а этностыц мэдениетiн, тэрбие ерекшелiгiн тусшш, оларга толеранттылыгын бiлдiре алады. Полимэдениеттщ негiзiнде этникааралы; пен ^лтаралы; езара эрекет, езара тусшу мен ^гыну сезiмдерi, тецщк пен абырой сия;ты жагымды ;асиеттердщ жэне жагымсыз эрекеттерге жататын ^лтты; дискриминацияга, расизмге, этноцентризмге, ксенофобияга, менсiнбеушiлiкке ;арсы т^ру ;алыптасады. Бiр сезбен, ^лтты; интеграциялы; тэрбие ерекшелт на;ты белгiленедi.

«Полимэдениеттшк» ^гымымен ;атар «мультимэдениеттшк» терминшщ ^штасып жат;анын жиi бай;аймыз: б^л екi ^гымныц мэнi мен магынасы бiрдей болып керiнгенмен, талдау барысында ею ^гымныц арасынан айырмашылы;тарын табуга болады.

«Мультимэдениеттшк» ^гымы ХХ гасырдыц 70-шi жылдары, ягни «полимэдениеттшк» ^гымынан (ХХ гасырдыц 60-шы жылдары АКШ жэне Германияда бiлiм беру саласында полимэдениеттiлiк мэселелерi ;озгалады) кейiн пайда болган феномен.

Мультимэдениеттшк мэселешмен айналыс;ан галымдар Г.Ауернхаймер, П.Бателан, Дж. Бэнкс, Г.Д.Дмитриев, Р. Лисиер, В. Нике, Г.В. Палаткина, Я. Пэй жэне т.б. пайымдауынан келесщей тезис жасау мYмкiндiгi туындайды:

- Г.Д.Дмитриев: «бiлiм берудегi мультимэдениеттшк адамныц мэдениетiмен байланысты, эр мэдениеттщ езiне тэн емiр стилi, менталитет^ салт-дэстYрi, диалектiсi, киiм стилi, асханасы, тэртiп ережелерi, эндерi, эдебиетi, рэмiздерi, адамгершiлiк пен эстетикалы; ;^ндылы;тары, бшм беру^ ецбек дагдысы, сенiмi бар, ягни эр адамныц, эр халы;тыц ез мэдениет бар» [6; 12];

- Д.Дэвид жэне Дж.Джери: «мультимэдениеттшк дегенiмiз мэдени плюрализмдi мойындау жэне оныц дамуына Yлес ;осу» [7];

- Т.В.Зиновьева: «мультимэдениеттшктщ алгышарты мэдени плюрализм ;^ндылыгынан (этникалы; жэне расалы;) бастау алады. Мультимэдениеттiлiкте «бас;а мэдениетп» «бетен, бiзге ¥;самайтын» деп ;абылдайды. Ягни, полимэдениеттiлiкте эртYрлi мэдениетттер езара ;атынас;а тYсiп, бiр-бiрiн толы;тырудыц негiзiнде орта; бiр ;огам ;^райтын болса, мультимэдениеттшкте б^л ;агидалар iске аспайды, бiр ;огамныц мYшелерi бола т^ра, эр мэдениет езiмен-езi емiр CYредi, мэдениеттер байланыс;а тYCпейдi» [8].

- Г.В.Палаткина: «мультимэдениеттi бiлiм беру - белгш ;огамда орын алган эр алуан мэдени ;^ндылы;тарды, нормаларды, Yлгiлер мен iс-эрекет формаларын са;тауга жэне дамытуга багытталган бiлiм беру» [9; 74].

Аны;тамалар жиынтыгынан шыгатын ;орытынды: полимэдениеттiлiк пен мультимэдениеттiлiк мэдени плюрализм непзшде ;^ралганмен, эр;айсысыныц мэнi бiр белек.

Полимэдениеттшктщ ма;саты эртYрлi мэдени вкiдцердi 6ip ;огамга жинау болса, мультимэдениеттiлiк экономикалы; жэне саяси жагдайларга байланысты белгш мэдениет вкш бас;а мэдениет иесiмен орта;тасып 6ip ;огам ;^руга талпынбайды, 6ip свзбен айт;анда, эр мэдениет вз квз;арасын ^станып, бас;алардан о;шауланып «вмiр CYредi».

Шетедцiк галымдар «мультимэдениеттшк» жэне «полимэдениеттшк» ^гымдарыныц арасын бвлмей, 6ip ^гыммен «мulticultural education» атап, орта; аны;тама берiп вткен:

- М.Крюгер-Потратщъщ есептеуiнше, полимэдениеттi бiлiм беру - ;огамныц этникалы;, тiлдiк, дiндiк жэне элеуметтiк гетерогендiгiн белгiлей отыра, бiлiм алушылардыц ;огамда багдарлануына квмектеседi [10];

- Х.Томастыц пайымдауынша, полимэдениетп бiлiм беру негiзiнде адам бас;алардыц мэдениетiн танып, вз мэдениетiне талдау жасай алады [11];

- Дж.Бенкс полимэдениеттi бiлiм берудi «плюрализм», «тецщк» жэне «ода;» сия;ты ^гымдармен тецеген [12].

Алгаш рет 2000-шы жж. басында австралиялы; зерттеушiлер А. Шварц пен Р. Уест-Павлов «мультимэдениеттшк» пен «полимэдениеттшк» ^гымдарыныц бiр еместiгiн дэлелдеп, галымдар арасында пiкiрталас ^йымдастырган [13].

А^Ш, Канада, Германия жэне т.б. мемлекеттерде мультимэдениеттшктщ саяси жэне ;^;ы;ты; децгейде болуына тарихи о;игалар (афроамериканды;тардыц ;огамды; квтерiлiстерi, иммигранттардыц вз ;^;ы;тарын ;оргауы) ы;палын тигiздi, себебi ХХ гасырдыц 70-80^i жылдары Батыс Еуропа елдерi ецбек миграциясыныц орталыгына айналды. Нэтижесiнде жергiлiктi т^ргындар иммигранттарды «;ара ецбек кYшi» ретiнде ;абылдап, олардыц мэдени даралыгымен санаспады, ал келушiлерi вз тарапынан жаца жердiц мэдениетше сiцiсуге, тYсiнушiлiк танытуга тырыспады. ХХ гасырдыц 80^i жылдарыныц соцына дешн Батыс Еуропа галымдары иммигранттардыц еуропалы; мэдениет нормаларын ;абылдайтынына (екiншi немесе Yшiншi ^рпагы) сенiмдi болды, бiра; ;огамныц «бiздiкiлер» жэне «бвтендер» деп бвлшуше байланысты мэдени интеграция бай;алмады.

Б^дан шыгатын ;орытынды мультимэдениеттiлiк ;огамныц алга ;арай дамуына оц нэтиже бермецщ. Б^ган дэлел ретiнде Германияныц премьер-министрi А.Меркельдiц свздерiн келтiруге болады: мемлекеттеп мультимэдениеттiлiк принципi кYткен нэтиже бермедк «бiздiц елде иммигранттар 1960-шы жылдардан бастап вмiр CYрiп келедь.. сол кезден берi «олар бiзде квпке ;алмайды, жа;ын арада елдерше кетедi» деп взiмiздi алдап келдш. Дегенмен де иммигранттар «;ара ецбек RYmi» ретiнде ;ажет екенiн мойындаймыз жэне олар немiс тiлiн мецгерш, немiс мектептерiнен бiлiм алуы тшс [14]. Ка^рп кезде Германияга эртYрлi елдерден келген 16 миллион мигрант жер ;оныстанган, солардыц квпшiлiгi немю мэдениетiнiц даралыгын ;абылдауга элi ^нге дейiн дайын емес.

А.Меркельден кешн британды; ;огамныц мультимэдениеттi моделiн сынга алган ¥лыбританияныц премьер-министрi Д.Кэмерон (Мюнхен ;аласындагы ;ауiпсiздiк бойынша конференция, 5 а;пан 2011 жылы): «бiз эртYрлi мэдениет вкiлдерiн вз ерiктерiмен вмiр CYPулерiн ма;^лдап, олардыц бiр-бiрлерiмен ;арым-;атынас жасамауына жэне мемлекетте орта; ;огамды; жYЙенiц болмауына квз ж^мып, мультимэдениеттшк доктринасын басшылы;;а алды;...

Сонымен ;атар бiздiц мэдени ;^ндылы;тарга ;айшы нормалардыц ;алыптасуына жол бердiк» [15].

Ресей галымдары В.Фокин, В.Барышников, Н.Боголюбова жэне бас;аларыныц есептеушше, мультимэдениеттiлiк саясатынан бас тарту - адамзаттыц дамуына ы;пал ететiн ;оршаган ортаныц квпмэдениеттiлiгiн жою деген свз емес [16]. Егер бiр ;огамдагы эртYрлi мэдениет вкiлдерi бiр-бiрлерiмен ;атынас;а тYCпесе, орта; ;огам ;^руга ^мтылмаса, онда б^л жа;сы жагдайда мультимэдениеттiлiктi ;алыптастырады, ал нашар жагдайда халы; арасында элеуметтiк т^ра;сызды;ты, ;огамды; жанжалдарды тудырады. Сонды;тан ею ^гымныц термин-синоним еместiгiне эбден квзiмiз жетiп отыр.

«Полимэдениеттiлiк» жэне «мультимэдениеттшк» ^гымдарыныц взара айырмашылы;тарына ;арамастан, екеуiне орта; «толеранттылы;» ;^рамасы мiндет болып келедi. «Толерантты;» ^гымы латын тiлiнен аударганда «твзiмдiлiк» дегендi бiлдiредi. «Толеранттылы; дегенiмiз адам ;^;ыгы мен бостандыгы, плюрализммен ;атар негiзгi демократиялы; принциптердiц бiрi, сонымен ;атар ;огамныц жалпы жэне саяси мэдениетiнiц децгешнщ кврсеткiшi [17].

Typík зерттеушю И.Басаран толеранттылыктыц шекарасын белгшей келе, «демократиялык жагдайда гана толеранттылык дами алады» деген корытынды шыгарган [18].

Эз зерттеулерiн толеранттылык такырыбында жYргiзген кептеген Ресей педагогтары мен психологтарыныц (Н.Л.Аширбагина, М.В.Кибакин, А.А.Маркарян, В.Г.Самойлова, Г. У. Солдатова, М.С.Фомин, Л.А.Шайгерова жэне т. б.) аныктамаларын корытындылай келе, келесщей тYЙiн шыгаруга болады: толеранттылыктыц к¥рамасына эмпатия, сенiм, тYсiнушiлiк, жанашырлык касиеп^ енедi. Бiлiм алушыларда толеранттылык касиет мэдениет диалогын жасау барысында калыптасады.

Полимэдениеттiлiк контекстiнде толеранттылык ортак когамды к¥райтын тYгел этникалык жэне элеуметпк топтардыц тец к¥ВДылыгы мен к¥кыктыгын мойындау аркылы iске асады, соныц негiзiнде эр когам мYшесi езiнiц этникалык ерекшелiгiн тYсiнiп, баска этномэдениет екiлдерiмен езара мэдени диалог жасай алады. Мультимэдениет аспекпсшде толеранттылыктыц мацыздылыгы - бiр когамдагы эртYрлi мэдени топтардыц баска мэдениеттерден дербес емiр CYPуi, бiр-бiрiне кедергi жасамауы, сонымен катар езара тiл табысу мiндет емес [19; 112].

Аталып еткен ^гымдарды талдай отырып, келесщей корытынды жасадык: «полимэдениеттшк» жэне «мультимэдениеттшк» терминдершщ ортак белгiсi «толеранттылык» болып саналады. Бiрак «полимэдениеттiлiктiц» мэнi этникалык мэдени эр алуандылыктыц негiзiнде ортак когамдык нормалар жYЙесiн калыптастыру болып келсе, «мультимэдениеттшк» -елдеп кепмэдениеттшкн сактап, дамытуга багытталган идеология.

Полимэдениетп бiлiм беру - казiрri бшм берудщ непзп к¥рамды белiгi. Оныц мэш мен мазм^ны баска ^лттардыц т^лгалык жэне мэдени к¥ндылыктарды игеруш, есiп келе жаткан ^рпакты полимэдениетп позиция тарапынан баска мэдениеттiц жYЙелерiне сыйластыкпен карауга тэрбиелеудi карастырады. Сондыктан казiрri Казакстанныц бiлiм беру жYЙесiнде полимэдениеттiлiктiц езектiлiгi жойылмаган жэне алар орны айкын.

ПайдаланFан эдебиеттер

1. Казахстан Республикасы Президентшщ «Казакстан-2050» стратегиясы калыптаскан мемлекеттщ жаца саяси багыты» атты Казахстан халкына Жолдауы, Астана к,14 желтоксан 2012 ж.

2. Орысша-казакша тус1нд1рме сездж: гылымтану. - Павлодар: Эко, 2006. - 431с.

3. Fабитов Т., К^лсариева А. Мэдени-философиялык энциклопедиялык сездж. Алматы: Раритет, 2004. -320 б.

4. Википедия. Сездж. Полимэдениетп бшм беру URL: https://kk.wikipedia.org/wiki/

5. Макажанова Ж. М. Идеи поликультурности в системе образования Х1Х века // Развитие современного социально-гуманитарного знания: отечественный и зарубежный опыт. Сборник научных трудов по материалам Международной научно-практической конференции. В 4-х частях. Под общей редакцией Е. П. Ткачевой. 2018. С. 83-85.

6. Дмитриев Г. Д. Теоретико-практические основы многокультурного образования в США / Педагогика. - 1999. - № 7. - С. 12.

7. Дэвид Д., Джери Дж. Большой толковый социологический словарь / пер. с англ. М., 2001. URL: http://voluntary.ru/ dictionary/567/word/multikulturalizm.

8. Зиновьева Т. В. Основные социологические термины: учеб. пособие. Челябинск: Изд-во ЮУрГУ, 2006. - 66 с.

9. Палаткина Г. В. Мультикультурное образование в полиэтническом пространстве: монография. -Астрахань: Изд-во Астраханского гос. пед. ун-та, 2001. - С. 74.

10. Kruger-Potratz M. Die problematische Verkurzung der Auslanderpadagogik als Subdisziplin der Erziehungswissenschaft: In: Sozialarbeit u. Auslanderpadagogik. - Neue Praxis, SH 7, 1983. - s. 172.

11. Thomas H. Interkulturelles Lernen im Schuleraustausch. - Saarbrucken u. Fort Lauderdale. - Berlin. - 1988.

12. Banks James A. Multicultural Education: Development. Dimensions and Challenges // Phi Delta Kappa. 1993. Sept.

13. Schwarz А., West-Pavlov R. Polyculturalism and Discourse. URL: http://englishtips.org/1150813057-polyculturalism-and-discourse.html

14. Правый поворот. Дэвид Кэмерон раскритиковал мультикультурную модель URL: https://lenta.ru/articles/2011/02/07/cameron/.

15. Сибиряков С. Германское правительство признает провал мультикультурной политики. URL: http://www.russian. kiev. ua/print.php?id=11605114.

16. Fokin V, Baryshnikov V., Bogoliubov N. Multiculturalism in the modern world // International journal of

environmental and science education. November 11, 2016. pp. 10777-10787.

17. Мэдениеттану: жогары оку орындары мен колледж студенттерше арналган окулык. - Алматы: Раритет, 2005. - 416 бет.

18. Ba§aran, i. E. Ho§görü ve egitim. i. Pehlivan (Yay. Haz.). Ho§görü ve egitim toplantisi iginde. Ankara: UNESCO Türkiye Milli Komisyonu ve Ankara Üniversitesi Egitim Bilimleri Fakültesi Ortak Yayin. 1995. No: 2. ss. 47-56.

19. Макажанова Ж. М. Поликультурность в современном образовании, или чем отличается поликультурность от мультикультурализма // Непрерывное образование: ХХ1 век. Выпуск 3 (23), 2018. С. 181-183.

ПОЛИКУЛЬТУРНОСТЬ В СОВРЕМЕННОЙ СИСТЕМЕ ОБРАЗОВАНИЯ, ИЛИ ОТЛИЧИЕ ПОЛИКУЛЬТУРНОСТИ ОТ МУЛЬТИКУЛЬТУРАЛИЗМА

Ж. М. Макажанова

аспирант специальность «Общая педагогика, история педагогики и образования», Омский государственный педагогический университет, г.Омск, Россия, преподаватель гуманитарного колледжа имени М. Жумабаева, г. Петропавловск, Казахстан

етаП: zhuldyz.makazhan@mail.ru

В статье рассматриваются важнейшие аспекты проблемы реализации поликультурности в современном образовании, а именно, генезис и понятийное поле дефиниции. При изучении генезиса данного понятия определяются следующие категории: «поликультурность» - «поликультурность в образовании». Осуществляется сравнительный анализ понятий «поликультурность» и «мультикультурализм». Сравнение и анализ близких понятий предполагает выделение общего и особенного в их содержании. Для обоих понятий общим является категория толерантности. В понятии «поликультурность» объединяются различные подходы к решению проблем, связанных с культурной неоднородностью общества.

Ключевые слова: общество, культура, мультикультурализм, поликультурность, поликультурность современного образования, толерантность

MULTICULTURALISM IN THE MODERN EDUCATIONAL SYSTEM, OR THE DIFFERENCE OF POLYCULTURALITY FROM MULTICULTURALISM

Zh.M. Makazhanova graduate student, specialty "General Pedagogy, History of Pedagogy and Education", Omsk State Pedagogical University, teacher of M. Zhumabayev liberal arts college, Petropavlovsk, Kazakhstan email: zhuldyz.makazhan@mail.ru

The article discusses the most important aspects of the problem of the implementation of polyculturality in modern education, namely, the genesis and conceptual field of definition. When studying the genesis of this concept, the following categories are defined: "polyculturality" - "polyculturality in education". A comparative analysis of the concepts of "polyculturality" and "multiculturalism" is carried out. Comparison and analysis of similar concepts involves the selection of the general and the particular in their content. For both concepts, the category of tolerance is common. The concept of "polyculturality" combines various approaches to solving problems associated with cultural heterogeneity of society.

Key words: society, culture, multiculturalism, polyculturality, polyculturality of modern education, tolerance

Редакцияга 11.07.2019 ;абылданды

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.