Научная статья на тему '汉语谚语的乌兹别克语译法探析 ANALYSIS OF THE UZBEK TRANSLATION OF CHINESE PROVERBS'

汉语谚语的乌兹别克语译法探析 ANALYSIS OF THE UZBEK TRANSLATION OF CHINESE PROVERBS Текст научной статьи по специальности «Языкознание и литературоведение»

CC BY
33
6
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
汉语;乌兹别克语;谚语;翻译;方法 Chinese language / Uzbek language / proverbs / translation / method / китайский язык узбекский язык / пословицы / перевод / метод

Аннотация научной статьи по языкознанию и литературоведению, автор научной работы — Ma, Xuemei 马雪梅

本文以人民出版社出版的《乌汉-汉乌熟语词条对照辑录》一书为例,探索了汉语谚语翻译为乌兹别克语的方法。按照汉语谚语翻译为乌兹别克语的语义特点,将其分为了四种,即直译法、套用法、意译法和直译加意译法。最后,指出了翻译中存在的一些问题 This article explores the method of translating Chinese proverbs into Uzbek by combining the book "Uzbek-Chinese-Chinese-Uzbek Idioms Comparison" which is published by People's Publishing House as examples. According to the semantic characteristics of Chinese proverbs translated into Uzbek, they are divided into four types, namely literal translation, formulaic translation, free translation and literal translation combined with free translation.Finally, the article points out some problems in translation.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

АНАЛИЗ УЗБЕКСКОГО ПЕРЕВОДА КИТАЙСКИХ ПОСЛОВИЦ

В данной статье исследуется метод перевода китайских пословиц на узбекский язык путем объединения в качестве примеров книги «Сравнение узбекско-китайско-китайско-узбекских идиом», которая издается Народным издательством. По смысловым характеристикам китайские пословицы, переведенные на узбекский язык, делятся на четыре типа, а именно дословный перевод, формульный перевод, вольный перевод и дословный перевод в сочетании со вольным переводом. Наконец, в статье указываются некоторые проблемы перевода.

Текст научной работы на тему «汉语谚语的乌兹别克语译法探析 ANALYSIS OF THE UZBEK TRANSLATION OF CHINESE PROVERBS»

'Uzbekistan-China: development of R VOLUME 2 | SPECIAL ISSUE 26

cultural, historical, scientific and Q ISSN 2181-1784

economic relations" SJIF 2022: 5.947 | ASI Factor = 1.7

d

https://doi.org/10.5281/zenodo.7335930

urnrn

mm^x^/m^mMmx^

maxuemei718@sina.cn

ww, BPM&g, Mmi^MmnMrni* mm, ^m^: urn-, j^mmm-. mm-, mm-,

ANALYSIS OF THE UZBEK TRANSLATION OF CHINESE PROVERBS

Ma Xuemei

Master of Arts, Associate Professor Xinjiang Agricultural University, Tashkent State University of Economics

Annotation: This article explores the method of translating Chinese proverbs into Uzbek by combining the book "Uzbek-Chinese-Chinese-Uzbek Idioms Comparison" which is published by People's Publishing House as examples. According to the semantic characteristics of Chinese proverbs translated into Uzbek, they are divided into four types, namely literal translation, formulaic translation, free translation and literal translation combined with free translation.Finally, the article points out some problems in translation.

Key words: Chinese language ; Uzbek language ; proverbs; translation; method

iS-

1=1

«AtfnAi/R«, AinMift^j^^Ä,

NAo Xi£t! "Maqol"

2,«^; +

(P1812)

quduq suvi daryo suviga qo'shilmas.

Yoshligida tirishmagan,qariganda qaqshab qolar. 3. Xft^X^X#o(P218) Mag'lubiyat— muvaffaqiyatning onasi.

(P217)

Tog' yo'lbarssiz qolsa,maymun o'zini shoh deb biladi.

5.

Oldinga yursa bo'ridan,ortga yursa yo'lbarsdan qo'rqmoq.

6. XXX^o (P221)

Suv bilan o't kelisholmas.

7. XXtX,#XÄXo(P221)

Suv qayiqni ko'tarishi ham,uni to'ntarishi ham mumkin.

8. ^Aâ#,XA^o(P202)

2 «^S-S^im^^MÎim» • ^^fflPii^i^ii^^gfi"

Ajdodlar daraxt eksa,avlodlar soyasida dam olishadi.

9.

Suv pastga qarab oqar,inson esa balandga qarab intilar.

10. £A^£&o(P205)

Birovga yalinganing o'zingga suyanganinga yetmas.

Yoshligida tirishmagan,qariganda qaqshab qolar.

12. ,Í$i^&o(P34) Do'st kulfatda bilinar.

13. CP180)

Yomonga yaqin yursang balosi yuqar,Qozonga yaqin yursang—qorasi.

14. (P7)

Arpa ekkan arpa olar,bug'doy ekkan bug' doy olar.

15.

Qing'ir ishning qiyig'i qirq yildan keyin ham chiqadi.

16.

Osmon uzoq,yer qattiq.

17. (P115) Yetti o'lchab,bir kes.

18. -K^E^T-^io (P20)

Bitta chirigan olma,bir ombor olmani chiritadi.

19. (P18) Birga jazo,mingga dars.

20. ^^^^o (P37)

Er so'zidan qaytmas,Sher—izidan.

21. (P215)

Oyning o'n beshi qorong'ubo'lsa,o'n beshi yurug'.

(P15)

Besh qo'l barobar emas. 23. №^o(P30)

Devorning ham qulog' bor.

24. (P243) Og'zi kuygan qatiqni ham puflab ichar.

25. ±^«T^o(P217) Baliq boshidan sasiydi.

26. AAil^,^AWNo(P215)

Bir kun ishlab ikki kun yallo qilmoq.

(3) , MT^

27.

Bo'ladigan bola boshidan malum.

28.

Dunyo ko'rmay,dunyo kishini bo'lmaysan. 29.

Eng baland minora ham pastdan boshlab quriladi.

30. (P222) Jasadi dalada qolmoq.

31. tni^.^ntto (P202) Ikki o't orasida qolmoq.

32. A^IM@,^A^4*o(P208) Inson yuzi uning o'zi emas.

33. A^ffl, (P210)

Taqdiri boshqalarning qo'lida bo'lib qolmoq. Boshqalarga yem bo'lmoq.

34.

Ochko'zning qorni to'ysa ham ko'zi to'mas.

35. A^l^io CP210)

Birovning ko'ngli birovga qorong'u.

36.

Odam o'limi oldidan rost gapiradi.

37.

Bir masalaga har kimning o'z qarasgu bor.

38. +

Har bir kasbning yuqori cho'qqisi bor.

39. M^/K£M^o(P190) Kichikina joy,lekin hamma qulayligi bor.

40.

Urushni tinchlikka aylantirmoq.

41. g^gi^gfo(P174)

Insonni tashini bilmoq oson,ichini bilmoq qiyin.

'Uzbekistan-China: development of R VOLUME 2 | SPECIAL ISSUE 26

cultural, historical, scientific and Q ISSN 2181-1784

economic relations" SJIF 2022: 5.947 | ASI Factor = 1.7

42. (203)

Sarkarda jasur bo'lsa,lashkari botir bo'lar.

43. XMXXXXXo (P203)

Har qancha pazanda ayol bo'lmasin,masalliqsiz taom tayyorlay olmaydi. o (P26)

Bugungi ishni ertiga qo'yma.

45.

Bu qulog'idan kirib,u qulog'idan chiqmoq.

46. AXXE^o(P208)

Odamni tashqi ko'rinishiga qarab baholab bo'lmaydi.

47.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

Uzoqni ko'zlamagan qayg'u-hasratga yaqin. (i^^P^^)

48. A^X,4^#o(P210)

Ko'pchilikning kuchi tog'ni ham joyidan siljitar.(i#^P^#)

49. (P15) Beshikdan to qabrgacha ilm izla.

50.

Bir ko'rgan—tanish,ikki ko'rgan—bilish.

51.

Yomonning yaxshi bo'lgani oltindan qimmat bo'lar.

52.Besh qo'l og'izga sig'mas.(P14)

53.Bir kun unday,bir kun bunday. (Pl7)

54.Er so'zidan qaytmas,Sher—izidan.(P37) 55.Ich(i)ni mushuk tatalamoq.(P52)

56. (Pl82)

i^X: Yigit— so'zidan, yo'lbars — izidan qaytmas.

3 1987:125.

56 + $ "^-t,««" tt--54 !#X

#,2018(01).

[2] i£t^t#,1999(03):42-44.

[3]

[4] 2016: 1-7.

[5] TWI. 2005.

2015(01):100-103.

[7] 2017.

[8] Ozodjon Ochilov. J^X—2011.

[9] M&A •

[10] 2013: 152-170.

[11] 2007 (05): 107-108.

[12] i£t^#S#,2000(03):41-46.

[13] 2002 (04): 36-39.

[14] 2013 (01): 1-2.

[15] + tH^h»«^, 1987: 125.

[16] 7 2018.

[17] 2004.

[18] «¿Ij^f. ^i£##,2000(03):65-68.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.