CC BY
23Oriental Renaissance: Innovative, p VOLUME 21 ISSUE 11
educational, natural and social sciences -------- JtV ISSN 2181-1784
Scientific Journal Impact Factor Q SJIF 2022:5.947
Advanced Sciences Index Factor ASI Factor = 1.7
УДК 666.972:678.683.
ASETON-FORMALDEGID SMOLALARI (ACF)
Axmadaliyev Maxamadjon Axmadaliyevich
FDU kimyo kafedrasi professori,tf.d., E-mail: axmadaliyev1948@bk.ru Davronov Bahodirjon FDU kimyo kafedrasi 2-kurs magistranti
Toshmatov Nodirbek FDU kimyo kafedrasi 2-kurs magistranti
Matmurodov Ubaydullo FDU kimyo kafedrasi 1-kurs magistranti
ANNOTATSIYA
Ushbu maqolada aseton-formaldegid smolalarining hosil bo'lish reaksiyalari ishlatilishi va ishlab chiqarish bilan bog'liq bo 'lgan monoatsetonformaldegid -MAF, diatsetonformaldegid-DAF, monoatsetonformaldegidfurfurol-MAFF monomerlarini hosil bo'lish jarayonlari umumiy ko'rinishda bayon etilgan.
Kalit so'zlar: Aseton, furfurol, formaldegid, reksiya mexanizimi, natriy gidrooksid, monoatsetonformaldegid -MAF, diatsetonformaldegid-DAF, monoatsetonformaldegidfurfurol-MAFF.
АЦЕТОНО-ФОРМАЛЬДЕГИДНАЯ СМОЛЫ (АЦФ)
АННОТАЦИЯ
В данной статье представлен обзор реакции образования ацетоноформалъдегидных смолы, а именно моноацетонформальдегид-МАФ, диацетонформальдегид-ДАФ, моноацетонформалъдегидфурфурол-МАФФ, возможности их применение в качестве связующых.
Ключевые слова: Ацетон, фурфурол, формальдегид, механизм реакции, гидрооксида натрий, monoatsetonformaldegid -MAF, diatsetonformaldegid-DAF, monoatsetonformaldegidfurfurol-MAFF.
AСETONE FORMALDEHYDE RESINS (ACF) ABSTRACT
This article provides an overview of the formation reaction of acetone-formaldehyde resins, namely monoacetone-formaldehyde-MAF, diacetone-
Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor
VOLUME 2 | ISSUE 11 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7
formaldehyde-DAP, monoacetone-formaldehyde-furfural-MAFF, and the possibility of their use as binders.
Key words: Acetone, furfural, formaldehyde, reaction mechanism, sodium hydroxide, monoatsetonformaldegid -MAF, diatsetonformaldegid-DAF, monoatsetonformaldegidfurfurol-MAFF.
KIRISH
Aseton-formaldegid smolalari (ACF) ishqoriy muhitda 1:2 yoki 1:3 molyar nisbatda aseton va formaldegidning polikondensatsiyasi mahsulotidir. Katalizator sifatida 5% natriy gidroksid eritmasi ishlatiladi. Aseton va formaldegid nisbatiga qarab, ACF-2 va ACF-3 navlarining oligomerlari olinadi. Bunda. 25% erkin suv o'z ichiga olgan bir oz rangli suyuqlik.
Atseton formaldegid smolalari atseton bilan formaldegidning 1:1 nisbatdan 4:1 nisbatlarda ishqoriy muxitda Ph - 10±0,5 oralig'ida olinadi.
Formaldegid bilan asetonning birikish reaksiyasi ishkoriy katalizatorlar ta'sirida kondensatsiyalanish yo'li bilan borib, murakkab reaksiyalar natijasida xosil bo'ladigan moddalarning yig'indisidan iborat bo'ladi [1-3]. Reaksiyaning borishiga reaksiya vaqti, temperaturasi, katalizator va formaldegidning sifati katta ta'sir ko'rsatishini ko'rib chiqamiz.
MUHOKAMA VA NATIJALAR
Ma'lumki [4] aldegidlar bilan ketonlar ishqoriy muhitda quyidagicha reaksiyaga kirishi natijasida ^ a,P - to'yinmagan keton hosil bo'ladi:
Furfurol bilan atseton gidrooksid natriy ta'sirida bir payitning o'zida kuyidagi reaktsiyalar borishi kuzatilgan:
1. Furfurol natriy gidrooksidi bilan birikib natriy gidrooksifurfuralbdegidat xosil bo'lishi:
Oriental Renaissance: Innovative, p VOLUME 21 ISSUE 11
educational, natural and social sciences -------- JtV ISSN 2181-1784
Scientific Journal Impact Factor Q SJIF 2022:5.947
Advanced Sciences Index Factor ASI Factor = 1.7
2). So'ngra natriy gidrooksi furfuralbdegidat atseton bilan birikib monofurfurilidenatsetonning yenonini xosil bo'lib uning parchalanib suv ajrab chiqishidan - MFA xosil bo'lishi;
3. Monofurfurilidenatsetona, natriy R-oksi furfuralbdegidat bilan birikib oraliq maxsulot DIFA-difurfurilidenatsetonning yenoni xosil bo'lishi va DIFAning yenonini parchalanib suv ajralib chiqishidan DIFAning xosil bo'lishi kuzatilgan
X 0
X 0
9R ® 0 -C - O-Na I
H
-CH=CH-C-CH3
o
edi:
<pNTa
CH=CH-C-CH2-CH
o
Bizning olib borgan ilmiy tadqiqotlarimiz, difurfurilidenatsetonning hosil bo'lishda furfurol bilan asetonning kondensattsiyasi; monofurfurilidenatseton bilan furfurolning kondensatsiya va furfurolning ishqoriy muhitda reaksiyaning borishiga turli omillarning ta'siri jumladan: katalizator miqdori va turini ta'siri; aldegid bilan ketonning nisbatlarini ta'sir; reaksiya haroratining ta'siri; erituvchilarning ta'siri; reaksiyaning olib borish vaqtining ta'siri va boshqa omillar o'rganilgan. Olingan tajribalar natijalari asosida DIFA hosil bo'lishi mexanizmi isbotlangan [4-8]. Aldegidlar atseton bilan birikib a-to'yinmagan keton xosil bo'ladi; R-COH + CH3-CO-CH3 ^ R-CH=CH-CO-CH3 ^
^a-to'yinmagan keton a-to'yinmagan keton bilan aldegid brikib a,P - to'yinmagan keton hosil bo'ladi;
332
Oriental Renaissance: Innovative, p VOLUME 21 ISSUE 11
educational, natural and social sciences -------- JtV ISSN 2181-1784
Scientific Journal Impact Factor Q SJIF 2022:5.947
Advanced Sciences Index Factor ASI Factor = 1.7
R-CH=CH-CO-CH3 + R-COH ^ R-CH=CH-CO-CH=CH-R ^
^ a,ß - to'yinmagan keton Bu yerda R= Furfurol; Benzaldegid; formaldegid; Atsetaldegid va boshqa aldegidlar bo'lishi mumkin;
Yuqoridagi ilmiy tadqiqotlar asosida formaldegidlar bilan atsetonning orasidagi kondensatsiya mahsulotlarining olinganda, birikmalar past molekulyar og'irlikdagi, ammo murakkab keton spirtlari ekanligi aniqlandi. Tadqiqotlar shuni ko'rsatdiki, polimer beton uchun bog'lovchi sifatida ACF-2 qatronidan foydalanish eng yaxshisidir. ACF qatronlarining erimaydigan va erimaydigan holatga o'tishi anion qatroniga muz ishqorlari kiritilganda sodir bo'ladi. Shunday qilib, engil rangga ega bo'lgan va ishqorli mahsulotlar bilan mustahkamlangan yangi, nisbatan arzon bog'lovchi olindi, bu yog'lar va boshqa turdagi neft mahsulotlariga yuqori darajada chidamli bo'lgan keng rangdagi polimer beton ishlab chiqarish imkonini berdi. Tuz va ishqor eritmalari. Bundan tashqari, ACF qatronlari asosidagi polimer betonlar, gidroksidi mavjudligi sababli, tsement betonlari bilan yaxshi kombinatsiyalangan. Aseton-formaldegid bog'lovchini furfurol yoki furfuril spirti bilan o'zgartirganda, fizik va mexanik xususiyatlar yaxshilanadi va kislota qarshiligi sezilarli darajada oshadi. Foydalanish sohasi betonga modifikator sifatida qo'shiladi, er osti inshoatlari; shaxtalar, nasos stansiyalari, metropoliten yoriqlarini, tunellarning yoriqlarini yamashda, beton mahsuldor qatlamlarning suv bosgan oraliqlarini ta'mirlash va izolyatsiyalash ishlarini bajarish, ishlab chiqarish korpusini muhrlash va qo'shimcha ravishda muhrlash, chuqurlik hosil bo'lish zonasining zaif sementlangan jinslarini mahkamlash va toshqinlarni bartaraf etishga muvaffaqiyatli ta'sir etadi 1-jadvalda atseton formaldegid smolasining xossalari keltirilgan.
Atseton formaldegid smolasining xossalari.
№. Ko'rsatgichlar nomi Texnik shart bo'yicha ko'rsatgichlari
1. Tashqi ko'rinishi Rangsizdan jigar ranggacha bo'lgan suyuqlik
2. Quriq modda % xisobidan, kam emas 75
3. Erkin formalbdegid miqdori %, dan lo'p emas 1,5
Oriental Renaissance: Innovative, p VOLUME 21 ISSUE 11
educational, natural and social sciences -------- JtV ISSN 2181-1784
Scientific Journal Impact Factor Q SJIF 2022:5.947
Advanced Sciences Index Factor ASI Factor = 1.7
4. Qovushqoqligi V3-4 da (20±0,50C), kam emas 65
5. pH - vodorod ko'rsatgichi, kam emas 6,5
6. Suvda eruvchanligi 200Cda, kam emas To'liq
7. Solishtirma og'irligi 20±10C, g/sm3 dan kam emas 1,200
REFERENCES
1. Doronin Yu.G., Miroshnichenko S.N. Svitkina M.M. Yog'ochga ishlov berishda sintetik qatronlar. M .: Dars. prom-st, 1987. 224 b.
2. Berge A., Kvaeven B., Ugelstad J. European Polymer Journal, 1970, № 6, 981-bet.
3. Jons F.N., Ramachandran P.S. Polimerik materiallarshunoslik va muhandislik, 1997. No 77. P. 389.
4. Реутов О. А. и др. Органическая химия. В 4 частях. — М.: Бином. Лаборатория знаний, 2010. — Т. 3. — С. 124—134.
5. Ахмадалиев М.А. ФарДУ илмий хабарномаси. 2015, № 4, 20-27 б.
6. Ахмадалиев М.А., Якубова Н.М., "Кимё технология фанларининг долзарб муаммолари" анжуман материаллари. Тошкент, 10-11.03.2021й
7. Ахмадалиев М.А. Universum: технические науки: научный журнал.- 7(88) 25 июля 2021 г.с.45-47., https://7universum.com/tech.
8. Ахмадалиев М.А., "Исследование процесса образования дифурфурилиденацетона-ДИФА и продуктов его олигомеризация" (Монография), Из-во "Poligraf Super Serviz", г.Фергана 2022.
9. Ахмадалиев М.А., Якубова Н.М., Научная вестник ФерГУ, 2022, № 3, с.97-101.
