Аймақтық индустриалдық жобалардың аймақ экономикасына әсері Текст научной статьи по специальности «Социальная и экономическая география»

АЙМАЦТЬЩ ИНДУСТРИАЛДЬЩ ЖОБАЛАРДЬЩ АЙМАК ЭКОНОМИКАСЫНА ЭСЕР1

гШалдарбеков К. Б., 2Нурмухамбетова З. С.

'Казахстан, Алматы, Ц. И. Сэтбаев атындагы Цазащ ¥лттъщ техникалъщ зерттеу университеттщ «Жобаларды басщару» мамандыгыныц докторанты 2Цазахстан, Тараз, М. Х. Дулати атындагы Тараз мемлекеттгк университетам^ «Менеджмент» кафедрасыныц ага ощытушысы

DOI: https://doi.org/10.31435/rsglobal_ijite/01062018/5676

ABSTRACT_

The article examines the impact of the implementation of regional industrial projects on the development of the region's economy. The authors carried out an analysis of the implementation of projects in the period from 2010 to 2016 in the framework of the state program of industrial and innovative development in the Zhambyl region. In the course of the study, an analysis of the implementation of regional industrial projects in the sectoral context over the past seven years was carried out. Based on the analysis, the impact of the implementation of projects on the diversification of the region's economy was determined and the impact on improving the socio-economic indicators of the region was examined. In particular, the impact of the implementation of industrial projects on the employment of the population in the region has been studied.

Kipicne. Казакстан Республикасы территориясыньщ ерекшелт жэне оньщ эр тYрлi белгiлерi бойынша кеп тYрлiлiгi территорияны жеке аймактарга белу кажеттшшн кездейдг

Территория адам когамыныц дамуында, атап айтканда оныц экономикалык карым-катынастарында мацызды жэне кеп кырлы рел аткарады. Ол, ендiрiстiк кызметтщ материалдык жагдайын жасау, т^ргылыкты халыкты ж^мыспен камтамасыз ету, емiр CYPУ мен тыныгуын ^йымдастыру, этникалык кауымдастыктар белгiлерiн калыптастыру сиякты мацызды функцияларды орындайды.

Аймактардыц элеуметтiк - экономикалык есуiне, ягни экономикалык даму мен ресурстык жэне шаруашылык элеуетiн дамытуга, аймакка тартылатын инвестициялар эсерiн тигiзедi. Оларды юке асырудыц к^ралдары ретiнде эртYрлi жобалар болып табылады [1].

Казiргi замангы кептеген зерттеушiлер аймактык жобаларды баскару аймактык билiк органдарыныц тарапынан жан-жакты колдау негiзiнде жэне аймактык басымдыктарга сэйкес жYргiзiлу керектiгiн атап отыр [2-5]. Олардыц пiкiрiнше, аймакта юке асырылып отырган жобалар сол аймактыц даму максаттары мен олардыц басымдыктарына сэйкес келген жагдайда гана, тиiмдi болады.

Б^л зерттеуде бiз аймактык индустриялык жобалардыц аймак экономикасын дамытуга эсер етуш карастырамыз.

Зерттеу нэтижелерь Казакстан Республикасында мемлекеттiк индустриалдык -инновациялык даму багдарламасы 2010 жылдан берi ж^мыс iстейдi. Аталган багдарлама ел экономикасын инновациялык багытта дамытуга жэне нэтижесшде оныц бэсекеге кабшеттшгш арттыруга багытталган.

Жамбыл облысында индустриалдык - инновациялык даму багдарламасы шецбершде 2010 жылдан бастап 2016 жылдар аралыгында жалпы сомасы 150,24 млрд.тецге к^райтын 46 жоба iске асырылды. Б^л багдарлама бойынша жобаларды юке асыру бiрнеше кезецмен кезделген. Багдарламаныц бiрiншi кезецi 2010 - 2014 жылдар аралыгында юке асырылды. Казiргi кезде багдарламаныц екiншi кезецi бойынша жобалар (2015 - 2019ж.) жYзеге асырылып отыр.

Багдарламаныц екiншi кезещнщ шецберiнде жалпы сомасы 581,7 млрд.тецге к^райтын жэне 6,6 мыц жаца ж^мыс орындарын кдоуды кездейтiн 27 инвестициялык жоба iске

ARTICLE INFO_

Received 26 April 2018 Accepted 26 May 2018 Published 01 June 2018

KEYWORDS

project,

regional project, industrial project, region,

regional economy © 2018 The Authors.

асырылуда. Аталган инвестициялы; жобалардьщ 70,0 % ауылды; жерде жэне 30,0 % Тараз каласында жYзеге асырылып отыр.

Жамбыл облысындагы жYзеге асырылган жобалардыц Ti3iMiHe карайтын болсак, олар экономиканыц эр тYрлi секторларын камтиды. Индустриалды; - инновациялы; даму багдарламасы шецбершде аймакта б^рын болмаган фармацевтика, альтернативтi энеркетика сиякты салаларда жаца кэсiпорындар пайда болды.

Химия саласы Агровнеркэст саласы Мунайхимия Жецт внеркэсiбi Кдоылыс индустриясы Тау - кецвнеркэаб1 Фармацевтика Тама1^внеркэаб1 Энергетика

0 2 4 6 8 10 12 14

Сурет 1. Аймацтагы ЖYзеге асырылган жобалар саны, бгрлж

Мысалы, Жамбыл облысында ТМД елдерiнде ец алгаш шикiзаттан бастап дайын ешмге дейiнгi ецщрютщ толы; циклын камтамасыз ететiн медициналы; колкаптарды шыгаратын кэсшорын к¥рылды. Сонымен катар, казакстанды; нарыкта елеулi Yлесi бар к¥рылыс материалдарын шыгаратын кэсiпорындар бой кетердi. Олар полимерлш к¥рылыс материалдары, геосинтетикалы; материалдар сиякты инновациялы; енiм тYрлерiн шыгара бастады.

ЖYзеге асырылган жобалардыц экономика салалары бойынша Yлесiн карастыратын болсак, ец кеп жоба (13) к¥рылыс индустриясы саласында, агроенеркэсiп саласында (10) жэне химия саласында (7) жYзеге асырылды. Сонымен бiрге, мунайхимия, фармацевтика, тамак енеркэсiбi, жецiл енеркэсiбi жэне тау - кец салаларында жобалар юке косылды.

Аймактагы жYзеге асырылган индустриалды; жобалардыц ж^мысбастылыкка эсерiн келес кесте мэлiметтерi негiзiнде карастырамыз.

Кесте 1. Индустриалды; жобалардыц аймактагы ж^мысбастылыкка эсер1

Жылдар Жобалар саны, б1рлж Кдоылган ж^мыс орындар саны, б1рл1к Жобалардыц к¥ны, млрд.тг

2010 7 1958 55,4

2011 6 1070 22,1

2012 6 310 2,1

2013 8 626 20,9

2014 6 994 22,84

2015 5 371 7

2016 8 401 19,9

Барлыгы 46 5730 150,24

Жалпы, барлыгы 7 жыл iшiндe Жамбыл облысында жаца индустриалды жобаларды icKe косу нэтижесшде 5730 жаца ж^мыс орындары ашылды. Ец кеп ж^мыс орындары 2010 жылы пайда болды. Ол сол жылдагы бipнeшe Yлкeн жобалардыц юке косылуымен тYciндipiлeдi. Атап айтканда, «Электрометаллургиялы; мини зауыт» ашылды (843 жаца ж^мыс орны), «Мойынк^м ауданында цемент зауыты» вдрылды (350 жаца жумыс орны).

Корытынды. Зерттеу нэтижeлepiнeн кершш твдгандай, аймакты; индустриалдык жобаларды жYзeгe асыру аймактыц экономикасын диверсификациялауга жэне аймактыц

66 5(17), Vol.2, June 2018

https://ws-conference. com/

элеуметпк - экономикалыщ керсетюштерш жа^сартуга мYмкiндiк береди Атап айтканда, Жамбыл облысында индустриалдыщ - инновациялыщ даму багдарламасы шецбершде жаца 46 жоба юке ^осылды жэне 5730 жаца ж^мыс орындары ашылды.

ЭДЕБИЕТТЕР

1. Нагимов А. Р. Крупные региональные проекты в системе устойчивого развития региона (на примере Республики Татарстан) // Проблемы современной экономики, -№3 (47), 2013г.

2. Stroeva, O. A., Shinkareva, L. I., Lyapina, I. R., & Petruchina, E. V. (2015). Optimization of approaches to the management of investment projects in regions of Russia. Mediterranean Journal of Social Sciences, 6(3 S6), 87.

3. Kuleshov, V. V., & Seliverstov, V. E. (2016). Program for reindustrialization of the Novosibirsk Oblast Economy: Development ideology and main directions of implementation. Regional Research of Russia, 6(3), 214-226.

4. Vizhina, I. A., Kin, A. A., & Kharitonova, V. N. (2013). Problems of public-private partnership in implementation of strategic projects of the North. Regional Research of Russia, 3(1), 103-112.

5. Sabine Sedlacek and Veronika Gaube, (2010), Regions on their way to sustainability: the role of institutions in fostering sustainable development at the regional level, Environment, Development and Sustainability: A Multidisciplinary Approach to the Theory and Practice of Sustainable Development, 12, (1), 117-134