Научная статья на тему 'AVAZ O’TAR HAYOTI VA IJODI'

AVAZ O’TAR HAYOTI VA IJODI Текст научной статьи по специальности «Гуманитарные науки»

CC BY
21
4
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Research Focus
Область наук
Ключевые слова
Xorazm / Xiva / Avaz O’tar / sartarosh / Hofiz Sheroziy / Abdurahmon Jomiy / Lutfiy / Alisher Navoiy / Bayoniy / Tabibiy / Muhammad Rahim Soniy / Boku / devon / “Saodat ul-iqbol” (“Baxtli iqbol”) / “Oyna” / “Vaqt” / “Mullo Nasriddin” / qisqa umr. / Khorezm / Khiva / Avaz O'tar / hairdresser / Hafiz Sherazi / Abdurrahman Jami / Lutfi / Alisher Navoi / Bayani / Tabibi / Muhammad Rahim Soni / Baku / Devan / "Saodat ul-Iqbal" ("Bakhtli Iqbal") / "Oyna" / "Time" / "Mulla Nasriddin" / short life.

Аннотация научной статьи по Гуманитарные науки, автор научной работы — Umida Zaripboyeva Doniyor Qizi

Ushbu maqoladaXX asr boshlarida ijod qilgan o’zbek ma’rifatparvar shoiri, Xiva shahrida tug’ilgan va o’ziga xos uslubdagi she’rlari bilan tanilgan Avaz O’tar va uning ijodi haqida ma’lumot berilgan.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

THE LIFE AND WORK OF AVAZ OTAR

This article provides information about Avaz O'tar, an enlightened Uzbek poet born in the city of Khiva and known for his unique style of poetry, and his work.

Текст научной работы на тему «AVAZ O’TAR HAYOTI VA IJODI»

УДК 677.21.021

ПНЕВМОТРАНСПОРТ ТИЗИМИДА ЭЛЕКТР ТОКИ ЧАСТОТАСИНИ ВЕНТЕЛЯТОР ЦУВВАТИ САРФИГА ВА ВЕНТЕЛЯТОР ПАРАМЕТРЛАРИША

ТАЪСИРИ Д.Ж. Холбаев

Наманган мухдндислик-технология институти,

xolbayev_doniyor@mail.ru https://doi.org/10.5281/zenodo.10065453 Аннотатция: Маколада пахта тозалаш корхоналарида пневмотранспорти оркали турли хил масофадаги пахта гарамларидан кувур ёрдамида пахта ташиш жараёни урганилган. Пневмотранспорт двигателига инвертор курулмасини урнатиш оркали, двигитилни (пускавой момент) ишга тушириш пайтида хар кандай салбий таъсирларини камайтириш, двигателни иш унумдорлигини ошириш ва энергия тежамкорлиги куриб чикилган.

Калит сузлар: Пневмотранспорт, кундаланг кесим юзаси, кувур, пахта, вентилятор, цилиндр, аэродинамик куч, циклон, конуссимон кувур.

EFFECT OF ELECTRIC CURRENT FREQUENCY ON FAN POWER CONSUMPTION AND FAN PARAMETERS IN PNEUMATIC TRANSPORT SYSTEM Аннотатция: В статье изучен процесс транспортирования хлопка с хлопкоочистительных установок на различные расстояния пневмотранспортом на хлопкоочистительных предприятиях. Считается, что установка инверторной системы на пневматический двигатель снижает любые негативные эффекты при запуске двигателя (крутящий момент), повышает производительность двигателя и экономит энергию.

Ключевые слова: пневмотранспорт, площадь поперечного сечения, труба, вата, вентилятор, цилиндр, аэродинамическая сила, циклон, коническая труба.

ВЛИЯНИЕ ЧАСТОТЫ ЭЛЕКТРИЧЕСКОГО ТОКА НА ПОТРЕБЛЯЕМУЮ МОЩНОСТЬ И ПАРАМЕТРЫ ВЕНТИЛЯТОРОВ В ПНЕВМОТРАНСПОРТНОЙ

СИСТЕМЕ

Abstract: In the article, the process of transporting cotton from cotton warehouses at different distances by means of pneumatic transport in cotton ginning enterprises is studied. By installing an inverter system on the pneumatic motor, it is considered to reduce any negative effects during starting of the motor (torque), increase the performance of the motor and save energy.

Keywords: pneumotransport, cross-sectional surface, pipe, cotton, fan, cylinder, aerodynamic force, cyclone, conical pipe.

КИРИШ

Мамлакатимиз иктисодиётини ривожлантиришда пахта етиштириш ва уни кайта ишлаш саноати мух,им ахдмиятга эга. Кейинги йилларда Республикамизнинг пахта тозалаш саноати корхонаси давлат дастури асосида тубдан кайта таъмирланиб, корхоналари модернизация килинди, замонавий техникалар билан жихозланди. Сунги йилларда сохдда олиб борилаётган ислох,отлардан кузда тутилган максад мах,сулот сифатини дунё бозори талаблари даражасида яхшилаш, унинг таннархини камайтириш оркали пахта махсулотлари ишлаб чикариш самарадорлигини оширишдир. Мах,сулот сифати ва таннархи

уни кайта ишлаш технологик жараёнининг х,ар бир боскичида шаклланади. Бунда жараённинг биринчи бугини хисобланган, уни хом ашё билан таъминлаш боскичининг урни катта. Пахтани кайта ишлаш технологиясини хомашё билан таъминлаш, пахта тозалаш корхоналарида пневмотранспорт ускунаси ёрдамида амалга оширилади. Х,аво кувури содда конструкцияли курилма булгани х,амда уларда узгартириладиган, бошкариладиган кисмларнинг йуклиги туфайли, уларни синовдан утказиш, уларнинг вакт бирлиги ичида керакли пахта массасини утказиб бера олиш кобилиятини аниклаш билан чекланади. Шунинг учун, пахта пневмотранспортига унинг иш режимини курсатиб турувчи улчов асбоблари урнатилиши максадга мувофик. АСОСИЙ ЩСМ

Х,аво ва пахта аралашмаси х,аво кувурида харакатланганда турли каршиликлар мавжут булади ва пневмотранспорт иш унумига энергия сарфига катта тасир курсатади. Х,аво ва пахта аралашмаси х,аво кувурига кириб келишида х,аво кувури огзи каршилик кучини енгиб утиши керак булади. Бундан ташкари кувурларни улашдаги тешиклар, тош туткичлар, сепаратор шулар жумласидандир. Пневмотранспорт иш унумига ва энергия сарфига кувурнинг узунлиги, пахтанинг узатилиш жарёонлари катта ахамиятга эга.

Биз илмий тадкикот ишимизни Наманган вилояти, Поп тумани, Поп пахта тозалаш "ART-SOFT TEXT" МЧЖ корхонасида амалга оширдик. Шу илмий изланишлар пайтида Пахта гарамидан то пахтани ишлаб чикариш цехигача пахтани етказиб берувчи пневмотранспорт кувурларида амалга оширдик. Бу жараёнда кувурдаги статик ва динамик босимни ва кувурдаги хаво утказиш кобилятини, шунигдек хар-хил масофада кувурларни (узайтириш) кушиш оркали статик ва динамик босимни узгаришини тахлил килдик. Бу тажриба натижаларини олишда биз ВЦ-8М 75 кВт ли 1500 айл/мин абаротли вентелаторидан фойдаланиб кувурдаги хаво тезлиги, статик ва динамик босимларни улчов натижалари олинди. Бу ерда двигателни айланишлар сонини ИНВЕРТОР курулмаси частотасини бошкариш оркали уч хил частотага куйиб олчовлар олинди. Пневмотранспорт двигателига урнатилган ИНВЕТОР курилмаси оркали, яни 30-частотада двигателдаги айланишлар сонини 900 айл/мин га, 40-частотада двигателдаги айланишлар сонини 1200 айл/мин га ва 50-частотада двигателдаги айланишлар сонини 1500 айл/мин га етади ва натижалар 1,2,3- жадвалда олинган натижалар келтирилди.

1-жадвал

кувур узунлиги L ток кучи I кучлани ш U ^увва т частот а f Статик босим (Р) Динам ик босим (Р) тезли к m/s

Вентилятор дроссели ёпик холатда 52 239 21 30 2000 - -

Вентилятор дроссели очик холатда 59 239 24 30 1600 400 26

Сеператор ичидаги 15 % йукотиш ва олинган натижалар 1-метр 58 239 24 30 1250 718 34,6

11- метр 58 239 24 30 1050 540 30

19-метр 58 239 24 30 1000 330 22

^УвУР узунлиги (метр) 29--метр 58 239 24 30 600 300 21

41-- метр 58 239 24 30 530 230 19

53-метр 58 239 24 30 500 144 15,5

62-метр 58 239 24 30 350 86 12

70-метр 58 239 24 30 280 48 9

E

N <D

40

30 -

20 -

10 -

Tezlik V (m/s) |

Statik bosim P (Pa) I Dinamik bosim P (Pa)|

20 30 40

Quvur uzunligi L (m)

r

50

2000

1500 ш

- 1000

- 500

0

0

2-жадвал

кувур узунлиги L ток кучи I кучланиш U ^увват w частота f Статик босим (Р) Динамик босим (Р) тезлик m/s

Вентилятор дроссели ёпи; холатда 62 319 42 40 3300 - -

Вентилятор дроссели очи; холатда 82 320 45 40 3100 200 18

CenepaTop HHHgara15 % äy^OTHm Ba o^HHraH HaTH^a^ap 1- MeTp 82 320 45 40 2400 345 24

-KyByp y3yH^HrH (MeTp) 11- MeTp 82 320 45 40 2000 317 23

19- MeTp 82 320 45 40 1780 296 22,7

29-- MeTp 82 320 45 40 1200 280 21,8

41-- MeTp 82 320 45 40 1000 240 20

53- MeTp 82 320 45 40 700 212 18,8

62-MeTp 82 320 45 40 480 190 17,8

70- MeTp 82 320 45 40 380 174 17

1 >

"n

CD

24-

22-

20-

18-

16

0

T 10

~r 20

"T

30

r 40

T

50

T 60

T

70

Tezlik V (m/s) Statik bosim P (Pa) Dinamik bosim P (Pa)

Quvur uzunligi L (m)

3500

-3000

-2500 i

-2000 i

- 1500

- 1000

-500

0

3-жадвал

кувур узунлиги L ток кучи I кучланиш U ^увват w частота f Статик босим (Р) Динамик босим (Р) тезлик m/s

Вентилятор дроссели ёпи; холатда 68 400 47 50 5 100 - -

Вентилятор дроссели очи; холатда 105 401 73 50 4600 500 29

Сеператор ичидаги 15 % йукотиш ва олинган натижалар 1- метр 108 401 75 50 3800 913 39

^увур узунлиги (метр) 11- метр 108 401 75 50 2950 748 35,3

19-метр 108 401 75 50 2600 626 32,3

29--метр 108 401 75 50 1950 577 31

41-- метр 108 401 75 50 1400 4600 27,7

53-метр 108 401 75 50 1060 366 24,7

62-метр 108 401 75 50 800 317 23

70-метр 108 401 75 50 500 290 22

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

Tezlik V (m/s) к

Statik bosim P (Pa) I Quvur uzunligi L (m)

Dinamik bosim P (Pa)|

Бу 1,2,3-жадваллардан куйидагиларни тахлил киламиз:

1) ИНВЕТОР 30-частотада двигателдаги айланишлар сонини 900 айл/мин тенг булади. Пневмотранспорт кувур узунлиги 70 метр ва пахтани ташиш кобилияти деярли йук. 1-жадвалга кура кувур огзидаги тезлик 9 м/с, статик босим 280 Па ва динамик босим эса 48 Па га тенг(3d масофадаги олчовлар). Пневмотранспорт электр энергияни 24 кВт истеъмол килаётганини куришимиз мумкун. Лекн жадвалдаги натижалар тахлил килинса, пневмотранспорт кувурининг 19-метирида тезлик 22 м/с, статик босим 1000 Па ва динамик босим эса 330 Па га тенг булади ва бу масофада пневмотранспорт пахта ташиш имкониятига эга булади.

2) ИНВЕТОР 40-частотада двигателдаги айланишлар сонини 1200 айл/мин тенг булади. Пневмотранспорт кувур узунлиги 70 метр ва пахтани ташиш кобилияти жуда суст. 2-жадвалга кура кувур огзидаги тезлик 17 м/с, статик босим 380 Па ва динамик босим эса 174 Па га тенг^ масофадаги олчовлар). Пневмотранспорт электр энергияни 45 кВт истеъмол килаётганини куришимиз мумкун. Лекн жадвалдаги натижалар тахлил килинса, пневмотранспорт кувурининг 29-метирида тезлик 21,8 м/с, статик босим 1200 Па ва динамик босим эса 280 Па га тенг булади ва бу масофада пневмотранспорт пахта ташиш имкониятига эга булади.

3) ИНВЕТОР 50-частотада двигателдаги айланишлар сонини 1500 айл/мин тенг булади. Пневмотранспорт кувур узунлиги 70 метр ва пахтани ташиш кобилиятига эга. 3-жадвалга кура кувур огзидаги тезлик 22 м/с, статик босим 500 Па ва динамик босим эса 290 Па га тенг(3d масофадаги олчовлар). Пахта тошиш кобилияти яхши. Пневмотранспорт электр энергияни 75 кВт истеъмол килаётганини куришимиз мумкун.

ХУЛОСА

Биз олинган натижалардан ва тахлиллардан куйидагиларни хулоса киламиз: Демак, 30-частотада, 40-частотада, 50-частотада хам пахта тошиш мумкин. Факат 30-частотада пневмотранспорт кувури 19 метр булиши керак, 40-частотада пневмотранспорт кувури 29

метр булиши керак, 50-частотада албатта 70 метр булиши керак. Бундан ташкари двигитилни (пускавой момент) ишга тушириш пайтида двигател узидан катта кувватдаги актив ва реактив кувватни истеъмол килиши натижасида электр энергиясини исрофига ва двигитилни ишлаш муддатига салбий таъсир курсатади. Буларни инобатга олиб пневмотранспртга урнатилган SCADA программали "ИНВЕРТОР" курулмаси оркали двигателни ишга тушириш ва пахта тарамидан пахта ташиш мумкин. Агар пахта тарами 20 метрда булса, "ИНВЕРТОР" пневмотранспортни 30-частотага мослайди; Агар пахта тарами 30 метрда булса, "ИНВЕРТОР" пневмотранспортни 40-частотага мослайди; Агар пахта тарами 70 метрда булса, "ИНВЕРТОР" пневмотранспортни 50-частотага мослайди ва пневмотранспорт уч холда хам пахта шашиши мумкин. Бу эса пахта тарами 70 метрдан кам булган пайтда пневмотранспорт "ИНВЕТР" оркали олдингига Караганда кам электир энергия ишлатишини курсатади.

Фойдаланилган адабиётлар:

1. Мурадов Р., Саримсаков О., Хусанов С. Внутризаводская пневмотранспортировка хлопка-сырца: состояние, проблемы и перспективы. Журнал «Механика муаммолари», 2014, №2

2. «Узпахтасаноат» АБ, "Пахтани дастлабки кайта ишлаш" (Первичная обработка хлопка),Т.,«Мехнат», 2002г.

3. Саримсаков О. Пахтани пневмотранспортга узатиш ва хдво ёрдамида ташиш жараёнини такомиллаштириш. Монография. «Навруз» нашриёти, Наманган, 2019 й.

4. Саримсаков О. Д.Туртунов, А.Исакжанов. Пахта хомашёсини пневмо-транспортга узатиш жараёнини амалий урганиш// НамМТИ илмий-техника журнали, №3-4, 2018, 37-41 бет

5. Черный Г.. Газовая динамика. Москва. Наука, 1988.

6. АльтшульА.и др. Гидравлика и аэродинамика. Стройиздат, 1987.

7. Лойцянский Л.. Механика жидкости и газа. Москва, Дрофа, 2003.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.