Научная статья на тему 'АТРОФ ТАБИИЙ МУҲИТНИНГ БАРҚАРОРЛИГИ АҲОЛИ САЛОМАТЛИГИ ВА МИЛЛАТ ГЕНОФОНДИНИНГ МУҲИМ КАФОЛАТИ'

АТРОФ ТАБИИЙ МУҲИТНИНГ БАРҚАРОРЛИГИ АҲОЛИ САЛОМАТЛИГИ ВА МИЛЛАТ ГЕНОФОНДИНИНГ МУҲИМ КАФОЛАТИ Текст научной статьи по специальности «Науки о Земле и смежные экологические науки»

CC BY
298
26
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
экологик хавфсизлик / “йўл харитаси” / “Чиқиндилар тўғрисида”ги қонун лойиҳаси / экологик назорат / фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари / Европа Иттифоқи (ЕИ). / environmental safety / road map / waste bill / environmental control / civil self-government / European Union (EU).

Аннотация научной статьи по наукам о Земле и смежным экологическим наукам, автор научной работы — Абдуҳалимов, Шуҳрат

Мамлакатимизда кейинги йилларда атроф-муҳитни муҳофаза қилиш, табиий ресурслардан оқилона фойдаланиш, экологик хавфсизликни таъминлаш соҳасида мақсадли ва изчил ислоҳотлар олиб борилмоқда. Бу соҳада норматив-ҳуқуқий база яратилди. Хусусан, Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва табиатдан фойдаланиш соҳасидаги фаолиятни тартибга солувчи 30 га яқин қонун, 270 дан зиёд норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар қабул қилинди. Шу билан бирга, экология ва атроф-муҳитни муҳофаза қилиш соҳасидаги ҳуқуқбузарликлар профилактикаси ва уларга қарши курашиш тизимини янги босқичга кўтариш мақсадида “Экологик патруль” ишлаш тизимини жорий этиш, экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва табиатдан фойдаланиш соҳасидаги ҳуқуқбузарликларга қарши курашиш бўйича тегишли бўлинмаларнинг ваколатларини кенгайтириш юзасидан қонун лойиҳасини ишлаб чиқиш таклиф этилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ENVIRONMENTAL SUSTAINABILITY IS A IMPORTANT GUARANTEE OF POPULATION HEALTH AND NATIONAL GENE FUND

In recent years, purposeful and consistent reforms in the field of environmental protection, rational use of natural resources, and environmental safety have been carried out in our country. A regulatory framework has been created in this area. In particular, about 30 laws regulating activities in the field of ecology, environmental protection and nature management, more than 270 regulatory legal acts have been adopted. At the same time, in order to raise the system for preventing and combating offenses in the field of ecology and environmental protection to a new level, the powers of the relevant departments to combat offenses in the field of ecology, environmental protection and nature management. It is proposed to develop a draft law on expansion.

Текст научной работы на тему «АТРОФ ТАБИИЙ МУҲИТНИНГ БАРҚАРОРЛИГИ АҲОЛИ САЛОМАТЛИГИ ВА МИЛЛАТ ГЕНОФОНДИНИНГ МУҲИМ КАФОЛАТИ»

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor

О

R

VOLUME 2 | ISSUE 5 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7

АТРОФ ТАБИИЙ МУХИТНИНГ БАР^АРОРЛИГИ АХОЛИ САЛОМАТЛИГИ ВА МИЛЛАТ ГЕНОФОНДИНИНГ МУХИМ

КАФОЛАТИ

Шухрат Абдухалимов,

Олий Мажлис ^онунчилик палатаси депутати

АННОТАЦИЯ

Мамлакатимизда кейинги йилларда атроф-мууитни мууофаза цилиш, табиий ресурслардан оцилона фойдаланиш, экологик хавфсизликни таъминлаш соуасида мацсадли ва изчил ислоуотлар олиб борилмоцда. Бу соуада норматив -ууцуций база яратилди. Хусусан, Экология, атроф-мууитни мууофаза цилиш ва табиатдан фойдаланиш соуасидаги фаолиятни тартибга солувчи 30 га яцин цонун, 270 дан зиёд норматив-ууцуций уужжатлар цабул цилинди. Шу билан бирга, экология ва атроф-мууитни мууофаза цилиш соуасидаги ууцуцбузарликлар профилактикаси ва уларга царши курашиш тизимини янги босцичга кутариш мацсадида "Экологик патруль" ишлаш тизимини жорий этиш, экология, атроф-мууитни мууофаза цилиш ва табиатдан фойдаланиш соуасидаги ууцуцбузарликларга царши курашиш буйича тегишли булинмаларнинг ваколатларини кенгайтириш юзасидан цонун лойи^асини ишлаб чициш таклиф этилган.

Калит сузлар: экологик хавфсизлик, "йул харитаси", "Чициндилар тугрисида"ги цонун лойщаси, экологик назорат, фуцароларнинг узини узи бошцариш органлари, Европа Иттифоци (ЕИ).

В последние годы в нашей стране проводятся целенаправленные и последовательные реформы в области охраны окружающей среды, рационального использования природных ресурсов, экологической безопасности. В этой сфере создана нормативная база. В частности, принято около 30 законов, регулирующих деятельность в области экологии, охраны окружающей среды и природопользования, более 270 нормативных правовых актов. При этом в целях поднятия на новый уровень системы предупреждения и борьбы с правонарушениями в области экологии и охраны окружающей среды полномочия соответствующих ведомств по борьбе с правонарушениями в сфере экологии, охраны окружающей среды и природопользования. Предлагается разработать законопроект о расширении.

АННОТАЦИЯ

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor

О

R

VOLUME 2 | ISSUE 5 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7

Ключевые слова: экологическая безопасность, дорожная карта, законопроект об отходах, экологический контроль, гражданское самоуправление, Европейский союз (ЕС).

Экологик хавфсизликни таъминлаш, экологик вазиятни яхшилаш, кулай экологик холатни баркарор саклаш, экология ва атроф-мухитни мухофаза килиш сохасида давлат бошкаруви самарадорлигини таъминлаш хамда сохада содир этилаётган хукукбузарликларнинг олдини олиш буйича амалга оширилаётган чора-тадбирларни янада жадаллаштириш максадида Узбекистон Республикаси Президентининг "Атроф-мухитни мухофаза килиш хамда экологик назорат сохасидаги давлат органлари фаолиятини ташкил этиш чора-тадбирлари тугрисида"ги карори кабул килинди.

Мазкур хужжатга асосан, Экология ва атроф-мухитни мухофаза килиш давлат кумитасига атроф-мухитни мухофаза килиш борасида жамоатчилик, фукаролик жамияти институтлари билан хамкорликни таъминлаш, жамоатчилик назоратига услубий ёрдам курсатиш ва кумаклашиш, фукароларнинг кулай атроф-мухитга булган хукукларини таъминлаш хамда чикиндилар билан боглик ишларни амалга оширишда конунчиликка риоя этилиши юзасидан давлат назоратини олиб бориш, маиший чикиндиларни йигиш, ташиш, утилизация килиш, кайта ишлаш ва кумиш борасида давлат ва хусусий шериклик асосида тизимни ташкил этиш ва шу каби бир катор янгиланган асосий вазифалар белгилаб берилди.

Президентимизнинг карори билан тасдикланган "йул харитаси"да Давлат экология кумитаси кенг жамоатчилик, илмий тадкикот институтлари, фукаролик жамияти институтлари ва оммавий ахборот воситалари вакилларини жалб этган холда Узбекистон Республикаси Экологик кодекси лойихасини, шунингдек "Узбекистон Республикасида хизмат курсатган эколог" фахрий унвонини таъсис этиш буйича хамда Узбекистон Республикасининг "Чикиндилар тугрисида"ги конун лойихасини янги тахрирда кабул килиш оркали такомиллаштиришга каратилган тегишли чоралар куриш белгиланди.

Шуни алохида таъкидлаш лозимки, амалга оширилаётган ислохотлар жараёнида Узбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 21 апрелдаги "Экология ва атроф-мухитни мухофаза килиш сохасида давлат бошкарув тизимини такомиллаштириш тугрисида"ги ПФ-5024-сонли Фармони, "Узбекистон Республикаси Экология ва атроф-мухитни мухофаза килиш давлат

КИРИШ

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor

о

R

VOLUME 2 | ISSUE 5 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7

кумитаси фаолиятини таъминлаш чора-тадбирлари тугрисида"ги П^-2915-сонли хамда "2017-2021 йилларда маиший чикиндилар билан боглик ишларни амалга ошириш тизимини тубдан такомиллаштириш ва ривожлантириш чора-тадбирлари тугрисида"ги П^-2916-сонли карорлари кабул килиниб, экология ва атроф-мухитни мухофаза килиш сохаси тубдан такомиллаштирилди.

Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг 2017 йил 9 июндаги "Узбекистон Республикаси Экология ва атроф-мухитни мухофаза килиш давлат кумитасининг Чикиндиларнинг хосил булиши, тупланиши, сакланиши, ташилиши, утилизация килиниши, кайта ишланиши, кумилиши ва реализациясини назорат килиш инспекцияси тугрисидаги Низомни тасдиклаш хакида"ги 368-сон карорига асосан Чикиндиларнинг хосил булиши, тупланиши, сакланиши, ташилиши, утилизация килиниши, кайта ишланиши, кумилиши ва реализациясини назорат килиш инспекцияси ташкил этилди.

МУХ,ОКАМА ВА НАТИЖАЛАР

Экология, атроф-мухитни мухофаза килиш ва табиий ресурслардан окилона фойдаланиш борасида амалга оширилаётган ишлар натижасида атроф-мухитни асраб-авайлаш, табиий бойликлардан тежамкорлик билан фойдаланиш, атмосфера хавоси ва сув объектларининг ифлосланиши, тупрок деградацияси, зарарланган атроф-мухитда етиштирилаётган ёки ишлаб чикарилаётган озик-овкат махсулотларининг сифати яхшиланишига ва бошка омилларни ахоли саломатлигига таъсирини камайтиришга эришилади.

Узбекистон Республикаси Экология ва атроф-мухитни мухофаза килиш давлат кумитаси фаолиятини самарали ташкил этишни таъминлаш максадида Узбекистон Республикаси Экология ва атроф-мухитни мухофаза килиш давлат кумитасининг ташкилий тузилмаси, марказий аппарати тузилмаси, вилоятлар ва Тошкент шахар экология ва атроф-мухитни мухофаза килиш бошкармаларининг намунавий тузилмаси, Узбекистон Республикаси Экология ва атроф-мухитни мухофаза килиш давлат кумитаси марказий аппаратида Чикиндиларнинг хосил булиши, тупланиши, сакланиши, ташилиши, утилизация килиниши, кайта ишланиши, кумилиши ва реализациясини назорат килиш инспекциясининг тузилмаси белгилаб берилди.

Таъкидлаш жоиз, "Чикиндилар тугрисида"ги Узбекистон Республикаси ^онуни 2002 йилда кабул килинган булиб, утган давр мобайнида чикиндилар билан боглик ишларни амалга ошириш сохасидаги муносабатларни тартибга

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor

o

R

VOLUME 2 | ISSUE 5 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7

conyBHH Kyn-aö Y3öeKucTOH Pecnyö-HKacu npe3ugeHTHHUHr xy^^araapu Ba

XyKyMar Kapop-apu Kaöy- KH-HHgu.

mh—hh KOHyHHHHHK, xyKyKHH Ky--am aMa-HeTH Ba nuKUHgu-ap öu-aH öof-hk um-apHH aMa-ra omupum Ta^puöacuHH ypraHum Ba Tax-H- KH-um myHH KypcarguKH, xo3upru BaKTga aMa-garu KpHyHga HoMyBo^HK-uK-ap, KapaMa-Kapmu-HK-ap Ba öym-HK-ap MaB^yg.

XycycaH, HHKHHgnnapHH yтнпнзaцнa KH-um, gacT-aöKH capa-am, Typ-apu öyfiHHa a-oxuga Tyn-am, 3apapcH3-aHTHpum, TaKpop ^ofiga-aHum th3hmh, Kyn MHKgopgarH $oöga-H KOMnoHeHT-apra эгa öy-raH MaumuH xaMga um-aö HHKapum HHKHHgnnapHHH KaÖTa um-am Ba y-apgaH TaKpop $oöganaHHmHH paFöaraaHTupum MexaHH3Mu eTap-u gapa^aga puBo^-aHMaraH.

EyHgaH TamKapu, nuKUHgu-ap MOHHTopHHrH, y-apHHHr xocu- öy-um xhcoöhhh wpHTHmHH, nacnopT-amHH, KagacTpuHH ropuTumHH Tamm- этнm Ba aMa-ra omupum MexaHH3MH eTap-u gapa^aga öy-ra KyÖH-MaraH. ^HKUHgu-ap ÖH-aH öoF-HK Hm-apHH aMa-ra omupum coxacuga HHT-ap, ^yKaponapHHHr y3HHH y3H öomKapum opraH-apu umTupoKHHHHr ^ao—uru, myHHHrgeK y-apHHHr Maxa—HH gaB-aT xokhmhath opraH-apu öu-aH y3apo xaMKop-uru cycT.

YMyMaH o-raHga, xap hh-h pecnyö-HKaMH3ga 35 m-h. M3ra akhh MaumuH, 100 m-h. ToHHagaH opTHK caHoaT (myHgaH TaxMHHaH 14%h tokchk) nuKUHgu-ap xocu- öy-uö, y-apHHHr aKcapu^T khcmh KaÖTa um-aHMafigu Ba TaKpop ^ofiga-aHH-MafigH. ^HKUHgu-ap öu-aH öof-hk um-apHH aMa-ra omupum coxacugaru aMa-garu KoHyHHu-HKHu TaKoMH—amTupumHu, atHH Ma3Kyp coxaga xopu^HH Ta^puöa Ba aMa-ueTHH ypraHraH xo-ga KoHyH -onuxacu um-aö

HHKHmHH TaKo3o KH-MoKga.

ffly MyHocaöar öu-aH, aMa-garu "^HKUHgu-ap TyFpucuga^rH ^oHyHra KyHugaru y3rapTum Ba KymuMna-apHH KupuTum Ba yHHHr AHru TaxpupuHH TaHep-am 3apyp, geö xHcoönaHMH3. ^yM-agaH, KoHyH -onuxacuga öemTa xaB$-xaTap TOH^acu th3hmh ypHura caHoaT TapMoK-apu eKH KHMeBHH-^H3HK napaMeTp-ap acocuga nuKUHgu-apHH TacHH^nam th3hmhhh ^opufi этнm, um-aö HHKapumga hhkhtch3 Ba KaM hhkht-h TexHo-orua-apHH, caHoaT oöteKraapuga xaB^-u HHKHHgunapHH экoпoгнк xaB^cro caK-amHH TamKH- этнmнн TatMHH-am, y3HHHHr ucTetMon xycycH^raapuHH öyKoTraH Ba TapKuöuga xaB^-u Mogga-ap MaB^yg öy-raH TOBap-apHH (chmoö-h TepMoMeTp-ap, öaTapefiKanap, TapKuöuga chmoö MaB^yg -aMna-ap Ba öomKa-ap) HHFum, ^ofiga-aHum Ba (eKu) 3apapcH3-aHTHpum th3hmhhh TamKH- этнm xaMga TuööueT nuKUHgu-apuHu

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor

о

R

VOLUME 2 | ISSUE 5 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7

йигиш, зарарсизлантириш, утилизация килиш ва кумиб ташлаш тизимини ташкил этиш масалаларни назарда тутиш максадга мувофик.

Шунингдек, Германия, Япония, Корея, Хитой, Россия, Белорусь каби чет давлатларнинг, Европа Иттифокининг чикиндилар билан ишлаш сохасидаги конунчилиги ва тажрибаси урганилди.

Маълум булшича, Европа Иттифоки (ЕИ) давлатлари учун базавий конун хисобланувчи ЕИнинг чикиндилар тугрисидаги хадли Директивасида чикиндиларнинг иерархияси, уларни кайта ишлаш максадида малакали йигиш ва саралаш, чикиндиларни кумишдан олдин тайёрлаш талаби, чикиндилардан ишлаб чикиладиган товар ва махсулотларга куйиладиган талабларни хисобга олган холда, атроф-мухитнинг бузилишига олиб келмайдиган усулларда фойдаланилиш ва зарарсизлантириш белгиланган. Япония, Германия, Хитой, Кореяда чикиндилардан ишлаб чикариладиган товар ва махсулотларга талаб куйилади ва тегишли хулосалар берилади.

Шунингдек, Хитойда давлат, фукаролар ва ташкилотларнинг чикиндиларни бошкариш сохасидаги, жумладан эгалик килиш, жойлаштириш, таранспортировка килиш, саралаш, утилизация килиш ва камайтириш борасидаги хукук ва мажбуриятлари белгиланган. Козогистонда чикиндиларга булган мулк хукуки, чикиндиларни саралаш, регенерация килиш, зарарсизлантириш усуллари, чикиндилар билан боглик ишларни амалга ошириш лицензиясига эга булган жисмоний ва юридик шахсларни жалб килиш масалалари тартибга солинган.

ХУЛОСА

Бизнинг фикримизча, мазкур конуннинг янги тахрирда кабул килиниши мухим ахамиятга эга булиб, биринчидан, ишлаб чикариш ва истеъмол килиш жараёрларида чикиндиларнинг хосил булишини камайтиришга, иккинчидан, хужалик фаолиятида иккиламчи фойдаланиш самарадорлигини оширишга, атроф-мухитга салбий таъсирини камайтиришга, учинчидан, табиий ресурслардан окилона фойдаланишга, ахоли саломатлиги ва генофондини саклашга, мамлакат баркарорлигини таъминлашга хизмат килади.

килиш хамда экологик назорат сохасидаги давлат органлари фаолиятини ташкил этиш чора-тадбирлари тугрисида" 2021 йил 30 декабрдаги ПК-76-сон карори;

REFERENCES

1. Узбекистон Республикаси Президентининг "Атроф-мухитни мухофаза

Oriental Renaissance: Innovative, p VOLUME 2 | ISSUE 5

educational, natural and social sciences ISSN 2181-1784

Scientific Journal Impact Factor Q SJIF 2022: 5.947

Advanced Sciences Index Factor ASI Factor = 1.7

2. Узбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 21 апрелдаги "Экология ва атроф-мухитни мухофаза килиш сохасида давлат бошкарув тизимини такомиллаштириш тугрисида"ги ПФ-5024-сонли Фармони;

3. "Узбекистон Республикаси Экология ва атроф-мухитни мухофаза килиш давлат кумитаси фаолиятини таъминлаш чора-тадбирлари тугрисида"ги ПК-2915-сонли карори;

4. "2017-2021 йилларда маиший чикиндилар билан боглик ишларни амалга ошириш тизимини тубдан такомиллаштириш ва ривожлантириш чора-тадбирлари тугрисида"ги ПК-2916-сонли карори:

5. Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг 2017 йил 9 июндаги "Узбекистон Республикаси Экология ва атроф-мухитни мухофаза килиш давлат кумитасининг Чикиндиларнинг хосил булиши, тупланиши, сакланиши, ташилиши, утилизация килиниши, кайта ишланиши, кумилиши ва реализациясини назорат килиш инспекцияси тугрисидаги Низомни тасдиклаш хакида"ги 368-сон карори;

6. Узбекистон Республикасининг 2002 йил 5 апрелда кабул килинган «Чикиндилар тугрисида»ги 362-11-сонли Конуни;

7. Багёог УиБироу. (2022). New directions of development of artificial intelligence and the importance of their legal regulation. The Peerian Journal, 5, 170-174. Retrieved from https://www.peerianiournal.com/index.php/tpi/article/view/122

8. Bakhramova, M. . (2022). Online Dispute Resolution: Digitalized Disputes and Their Legal Basis. Journal of Ethics and Diversity in International Communication, 7(8), 25-29. Retrieved from http://openaccessiournals.eu/index.php/iedic/article/view/962

9. Yusupоv S. . (2022). Rоbоtiсs as an А^^Аша! Intеlligеnсеаnd Ше Nееd for its Шетайот! Lеgаl Rеgulаtiоn. Middle European Scientific Bulletin, 23, 131-136. Retrieved from https://ceisr.academiciournal.io/index.php/iournal/article/view/1205

10. Bakhramova Mokhinur A THOROUGH REVIEW OF THE COMMON LAW CONCEPT OF "ARBITRARY TERMINATION" AND "UNFAIR DISMISSAL" (including DIFC&ADGM // Review of law sciences. 2020. №November Exclusive issue. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/a-thorough-review-of-the-common-law-concept-of-arbitrary-termination-and-unfair-dismissal-including-difc-adgm

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.