Научная статья на тему 'АНОР ТУПЛАРИНИ КЎМАДИГАН МАШИНА УЮМЛАГИЧИНИНГ ПАРАМЕТРЛАРИ'

АНОР ТУПЛАРИНИ КЎМАДИГАН МАШИНА УЮМЛАГИЧИНИНГ ПАРАМЕТРЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Механика и машиностроение»

CC BY
4
0
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
анор тупларини кўмадиган машина / уюмлагич / корпус / кўндаланг масофа / ролик / пружина. / machine for hiding pomegranate / bending device / plow body / transversal distance / roll / spring.

Аннотация научной статьи по механике и машиностроению, автор научной работы — Абдуназаров Элбек Элмуродович, Хамзаева Шахло

Ушбу мақолада анор тупларини кўмадиган машина уюмлагичининг конструкциясини ишлаб чиқиш натижалари келтирилган. Бундан ташқари уюмлагич ён деворининг ҳаракат йўналишига нисбатан ўрнатилиш бурчагини аниқлаш бўйича ўтказилган назарий тадқиқотларнинг натижалари келтирилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по механике и машиностроению , автор научной работы — Абдуназаров Элбек Элмуродович, Хамзаева Шахло

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

PARAMETERS OF THE POMEGRANATE BALLS BURYING MACHINE

In this article is presents the results of studies into the effect of designs on the bending down of a machine for hiding pomegranate bushes. In addition the results of theoretical studies on the justification of the installation angle relative to the direction of movement of the sidewall bending device machine for burying pomegranate bushes.

Текст научной работы на тему «АНОР ТУПЛАРИНИ КЎМАДИГАН МАШИНА УЮМЛАГИЧИНИНГ ПАРАМЕТРЛАРИ»

УУТ 631.311.634:64

АНОР ТУПЛАРИНИ КУМАДИГАН МАШИНА УЮМЛАГИЧИНИНГ

ПАРАМЕТРЛАРИ

Абдуназаров, Элбек Элмуродович, Кишлок хужалигини механизациялаш илмий-тадкикот институты

докторанти, т.ф.ф.д (PhD) e-mail: abdunazarovelbek@gmail.com

Хамзаева, Шахло

Кишлок хужалигини механизациялаш илмий-тадкикот институти

мустакил тадкикотчиси

Аннотация: Ушбу маколада анор тупларини кумадиган машина уюмлагичининг конструкциясини ишлаб чикиш натижалари келтирилган. Бундан ташкари уюмлагич ён деворининг хдракат йуналишига нисбатан урнатилиш бурчагини аниклаш буйича утказилган назарий тадкикотларнинг натижалари келтирилган.

Аннотация: В данной статье представлены результаты исследований влияния конструкции пригибающее устройсво машины для укрывки кустов гранат. Кроме того приведены результаты проведенных теоретических исследований по обоснованию угол установки относительно направления движения боковины пригибающее устройсво машины для укрывки кустов граната.

Annotation: In this article is presents the results of studies into the effect of designs on the bending down of a machine for hiding pomegranate bushes. In addition the results of theoretical studies on the justification of the installation angle relative to the direction of movement of the sidewall bending device machine for burying pomegranate bushes.

Калит сузлар: анор тупларини кумадиган машина, уюмлагич, корпус, кундаланг масофа, ролик, пружина.

Ключевые слова: машина для укрывки кустов граната, пригибающее устройсво, корпус, поперечное расстояние, ролик, пружина.

Keywords: machine for hiding pomegranate, bending device, plow body, transversal distance, roll, spring.

Узбекистон шароитида совук уриб кетишининг олдини олиш максадида анор туплари кеч кузда тупрок билан кумилиб, бах,орда очилади. Аммо махсус техника воситалари ишлаб чикарилмаслиги сабабли анор тупларини кумиш ва очиш ишлари механизациялашмаган ва х,озирги кунгача х,ам кул кучи билан амалга оширилиб келинмокда. Бу эса уз навбатида мех,нат сарфи ва бошка харажатларни ортишига ва иш унумини камайишига олиб келмокда хдмда анор етиштириш, улардан юкори х,осил олиш хдмда катта майдонларда анор плантацияларини ташкил этишга салбий таъсир курсатмокда. Яна шуни таъкидлаш уринлики, анор туплари кеч куз ойларида кумилишини хисобга оладиган булсак, киш эрта келган йиллари кул кучи билан барча майдонлардаги анор тупларини тулик кумилишига эришилинмайди ва бунинг натижасида уларни совук уриб кетиш х,оллари кузатилади. Ушбу таъкидланганлардан келиб чиккан х,олда институтимизда анор тупларини тупрок билан кумадиган машина ишлаб чикиш ва параметрларини асослашга йуналтирилган тадкикотлар олиб борилмокда [1-8].

Ушбу маколада ишлаб чикилган анор тупларини кумадиган машина уюмлагичининг конструкцияси ва уюмлагични ён деворининг хдракат йуналишига нисбатан урнатилиш бурчагини аниклаш буйича утказилган назарий тадкикотларнинг натижалари келтирилган.

Анор тупдарини кумадиган машина нов шаклидаги узатгичи (1-расм) 9 кронштейн 4 ёрдамида «New Holland Т 7060» тракторинининг остига урнатилади. Уюмлагич эса шарнир 8 ёрдамида нов шаклидаги узатгичга уланади [9].

а) ён томондан куриниши; б) юкори томондан куриниши 1 - уюмлагич; 2 - тик роликлар; 3 - горизонтал роликлар; 4 - кронштейн; 5 - пружина;

6 - пастки шох йуналтиргич; 7 - юкориги шох йуналтиргич; 8 - шарнир; 9 - нов

шаклидаги узатгич Расм. Анор тупларини кумадиган машина уюмлагичи Анор тупларини кумадиган машина уюмлагичи корпус 1 га махкамланган тик 2 ва горизонтал роликлар 3 дан, пружина 5, пастки шох йуналтиргич 6 хдмда юкориги шох йуналтиргичлар 7 дан ташкил топган булади.

Уюмлагичнинг пастки ва юкориги шох йуналтиргичлари энг пастда ва юкорида жойлашган анор шохларини уюмлаб ундан кейин жойлашган роликларга узатади. Роликларнинг икки тарафига подшибниклар ургатилган булиб уларни енгил айланишини

хамда унинг натижасида каршилик кучи кам булишини таъминлайди. Бундан ташкари иш жараёнида роликлар пассив айланиб ишлаганли сабабли анор шохларининг шикастланиш даражаси кам булиши таъминланади. Уюмлагич ва нов шаклидаги узатгичнинг остки кисмига чузилишга ишлайдиган пружиналар урнатилаган булиб йирик улчамдаги ёки тик усган анор тупларини ортикча шикастланишларсиз кумиш имконини беради. Йирик улчамдаги ёки тик усган анор тупларини устидан уюмлагич утганда пружинанинг чузилиши хисобига уюмлагичнинг олдинги кисми юкорига кутарилади. Пружинанинг тортиш кучини гайка 10 ни унгга ёки чапга бураб узгартириш имкони мавжуд. Бу оркали кичик ва катта хажмдаги анор тупларини кумишда уюмлагични тебранмасдан баркарор ишлаши таминланади [10-13].

Уюмлагичи ён деворининг харакат йуналишига нисбатан урнатилиш бурчагини унинг анор шохлари билан таъсирланиш вакти минимал кийматга эга булишлиги шартидан аниклаймиз. Бу шарт бажарилганда ён девор томонидан анор шохларига минимал даражада шикаст етказилади ва бундан ташкари уларни уюмлашга минимал энергия сарфланади [14-16].

2-расмда келтирилган схемага биноан уюмлагич ён деворининг анор шохлари билан узаро таъсирланиш вактини куйидаги ифода буйича аниклаш мумкин [17].

í = , (1) V sin а

бунда t - уюмлагич ён деворини анор шохи билан узаро таъсирланиш вакти, s;

Вё - уюмлагич ён деворининг камраш кенглиги, m;

Vc - анор шохини уюмлагичининг ён девори буйича сирпаниш тезлиги, m/s

а - уюмлагич ён деворини хдракат йуналишига нисбатан урнатилиш бурчаги,

90-(а+<р)

2-расм. Уюмлагич ён деворининг х,аракат йуналишига нисбатан урнатилиш

бурчагини аниклашга доир схема

2-расмдан синуслар теоремасини куллаб куйидагага эга буламиз

cos(а + ф) т , ч

Vc = VM ---- = VM (C0sa- sinatgp) ,

cos^

бунда Vm - машинанинг илгариланма харакатдаги тезлиги, m/s.

Qurilish va Ta'lim ilmiyjurnali 3-jild, 1-son https://jurnal.qurilishtalim.uz

141

ф - анор шохларанинг уюмлагич деворига ишкаланиш бурчаги,

(2) ифодани хисобга олганда (1) ифода куйидаги куринишга эга булади.

и

t =---B-—--(3)

VM (cos а - sin atgp) • sin a

Бу ифодани а буйича Экстремумга тадбик этиб [ ]

а =--^, (4)

4 2

булганда анор шохларини уюмлагич билан таъсирланиш вакти минимал кийматга эга булишини аниклаймиз [15].

(4) ифодага ф нинг маълум кийматларини ( ) куйиб, уюмлагич деворининг харакат йуналишига нисбатан урнатилиш бурчаги оралигида булиши лозимлигини

аниклаймиз.

Хулоса. Хулоса килиб айтганда, анор тупларини кумадиган машина уюмлагичининг энергияресурстежамкор конструкциясини ишлаб чикиш катта ва кичик хажмдаги анор тупларини шикастланиш даражаси агротехник талаблар даражасида кумиш имконини беради.

АДАБИЁТЛАР

1. Абдуназаров Э.Э. Анор тупларини кумадиган машина иш органининг параметрларини асослаш: Дис. ... техника фанлари буйича фалсафа доктори (PhD). -Гулбахор: КХМИТИ, 2021. - 160 б.

2. Имомкулов К, Абдуназаров Э. Анор тупларини кумадиган машина корпусларининг камраш кенглиги ва ишлов бериш чукурлигини асослаш// AGRO ILM. - Тошкент, 2020. -№3(66). - Б. 70-72.

3. Qutbiddin I., AbdunazarovElbek K. S. BURYING MACHINE TO POMEGRANATE BUSHES // Journal of Critical Reviews. - 2020. - Т. 7. - №.13. - P. 1377-1381.

4. Abdunazarov E. E. Prospects for the development of vegetable growing in UZBEKISTAN //Строительство и образование. - 2023. - Т. 1. - №. 3. - С. 164-167.

5. Abdunazarov E. E., Imomqulov Q. B. Small-scale mechanization in vegetable growing //Строительство и образование. - 2023. - Т. 1. - №. 3. - С. 155-160.

6. Abdunazarov E. E. Growing vegetables in household gardens and greenhouses //Строительство и образование. - 2023. - Т. 1. - №. 3. - С. 160-164.

7. Абдуназаров Э. Анор тупларини кумадиган машинанинг ишлаш шароитини урганиш натижалари// Кишлок хужалиги илм-фанида ёшларнинг роли: Республика илмий-амалий конференцияси илмий маколалар туплами. - 2-жилд. - Тошкент: Инновация-зиё, 2020. -Б. 392-396.

8. Имомкулов КБ., Абдуназаров Э.Э. Анор тупларини кумадиган машина корпуслари орасидаги кундаланг масофани асослаш// Фаргона политехника институти илмий-техника журнали. - Фаргона, 2020. - №6. - Б. 206-208.

9. Абдуназаров Э., Ортиков Н. Такомиллаштирилган анор тупларини кумадиган машина // Инвестицияларни диверсификациялаш асосида саноат корхоналари самарадорлигини ошириш: Республика илмий-амалий конференцияси туплами. -Наманган, 2019. - Б. 284-287.

10. Abdunazarov E. А Анор тупларини кумадиган машина таянч текислигидан пастки осиш нукталаригача булган тик масофани асослаш //Uzbekistan Journal of Engineering and Technology. - 2021.

11. Boqizhjonovich I. K., Elmurodovich A. E. THE RESULTS OF THE EXPERIMENTS CONDUCTED ON THE SELECTION OF THE TYPE OF WORKING BODY OF THE MACHINE FOR BURYING POMEGRANATE BUSHES //74.58 г (5У) Ж 91. - 2020. - С. 69.9.

12. Патент РУз FAP №01627. Машина для укрывки плодовых кустов/ Имомкулов К.Б, Абдуназаров Э.Э, Ортиков Н.Б, Тураев Н.С. // Расмий ахборотнома. - 2021. - №6.

13. Абдуназаров Э.Э. Анор тупларини кумишнинг механизациялаш муаммолари// Замонавий имл-фаннинг инновацион ривожланиши: Республика илмий-амалий конференцияси илмий маколалар туплами. - Андижон, 2019. - Б. 558-559.

14. Абдуназаров Э.Э. Анор тупларини кумадиган машина кумувчи иш органларининг тортишга каршилигини аниклаш// Замонавий тадкикотлар, инновациялар, техника ва технологияларнинг долзарб муаммолари ва ривожланиш тенденциялари: Республика микёсидаги илмий-техник анжумани материаллари туплами. - 2-том. - Жиззах, 2020. - Б. 108-111.

15. Имомкулов ^.Б., Абдуназаров Э.Э., Мамадалиева ГД., Ортиков Н.Б. Анор тупларини кумадиган машинанинг конструктив схемаси ва параметрларини назарий аниклаш буйича олиб борилган тадкикотларнинг натижалари// Механика ва технология илмий журнали. - Наманган, 2020. - №1 (1). - Б. 80-94.

16. Имомкулов ^.Б., ^учкоров С.К., Абдуназаров Э.Э. Анор тупларини кумадиган машина тажриба нусхасининг дала синовлари натижалари// Механика ва технология илмий журнали. - Наманган, 2021. - №1 (2). - Б. 61-66.

17. Abdunazarov E. E., Abdullayev K. K., Babaev N. O. Ensure the stability of the processing depth of machine for hiding pomegranate bushes. - 2022.

15. https://scholar.google.com/citationsPview op=view citation&hl=ru&user=iYeGiTMAAA AJ&citation for view=iYeGiTMAAAAJ:7PzlFSSx8tAC

16. https://scholar.google.com/citationsPview op=view citation&hl=ru&user=iYeGiTMAAA AJ&citation for view=iYeGiTMAAAAJ:a0OBvERweLwC

17. https://scholar.google.com/citationsPview op=view citation&hl=ru&user=iYeGiTMAAA AJ&citation for view=iYeGiTMAAAAJ:4TOpqqG69KYC

18. https://scholar.google.com/citationsPview op=view citation&hl=ru&user=iYeGiTMAAA AJ&citation for view=iYeGiTMAAAAJ:QIV2ME 5wuYC

19. https://scholar.google.com/citationsPview op=view citation&hl=ru&user=iYeGiTMAAA AJ&citation for view=iYeGiTMAAAAJ:mVmsd5A6BfQC

20. https://scholar.google.com/citationsPview op=view citation&hl=ru&user=iYeGiTMAAA AJ&citation for view=iYeGiTMAAAAJ:eQOLeE2rZwMC

21. https://scholar.google.com/citationsPview op=view citation&hl=ru&user=iYeGiTMAAA AJ&cstart=20&pagesize=80&citation for view=iYeGiTMAAAAJ:hqOjcs7Dif8C

22. https://scholar.google.com/citationsPview op=view citation&hl=ru&user=iYeGiTMAAA AJ&cstart=20&pagesize=80&citation for view=iYeGiTMAAAAJ:roLk4NBRz8UC

23. https://scholar.google.com/citationsPview op=view citation&hl=ru&user=iYeGiTMAAA AJ&cstart=20&pagesize=80&citation for view=iYeGiTMAAAAJ:LkGwnXOMwfcC

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.