Научная статья на тему 'Artemisia rupestris өсімдік шикізатының сабағынан әр түрлі әдістермен экстракт алу'

Artemisia rupestris өсімдік шикізатының сабағынан әр түрлі әдістермен экстракт алу Текст научной статьи по специальности «Фундаментальная медицина»

CC BY
130
50
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Artemisia rupestris L. / Микротолқынды экстракциялау әдісі / Ультрадыбысты экстракциялау әдісі / Дәстүрлі әдіс. / Artemisia rupestris L. / ultrasound assisted extraction / microwave assisted extraction / traditional method

Аннотация научной статьи по фундаментальной медицине, автор научной работы — Ш. Нөкербек, З.Б. Сакипова, Роберт Ульрих

Ғылыми зерттеу жұмысының нәтижесінде Artemisia rupestris L. Өсімдігінің сабағынан микротолқынды экстракциялау әдісімен, ультрадыбысты экстракциялау әдісімен және дәстүрлі қайнату әдісімен экстрактылар алынды. Дайындалған экстрактыларға ғылыми-зерттеу жұмысы жалғасуда.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

RECEIVING EXTRACT BY DIFFERENT METHODS FROM STALKS OF MEDICINAL VEGETABLE RAW MATERIALS OF ARTEMISIA RUPESTRIS

As a result of scientific research, extracts were obtained from the stem of medicinal plant Artemisia rupestris using various methods: microwave extraction, ultrasound extraction and simple distillation. further research for these extracts are continuing.

Текст научной работы на тему «Artemisia rupestris өсімдік шикізатының сабағынан әр түрлі әдістермен экстракт алу»

www.kaznmu.kz

СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ:

1 Мамедова Р.П., Исаев М.И. Тритерпеноиды растений Astragalus // Химия природ. соедин. - Ташкент, 2004. - № 4 . - С. 257-293.

2 Флора Казахстана. - Алма-Ата: АН КазССР, 1961. - Т. 5. - C. 94-330.

3 Музычкина Р.А., Корулькин Д.Ю., Абилов Ж.А. Качественный и количественный анализ основных групп БАВ в лекарственном растительном сырье и фитопрепаратах. - Алматы, 2004. - 48 с.

4 Биологический активные вещества лекарственных растений МЗ РСФСР / В.П. Георгиевский (и др.). -Новосибирск: Наука, 1999. - 333 с.

5 Георгиевский В.П. Биологически активные вещества лекарственных растений / В.П. Георгиевский, Н.Ф. Комиссаренко, С.Е. Дмитрук. - Новосибирск: Наука, 1990. - 144 с.

А.А. МИРХАЛИКОВ, А.А. МАМЕКОВА, К.ДЖ. КУЧЕРБАЕВ, А.К. ПАТСАЕВ

Оцтустж К^азакстан Мемлекеттк Фармацевтикалык Акакдемия, Шымкент к., Цазакстан Республикасы, е-mail: mirkhalikov@bk.ru

ASTRAGALUS TURCZANINOWII ЕК1НШ1Л1К МЕТАБОЛИТТЕР1

Тушн: Оцтустж Каза;станда есетш Астрагал туысынын, биологиялык белсендi ;осылыстарын зерттеу нэтижесшде Турчанин астрагалы еамдтнен ею жеке ;осылыс белшш алынды - олеанан ;атарындагы уштерпен олеанол ;ыш;ылы жэне 4-(2,2,3-триметил-5-оксоциклопентилиден)-бутан ;ыш;ылы. ТYЙiндi сездер: Astragalus turczaninowii, экстракция, уштерпендер, фитохимия.

A.A. MIRKHALIKOV, A.A. MAMEKOVA, K.DZH. KUCHERBAEV, A.K. PATSAEV

South Kazakhstan State Pharmaceutical Academy, Shimkent, Republic of Kazakhstan, e-mail: mirkhalikov@bk.ru

SECONDARY METABOLITES FROM ASTRAGALUS TURCZANINOWII

Resume: Continuing our investigations of biological active substances of astragalus plants growing in the south of Kazakhstan, we isolated two individual substances from Astragalus turczaninowii, olenane line triterpenoid, oleanolic acid and 4-(2,2,3-trimethyl-5-oxocyclopentiliden) butyric acid. Keywords: Astragalus turczaninowii, extraction, triterpenoids, phytochemistry.

УДК: 615.451.16:615.012/.014:582.998.2

Ш. Н6КЕРБЕК, З.Б. САКИПОВА, РОБЕРТ УЛЬРИХ

С.Ж. Асфендияров атындагы Каз¥МУ, Чехия, Брно каласы Ветеринарлык жэне Фармацевтикалык Университетi

ARTEMISIA RUPESTRIS 6С1МД1К ШИК1ЗАТЫНЫН, САБАFЫНАН ЭР ТYРЛI ЭД1СТЕРМЕН ЭКСТРАКТ АЛУ

Гылыми зерттеу жумысыныщ нэтижестде Artemisia rupestris L. вамдтнщ сабагынан микротолкынды экстракциялау эдiсiмен,ультрадыбысты экстракциялау эдiсiмен жэне дэстyрлi кайнату эдiсiмен экстрактылар алынды. Дайындалган экстрактыларга гылыми-зерттеу жумысы жалгасуда.

Tyümdi сездер: Artemisia rupestris L., Микротолкынды экстракциялау эдiсi Ультрадыбысты экстракциялау эдiсi, Дэстyрлi эдк.

Кдзак; хал;ында «Ермендi жерде ер елмейдЬ деген на;ыл сез бар. Бiз зерттеу нысаны ретшде кеп TYрлi ерменнщ арасынан хал;ымыздын, дэстYрлi медицинасында жш ;олданылып келген, сондай-а; гылыми медицинада аз зерттелген дэршж еамджтердщ бiрi Киелi ерменнщ (Artemisia rupestris L) жер yctí белтн тацдап алды;. Artemisia rupestris L. КYPДелi ГYлдер ту;ымдасы, жусан туысына жататын кеп жылды; шеп тектес есiмдiк. Ол Каза;станныц Есш, Ертiс, Семей, Кекшетау айма;тарында, шыгыс жэне батыс белдеулерiнде, Кар;аралы, Зайсан, Алтай, Тарбагатай, Жонгар Алатауы, ^нгей Аалатау, Терiскей, Кыргыз Алатауы, Батыс Тянь-Шань ендрлершде еседi [1].

Каза; халы; емшiлiгiнде аталмыш дэрiлiк еамджт ас;азан-шек жолдарынын, ауруларына, бауыр ауруына, ;атерлi iсiкке, терi мен шырышты ;абаттын, TYрлi ауруларына ;олданган [2, 3]. Гылыми жумыстын, ма;саты: Artemisia rupestris еамдж шикiзаты сабагынын, экстрактын дэстYрлi ;айнату эдiсiмен жэне к^рп кездегi озы; технологиямен, ягыни, микротол;ынды,

ультрадыбысты экстрактциялау эдiстерiмен алу. Зерттеу ЖYргiзiлген орын: Чехия, Брно ;аласы Ветеринарлы; жэне Фармацевтикалы; Университетi, табиги дэрiлер кафедрасы.

Бiз, ен, алдымен, дэрiлiк есiмдiк шикiзатын сабагы жэне ^i мен жапырагы деп еюге белiп алды;. Бул

www.kaznmu.kz

гылыми макалада аталмыш дэрiлiк еамдж шиюзатынын, сабагынан 6ip-6ipiHe уксамайтын эдютермен алынган экстрактыларга токталамыз. Экстрагент ретшде дистилдi су алынды. Микротолкынды экстракциялау: Экстракциялау микротолкынды экстракторда (START E microwave extraction system) журпзшдь

Эд^теме: Киелi ермен дэрiлiк есiмдiк шиюзатынын, алдын ала кесiлiп, дайындалган сабагынан аналитикалык таразымен 1г елшеп алып, оны микротолкынды экстрактордын, арнаулы цилиндр формалы ыдысына салдык. Дистилдi судан дозатормен 10мл елшеп алып аталган цилиндр формалы ыдыска куйдык. Ыдысты баяу шайкап шикiзатты суда толык шыладык жэне какпагын мыктап бегатлк. Дэл осындай эдiспен 10 улп дайындап, дайындалган Yлгiлердi (цилиндр формалы ыдысты) микротолкынды экстрактордын, iшiне орналастырдык. Бул Yлriлердiн, бiреуi курылгыдагы температураны бакылау тетiгiне жалганды. Микротолкынды экстрактордын, программасын: экстракциялау уакыты - 15 минуыт, аппараттын, суу уакыты - 10 минут, температура - 110C0, Энергия -1000w тен,шеп, start батырмасын бастык. 25 минут еткен сон экстрактордан Yлгiлердi алып шыгып, барлыгын косып, CYзгiш кагазбен CYздiк. Алынган суйык экстрактыны темен кысымда буландыру курылгысында (BUCHI Rotavapor R-3) буландырып, кою экстрактыга ие болдык жэне бул кою экстрактыны тоцазытып-кургату курылгысында (ALPHA 1-2 LDPLUS) кеп^ру аркылы кургак экстракт алынды.

Аталмыш экстракциялау YPДiсi Yш рет кайталанды. Алынган кургак экстрактыны аналитикалык таразыда елшегенде эр реткiсi орта есеппен 0.453г массаны курады.

Ультрадыбысты экстракциялау: Экстракциялау ультрадыбысты экстракторда (BANDELIN SONOREX DIGITEC) ЖYргiзiлдi.

Эд^теме: Киелi ермен дэрiлiк есiмдiк шиюзатынын, алдын ала усактап, дайындаган сабагынан аналитикалык таразымен 10г елшеп алып, оны

сыйымдылыгы 500мл Teric TynTÍ колбага салып, ycTÍHe 100мл диcтилдi су куйдык. Колбаны баяу шайкап, шиюзатты суга толыгымен шыладык. Дайындалган колбаны ультрадыбысты экстракторга орналастырып, курылгынын, экстракциялау уакытын 15 минутка тецшеп, start батырмасын бастык. Экстракциялау аяктаган сон, колбадагы суйык экстракт CYзiлдi. Алынган суйык экстрактыны темен кысымда буландыру курылгысында (BUCHI Rotavapor R-3) буландырып, кою экстрактыга ие болдык жэне бул кою экстрактыны тоцазытып-кургату курылгысында (ALPHA 1-2 LDPLUS) кеп^ру аркылы кургак экстракт алынды. Аталмыш экстракциялау YPДici Yш рет кайталанды. Алынган кургак экстрактыны аналитикалык таразыда елшегенде эр ретгаа орта есеппен 0.574 г массаны курады.

ДэcтYрлi кайнату эдici аркылы экстракциялау эдicтeмeci: Киeлi ермен дэрiлiк еciмдiк шиюзатынын, алдын ала усактап, дайындаган сабагынан аналитикалык таразымен 10г елшеп алып, оны сыйымдылыгы 500мл децгелек TYптi колбага салып, Ycтiнe 100мл дистилденген су куйдык. Колбаны баяу шайкап, шиюзатты суга толыгымен шыладык жэне оны кeрi суыткышпен су моншасында eкi сагат бойы кыздырдык. Экстракциялау аяктаган сон, колбаны суытып, суйык экстракт cY3^i. Алынган суйык экстрактыны темен кысымда буландыру курылгысында (BUCHI Rotavapor R-3) буландырып, кою экстрактыга ие болдык жэне бул кою экстрактыны тоцазытып-кургату курылгысында (ALPHA 1-2 LDPLUS) кеп^ру аркылы кургак экстракт алынды. Аталмыш экстракциялау YPДici Yш рет кайталанды. Алынган кургак экстрактыны аналитикалык таразыда елшегенде эр ретгаа орта есеппен 0.678 г массаны курады. Artemisia rupestris L. еciмдiк шигазатынын, сабагынан жогарыда баяндалгандай Yш TYрлi эдicпeн алынган экстрактылардын, сипаттамасы - шсаз, коцыр TYCтi, кермек дэмдi унтак. Бул экстрактыларга гылыми зерттеу жумыстары жалгасуда.

ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1:

1 Флора Казакстана. - Алма-Ата, 1966. - Т. 9. - 98 б.

2 Батай Зейнекабылулы, Синь Цзян дэрi шептерь Ш¥АР гылым-техника,денсаулыксактау баспасы. - 2006. - Б. 173-174

3 De-quan Yu. Recent results on structural chemistry of new natural products from Chinese herbal medicine // Pure and Appl. Chem. - 1998. - Vol. 70, № 2. - Р. 431-434.

Ш. НОКЕРБЕК, З.Б. САКИПОВА, РОБЕРТ УЛЬРИХ

КазНМУ им. С.Д. Асфендиярова, Чехия, г. Брно Ветеринарный и Фармацевтический Университет

ПОЛУЧЕНИЕ ЭКСТРАКТА РАЗНЫМИ МЕТОДАМИ ИЗ СТЕБЛЕЙ ЛЕКАРСТВЕННОГО РАСТИТЕЛЬНОГО СЫРЬЯ

ARTEMISIA RUPESTRIS

Резюме: В результате научных исследований были получены из стебля лекарственного растительного сырья Artemisia rupestrisL. экстракты с помощью различных методов: микроволновая экстракция, ультрозвуковая экстракция и простой дистилляцией. Дальнейшие исследования для этих экстрактов продолжаются. Ключевые слова: Artemisia rupestris L., ультразвуковая экстракция, микроволновая экстракция, традиционни метод.

www.kaznmu.kz

SH. NOKERBEK, Z.B. SAKIPOVA, ROBERT ULRICH

KazNMU of S. D. Asfendiyarov, Czech Republic, Brno Veterinary and Pharmaceutical University

RECEIVING EXTRACT BY DIFFERENT METHODS FROM STALKS OF MEDICINAL VEGETABLE RAW MATERIALS OF

ARTEMISIA RUPESTRIS

Resume: As a result of scientific research, extracts were obtained from the stem of medicinal plant Artemisia rupestris using various methods: microwave extraction, ultrasound extraction and simple distillation. further research for these extracts are continuing.

Keywords: Artemisia rupestris L., ultrasound assisted extraction, microwave assisted extraction, traditional method.

УДК 615.451.16:615.012/.014:582:534.292

Ш. Н6КЕРБЕК, З.Б. САКИПОВА, РОБЕРТ УЛЬРИХ, Ц.Ц. ЦОЖАНОВА

С.Ж. Асфендияров атындагы Каз¥МУ, Чехия, Брно цаласы Ветеринарлыц жэне Фармацевтикалыц Университетi

ARTEMISIA RUPESTRIS 6С1МД1К ШИК1ЗАТЫНЫН, САБАFЫНАН УЛЬТРАДЫБЫСТЫ ЭКСТРАКЦИЯЛАУ

ЭД1С1МЕН ЭКСТРАКТ АЛУ ТЕХНОЛОГИЯСЫ

Бул гылыми макалада Artemisia rupestris L. вамдтнщ сабагынан ультрадыбысты экстракциялау эдiсiмен экстракт алудыц эдiстерi баяндалды. Сонымен цатар, аталмыш экстракыны лабораториялыц жагдайда алудыц технологиялыц сызбасы цурастырылды.

Tyümdi свздер: Artemisia rupestris L., Ультрадыбысты экстракциялау, Технологиялыц урдк.

Artemisia rupestris L. КYрделi гулдер ту;ымдасы, жусан туысына жататын кеп жылды; шеп тектес еамдж. Каза;ша аталуы - Киелi ермен. Ол Каза;станныц Есш, Ертю, Семей, Кекшетау аймак;тарында, шыгыс жэне батыс белдеулершде, Кар;аралы, Зайсан, Алтай, Тарбагатай, Жонгар Алатауы, Кунгей Аалатау, Терiскей, Кыргыз Алатауы, Батыс Тянь-Шань ещрлершде еседi [1]. Каза; халы; емшiлiгiнде аталмыш дэршк есiмдiктi ас;азан-шек жолдарыныц ауруларына, бауыр ауруына, ;атерлi iсiкке, терi мен шырышты ;абаттыц TYрлi ауруларына к;олданган [2, ]. Гылыми жумыстыц ма;саты: Artemisia rupestris L. еамдж шиюзатыныц сабагынан ультрадыбысты экстрактциялау эдiсiмен кургак; экстракт алу. Зерттеу журпзшген орын: Чехия, Брно ;аласы Ветеринарлы; жэне Фармацевтикалы; Университетi, табиги дэршер кафедрасы.

Бiз, ец алдымен, дэршк есiмдiк шикiзатын сабагы жэне ГYлi мен жапырагы деп екiге белш алды;. Бул гылыми ма;алада аталмыш дэршк еамдж шиюзатыныц сабагынан ультрадыбысты экстракциялау эдiсiмен ;урга; экстракт алынды. Каза; хал;ыныц дэстYрлi емшiлiгiнде аталмыш

еамджт ауруга ем ретiнде шке пайдаланганда, белгiлi мелшерде суда ;айнатып iшетiндiктен, сэйкесiнше бул гылыми жумысымызда экстрагент ретiнде дистилдi суды тацдады;. Ультрадыбысты экстракциялау: Экстракциялау ультрадыбысты экстракторда (BANDELIN SONOREX DIGITEC) ЖYргiзiлдi.

Эдютеме: Киелi ермен дэрiлiк есiмдiк шиюзатыныц алдын ала уса;тап, дайындаган сабагынан аналитикалы; таразымен 10г елшеп алып, оны сыйымдылыгы 500мл тегiс TYПтi колбага салып, Yстiне 100мл дистилдi су куйдык;. Колбаны баяу шай;ап, шикiзатты суга толыгымен шылады;. Дайындалган колбаны ультрадыбысты экстракторга орналастырып, курылгыныц экстракциялау уа;ытын 15 минут;а тецшеп, start батырмасын басты;. Экстракциялау ая;таган соц колбадагы суйы; экстракт CYзiлдi. Алынган суйы; экстрактыны темен ;ысымда буландыру курылгысында (BUCHI Rotavapor R-3) буландырып, ;ою экстрактыга ие болды; жэне бул ;ою экстрактыны тоцазытып-;ургату курылгысында (ALPHA 1-2 LDPLUS) кеп^ру ар;ылы кургак; экстракт алынды.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.