Научная статья на тему 'Автомобиль йўлларини лойиҳалаш ва қуришда бажариладиган қидирув ишларини олиб бориш'

Автомобиль йўлларини лойиҳалаш ва қуришда бажариладиган қидирув ишларини олиб бориш Текст научной статьи по специальности «Техника и технологии»

CC BY
51
5
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Science and Education
Область наук
Ключевые слова
юқори намланган грунтлар / аэровизуал кузатув / аэрофотосемка / йўл пойи / аэрокосмик сьемка

Аннотация научной статьи по технике и технологии, автор научной работы — Олмос Зафарович Зафаров, Достон Фарход Ўғли Маҳмудов, Бегзод Шавкат Ўғли Санақулов

Ушбу мақолада автомобиль йўлларида инженер-геологик қидирув ишларини олиб бориш учун ШНК 2.05.02-07 [2], ШНК 2.05.11-07 [3], шунингдек ШНК 3.06.03-07 [4], ШНК 1.02.09-15 [5] меьёрий хужжатлар талаблари бўйича юқори намликка эга бўлган грунтларни физик-механик хоссаларини аниқлаш талаб этилиши ва мухандислик-геологик қидирув ишларида аэрокосмик съемка, аэро визуал кузатув, аэрофотосьемка хақида фикрлар билдирилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по технике и технологии , автор научной работы — Олмос Зафарович Зафаров, Достон Фарход Ўғли Маҳмудов, Бегзод Шавкат Ўғли Санақулов

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «Автомобиль йўлларини лойиҳалаш ва қуришда бажариладиган қидирув ишларини олиб бориш»

Автомобиль йулларини лойи\алаш ва куришда бажариладиган кидирув ишларини олиб бориш

Олмос Зафарович Зафаров Достон Фарход угли Махмудов Бегзод Шавкат угли Санакулов Жиззах политехника институти

Аннотация: Ушбу маколада автомобиль йулларида инженер-геологик кидирув ишларини олиб бориш учун ШНК 2.05.02-07 [2], ШНК 2.05.11-07 [3], шунингдек ШНК 3.06.03-07 [4], ШНК 1.02.09-15 [5] меьёрий хужжатлар талаблари буйича юкори намликка эга булган грунтларни физик-механик хоссаларини аниклаш талаб этилиши ва мухандислик-геологик кидирув ишларида аэрокосмик съемка, аэро визуал кузатув, аэрофотосьемка хакида фикрлар билдирилган.

Калит сузлар: юкори намланган грунтлар, аэровизуал кузатув, аэрофотосемка, йул пойи, аэрокосмик сьемка

Carrying out exploration works in the design and construction

of highways

Almas Zafarovich Zafarov Doston Farkhod oglu Mahmudov Begzod Shavkat oglu Sanakulov Jizzakh Polytechnic Institute

Abstract: In this article, for carrying out engineering-geological exploration works on highways, ShNK 2.05.02-07 [2], ShNK 2.05.11-07 [3], as well as ShNK 3.06.03-07 [4], ShNK 1.02.09- 15 [5], according to the requirements of normative documents, opinions are expressed about the need to determine the physical and mechanical properties of soil with high humidity and the use of aerial photography, aerial visual observation, and aerial photography in engineering-geological exploration.

Keywords: highly wet soils, aerial visual surveillance, aerial photography, road surface, aerospace survey

Ю^ри намликдаги грунтларга кутармага ёткизиш ёки уймаларни уйиш даврида намлиги oптималдан, rOCT 22733-2002 "Грунтлар. Макшмал

зичликни лаборатория шароитида аникдаш усули" буйича аникланган, юкори булган гарунтлар киради. Юкори намликдаги грунтли автомобиль йулларини мухандислик кидирувида ишлаб чикаришга, иш хажмига куйиладиган асосий талаблар куйидаги меъёрий хужжатлардан олинади: ШНК 2.05.02-07, ШНК 2.05.11-07, шунингдек ШНК 3.06.03-07, ШНК 1.02.09-15 (Курилиш учун инженер-геологик кидирувлар). Юкори намликдаги грунтли асосли участкаларда мухандис-геологик кидирувлар техник топширикда келтирилган махсус дастур буйича бажарилади. Дастур ва техник топширикни лойиха ва кидирув ташкилотлари биргаликда ишлаб чикадилар. Кидирув натижасида олинган материаллар, умумий холатда куйдагиларни амалга оширишга имкон бериши керак:

- асоснинг тургунлигини микдорий бахолаш;

- консолидация жароёнида асоснинг чукишини киймати ва давомийлигини башоратлаш.

Умуман олганда бу материаллар юкори намликдаги катламни кутарма асосини материали сифатида фойдаланиш мумкинлигини бахолаши керак.

Кидирув ишларини олиб боришда лойихаловчи ташкилот томонидан амалдаги маълумотларни олгандан сунг дастур тахрир килиниши мумкин. Лойиха хужжатларида кутармани урганиш буйича геотехник назоратлар ва кутармалар холатини курилиш жараёнида ва тугаллангандан сунг (гарантияли муддати давомида) назорат килиш ишлари кузда тутилади.

Аввалги йилларнинг кидирув материалларини йигиш, тахлил ва умумлаштиришда худуднинг геологиясининг туртламчи даврда ривожланиш тарихига ва туманнинг аналоги буйича маълумотларга ахамият беришлозим. Курилиш худудида грунт сувларининг сатхини ошишига ва боткокланишига олиб келувчи техноген таъсирлар тугрисидаги маълумотларни умумлаштириш, шунингдек маршрутли кузатиш жараёнида боткоклик, кулли, лагун, аллювиал ва аралаш генезисли ёткизикларни ривожланишига алохида эътибор бериш керак.

Юкори намликдаги грунтларни таркалиши ва калинлигини урганиш учун максимал катта хажмда, шунингдек ер юзасининг юкори кисмидаги грунтларни мустахкамлигини урганишда геофизик тадкикотларнингхар хил усуллариданфойдаланиш керак булади. Кутарманинг огирлигидан юзага келган юк таъсирида зичлашиш жараёнида юкори намланган грунтларни хоссаларини урганишни стационар кузатиш усули улар керак булганда (иш дастурини дастлабки асослашда) амалга оширилади.

Кидирув материалларини хонада кайта ишлаш тадкикотларни уз вактида тахрир килиш учун дала ишларини олиб боришда, шунингдек лойихаланаётган кутарманинг асосидаги юкори намликдаги грунт катлами тугрисида маълумот

олиш учун хулоса килиш жараёнида бажарилиши керак. Юкори намланган грунтларни дала шароитида урганиш учун асосий синовлар конусли учли зондлар ва айлантириб киркувчи, уларга кушимча сифатида штампли ва прессиометр билан амалга оширилади. Юкори намликдаги участкали автомобиль йулларини мухандис-геологик кидирувларлойихалашни боскичларига боглик булади. Юкори намликдаги грунтлар борлиги, уларни хусусиятлари, таркалиши ва хоссаларитугрисида маълумотларни йигишаввалги йиллардаги маълумотлар ва берилган худуддаги курилиш тажрибасини хисобга олган холда олиб борилади. Бунда аэрофотосъемка ва космик съемка маълумотларидан фойдаланиш керак. Мухандис-геологик съемкани 1:100001:5000 масштабда бажариш таклиф килинади.

Фойдаланилган адабиётлар

1. Товбоев Б. Х. и др. Проектирование цементнбетонных дорожных покрытий в условиях сухого и жаркого климата //Молодой ученый. - 2016. - №. 6. - C. 208-210.

2. Товбоев Б. Х., Юзбоев Р. А., Зафаров O. З. Влияние конструктивных решений на трещиностойкость асфальтобетонных слоев усиления //Молодой ученый. - 2016. - №. 1. - C. 227-230.

3. Амиров Т. Ж., Зафаров O. З., Юсупов Ж. М. Трещины на асфальтобетонных покрытиях: причины образования и отрицательные последствия //Молодой ученый. - 2016. - №. 6. - C. 74-75.

4. Olmos Z., Elbek U. Мат pаrаmeters of phys^l properties of sаline soils 8long highwаys //Problems of Architecture 8nd Construction. - 2020. - Т. 2. - №. 4. - C. 150-151.

5. Худайкулoв Р. М., Каюмoв А. Д., Зафарoв O. З. О^нка влияния фильтрациoннoгo выщелачивания на cвoйcтва заcoлeнных грунтов ocнoвании зeмлянoгo пoлoтна //Унивeрcитeтcкий кoмплeкc как рeгиoнальный цeнтр oбразoвания, науки и культуры. - 2020. - C. 423-430.

6. ^yumov А., Zаfаrov О., Kаyumov D. Wаter flow to the eаrth ground soil of аutomobile roаds from аtmospheric sediments //Problems of Аг^^сШ^ аnd Construction. - 2019. - Т. 2. - №. 1. - C. 103-107.

7. Зафарoв О. З., Эргашeв Х. Х. Влиянда капиллярнoгo увлажнeния на morao^^ заcoлeнных грунтoв //Acаdemy. - 2021. - №. 5 (68). - C. 3-5.

8. Hudаykulov R. et а! Filter leаching of sаlt soils of аutomobile roаds //E3S Web оГ Conferences. - EDP Sciences, 2021. - Т. 264. - C. 02032.

9. Каюмoв А. Д., Зафарoв О. З., Каюмoв Д. А. Приток вoды в грунт зeмлянoгo пoлoтна автoмoбильных дoрoг oт атмocфeрных ocадкoв //Me' morchilik vа qurilish muаmшolаri. - 2019. - C. 103.

10. Kayumov Abdubaki Djalilovic А. D., Zafarov O. Z., Saidbaxromova N. D. Basic parameters of physical properties of the saline soils in roadside of highways //Central Asian Problems of Modern Science and Education. - 2019. - Т. 4. - №. 2. -C. 30-35.

11. Зaфaрoв O. З., Ириcк;улoвa К. ABTOMo6anb йулгарини лoйиx1aлaшдa муxдндиc-гeoлoгик кидирувлaрни узига х^лит //Science and Education. - 2022. - Т. 3. - №. 1. - C. 180-186.

12. Зaфaрoв O. З., Муcтaфoкулoв М. М. У., Oкилoв З. O. У. Йул пoйининг ишoнчлилигини тaъминлaш //Science and Education. - 2022. - Т. 3. - №. 2. - C. 305-311.

13. Зaфaрoв O. З., Бoбoжoнoв Р. Т., Мaрдиeв A. Mуxдндиc-гeoлoгик вддирув ишлaрини тaшкил этиш //Science and Education. - 2022. - Т. 3. - №. 2. -C. 320-327.

14. Zafarov O. Z., Murtazaev B. A. Mamlakatimiz xududlaridagi avtomobil yo 'llarini zamonaviy ko 'kalamzorlshtirish //Science and Education. - 2022. - Т. 3. -№. 2. - C. 279-286.

15. Zafarov O. Z. et al. Avtomobil yo'llari maydonlarining zichlik standartlari //Science and Education. - 2022. - Т. 3. - №. 2. - C. 287-292.

16. Зaфaрoв O. З., MaxKaMoB З. Т. изучeниe влияния кaпиллярнoгo увлaжнeния Ha nnoTHocTb зacoлeнныx грунтов //Science and Education. - 2022. -Т. 3. - №. 2. - C. 328-333.

17. Irisqulova K. N., Zafarov O. Z. CONSTRUCTION OF HIGHWAYS IN SALINE SOILS //Academy. - 2021. - №. 8 (71). - C. 27-29.

18. Кaюмoв A. Д., Кaюмoв Д. A., Зaфaрoв O. З. изучeниe влияния кaпиллярнoгo увлaжнeния та плoтнocть зacoлeнныx грунтов //Aктуaльныe таучнью иccлeдoвaния в coврeмeннoм мирe. - 2019. - №. 1-2. - C. 119-124.

19. Zafarov O. Z., Irisqulova K. N. Q. Modern technologies of road construction //Science and Education. - 2022. - Т. 3. - №. 2. - C. 312-319.

20. Zafarov O., G'ulomov D., Murodov Z. Conducting engineering-geological researches on bridges located in our country and diagnosing their super structures, methods of eliminating identified defects //AIP Conference Proceedings. - AIP Publishing, 2023. - Т. 2789. - №. 1.

21. Bobojonov R., Zafarov O., Yusupov J. Soil composition in the construction of engineering structures, their classification, assessment of the impact of mechanical properties of soils on the structure //AIP Conference Proceedings. - AIP Publishing, 2023. - Т. 2789. - №. 1.

22. Maxkamov Z. et al. Conducting engineering and geological research on the design and construction of buildings and structures in saline areas //AIP Conference Proceedings. - AIP Publishing, 2023. - Т. 2789. - №. 1.

23. Kayumov А., Zafarov O., Kayumov D. Changes of mechanical properties in humidification saline soil based in builds and constructions //AIP Conference Proceedings. - AIP Publishing, 2023. - Т. 2789. - №. 1.

24. Olmos Z. et al. THE IMPORTANCE OF STUDYING THE PHYSICAL PROPERTIES OF SALINE SOILS ON HIGHWAYS //Yosh Tadqiqotchi Jurnali. -2022. - Т. 1. - №. 5. - C. 475-478.

25. Olmos Z. et al. CONSTURCTION OF A ROAD BASE FROM SALINE SOILS IN UZBEKISTAN //Yosh Tadqiqotchi Jurnali. - 2022. - Т. 1. - №. 5. - C. 479-482.

26. Makhkamov Z. T. et al. Project of the automobile roads //Science and Education. - 2022. - Т. 3. - №. 5. - C. 270-277.

27. ABDUBOKIEVICH D. K., UGLI A. K. I. Water-heat Order Development Dynamics Of Salined Ground Road //International Journal of Innovations in Engineering Research and Technology. - Т. 7. - №. 11. - C. 79-81.

28. Kayumov D. A., Zafarov O. Z., Kayumova N. D. ISSUES OF CONSTRUCTION OF THE ROAD BASE FROM DIFFERENT SALINE SOILS IN THE NATURAL CONDITIONS OF UZBEKISTAN //Open Access Repository. -2022. - Т. 9. - №. 04. - C. 72-75.

29. Зaфaрoв O. П., Kp^^oBa К. TOBblCKTb ДOЛГOВEЧНOCТЬ ПPOTЯЖEННЫХ МAГИCTРAЛEЙ //Ta'lim fidoyilari. - 2022. - T. 7. - №. 8. -C. 169-174.

30. Зaфapoв O. З., Kp^^oBa К. Н. К. TРEБOВAНИЯ К ГРУНТУ ДЛЯ CTPOKTEmCTBA ДOРOГ //Talqin va tadqiqotlar ilmiy-uslubiy jurnali. - 2022. -T. 2. - №. 5. - C. 78-82.

31. Зaфapoв O. З., ^4KopoB C., Дуcбeкoв A. М. У. ^n^^^Hoe увлaжнeниe nnoraocm зacoлeнных грунтов //Science and Education. - 2022. - T. 3. - №. 5. - C. 278-284.

32. Зaфapoв O. З., Мухaммaдиeв Б. A. AВTOМOБИЛЬ ^^TAPK ЙУЛ ГОЙИНИ TyPFmTKra BA МУCTAДКAМЛИГИНИ TAЪМИНЛAШ //ME' MORCHILIK va QURILISH MUAMMOLARI. - 2019. - C. 54.

33. Zafarov O. Z. et al. Jizzax viloyati Paxtakor tumani sho'rlangan hududlarida bino va inshootlarni loyihalash va qurishda muhandis-geologik qidiruv ishlarini olib borish, sho'rlangan gruntlarning namlinishi natijasida mustahkamlik ko'rsatkichlarining o'zgarishi //Science and Education. - 2023. - T. 4. - №. 9. - C. 138-144.

34. AnMeHoB Х., Мумишв Э. A., Мумишв A. У. К PACЧЁTУ НEЛИНEЙНOГO ДEФOPМИPOBAНИЯ ЖEЛEЗOБETOННЫХ ЭЛEМEНTOB C TPEЩИНAМИ //Scientific Impulse. - 2022. - T. 1. - №. 4. - C. 1871-1879.

35. Qodirov S. S. O. G. L. Ko'prik oraliq qurilmalarining dinamik parametlarini baxolash ussularini takomillashtirish //Science and Education. - 2023. - Т. 4. - №. 7.

- С. 81-87.

36. Рaвшaнов Ж., Ириск;уловa К. Цемент ишлaб чикдриш жaрaёнидa тaбиий тог жинотари axaM^ra //Science and Education. - 2022. - Т. 3. - №. 6. - С. 326329.

37. Рaвшaнов Ж. Ривожганган мaмлaкaтлaридa йул тaрмоFининг ривожлaниш xусусиятлaри //Science and Education. - 2022. - Т. 3. - №. 1. - С. 299-304.

38^ли Рaвшaнов Ж. Р. и др. Aвтомобил йyллaридa ишлaтилaдигaн aсфaлт к;оришмaлaрдaн фойдaлaниш xусусиятлaри //Science and Education. - 2022. - Т. 3. - №. 1. - С. 255-260.

39. Товбоев Б. и др. Применение многослойных (трехслойных) плaстинок в трaнспортныx здaнияx и сооружениях //Science and Education. - 2021. - Т. 2. -№. 12. - С. 287-293.

40.Рaвшaнов Ж. Р. У. Ремонтные рaботы та aвтомобильныx дорогax с цементно-бетонным покрытием //Academy. - 2021. - №. 5 (68). - С. 18-21.

41. Ravshan o'g R. J. et al. The impact of road pavement condition on the quality of summer time accommodation //Technium Conference. - 2021. - Т. 8.

42. Ravshan o'g R. J. et al. Basic parameters of physical properties of the saline soils in roadside of highways. the density stantards of the motorway grounds //Technium Conference. - 2021. - Т. 8. - С. 27.03. 2021-13: 00 GMT (6 min).

43. Ravshanov J. NAMLIGI YUQORI BO 'LGAN GRUNTLAR MAVJUD JOYLARDAGI AVTOMOBIL YO 'LLARINI LOYIHALASHDA MUHANDIS-GEOLOGIK QIDIRUV ISHLARINING O 'ZIGA XOSLIGI //Talqin va tadqiqot lar.

- 2023. - Т. 1. - №. 21.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.