Научная статья на тему 'АНОР ТУПЛАРИНИ КЎМАДИГАН МАШИНА ТАЖРИБА НУСХАСИНИНГ СИНОВЛАРИ НАТИЖАЛАРИ'

АНОР ТУПЛАРИНИ КЎМАДИГАН МАШИНА ТАЖРИБА НУСХАСИНИНГ СИНОВЛАРИ НАТИЖАЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Механика и машиностроение»

CC BY
4
0
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
: анор тупларини кўмадиган машина / корпус / анор тупларининг шикастланиш даражаси / ишлов бериш чуқурлиги / анор тупларининг кўмилиш даражаси / уюмлагич / кўндаланг масофа / ролик / пружина. / machine for hiding pomegranate / plow body / degree of damage to the pomegranate bushes / depth of processing / degree of burying of the pomegranate bushes / bending device / transversal distance / roll / spring.

Аннотация научной статьи по механике и машиностроению, автор научной работы — Абдуназаров Элбек Элмуродович

Мақолада иш сифати ва унумини ошириш мақсадида юқори қувватли ғилдиракли тракторларга (CASE Puma, New Holland T7060, AXION) ишлаб чиқилган анор тупларини кўмадиган машина тажриба нусхасининг дала синовлари натижалари келтирилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по механике и машиностроению , автор научной работы — Абдуназаров Элбек Элмуродович

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

TEST RESULTS OF THE EXPERIMENTAL MODEL OF THE POMEGRANATE BALLS BURYING MACHINE

The article presents the results of field tests of an experimental model of a machine for hiding pomegranate bushes developed for energy-saturated tractors (CASE Puma, New Holland T7060, AXION) to improve the quality of work and productivity.

Текст научной работы на тему «АНОР ТУПЛАРИНИ КЎМАДИГАН МАШИНА ТАЖРИБА НУСХАСИНИНГ СИНОВЛАРИ НАТИЖАЛАРИ»

УУТ 631.311.634:64

АНОР ТУПЛАРИНИ КУМАДИГАН МАШИНА ТАЖРИБА НУСХАСИНИНГ

СИНОВЛАРИ НАТИЖАЛАРИ

Абдуназаров, Элбек Элмуродович Кишлок хужалигини механизациялаш илмий-тадкикот институти докторанти, т.ф.ф.д (PhD)

e-mail: abdunazarovelbek@gmail.com

Аннотация: Маколада иш сифати ва унумини ошириш максадида юкори кувватли гилдиракли тракторларга (CASE Puma, New Holland T7060, AXION) ишлаб чикилган анор тупларини кумадиган машина тажриба нусхасининг дала синовлари натижалари келтирилган.

Аннотация: В статье приведены результаты полевых испытаний экспериментального образца машины для укрывки кустов граната разработанного к энергонасыщенным тракторам (CASE Puma, New Holland T7060, AXION) повышения качества работы и производительности.

Annotation: The article presents the results of field tests of an experimental model of a machine for hiding pomegranate bushes developed for energy-saturated tractors (CASE Puma, New Holland T7060, AXION) to improve the quality of work and productivity.

Калит сузлар: анор тупларини кумадиган машина, корпус, анор тупларининг шикастланиш даражаси, ишлов бериш чукурлиги, анор тупларининг кумилиш даражаси, уюмлагич, кундаланг масофа, ролик, пружина.

Ключевые слова: машина для укрывки кустов граната, корпус, степень повреждения кустов граната, глубина обработки, степень укрывания кустов гранат, пригибающее устройсво, поперечное расстояние, ролик, пружина.

Keywords: machine for hiding pomegranate, plow body, degree of damage to the pomegranate bushes, depth of processing, degree of burying of the pomegranate bushes, bending device, transversal distance, roll, spring.

Узбекистон шароитида совук уриб кетишининг олдини олиш максадида анор туплари кеч кузда тупрок билан кумилиб, бахорда очилади. Аммо махсус техника воситалари ишлаб чикарилмаслиги сабабли анор тупларини кумиш ва очиш ишлари механизациялашмаган ва хозирги кунгача хам кул кучи билан амалга оширилиб келинмокда. Бу эса уз навбатида мехнат сарфи ва бошка харажатларни ортишига ва иш унумини камайишига олиб келмокда хамда анор етиштириш, улардан юкори хосил олиш хамда катта майдонларда анор плантацияларини ташкил этишга салбий таъсир курсатмокда. Яна шуни таъкидлаш уринлики, анор туплари кеч куз ойларида кумилишини хисобга оладиган булсак, киш эрта келган йиллари кул кучи билан барча майдонлардаги анор тупларини тулик кумилишига эришилинмайди ва бунинг натижасида уларни совук уриб кетиш холлари кузатилади. Ушбу таъкидланганлардан келиб чиккан холда институтимизда анор тупларини тупрок билан кумадиган машина ишлаб чикиш ва параметрларини асослашга йуналтирилган тадкикотлар олиб борилмокда [1-10].

Шулардан келиб чиккан холда ушбу маколада юкори кувватли тракторлар (CASE Puma, New Holland T7060, AXION) билан агрегатланиш имконини берадиган анор тупларини кумадиган машина ишлаб чикилди, унинг параметрлари асосланди хдмда тажриба нусхаси тайёрланиб дала ва хужалик синовлари утказилди.

Ишлаб чикилган анор тупларини кумадиган машина уюмлагич, нов шаклидаги узатгич, осиш курилмаси билан жихозланган рама ва унга урнатилган таянч гилдираклар, туп ёткизгич, бир-бирига симметрик жойлашган корпуслар хамда тупрок

шиббалагичлардан ташкил топган.

1 ва 2-расмларда тавсия этилаётган параметрлар асосида ишлаб чикилган анор тупларини кумадиган машинанинг мое равишда тракторга агрегатланган хдмда иш жараёнидаги куринишлари тасвирланган.

б)

а - ён томондан куриниши; б - орка томондан куриниши 1-расм. Анор тупларини кумадиган машинанинг тракторга агрегатланган

куринишлари

2-pacM. Ahop Tyn^apHHH KyMaguraH MamiiHaHiiHr Hm ^apaeHHgaru KypiiHnm.iapn

Hm «apaeHuga yroMnarun ToMoHugaH aHop TynnapuHHHr moxnapu yroMnaHagu (uxHaMnamTupunagu) Ba hob maKnugarH y3aTKHnra y3aTHnagu, y aHop TynnapuHH AHaga uxnaMnaG Ba GochG Tyn eTKrorunra MyHanTupagu, y aHop TynnapuHH ep ro3acura GochG KyMHmra TaMepnaHgu Ba KyMyBHH umnu KHCMnap aHop TynnapuHH Tynpo;;a Ty.HK KyMHmHH TatMHHnaMgH. Kopnycnap op;acuga «oMnamraH Tynpo; muGGanarunnap Tynpo; ywMHHH TyKH^umuHH onguHH onuG GochG muGGanaG KeTagu. Hara^aga aHop TynnapuHH Tynpo; GunaH Ty^HK KyMHmra эpнmн.пagн Ba ynapHH KyMum umnapu Ty.HK мeхaннзaцнfl.пamagн [2].

ÄHop TynnapuHH KyMaguraH MamuHaHHHr gana CHHoB.apu CupgaMe BunoATHHUHr rynucroH xaMga EoeByT TyMaHnapu $epMep xy^anuKnapu aHop3opnapuga 2023 hh. HoaGp oMuga aHop TynnapuHH KyMum gaBpuga yTKa3HngH. CuHoB.apHH yTKa3umgaH aBBan aHop3opHHHr apxHTeKToHHKacu Ba TynporuHHHr $u3HK-MexaHHK xoccanapu ypraHungu (1-«agBan).

CuHoB.apga umnaG HHKunraH aHop TynnapuHH KyMaguraH MamuHa CASE Puma TpaKTopura arperaTnaHuG um.naTH.ngH. EyHga um^oB Gepum HyKypnurH 36 cm, um Te3.Hru эсa 5 Ba 7 KM/coaT этнG GenrunaHgu.

CuHoB.apHH yTKa3umga O'zDSt. 3236: 2017 "BorgopnunuKga Tynpo;;a umnoB GepyBHH

машина ва иш куроллари. Синов усуллари" ва O'zDSt. 3355: 2018 "Тупрокка чукур ишлов бериш машиналари ва куроллари. Синовларнинг дастури ва усуллари" [11-13] буйича ишлаб чикилган анор тупларини кумадиган машинанинг куйидаги иш курсаткичлари аникланди:

- кумувчи корпусларнинг ишлов бериш чукурлиги;

- анор тупларининг кумилиш даражаси;

- анор тупларини шикастланиш даражаси;

- иш унуми;

- ёнилги сарфи.

1-жадвал.

Анорзорнинг архитектоникаси ва тупроFининг физик-механик хоссалари

№ Курсаткичларнинг номи Курсаткичлар

1 Анор нави ^оракайин, козоки

2 Анорзор ёши, йил 5-6

3 Анорзорнинг сийраклиги, % 4

4 ^атор ораси кенглиги, см 494

5 ^атордаги анор туплари орасидаги масофа, см 295

6 Анор тупларини катор укидан унгга 9,3

четланиши, см чапга 8,6

7 Анор тупларининг баландлиги, м 2,48

8 Анор шохларининг кенглиги, см 123

9 Тана кисмининг баландлиги, см 56,4

10 Тана кисмининг диаметри, см 4,16

11 Бир тупдаги таналар сони, дона 5

12 Тупрокнинг катлам буйича намлиги, %:

0-10 22,16

10-20 19,64

20-30 19,18

30-40 18,85

Тупрокнинг катлам буйича каттиклиги, МПа:

0-10 0,83

13 10-20 1,31

20-30 1,57

30-40 2,01

14 Тупрокнинг катлам буйича зичлиги, г/см3:

0-10 1,27

10-20 1,31

20-30 1,40

30-40 1,59

Анор тупларини кумадиган машинанинг иш унуми ва тракторнинг ёнилги сарфини аниклаш учун махсус хронометрик кузатувлар олиб борилиб, эксплуатацион вакт бирлиги ичида кумилган анорзор майдони хдмда сарфланган ёнилги, смена ва эксплуатацион вактдан фойдаланиш коэффициентлари аникланди [14-20].

Синовларнинг натижалари жадвалда келтирилган. Улардан куриниб турибдики, х,ар иккала хдракат тезлигида х,ам анор тупларини кумадиган машинанинг тажриба нусхаси белгиланган технологик жараённи ишончли бажарди ва унинг жиддий камчиликлари кузатилмади хдмда сифат курсаткичлари дастлабки талабларга тули; мос келди (2-жадвал).

2-жадвал.

Ишлаб чикилган анор тупларини кумадиган машинанинг дала синовларининг

натижалари

№ Курсаткичларнинг номи Курсаткичларнинг киймати

Дастлабки талаблар буйича АТК (шартли)

1 Агрегатнинг хдракат тезлиги, км/соат 5-7 5,1 6,8

2 Ишлов бериш чукурлиги: Мур, см ±а, см 30-36 36,3 1,4 35,6 1,7

3 Анор тупларининг кумилиш даражаси, % > 98 98,3 99,2

4 Анор тупларининг шикастланиш даражаси, % < 1 0,7 0,9

5 Иш унуми, га/соат - асосий иш вактидаги - эксплуатацион вактдаги 2,0-3,2 1,4-2,2 2,0 1,2 2,8 1,4

6 Ёнилги сарфи, кг/га < 22,5 16,8 18,7

Xy^oca

YTKa3H.nraH CHHoB.napga um.naö HHK;u.nraH aHop Tyn.napuHH KyMaguraH MamHHaHHHr Ta:®puöa Hycxacu öe^ru^aHraH TexHo.noruK «apaeHHH arpoTexHHK Ta^aö^ap gapa^acuga umoHH^H Ba Ty^u^ öa^apgu.

A^ABHETtfAP

1. AögyHa3apoB Э.Э. AHop Tyn^apuHH KyMaguraH MamuHa um opraHHHHHr napaMeTp^apuHH acoonam: ^hc. ... TexHHKa ^aanapu öyHHHa $a.nca$a goKTopu (PhD). -ry^öa^op: ^XMHTH, 2021. - 160 ö.

2. HMoM^y^oB AögyHa3apoB Э. AHop TyonapuHH KyMaguraH MamuHa KopnyonapuHHHr KaMpam KeHrauru Ba um^oB öepum nyKyp^uruHH acoonam// AGRO ILM. - TomKeHT, 2020. -№3(66). - E. 70-72.

3. Qutbiddin I., AbdunazarovElbek K. S. BURYING MACHINE TO POMEGRANATE BUSHES // Journal of Critical Reviews. - 2020. - T. 7. - №.13. - P. 1377-1381.

4. Abdunazarov E. E. Prospects for the development of vegetable growing in UZBEKISTAN //Строительство и образование. - 2023. - Т. 1. - №. 3. - С. 164-167.

5. Abdunazarov E. E., Imomqulov Q. B. Small-scale mechanization in vegetable growing //Строительство и образование. - 2023. - Т. 1. - №. 3. - С. 155-160.

6. Abdunazarov E. E. Growing vegetables in household gardens and greenhouses //Строительство и образование. - 2023. - Т. 1. - №. 3. - С. 160-164.

7. Абдуназаров Э. Анор тупларини кумадиган машинанинг ишлаш шароитини урганиш натижалари// ^ишлок хужалиги илм-фанида ёшларнинг роли: Республика илмий-амалий конференцияси илмий маколалар туплами. - 2-жилд. - Тошкент: Инновация-зиё, 2020. - Б. 392-396.

8. Имомкулов ^.Б., Абдуназаров Э.Э. Анор тупларини кумадиган машина корпуслари орасидаги кундаланг масофани асослаш// Фаргона политехника институти илмий-техника журнали. - Фаргона, 2020. - №6. - Б. 206-208.

9. Абдуназаров Э., Ортиков Н. Такомиллаштирилган анор тупларини кумадиган машина // Инвестицияларни диверсификациялаш асосида саноат корхоналари самарадорлигини ошириш: Республика илмий-амалий конференцияси туплами. -Наманган, 2019. - Б. 284-287.

10. Abdunazarov E. А Анор тупларини кумадиган машина таянч текислигидан пастки осиш нукталаригача булган тик масофани асослаш //Uzbekistan Journal of Engineering and Technology. - 2021.

11. O'zDSt 3355:2018. «Тупрокка чукур ишлов бериш машиналари ва куроллари. Синовларнинг дастури ва усуллари». - Ташкент, 2018. -70 б.

12. O'zDSt 3236:2017. «Богдорчиликда тупрокка ишлов берувчи машина ва иш куроллари. Синов усуллари». - Ташкент, 2017. -78 б.

13. Вилоят кишлок хужалиги корхоналарида янги техникалар билан бажариладиган ишлар учун ишлаб чикариш ва ёнилги сарфи меъёрлари. - Наманган; 2003. -50 б.

14. Boqizhjonovich I. K., Elmurodovich A. E. THE RESULTS OF THE EXPERIMENTS CONDUCTED ON THE SELECTION OF THE TYPE OF WORKING BODY OF THE MACHINE FOR BURYING POMEGRANATE BUSHES //74.58 г (5У) Ж 91. - 2020. - С. 69.9.

15. Патент РУз FAP №01627. Машина для укрывки плодовых кустов/ Имомкулов К.Б, Абдуназаров Э.Э, Ортиков Н.Б, Тураев Н.С. // Расмий ахборотнома. - 2021. - №6.

16. Абдуназаров Э.Э. Анор тупларини кумишнинг механизациялаш муаммолари// Замонавий имл-фаннинг инновацион ривожланиши: Республика илмий-амалий конференцияси илмий маколалар туплами. - Андижон, 2019. - Б. 558-559.

17. Абдуназаров Э.Э. Анор тупларини кумадиган машина кумувчи иш органларининг тортишга каршилигини аниклаш// Замонавий тадкикотлар, инновациялар, техника ва технологияларнинг долзарб муаммолари ва ривожланиш тенденциялари: Республика микёсидаги илмий-техник анжумани материаллари туплами. - 2-том. - Жиззах, 2020. - Б. 108-111.

18. Имомкулов ^.Б., Абдуназаров Э.Э., Мамадалиева ГД., Ортиков Н.Б. Анор тупларини кумадиган машинанинг конструктив схемаси ва параметрларини назарий аниклаш буйича олиб борилган тадкикотларнинг натижалари// Механика ва технология илмий журнали. - Наманган, 2020. - №1 (1). - Б. 80-94.

19. Имомкулов ^.Б., ^учкоров С.К., Абдуназаров Э.Э. Анор тупларини кумадиган машина тажриба нусхасининг дала синовлари натижалари// Механика ва технология илмий журнали. - Наманган, 2021. - №1 (2). - Б. 61-66.

15. Abdunazarov E. E., Abdullayev K. K., Babaev N. O. Ensure the stability of the processing depth of machine for hiding pomegrana

16. https://scholar.google.com/citationsPview op=view citation&hl=ru&user=iYeGiTMAAA AJ&citation for view=iYeGiTMAAAAJ:7PzlFSSx8tAC

17. https://scholar.google.com/citationsPview op=view citation&hl=ru&user=iYeGiTMAAA AJ&citation for view=iYeGiTM AAAAJ:a0OBvERweLwC

18. https://scholar.google.com/citationsPview op=view citation&hl=ru&user=iYeGiTMAAA AJ&citation for view=iYeGiTM AAAAJ: 4TO pqqG69KYC

19. https://scholar.google.com/citationsPview op=view citation&hl=ru&user=iYeGiTMAAA AJ&citation for view=iYeGiTMAAAAJ:QIV2ME 5wuYC

20. https://scholar.google.com/citationsPview op=view citation&hl=ru&user=iYeGiTMAAA AJ&citation for view=iYeGiTMAAAAJ:mVmsd5A6BfQC

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

21. https://scholar.google.com/citationsPview op=view citation&hl=ru&user=iYeGiTMAAA AJ&citation for view=iYeGiTMAAAAJ:eQOLeE2rZwMC

22. https://scholar.google.com/citationsPview op=view citation&hl=ru&user=iYeGiTMAAA AJ&cstart=20&pagesize=80&citation for view=iYeGiTMAAAAJ:hqOjcs7Dif8C

23. https://scholar.google.com/citationsPview op=view citation&hl=ru&user=iYeGiTMAAA AJ&cstart=20&pagesize=80&citation for view=iYeGiTMAAAAJ:roLk4NBRz8UC

24. https://scholar.google.com/citationsPview op=view citation&hl=ru&user=iYeGiTMAAA AJ&cstart=20&pagesize=80&citation for view=iYeGiTMAAAAJ:LkGwnXOMwfcC

25. https://scholar.google.com/citationsPview op=view citation&hl=ru&user=iYeGiTMAAA AJ&cstart=20&pagesize=80&citation for view=iYeGiTMAAAAJ: FxGoFyzp5QC te bushes. -2022.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.