Научная статья на тему 'АСОСИЙ ВОСИТАЛАР ҚИЙМАТИНИ ҚАЙТА БАҲОЛАШ'

АСОСИЙ ВОСИТАЛАР ҚИЙМАТИНИ ҚАЙТА БАҲОЛАШ Текст научной статьи по специальности «Гуманитарные науки»

CC BY
6
0
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
асосий воситалар / қайта баҳолаш / бошланғич қиймат / қолдиқ қиймат / эскириш / ҳаққоний қиймат. / fixed assets / revaluation / initial value / residual value / depreciation / fair value

Аннотация научной статьи по Гуманитарные науки, автор научной работы — Ашуров Х.

ушбу мақолада биз корхонадамавжуд асосий воситаларнинг қийматинибозор нархлари даражасига мослаш мақсадида қайта баҳоланишини, қандай асосий воситалар қайта баҳоланиши лозимлиги, асосий воситаларни қайта баҳолаш даврийлиги ва муддатлари, асосий воситаларни қайта баҳолашнинг бухгалтeрия ҳисоби ҳақида фикр юритамиз

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

REVALUATION OF FIXED ASSETS

in this article, we will discuss revaluation of fixed assets in the enterprise in order to adjust them to the level of market prices, what fixed assets should be revalued, periodicity and terms of revaluation of fixed assets, accounting of revaluation of fixed assets.

Текст научной работы на тему «АСОСИЙ ВОСИТАЛАР ҚИЙМАТИНИ ҚАЙТА БАҲОЛАШ»

Ашуров Х. магистранти СамИСИ

АСОСИЙ ВОСИТАЛАР ЦИЙМАТИНИ ЦАЙТА БАХОЛАШ

Аннотация: ушбу мацолада биз корхонадамавжуд асосий воситаларнинг цийматинибозор нархлари даражасига мослаш мацсадида цайта бауоланишини, цандай асосий воситалар цайта бауоланиши лозимлиги, асосий воситаларни цайта бахолаш даврийлиги ва муддатлари, асосий воситаларни цайта бауолашнинг бухгалтерия уисоби уацида фикр юритамиз.

Калит сузлар: асосий воситалар, цайта бахолаш, бошланзич циймат, цолдиц циймат, эскириш, уаццоний циймат.

Ashurov Kh. graduate student SamIES

REVALUATION OF FIXED ASSETS

Abstract: in this article, we will discuss revaluation of fixed assets in the enterprise in order to adjust them to the level of market prices, what fixed assets should be revalued, periodicity and terms of revaluation of fixed assets, accounting of revaluation offixed assets.

Key words: fixed assets, revaluation, initial value, residual value, depreciation, fair value.

5-сон БХМС га мувофикасосий воситаларни кайта бахолаш асосий воситалар кайта тиклаш кийматини хозирги бозор нархлари даражасига мувофиклаштириш максадида уларни вакти-вакти билан аниклаштиришдир. Президентимизнинг 30.12.2020 йилдаги 4938-сонли карорига асосан 2021 йил 1 январдан бошлаб барча хужалик юритувчи субъектлар учун асосий фондларни хар йиллик, микрофирма ва кичик корхоналар учун 3 йиллик мажбурий кайта бахолаш тартиби бекор килинган. Агар корхоналар узларининг хисоб сиёсатида кайта бахолаш назарда тутилган булса, кайта бахолашни ихтиёрий равишда утказишлари мумкин булади. Асосий воситаларни кайта бахолаш натижалари бухгалтерия хисобида ва молиявий хисоботда кайта бахоланган киймати буйича акс эттирилади. Авваламбор кандай асосий воситалар кайта бахоланишини ва кайта бахоланмаслигини билиб олишимиз зарур.

Куйидаги асосий воситалар кайта бахоланиши мумкин:

- корхона мулкида, хужалик юритувида, оператив бошкарувида булган (0100-счётлар);

- молиявий ижара (лизинг) шартномаси буйича олинган (0310-счёт);

- уларнинг техник холатидан катъий назар;

- фаолият юритаётган ва фойдаланилмаётган;

- консервация килинган;

- хисобдан чикаришга тайёрланган, бирок тегишли хужжатлар билан расмийлаштирилмаган;

- тугалланмаган курилиш объектлари (0810-счёт);

- урнатиладиган асбоб-ускуналар (0700-счётлар).

Куйидаги асосий воситалар кайта бахоланмайди:

- ер майдонлари, хусусийлаштирилган ер майдонларидан ташкари;

- табиатдан фойдаланиш объектлари (сув, ер каъри ва бошка табиат ресурслари).

Корхоналар кайта бахолашни утказишга карор килган булса, асосий воситалар канча вакт оралигида ва кандай муддатларда кайта бахоланишини корхоналар узларининг хисоб сиёсатларидабелгалаб куйишлари керак. Корхоналар хисоб сиёсатида талаб этилган вакт оралигида кайта бахолашни утказишлари зарур.

5-сон БХМС га мувофикасосий воситаларнинг бошлангич (кайта тиклаш) киймати кайта бахоланганда кайта бахолаш утказилган санадаги уларнинг жамланган амортизацияси асосий воситаларнинг бошлангич (тиклаш) киймати узгаришига мос индексларига тузатилади хамда кейинги хисобланадиган амортизация кайта бахоланган киймат хисобидан амалга оширилади. Асосий воситалар индексация йули билан ёки расмий тасдикланган бозор нархлари буйича бевосита кайтадан хисоб-китоб килиш оркали кайта бахоланади.

Кайта бахолаш натижасида асосий воситаларнинг бахосини усиши суммаси резерв капитали таркибига «Узок муддатли активларни кайта бахолаш буйича тузатишлар» счётига олиб борилади.

Кайта бахолаш натижасида асосий воситаларнинг бахосини пасайиши суммаси «Узок муддатли активларни кайта бахолаш буйича тузатишлар» счётига резерв капиталининг мазкур объектнинг аввалги хисобот даврларида утказилган бахосини усиши суммаси доирасида камайишига олиб борилади. Объектнинг бахосини пасайиши суммаси унинг бахосини усиши суммасидан ошиши бошка операцион харажатларга олиб борилади.

Асосий воситаларни кайта бахолаш натижалари молиявий хисоботда асосий воситаларни кайта бахолаш амалга оширилган жорий даврда акс эттирилади.

Х,исобот йилининг биринчи санаси холати буйича утказилган асосий воситаларни кайта бахолаш натижалари бухгалтерия хисобида акс эттирилиши лозим. Кайта бахолаш натижалари аввалги хисобот йилидаги

молиявий хисобот маълумотларига киритилмайди, балки хисобот йили бошига молиявий хисобот маълумотларини шакллантиришда кабул килинади. Бунда утган йил якуни ва хисобот йили бошидаги маълумотларнинг мос келмаслиги хисобот йилининг биринчи санаси холати буйича утказилган асосий воситаларни кайта бахолаш натижаси сифатида тушунтирилади хамда жорий давр молиявий хисоботига тушунтириш хатида баён этилади.

Хулоса. Хулоса килиб айтганда, корхоналар баркарорлигини таъминловчи асосий воситалар хисобининг тугри юритилиши, уларнинг холати тугрисида аник маълумот беришда бозор нархлари даражасига мослаш максадида кайта бахоланишини молиявий хисоботнинг мухим жихати булиб, активларни бахолашда шаффофлик ва аникликни таъминлайди. Халкаро ва миллий молиявий хисобот стандартларига риоя килиш ушбу жараённинг турли корхона ва ташкилотларда изчил амалга оширилишини кафолатлайди.

Фойдаланилган адабиётлар руйхати:

1.Узбекистон Республикаси Президентининг 30.12.2020 йилдаги ПК-4938-сонли карори.

2.Узбекистон Республикаси Бухгалтерия хисобининг 5-сонли миллийстандарти.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.