Научная статья на тему 'АНАЛИЗ МЕТОДОЛОГИЙ ОЦЕНКИ СОЦИАЛЬНО-ЭКОНОМИЧЕСКОГО ВОЗДЕЙСТВИЯ НАУЧНО-ИССЛЕДОВАТЕЛЬСКИХ ИНФРАСТРУКТУР И АРМЯНСКИЕ РЕАЛИИ'

АНАЛИЗ МЕТОДОЛОГИЙ ОЦЕНКИ СОЦИАЛЬНО-ЭКОНОМИЧЕСКОГО ВОЗДЕЙСТВИЯ НАУЧНО-ИССЛЕДОВАТЕЛЬСКИХ ИНФРАСТРУКТУР И АРМЯНСКИЕ РЕАЛИИ Текст научной статьи по специальности «Социальная и экономическая география»

CC BY
48
10
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
НАУЧНО-ИССЛЕДОВАТЕЛЬСКАЯ ИНФРАСТРУКТУРА (НИ) / ОЦЕНКА СОЦИАЛЬНО-ЭКОНОМИЧЕСКОГО ВОЗДЕЙСТВИЯ / МЕТОДОЛОГИЯ / RESEARCH INFRASTRUCTURES (RIS) / SOCIO-ECONOMIC IMPACT ASSESSMENT / METHODOLOGY

Аннотация научной статьи по социальной и экономической географии, автор научной работы — Ахвердян Давид, Егиян Мариам, Момджян Ани

За последнее десятилетие оценка социально-экономического воздействия стала неотъемлемой частью деятельности современных научно-исследовательских инфраструктур, проектов, программ и институтов. Она приобретает все большее значение с точки зрения эффективного использования, управления имеющихся ресурсов, а также в контексте достижения общественного блага и реализации социальных, экологических и других целей. В случае НИ оценка социально-экономического воздействия носит более чем комплексный характер и требует применения научных и профессиональных подходов для получения достоверных и объективных результатов. В статье по ряду критериев рассматриваются основные методологические подходы, используемые для оценки социально-экономического воздействия НИ. Обсуждается вопрос о приемлемости того или иного метода/подхода для объективной и надежной оценки деятельности НИ, и, в частности, ее социально-экономического воздействия. Анализируются и критикуются подходы, применяемые в Армении, подчеркивается необходимость разработки и применения универсальной методологии, соответствующей армянской действительности.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ANALYSIS OF METHODOLOGIES FOR THE SOCIO-ECONOMIC ASSESSMENT OF RESEARCH INFRASTRUCTURES AND THE ARMENIAN REALITY

Over the past decade, socio-economic impact assessment has become an integral part of the activities of modern research infrastructures, projects, programs and organizations. It is getting more significant in terms of effective usage, management of available resources, as well as in the context of achieving public welfare and realizing social, ecological, and other goals. In the case of RIs, the assessment of socio-economic impact is more than complex and requires the application of scientific and professional approaches to obtain reliable and objective results. The paper examines the main methodological approaches used for the socio-economic impact of RIs according to a number of criteria. It discusses whether a particular method is acceptable for objective and reliable evaluation of RIs' activities and specifically of their socio-economic impact. The approaches used in Armenia are also analyzed and criticized, emphasizing the need for the development and application of a universal methodology corresponding to the Armenian reality.

Текст научной работы на тему «АНАЛИЗ МЕТОДОЛОГИЙ ОЦЕНКИ СОЦИАЛЬНО-ЭКОНОМИЧЕСКОГО ВОЗДЕЙСТВИЯ НАУЧНО-ИССЛЕДОВАТЕЛЬСКИХ ИНФРАСТРУКТУР И АРМЯНСКИЕ РЕАЛИИ»

O-lWhía <Uhj4bPO-3UL

■C'ÍS'C «Uúpbpq» hbifiuiqnLpujliLub L/bbippnbfi ipbopbb, ipbipbuLuqfiipriLpjiub qnLjipnp, щрпфЬипр

iru.Phu.ir ьазиъ

« lybipLuL/LUb LlLUr2LUl[LUpi}Lub

LfLuniuiliupdujb uidplinbli huijgnpr}

ULh ипиезиъ

« щЬцш/^шЬ Liuinunluipihiib LuljLuri.búliLujli LlLUnUILlujpLÍLub LUiSpjinhjl LUULLlfipLubLp

qt>SUKbSU2nSUL,UL bL foUM un-fl bPh

UnShUL-SliSbUUiilRi UÖT-bSflhia-BUL q-LU<USirUL Lrbra-m-UPULnhra-BflhLLbPh 4ЬР1_ПК?ПЬГЭ-8ПЬЪ <USUUSULSUL ЬРЦЧиЪПИабПКЬ

Ubp2¡ib ipLuubLuiJjLuLinLiJ ung¡iLU[-LpbLpbuLuL]Lub ujqribgnLiajujb qbuihujLpnLiIp ршр-âb[ £" duiiIujbbuLiujLilig qliipLuhbLpLuqnipLuL¡Lub bbpLuLiLunnLgLiujójDbbpli, buitvujqóbpli, ópuiqpbp/i ni LjuiqúujLibpLLinL[djnLbbbpti qnpónLbbnLiajuib uibpuiduib úuiup: ¿CbLpqhbipb Lu¡b L¡ujpbnpnLpjnLb £" ULpuibriLií ишЬиЛиЬшфш^ nbunLpubbp¡i шргутЬшф1р oqipui-qnpóiluib, LjLunuiLlLupilLub b qpLU uiprynLbpnuI huibpuijlib puip/ip/i, ипд/1Ш[ш1^шЬ m рЬши/шЬщшЬш^шЬ bu/uiLpuiLibbpli ¡ípuiqnpóúuib huiiIuiifibfiuLpnuJ:

9-tiipujhbipujqnLpLuLiLub bb[aLuL]Lunni.gL[iuópbbpli (9-b) uiuipLuqujjnLiI ung¡iLU[-LpbLpb-ULuifLub uiqribgnLpjLub qbLuhuiLpnLiIb шпшф[ puib ршрг} f b L[uipLuhb[fi m opjbLfipjiLl

LupryriLbf) uipLutiLLi[nL hiuiliup щшНшЬрпи! f q¡iLpiuLjUjb ru iSujubujqliipujLjUjb iSnipbgriLiS-bbpji LifipuinnLiI:

UriLjb hnr¡.L[LuónLiI pbbuipiiLlnLiI bb 9-b ungtiui[-LpbLpbuLuLiLub Luqr¡.bgnLi3jLub qbui-híuipiÍLub h/iiIbLuLiujb ¡¡Ьрпцш^шЬ 11трЬдгт1ЬЬрр/2Р2шЬш1^ЬЬрр' pu Lp ilfi 2ШРР $шфш-bfobbpfi: 9-tiLuhLuipL¡nnI к, pb прдшЬп^ í" ш/и í/u/if ujjb dbpnqp/iImpbgnuJb pbqrtLbb¡fi 9-b qnpóriLbbnLiajLub U hujLpLiLuu]bu ипд[1Ш[-1рЬ1рЬиш^шЬ Luqr¡.bgnLiajLub шЬш^шп ni huiiluiuipli qbuihuiLpilLub huiÚLup: -ßbbnLiajuib bb шпЬ^пи! buib CC-mú ^¡пршпфц iln-ipbgmúbbpp' pbqqób[ni¡ hu/jLuuipLubjuib fipiuljiubriLiajLubp Ишйшщш^ши/ишЬп^ úbL¡ ^шиЬш^шЬ iIbianr}LupLubnLiajLub J?t¿/í/<Jt¿/b m LifipLunilLub LubhpLudb2LpriLi3jnLbp:

<fiiftjuipuinbp. qfupiuhbLpiuqnLpLuLiLub ЬЬрш^шптд^шдр (9-b), ungfiuj[-ipbipbuLU-Lftub uiqqbgnLiajiub qbiuhiuipnul, úbpnqiupuibnLiBjnLb

JEL: B41, I20, 030

bbpiuônipjmb. Lbpl|iujni.du, q|iiniul|iuli, iujhii|bu t[ l||ipiuniul|iuli

2П2шЬш1|ЬЬрп^ ш1|1л|и[ ршЬшфб t ôiuL[iu|L|ni.d Я-b ипд|пш[-1л1лпЬиш1|шЬ iuqr|.hgnL|3jiutj qliiuhiuindiuli hruuiuiJ'ini.iajiuli, ор^и-ффи^шЬ, h|idtjiuL|npL|iu-ônL|3jiutj Ii 2шш iuj[ futir|.|iptjbp|i i|t¡piupt¡pjiuL: П-^шрп^гнЬр q|iinni.|3jiuli ril hbiniuqninnL|ajniMjbp|i U qpiulig шр^гнЬш^Ьтп^шЬ ^шфЬ^п^пЛЬ f 1|iull|l|iuô lujr). iuqr}bgru|3jiutj r^pulmpdiuli bpl|iupiuinlmi.|3jiutj, iutjnpn2nL|ajiuli Li n|iul||i piuL|iul|iuli|iti piupöp йш1|шрг|.ш1||1 hbui: 4-dx|iup t q.tiiuhiuint¡L, [ah пр-piulinil bli iupr|.iupiugi|iuô qfiinrufajiuli U hhiniuqninnL|3jnLtilihp|i n|npinnuj l|iu-iniupL[iuô libpqpnLJbbpp, ш1лпЬиш1|ш1|, ung|iiu|iul|iuli, l|p|aiul|iuli, pbiu-u|iuhu|iuliiul|iutj U шд oqrnuilibp bb uiniutirud Jluрr).|nL|/hшишршL|пLfajпLÏJtjbpti uijq n[npui|i qnpönLtibnL|ajnLli|ig: bi{ рш1ф np Я-b qbpiul^h1'1 йшир ф^ЬшЬиш-i|npi|nnJ t и|Ьи1ш1|ш1| iî|i2nglibp|ig, rnju^tipti' hiupl|iuinnLlihp|ig, iujq l|iunnLjg-libpQ hiutipiuj|iti piup|i£|i uinhrjöiiiuti qnpörmJ |iphtig rulihguiö libpqpiJmLi i|h-piuphpjuiL a|buiß t Иш24Ь1Лги [Jilibli huiuiupiul|nL[ajiuli lun^U: liju hiuiíiuinhpu-innuj, l|iupLnpL|nuj bli lujti úh[anqmpubnL|3jrutilit¡pQ, npntig oqlmLpjiuiip qtiiu-Иштфпи! t Я-b ипд|пш[-1л1|1лЬиш1|ш1| iuqr|.hgnL[ajnLli[], £>iutiq|i qpulig|ig t l|iufu-i[iuó ии[|Ш[ Я-b qnpôni.tjhni.|3jiuli opjbl|m|iL[ гфинир^тЛЬ ru qpiu lil|iuindiudp npn2LuL||i i|hpiupbpdnLtjf)|i 01шл|пргш1р 2UJhwqpq|'in 2П2шЬш1|ЬЬр|л L|nqJ|ig: Пилгф, bt¡pl|iujni.du npr^rud pliqrulinq тшррЬр LjmnnLjgtibp|n L|nqil|ig шрсИхпр-i[rnJ U t Я-b ипд|пш[-1л1лпЬиш1|ш1| шqqЬgnLtз■JшlJ qbmhminJmlj

d|iiuuliiul|iutj JbtэnqшpшlJnLtз■Jшll J2шL|nLJQ, Ьш21||л шпЬЬ[ги[, np ори рш-gmL|mjnLJ t bJmb Jbtan^pmbnLta-jmlj пшJpllqhшllnLp L|mJ J|i2Luqqiujlinphtj Qlir|.nLLibL|i ипшррЬрш1|р:

Я-рш^шЬш^шЬ ш1|Ьшр1|: Я-b ипд|1Ш[-1л1илЬиш1|ш1| mqqbgnL|ajmli qlim-humiímliQ tii|jipi|ujö LÍuulimq|nnuL|mLi qpwl|mlinLfajnLLiQ r|.bQUu иш1|ш1| t b quiliilnnJ t й2ш1|йш1|, qiupqiugiíiuli ш1|1л|и[ фп^тй: Uu a|mjiîailimi|npL[mô t ипд|1Ш[-1л1илЬиш1|ш1| mqr|.bgnLfajmLi qmqmi|iup|i linp [|п1|Ь[П1|: U"mulimq|iLnu-1|шЬ qpul|ulmL|ajnLliQ h|nLÎtiujL|шЪnllî nLuriLiíliiuu|ipnLií t q|iinnL|3jUJti, hbuiuqn-LnnLf3jnLÏJtjh¡pli Ьпршршрп^пЛЬЬр^ rur]rini.|ajiudp 1|штшр1[п^ а|Ь1пш1|ш1| llbpr}pnLJbbp|l LUpГуПlIjLUl[bLT1ПL[3JПLbQ^ h|nJp рЬг}ГиЬЬ[П1| r}LUULUl|LUll mlimbULU-q|iinLul|Lulj mbunLfajnLtitibpQ, Jnqb[libplj nl Jb|anr).ljbpp: 1j2l|iuô ba|LumLuL||ili ôiuriLujnq Jb|anqiuL|Lulj, JujuljLuq|iLnLuL|Luli luniuligpiujlitj JnmbgruJlibpQ h|nJti-l[pilj bb inujppbp mljlnbuluq|ilnlul|luli LnbunLfajnLtitibp|n, Jb|anqlibp|i ru Jnqb[-

libp|i i[pw, npntija, unLjb hbiniuqninnL|3jiutj liu|iuiniul|libp|ig b|tib|nL[, [udpiui|np-i|b[ bli hbrnlijaiL L|bpii|.

Luqq.bgnLi9jLub puiqifiiipLifctibpli iSnLpbgmiS (h|idlii|nLd t U. Lbnl/cpU/i ôiufuu-[anr|wpl|nLd LÎnr|_bLh i[piu, npQ pjxinnî t |iti£u|bu nmLpaiujaili Qtir(_-hiulirup hw4wuwpwl|2nnL[ajwli hwjbgwl|iupq|ig, iujliii|bu t[ inliinbunL-pjiuti pbjtiujLuti LÎnLnbgnnJtibp|ng),

uipipuiqpuil^iuti fyriLtiljgfiLujIi iftiiu hfidtiLliuô dnipbgriLd (h|idtiL|nLd t tinp-r|_ujulul|luLi lu6|i inbunLpjiuli hfidtiwhiujp ft. Uri[nnLfi' w p unwrap n qui l|iu-lirufajiuti piuqdiul||i qnpônli|i, wjli l;1 iuqpbqiugL|wô wpryrulipli grugiu-li|i2h. huli 1980-aiL|Luliljbph L|bubphg' U. <Pbj^uf) m Q. O-p/i^buli2' q|> mb|jif5h wpiniuqpiul|wlj $rutjL]g|iwj|i qiuqiuijiwp|i i[pw), 3. ÔLu/vu-oqnLLp i[bp[nLÔnLfdjLutj iSnLpbgnLiS (h|idlii|nLd t $piuliu|iiug|i mbmbuLuq.bLn, |itid'btjbp-dbfiJiutj|'iL] cf. ftjnLUjjnLlili lurnug jdw2w& inbinb-uiul|iuli d|i2ngwnni.dlibp|i LuprynLliLuilbmnLta-jLulj qliwhiuindiulj dninbg-diub i[piu, |iuL| 2016-|ili lujIj [piud2wl|bL U 9-b ung|mJL-LnliLnbuLuL|Luli iuqr|.bgnL|3jwti qliiuhwindwli hwdiup libpl|ujjujgpb[ bli |iinw|wg|i intiinbuiuqbinlibp If. 3)[npfinti L Ufipipnpfiti3),

piuqdiu^fi dbpnqbbpfi L piuqduifafiLl duiutiiul^fi grugLubfotibpfi L(puj hfidtuliuô dnipbgriLd (qpbpb qrupl| t mbuLuL|LuLi h|id£|ig, ifinfuiupbliQ L||ipLurinnJ t gnLgixiti|n2bbp, ^luijiujli^Libp ru ^aii|inpn2|i^bp, npntip iÎ2Lul|bL bli dwubwqbm-hbq|itiwl|tibpQ4, |iti£u|bu liaili d|i2wqqwj|ili L|luqJujLjbpll|nLfajnLtibbpq Ll qpiulig uinnpiupiuduiljni.dlibpp), LpburiLpjuiti i[pLU hfiiSt/LlLuô dmpbgmd (0Laui|npi|bL t ijinLjinfiinLpjnLli-libp|i LnbunL|ajLuli LniupaipljnLjta JbL|tiLupLutinL|3jnLljljbp|n, dnmbgni.dljbp|i h|idiuli i|piu5),

ribuigbpfi nLunLiitiLuu/ipriLpiLub dmpbgmd (h|idliwl|iulinLd u|iuinL|jipbL bli 9-b L)lu J qpiulij) ^>|ntiLuljuLUL[npnr|/tibpr|.pnr[Libpp U Lj|nplurinllî bb |ilij-Li|bu inburufajiudp hfidtiwi[npi|ujô, iujliu|bu t[ |ipwL|Ji6wl|wj|iti dninb-grudlibp nl piuqdiul||i grugujli^Libp, ^iui|inpn2|i^tibp6):

<binuiqninni.pjuiti iIb|»nr].uipuitinL|»jnLti: <binwqninnL|3jiuti h|idtiiul|wti dbpnr). t hailir|.|iuLugb[ qpail|LuLinLfajujli Li i|iiuuinw[arL[abp|i L[bp[nl&nljbjnlLiq: li|i-

1 Sb'u Solow R.M., A contribution to the theory of economic growth. The quarterly journal of economics, 70(1), 1956, tg 65-94, Solow R.M., Technical change and the aggregate production function. The review of Economics and Statistics, 1957, tg 312-320:

2 Sb'u Pakes A., Griliches Z., Patents and R&D at the firm level: a first look. In R&D, patents, and productivity, 1984, tg 55-72, Chicago: University of Chicago Press:

3 Sb'u, Florio M., Sirtori E., Social benefits and costs of large scale research infrastructures. Technological Forecasting and Social Change, 112, 2016, tg 65-78:

4 Sb'u EC-European Commission, EvaRIO - Evaluation of Research Infrastructures in Open Innovation and Research Systems. Synthesis of results, Final Report December 2013, Brussels. https://cordis.europa.eu/result/rcn/157434_en.html, OECD (March 2019, №65), Reference Framework for Assessing the Scientific and Socio-economic Impact of Research infrastructures, OECD Science, Technology and Industry Policy Paper (STI Policy Paper):

5 Sb'u Stern E., Stame N., Mayne J., Forss K., Davies R., Befani B., Broadening the range of designs and methods for impact evaluations. Report of a study commissioned by the Department for International Development (DFID). Working Paper 38 L iuj[U, 2012:

6 Sb'u Âberg S., Bengtson A., Does CERN procurement result in innovation? Innovation: The

European Journal of Social Science Research, 2015, 28(3), tg 360-383:

158 PUTjPbP cnsc 2020.3

pwru|tiL t hwiIbiIiuinLul|iuti Li j)tiliiur|.iuLnLul|Luli i|bp|nLdnL|3jwli iibpnr|.Q, npp pnLj[ t iniu|]iu 9-b ung|mj[-LnLiLnbuujl|UjLi lu qq.bg nLpjiuti qtiwhiuLnLiwli hiuiiwp ijbp hLutib[ luju L|luiI lujIi iibpnq.|-i/ilninbgiliuti QliqhiulinLp hiuilLuii|LuinLuufLiLulib-L|^nLfЭJnLLlQ, gnLjg Lniu|nL(, fab iIiuutiiuL|npiuLL|bu np wnwL|b|nl|3jnLlitibp|i b. pb-pnLfajnLlilibp|i ll|lum6lurini| t lujIi hiuillupl|nLiI Qtir|.nLtib[h 1|lulI n^:

bij LujuLi|bu, «<np|iqnli-2020» 6piuqp|i RI-PATHS7 liiufLiLuq&|i hbinwqn-uiluL|luIi ("uruiipQ, npp linLjliLL|bu qpLuqi|nnJ t 9-b ung|iuJL-LnliLnbuiuL|Luti Luqqb-gnlpjluti qliiuhiumilluIi ii|iiuutiwl|wli iIbpnq.LupwtiiuL|Luli 2p2UJbwl||i i^wLi-dwiip, wniutiStiiugpbL t 6 h|iiitilul|iuti £LuiJiLuli|i2tibp, npntip u|binp t h|iilp hiuti-iqlnulutiluti luju L|luJ lujIj Jbpnq.iupLulinL|ajnLtjp 9-b ung|iiu|-intjinbuLul|iuli wqq.b-griLfajLulj qliiuhiuindLuli bll|iuLniul|nil oqinwqnp&b|nL hwdiup: lljq. ^lul|iluIi|i2-tibpti bb1

hnLULUlpnLpjnLb[l (dbpnq.WpiutjnL|3jlutj npiuL|p/Lnbuiul|lutj h|niJljLUL[npL[LU-6nLpjnLbp, L[bpLUpLTlLUr|.pb[|iriLf3jnLtip),

LluiLlbpLul]LubnL[3jnLb[i (^LULfibL dbpnq.LupwlinL|ajiutj l|iupnqnL|ajnLliQ Ll huj2i|lupl|bL 9-b-fi hbui 1|lull|l|lu& pn[np ungfiwL-intiLnbuLul|Luli Luqqbgm-pjrutilibpQ),

62q[UfinLpjnLti[i (lu qq.bg nLfajmliQ ptinLpiuqpb|nl U ^lULfibinL opjbl|in[ii|nL-pjnLbQ),

dLufvu/duidLubuiLi hinpujpbpLuLignLpjnLbp (u|Luhwli2i|nq tijnLpwl|Luli, ^)|iIiluLiuluL|luLi u luj[ il|i2ngljbp|i 6lul|iulQ)>

b2LutiLuL)LuipriLi9jnLti[i/LjLupLLnpnLi9jnLti[i iJLuqiiigLul]LutinL[3jnLti ¿J2Lul]nqbb-pfi b ^¡ibLubuLutlnpnqbbpli huiiiuip (Lupryrfp JnLnbgmJp hiudiuii|LU-LnLuujuLutinLJ t j)iuqLUf)LuL|LulinL|3jnLtj J2Lul|nqljbp|i Ll ^>|iliLuljuLUL[npnq-libp|i L|nqd|ig ii|Luhiutj2L|nrL inbqbL|LuinL|nL|3jLuliQ Ll npf5Lulin*L[), b2LUbLuLjLUlfinLI9jnLbp/l]LUpbnpnLI9jnLbp 9-b l]LunujLlLLipfcbbpli huitSiup (nppLubn"l[ t Jbfanr).q till|luulnnlJ libpplitj L|luhlul[lup^luL|luIj qnp&pli-piugtibp|i i|bpiLipbpjLUL LnbqbL|nLpjiuti 6bnj) pbpiiwlili nL opjbL|in|iL( qtiLuhiuiniliutiQ)8:

L2i|lu& 6 ^uJi|iLuLi|i2Libp|iLi hujpL| blip hwiliupnuj LUL[b[Ujglib[ 7-pq.Q1 £/?uv-buj^LU[[inLpjnibp/^LupUnpnipjnLbp qnpduipuip huiduijbpfi huiiluip, j3iuti|i np i|bp2|itju 9-b L|Lupbnp 2LuhujL||ig/oqLni|nq t: 9-np&wpiuplibp|i hwdiup Li2uiLuiL|bu L|lupunpl[iill! t 9-b q|iLnuJLupLnLuqpLuL|Luli, Lnbfutin|nq|niuL|Luli, tinpLupiupLuL|Lulj libprudfi opjbl|Ln|iL[ qliiuhwinnLdp nL LntjinbuLul|Luli qnp&nLtibnLpjiutj lupqjnLliiu-ijbmnLpjnLljp (inbfLilm|nq|iiuL|Luli linpiu JnL&nL|ajnlLitibp|n, piupb|iuL|nLLitjbp|i liu|iu-U1LUl|nL[ llbpr|.pnLJllbp|l, q|lLnLUhbLnLUqnLnLUl|LUlj LL|LULni|bpllbp|l |ipLUl|LUllLUgnLj):

*-LbpLrH6ni|3jni.ti: bi( LujuLqbu, «<np|iqnli-2020» dpwqp|i RI-PATHS Iilu-fuLuq6|i 2n2UJ^JLUMnLL^ t-mpu bb pbpi|b[ lujIi h|n JIjluL|luIj dbpnq.Lul|iutj JnuibgrnJ-libpp, npnlip opu l||ipLuriL[bL Ll/L|luJ L||ipLunL|nLd bli 9-b ung|iiu|-intjLnbuLU-LjLutj iuqq.bgnL|3jiutj qliiuhLuindwli liLL|LuinLul|nL[: 9-piulip blf iuqq.bgnLpjLutj pLuqJujpL||ijlibp|i JnuibgrnJ, luplnlur}pujl|LUll $nltil|g|lluj|l L[pLU h|nJtil[lu6 Jnuibgnul,

8 Sb'u Giffoni F., Schubert T., Kroll H., Zenfer A., Griniece E., Gulyas O., Angelis J., Reid A. Vignetti S., 2018, RIPATHS project Deliverable 3.2, State of play - Literature review, p. 3 https://ri-paths.eu/wp-content/uploads/2018/08/T3.2_Literature-review-1.pdf:

3. 6iufuu-oq.nLin L[bp[nL6nL|3-jLulj dninbgrud (CBA),

piuqdiul||i dbpnqlibp|i Ll pLuqdLup|ii[ JluuIjluI||i grugiulj|i2libp|i i[piu hJIji[iub JninbgrnJ, 5. inburupjiuli i[piu h|iillii|iud Lininbgruiilibp,

qba|pbp|i nlunLiltilu u |i p n Lpj lu li ilnLnbgruii (case study): 9-b ung|mj[-LnliLnbuLuL|Ujli LuqqbgnL|ajnLliQ hiuLiwL|nqiIiuli|i Ll opjbl|Ln|ii| qliLuhLuuibLnL |ipblig l|iupnqnL|3jruliQ L)|npujnb[h 6iulnu^b|nl hwiiLup luju pn[np dnLnbgnLiJlibpQ LL|binp t i|bp[nLdnLfajLuli blipwpL|i|bir Quui i|bpnli2jLU[ jnp ^lu-i|iLuli|i2libp|i:

ULqqbgnLpjuiti puiqtfuiplifctibpfi ifninbgnuf

Uju LinuibgnLilQ uibuluL|luIinpbli h|iillii|iud t UbnlnnU-fi &iufuu-pnqiupL|nLiI dnqb[|i ijpiu9, oqLnLuqnp6i|nLiI t inlnnbuiuL|Luli npUt 6jnLrjn, qnp&rulibnLpjiuli inbuwl||i (ruqqiuL||i LnliLnbuLuL|Luli LuqqbgnLpjnLli) L|iuil nq$) inliLnburupjLuli l[puu (LulinLqqLul||i uiliLnbuLul|Luli wqqbgnLpjnLb/hbmlLLuliplibp) L|Luinwpiud libp-qpiiwli wqqbgrupjnLliQ £iui|ib|nL hwdiup: U"bpnq|n 2P2Luliail|nLiI LuqqbgrupjriLliQ r|.pulLnpi[nlJ t wqpbqiugi|LU& dwl|pninljinbuLul|iulj gnLgwli|i2ljbp|i J^ngnij (opl"^!!!^ Cbll, <ULIJL, qpwqi|LU&nL|ajnLlj): r^qquiLj/i LnliLnbuLul|Lulj iuqr|.bgnL|ajnL-lip iupiniuqpnqlibp|i L|nqd|ig libpqpdiuli wpSwqiuljpli t, npp l|Lupnq t qpulinp-i|b[ bnp LU2fuLuinLuinbqbp|i uinbq&dwdp Ll inlnnbunLpjiulj uil|jlu[ 6jnLqmJ iqpixi-lmi[ ii|iujdLuliiui|npi|iu& luqp-tsgnLfajnLlibbpLuniugiugdwlip: UtinLqqLuljli wqqb-gnLfajrubb wniugiuljnLd t diuiniul|Lupiupljbp|i qnp&rulibnL|ajiuli i|inL|infunLpjLuli hbinLnulipnil Ll qpulLnpilnuj iu6nq iupd~b£Luj|ili 2rLiauJjh bpL)ujjtipnl[: <bipbiuti-pujjfih LuqqbgnLfajmliQ qpuLLnpi|nuj t inliiuj|"ili inliLnburupjnLlilibpli bL|LuiJLn|i lu6|i lupqjrulipnLij lipLulig L|nqiJ|ig iui|b|ji 2win wii|piuli£>libp|i Ll &iunwjnLpjnLli-libpfi ull|luqiJluiIp, nLuin|i luju inbuwL||i luqqbgnl|3jnlIiq qrupu t qw|]"iu lujIi p|i-plu[xiluj[ill n|npinlibp|i uujhiJLulilibp|ig, npuibq |i uL|qpujlib l|winiupi|bL th^ l"bp-qpnuJlibpQ:

9-b ung|iiuL-inliinbuiul|Luli iuqr|.bgnL|ajiuli qliLuhujinJujlj hLudiup luju dninb-grudp uL|ub[ t L|hpwni|bL 2000-wL|iuljlibp|n uL|qp|ig: Ujchl ijinpSbbp hLuuLiLuliuJL, pb |ilijii|bu Ll |iljy)iuljnil t uil|jlul dbpnqp piui|LupiupnLd i|bpnli2JLU[ jnp jiuijiiu-li|i2libp|ili:

<CnLULUlfiriLpjnLtl. hnLUlU|jl t, J)iulj|l np"

h|idlji|iu& t q.|nlrilul)ujtjnpti'tj uujhJluIil[lu6 Ll plir|.nLlji|lu& LnbumpjLuli ijpuj,

npu|bu qnp6|ip oqLnLuqnp6i|nLiI bli dnLunp|n Ll b[p|i (input/output) LuqjnL-uujL|libp Ll i|iiuuLniug|i LnL|jLU[libp|i ijpuj h|iiJlii|Lu6 inbqbL|iuLni|iuL|iuli Spiuqpbp, npnlip JujLn^b[|n bli Ll umLuliq.Lupinwgi|LU&, LupqjnLlipnuJ uiplulIluqpL[nuJ t hiuiIbijLULnb|]i Ll l|bpLupLnLuqpL|nq bqpw-L|LugiupjnLli, npp L||ipLunbL|i t inaippbp ui|ill||i 9-b-|i huJilLup: UujLlbpLuljLubnLpjnLb. uujhJluIilul(iluL| t, pLuli|i np Jbpnqp L|bljinpnliLuljnLiI t uluL|lul[lup|il[ LuqpbqLugi[Lu6 gnLgLub|n2bbpi^Plu' hLU2L[h ^Lunlib[nL[, op|iljLul|, LupinLup|ili LuqqbgnLpjLuli qnpdnliljbpp, nj qpiudwl|iuli, J2LuL|nLpLuj|ilj Ll Lui[b[h [lujIi hujuiupLul|Lul|iulj LuqqbgnLpjnLljljbpp:

9 Sb'u Leontief W., Input-Output Economics. New York: Oxford University Press, Leontief W. (Ed.) 1986. Input-output economics. Oxford, UK: Oxford University Press:

Û2q/iLpnL/djnLti. q.liwhiuini|nLii t npiqbu iupr|.jnLbiui|bin, £iub|i np gmjg t iniu|jiu, fab npftiuli qnuiiup t uil[juj[ ôpiuq.|ipQ uinbr[ônuj LnllLnbunLfajLull hiu-doip' ii|iiud~iuiiiubiul| piugiuinpb|ni(, pb |ib£ii|bu t uiniugi|nlii b ^iui|ii|nlii iujq qmiiiupQ: Uwl|iujli hiu2i|ji ¿bti iunbi|nLii ii|i 2UJPP q.npônlilibp, |ili^a||iu|ip bli iÎLUu2uiLup|ig inbinbuiiiub inbunLpjnLb[i, £oqiniuqnpôi|iuô L|ixipnr[nLfajnLljljbpQ, mbfulinLnq.|iLuL|Lub ijinijinfunLpjnLblibpQ: huL| piuqJiupL||ijbbp|i qiuqiu-

ijiiupQ fuLupaiprnJ t inbr]bl|iuini|iul|iub 62qpinnL|ajnLb|V u|iujdiubiui|npi|iuô inb-qbl|iuini|iul|iub air\pjnLplibp|i u lu l| lu i|n Lpj lu dp, l|pl|liiul||i hiu2L|iupl|bbpnil b uijfb: pLuqJaipl||i^libpQ gmjg bb iniuiJiu d|i2hbiugi|iuô LuqqbgnLpjnLliQ b piui[iu-l|iubiujiui|i 62qp|iLn jbb ini|jiui LuqqbgnLpjLulip hiubqbgbnq qnpônbbbpb iu-niubÔbiugbb|nL iunnLdni[:

tJiufvu/duidiubuiLi hiupuipbpuiLignL[djnLb. l|iufLii|iuô qb lu h lu in il lu b funpm-pimblig1 ilbpnr|.|i l||ipiunnLiÎQ l|iupnq t ôiufLiuiuiniup b duiiiiubiul|iuiniup ifitibi;

b2uibujLiuJipnLpjnLbi]/LiLupbnpnLpjnLbi] puiqiupiuLiLubnLpjnLb iÎ2UJLlnrltJbptl b tyfibuibuuJLlnpnqbbpfi hiudiup. piupâp t, £iub|i np inpiuiiiur|_pnLii t tfwljpn-intiinbuiul|iuli gnLgiubf^bbp, npnbp £iur|iu{2iul|iubnLpjnLb LÎ2Lul|nqlibpLi oqiniu-qnpônui bli wqqwj|ib/iniupiuôiu2p2wbiuj|"ib iuqr|.bgnLpjiub qbiuhiuinnLiïbbp|i hiudiup:

b2LubuiiiLU[linLpjnLbp/LiLupbnpnLi3jnLbp 9-b LjLUnLUi[iiipll^bbpfl hiuJujp. giuôp t, j)iub|i np iulihpiud"b2in inbqbl|nL|ajnLb uipiuJair^pnul 9-b bbpp|ib qnpôpb-piugbbp|i ijbpLupbpjLUL:

b2LUbLUilLU[linLpjnLbp/LlLUpbnpnLI3jnLbp qnpÔLUpLUp himlLUjbpIl huiilmp. giuôp t, j)iub|i np qnpôiupiupbbpp, npiqbu LjLutinti, hbiniuj)pf)pi|iuô bb d|il|pn-inbinbuiul|iub gnLgiub|i2bbpni(, npnbgfig bli, op|ibiul|, lni|jlu[ inbfubnLnq|iiuj|i llbpr|.piiiutl bl|LULÎLnLUpbpnLpjnLllQ, Ll n p lu p lu p lu L| lutl llbpmdQ, 2nLl|LUJLuL|LuLl luniu-l|b[nLpjnLllLlbpQ b luj[li:

Ulpinuii>puil|uiti ^>nLtil|g[iuijfi i[pui h[iiîtii|ui6 lîninbgniiî

LLju JnLnbgmJQ h|nJbl[lu& t inbinbuiul|iub iu6|i inbumpjiub i[piu b bu|iu-iniul| mb|i Li|Lupqb[nL, pb np qnpônbbbpp b nppiubni[ bb bLL|LuumnLJ inbinb-ULul|Lub iu6|ib: Guin inbunLpjiub hJblur|.|np R-. Un^nLli'0' iuqpbqiugi|iuô inbinb-uLul|Lub gmgujb^bbpQ (opInbLuli' <LU-b) b qpiubg lu6q $|iq|il|iul|iub L|lull||i-U1LU[|l b LU2fLILULnnLd"|l i}>nLbl|g|llub bb duilïiubiul||l QbpLUgpnLLÎ1

[y=Af(K, L)],

A-b' puiqiÎLup^LujIib qnpôuiljligp, npp ^luijinLd t i|inL|infLinLpjnLbbbp|i L|pl-ltiluL|luj|nb LuqqbgnLpjnLbp d"LU diubiul||i pbpiugpnLd: <biniuqiu LU2fLiujLnLubpbbpp, npnbj) hiubqbgp|ib bbpô|ib (tbr|.nqbb) iu6|i uibunLpjLub qiupqiugdiubp, gmjg ini|bg|ib, np ba|LULnLul|Luj|ib/p|ipLufiJLUj|ib hb-miuqniniul|iub/qiupqiugiiiub (R&D) iî|i2ngLunnLLÎbbpQ l|Lupnqbb Lua|Luhni|b[ bp-l|LupuJLnb uibuibuLuL|Lub lu6: il lu ui [i, hbiniuqninnLpjnLbbbp|i b qLupqujgLÎLub LnbuibuLuL|Lub Lupdb^Q qbiuhiuinb|nl hujiÎLup LupuiLuqpLuL|Lub ^mbL|g|iLuj|i lîn-inbgiiiub LnpLULÎLUpLubnLpjLub LÎb2 LUQLUbâbLUgL|bg|lb 3 l|iupbnp UILUppbp1

10 Sb'u Solow R M., A contribution to the theory of economic growth. The quarterly journal of economics, 70(1), 1956, t2 65-94:

iu p qj n lIj jd (lili-li, CbLL-tj diul|pndiul|iupr|.iul|nLd b l|iuqdiul|bpii|nl|ajiuli bl|iu JinLupbpriLfBjnLtip, 2P2LUtiiunnL|3jnLtip, 2UJhnLjtap, u|iuinbtjinlibpp d|il|pndiul|iupr|.iul|ni.d), npp uni|npiupiup ul|LuyLup t, libpqpnLd, npp piuqdiuplinLjfa t b l|iupnq t [h^^L h^^tm WL|wliqwL|iuli (l|iuu||iinwL Li iu2fuiuinnLd), iujliii|bu t[ linpiupiupnL[ajnLtitibp|i hbin umti^i|nq (hbiniuqninnL|ajnLLilibp b qiupqiugnnJ), inliinbuiuL|iuli opbtij), puin np|V libpqpmdQ i|bpiudi|nLd t iupqjnLlip|i: bi| iujuii|bu, iupiniuqpiuL|iuli $nLtil|g|iwj|i diupbdwin|iL|iuL|wli inbupp hb-inbjiu[li If

7 =f e),

npinbq y-p Lupq.jni.bgti t, Xrp bbpq.pnLiSbbpfi LlbljLpnpp, x2-p' bnpLupmpnLpjnLb-bbpfib Lunb^L[nq bbpqpnLiIbbpfi ilbi/Lpnpp, fiuLj c-b' i[bpLuhuLifc LfinLfinfiiLuLjLub-bbpfl L[bijLpnpp (opl"!^^ hiudiuinbpuin|ilj iunbji[nq i(ini(infLiiuL|iuliljbp), npnlip luqqrud bli y-|i i[piu, uluL)lujIi jbb L|iupnq hiudiupi|b[ libpqpnLdbbp L|iud mqqiu-l||i iupiniuqpiul|iuli qnp&ntilibp: L2i|w& i|bL|innptibp|ig hbiniuppppiul|iuli t x2-|n ^wijili m qbpp: 1984 fa. Li. <t>bjpuli m 2. 9-p|i|]"i£buli" iuiuu2wpL|bg|"ili lupiniuq-piuL|iuli $nilil|g|iwj|i dninbgnnlQ h|idlini|jili oqiniuqnpdb[ npiqbu q/iLpb[lipti iup-ipujqpLuljUjb fynLbiigfiuj (KPF), npinbqy-Q q|iinb|jig|i iupqjnLlip|i ^wijiti tp, huL| X2-q' hbiniuqninnLfajnLliLibpli m qiupqiugmilQ: Lijq duidiutiiuL||ig |i i|bp luju qiu-qwifiiupQ uL|ubg [lujlinpbli L||ipwni|bL d|i 2wpp hblnwqnlnnL|ЭjnLtltlbpnLd, qiup-qiuliiu[ni[ b i[bpiu6i[t"LnLl linpiupiupnL|3-jiulj iupiniuqpiuL|iuli ^mliL|g|iiuj|i: <iuin-L|iuli2iuL|iulj t, np 9-b inliinbuiuL|iuli iuqqbgnL|ajiutj qlnuhiuindiub hiudiup L[b-pnli2Jiu[ ^>nLljL|g|iiujnLd x2-p L|iupnq t Jwintiiuli2bL |il^ii|bu diuubiui[np, iujliii|bu t[ ii|biniuL|iulj libpqpnLdbbpp, pmjL t iniu|jiii luju dbpnqli oqiniuqnp6b[ |ilijii|bu d|il|pninljinbiiiul|iiili, lujbiqbu t[ diuL|pninliinbuiuL|iulj diuL|iupqiuL|ljb-pmd qliiuhiuinnLdlibp L|iuiniupbLnL liiqiuiniuL|ni[:

<nLuuiifinL[djnLb. hnLuiu[|i t, £wli|i np ni.ti|i L)lujnlLi q|iinwl|wli b inbuwL|wti hblip b i|bpwpiniuqpb|ji t: UiuL|wjli dninbgrndQ q|iinujpL|nLd 9-b piuqdiu-plinLjp b piuqdiu2bpin wqqbgnLfajiuti 2П2U-I^ILUMQ, n|xilupbtiq hui2i|ji umtib|ni( dfiiujli dnLuipiuj|iLi i|ini|infuwL|wli|i (libpqpnLdlibp|i &iui|wlq, ^b dwinwL|wpwp [|ilibLQ, ina|iuqpnL[ajnLtitibp|i piubiuL|Q) b iupqjnLlig|i (L|iuqdiuL|bpii|nL|3jwti i|iu6wn{)|i &wi|iu|tibpQ, CLU-li b lujlIj) dfigb L|wu|i|iudnL|3jnitiQ:

UujLlbpLuljLubnLpjnLb. uiuhdiuliiuijiiul| t, j)wli|i np q|i in iu p L| n lJ t d|iiujli diuuliiui|np/ii|binwl|iulj bbpqpnLdlibp|i aipqjnLbpnLd ini|jiuL JiuL|pn-, d|il|pn-inbinbuLuL|iulj gnLgiuli|i2tibp|i i|inL(infunLt3-jnLlilibpp (<bli, iqiuinbliinlibp|i |a|ii[, mbfulinLnq|iiuljbp|i |a|ii[ b w^ti)' qmpu dqb[ni[ iui[b[|i [Lujb ung|iiu|iul|iuli pbny-npiuL|iuL|iulj iuqqbgnL|3-jnLljlibpp, |ilijp b iubLupqjnLliLui[bLn t qiupSbnLd ini|jiu[ dbpnq|i L||ipiurinLdp 9-b ung|iiuL-inliinbuLuL|iulj iuqqbgnL|ajiuli qlnuhiuin-diuli lia|LuiniuL|ni|:

^qpipnLpjnLb. n^ piuLjiupiup t, piuli|i np l||ipumnLd t intiinbuiu^uJi|iujL|LuLi qnp6|ipujL|Luqd, npp h|idtiwl|wtinLd QliqnLlibL|i t db6iudiuu2inLup dnqb[libp|i l|iunnLgdiuli b qtiiuhaiindiuli a|LupiuqiujnLd (op|ntiLULi1 dfigwqqwjliti L|iuqdiuL|bp-a|nL|ajnLliLibp|i, bpL|plibp|i L|iuLniupLu6 libpqpnLdlibp|i b qpiubg luqqbgnLfajiuli

11 Sb'u Pakes A., Griliches Z., Patents and R&D at the firm level: a first look. In R&D, patents, and productivity. Chicago: University of Chicago Press, 1984, tg 55-72:

qtiiuhiuiniíiuli duiiíiuliiuli): Uiniugi|ujö iínqh|tihpp 1|шрпг[ bli u|iupqniliujl| [|ilib[ b ^qpuUnpb[ 9-b uuipnqgiuliiuli ptimjpp: Puig|i qpiuti|ig, luju lininhgiiiuti 2Р2Ш_ LiuL|nLiî piuqJiup|u{ tÜLL)|np|nL| futiq|iplit¡p l|iutT l|iuu|i|iuö q|iinujl|iuli iupqjnLtip|i ^luifuiiuli b qpiu ung|iuiL-inliinhuujl|iuli uqqhgnLpjmb/hhui^li£>tihp|i hbm:

Üiufvu/duidiubuiLi hiupuipbpuiLignL[djnLb. ôiufuuuuniup b duiiíiutiiul|ujiniup t, рш1ф np l|iuii|i|iuô t i[h6iul|iuqpiul|iutj mi|jiu|tjhp|i i|bp|nLÔnL|ajiutj hbm: 9_hp-2h^bbp|iu piugiul|iujnL|ajnLlitj |ip ht¡pp|ili l|iupnq t hiuliqhglitïi iniuppbp 9b-|i d^U hiudbdiuinnLpjnLlilibp l|iuiniupt¡|nL шЬИЬшр^Ьп^шЬр:

b2LubuiLiLU[finLiajni.bp/LiLupUnpni.[djni.bp pLuqLugLuL¡LubnLi3jnLb iS2bU^nrl^^Pl1 L $¡itiLubuLLiLlnpnribbp¡i hmiSuip. tj2iutjiul|iu|ji t, рш1ф np gnyg t тшфи Я-b-mJ l|iuiniupiuó libpqpnLJbbp|i ^1|рптЬтЬиш1|ш^Ь^рп1п1|1пЬи1и1|шЬ luqqbgni.-pjnililihpp, uiul|ujjti u|iupqiupiutinLií iujq mqqhgnLpjnLtilit¡p|i lurau^Lugijiuli iít¡fuiuli|iqiílit¡pp:

b2UjbujLiuj[linLpjnLbp/LiujpänpnLpjnLbp 9-b [¡шпш^шр^ЬЬр^ huiduip. guiöp t, £iuti|i np 9b 1|шпш1[шр|1^1|Ьрр h|nJtiLul|mljnLj hhiniuppppi|iuô bli lujli inhqh-l|iuini|nLpjiuijp, npli |iphtig l|oqli|i lit¡pp|iti l|iuriiui|iup£iul|ujti qnpôptipiuglihp|i piuph|iui|iíiutj qnpônLiî:

b2LubLuiiLU[linLpjnLbp/LiLiipUnpnLi»jnLbp qnpÔLupuup hLuiIujjbpli huiilLup. piupöp t, рш1ф np dlilipninliinhuiuliiuli дтдшЬ^ЬЬр t inpiudiur|.pnLiI l|iuiniup-i|iuô libpqpnLJbbp|i iupqjnLtjplihp|i i|hpiupbpjiu[ (d2wl|i[iuô Lnbfubn[nq|imljbp|i, u|iuinbtjinlibp|i ршЬш1|, i[iu6iunj)|i ôiui|iu[libp|i шб b iuj|ti):

Üuifuu-oqruin i|bp|ruóru|a]uiti lîninbgnuî (CBA)

liju líninhgnuíp 1л1|ш1лш1| mtiji u|iupqh|nL uii|jujl libpqpnLiJmj|ili ôpiuqp|i ипд|пш[ш1|ш1| Ьщшипш^шИшрйшрт^п&р1 hiuiíhijiuinh|ni{ qpiu huuíiup luti-hpiudt¡2in ung|uu|iul|iuli ôiu[uubpli (1|ши||илш[ ôiu[uuhp, iu2fuiuinnLd" и шдЬ) ru ипд|лш[ш1|шЬ oqnLintjhpp (q|iiniul|iuli, Ü2LuL|nLfaLuj|nlj, JmpqL|mj|ili l|iuii||uniu|Ji i[piu luqqhgnLpjnLtj, oqnLinbbp QÏJL|bpnLfajnLÏJtjbp|n hiudiup L шдЬ): liju Лзрпгф h|idtjiul|iuli qnpó|ipp итфрьцфЬ qbbp|i qiuqiuijiiuptj t, h^nLl t[. Lujti iniupphp-фш! t liiufunpq bpL|m JninbgnLJbbp|ig, npinbq lupqjnLtjpp qpubnpijmJ tp mq.-phqiugi|iuô diul|pn- b dlilipninliinhuiuliiutj дтдшЬ^ЬЬрпф ITninhgdiuti 2Р2Ш" liiul|nuj tihpqpnuíiuj|"iti ôiufuuhpti ru oqnixntihpp qpuuíiuliiuti lupdhp bli uiniu-linuj, fiti^p ht¡2uuuglinLij t LuqqhgnLpjiuti hiu2i|uipl|Q b фпрршдЬтй l|pl|lnul||i hiu2i|ujpl|tihp|i hmi|iuliiul|UjtinL|3jnLtip: Lbpqpnnîuj|ili ôpiuqp|i i|t¡p2tiiul|iuli uipqjnLtigp qpubnpi|nLij t qpw i|hp2tiLul|iuli lit¡pl|iu iupdt¡pni| (Net Present Value (NPV)), npp 9b-|i hiuiiiup hui2i|iupL|i|nLiï t hhinbjuiL paitiuJÓLmif NPVri=[T+ H+C+A]+Bn-[K+Ls+Lo+0+E]6: LLju piutjiufilmLJ oqnLmbbpp hbmbjuJLli bb'

T-b LjLuqifiiiLibpLiinLpjnLbbbpli oqriLLpbbpb bb. 9-b diuuuul|iupiup l|iud qpuj-li|ig nLqqшL||^npblJ b iulini.qqiul||'inpbtj oqmijnq l]LuqdLul]bpLiinL[3jnLbbbpli

S-p qfiLpuiljLub Luqq.bgnL[3jriLbb libpujnmJ t 2 in|ui||i шqqbgnLpJnLll. ш-nш2|^lJp, 1|ши|1[ш0 9b-|i L|nqJ|ig umbqóijnq q|unшL|шlJ шргутЬд^ (1ппг|.1|шй-Libp, йшиЬш^дп^пЛ q|unmdnqnL[Libp|ili) hbui, npp hu2i|.Lupl|i|nuj t qp^u иипшдйшЬ huuíiup 1|ши1шр1[ш0 ômfuubp|ili (um|uqpnLpjmli, iîuuliul|gnLpjmLi ôiufuubp) b qpul|mlinLpjmLi lîb^ ujq q|iuuul|iuli шргугиЬрЬЬр|пЬ 1|шипшр1|ш0 hqnnJlibpnL[: bpljpnpqp q|untiujl|iulilihp|i ш2[иши1ш1|р|1 mpqjnLlimi|bLnnLpjuli

piupàpiugrudb t' l|uiu|i|iuô bnp Jbfanrj.bbp|n, inbqbl|iuini|ni.pjiub, qnpô|ipbbp|i l||ipiundiub hbin:

H-Q lSuipri.l]LUjllb LjLULLlflLpLUltl LjnLLpUjljnLlftl lujll pn|np jiupr}l|iubg (nLULU-bnr\bbp, q|iinbwl|wbbbp, hbinwqninnr|bbp) oqnLinbbpQ (bpiubg bl|iuiiin|i iui|b-[LugriLLÎQ), npnbp i|bpLua|LULnpiuuLnL[bL bli 9-b-|i l|nriii|ig:

C-b il2LuiinLpuijfib b uupipujpfib LuqiybgriL[àjnLbbb[ib bti l|iuu|i|wô uil[jlul 9-b Lujgb[b[nL b qpiuli wrib^ilnq d|i2ngwrini.iibbp|"ib (ixijr^ pi|nLif ung|iw|wl|ujb iîbr|.[iLujnuJ) LÎiuulnul|gb[nL hbin:

A-b uipipujp[ib oqLpL[nqbbpfi/uuiLunnqbbp[i, uij[ pLuquipuigfibbpfi oqimp-bbpb bb, npnbj) 1|luu|l[luô bb 9-b qnpôrubbnLpjiub b/l|iud qpiu l|nr]d|ig Jlu-mnLgi[nq ôwiuujnLpjnibbbp|i hbin:

Bn-p qfiLpujljLub hLujLpbuiqnpônLpjnLbbbpb bb' npujbu huibpuijlib puip/ip: t7iufuubp|i bbpl|LU lupdbpp bbpiunmd f

K-b' LjLuuifiLpLuifi LpbLpbuLuljuib uipdbgp, LUjb t' buifllblllLlLUb bbpqpnLlfp, Ls-p' qflLpbuiLjlllbbbpIl LU2lVLULpLUi[LUpdp,

Lo-b' i[iup^iuijiub b ipbfvb[iLiLuLiLub LubâbLuiiLuqilfi ui2tvuiipujLlujpâp, O-b' UJJ[ ôujfvubpp,

E-b' puiguiuLuiiuib J[i2UJLlLujpLuj[ib qnpônbbbpp, bpb oijr|.a||iu|ip l|iub: tJiufuubpfi b oqnunbbp|i i|bp|nLÔnLpjiub iibpnr|.Q iniuppbp ii|i2iuqqwj|"ib l|iuqiJujl|bpLi|nLpjnLbbbp|i, ii|biniul|iub iiiupii|ibbbp|i l|nqiî|ig (<wiiiu2fuiuphiuj|ib piubl|, blT b qpiu iunaibÔ|ib ôpiuqpbp, |ibjLi||iu|ip bb «<np|iqnb-2020»-p, ESFRI-b) [wjbnpbb l||ipLUQL[bL b l||ipiuni|nLii t dbô bbpwl|wnnLgi|wôgiuj|ib bbp-qpnuJaij|ib ôpiuqpbp|i qbiuhiuiniiiub hwdiup12: U"bpnr|.|i l||ipwnnLiÎQ 9-b un-g|nu[-LnbLnbuujl|Lub aiqqbgnLpjaib qbiuhiuiniiiub hwdiup 2016 p. iunw2wpl|bL bb |iinwLwg|i uibinbuiuqbui U". ib|np|inb, U. ibnpinbb b b. U|ipinnp|ib13, npnbp b d2UJL|tiL ^ Llbpnlj2Jlul hiu2i[iupl|diub piubiu^bp' hiu2i|ji iunbb|ni[ 9-b-|ib pbn-pn2 lunlubÔbluhlUlnl|nLpJnLbbbpp,4:

<CnLULUlfinLpjnLb. hriLUlU|jl t, £iub|l np"

hbbi|ni.d t q|iLnwl|iubnpbb h|idbiui|npi|iuô inbunLpjiub i[pw, Qbryubbiji b l||ipiurib[|i t inbinbuiuqbinbbp|i, d^wqqiujlib l|iunnLjgbb-p|i b hbiniuqnmnqbbp|i l|nqd|ig,

hiuiiiul|iupqi|iuô inbqbl|nLpjnLb t uipiuiiiuqpnLiî (hiuiibiiiuinnLpjnLbbbp|i li^ngm]) 9-b-nni l|iuiniupi|iuô bbpr|.pnLiJbbp|i ung|iiuL-inbinbuiul|iub iuqqbgnLpjriLbbbp|i ijbpiupbpjiuL,

12 Sb'u EC - European Commission, Guide to Cost-Benefit Analysis of Investment Projects, 2014. Economic appraisal tool for Cohesion Policy 2014-2020 http://ec.europa.eu/regional_policy/sources /docgener/studies/pdf/cba_guide.pdf, European Investment Bank, The Economic Appraisal of Investment Projects at the EIB, 2013, http://www.eib.org/attachments/thematic/economic_ appraisal_of_investment_projects_en.pdf, ESPI - European Space Policy Institute, European Space Policy Institute - The Socio-Economic Benefits of GMES. Report 39, November 2011, https://www.files.ethz.ch/isn/134617/ESP_Report_39.pdf:

13 Sb'u Florio M., Forte S., Sirtori E., Forecasting the socio-economic impact of the Large Hadron Collider: A cost-benefit analysis to 2025 and beyond, Technological Forecasting and Social Change, 112, 2016, t2 38-53:

14 Sb'u Florio M., Sirtori E., Social benefits and costs of large scale research infrastructures. Technological Forecasting and Social Change, 112, 2016, tg 65-78:

ôpuiqp|i/9-b рп[пр 2mhiul||iglihp|i lini.jliujl|iuliiugiíujli 2lmph|n( inpuiiiui-r|.pnuj t 9-b ипд|пш[-1л1|1лЬиш1|ш1| uiqr|.hgni.pjujli libprudp qlnuhuiinh|nl nLqbgriLjg:

lijlinLuiJbliujli|ii|, |ipiur|.ujpÖni.pjnLlilihp|i u|uiiniuhuil|iuli 2TPwlihpQ libp-umi|iuô ^hti iînr|.b[|i LuprynLÎjpljbp|n dbg, np|i huiiiiup iulihpiud"h2in bli iujliu||iu|i [ршдтд^ qnpô|iplibp, ¡пЬ^ыфьфр bli щшьпбшпшЬЬьпЬшЬрш^Ь LnburupjnLb-libp|i L[piu h|idlji|iuô JnmbgnLJbbpp:

ишфрш^шЬтр/пШ. 2bnph|n[ uuiL[bpmj|ili qbbp|i qiur]u^iup|i L|pшn-diub, Jbpnr|.p pnLj[t ьпифи r|.piudiul|iuli luptfbp iniu[9-b ипд|пш[-1лЬ1лЬиш1|ш1| iuqr|.bgnLpjiuljp Ььцшиьпп^ qnpónblibp|ili b hiu2i[iupl|bL wjr). mqr|.bgnLpjnLbbbp|i qqui|ji Juiuq: UuiL|iujIj, iuju l|iud uijli 9-b mi^bäbmhiuinl|ni.pjni.lilibp|ig b[lib-[ni|, uil[jul йЬрпгф qnpô|ipul|uqiÎQ 1||пршпЬ[П1 hiuiíiup qhnbu h|njliiui|np hh-iniuqninrupjnLlilihp bli ьцшИшЬ^^гий (tihpiinLÔh|ni( Linp £>uiliiul|iul|ujli b npiu-l|iul|iuti дтдшЬ^ЬЬр):

ршр0р t, £ш1ф np oqiniuqnpôi|nLii t n|iul|hp|i i|bp|nLÔru-pjnLliQ, fili^Q pmj[ t iniu|]"iu liL|uqbglib[ iulinpn2ni.pjiuli uiuui|i6iuIiq: Pmg|i qpmli|ig, pn|np фпфп[иш1|ш1|1|Ьр[] qpunjuiliujli uipdhp bli uiniulinuj, fililí iui|bifi huiniul| ги^шфЬ|]1 t r|.iupälini.d ипд|пш[-1лЬ1лЬиш1|ш1| rnqri-bgnLfajrutiQ:

ÜLu/vu/dLuiSuiÜLul] hujpLupbpLuljgnLpjnLÜ. öiufuuiuiniup b diudiuliiul|iuiniup t, рш1ф np uiiuhiuligrud t duiubiuql'iiniuliiuli (inliinhuiuql'iiniuliiuli) q|nnb[|ip-libp b hdinnLpjniMjbp, |ib^Li|bu IjiuIl $|iljiuliuiul|iulj, b inbqhl|iuin-

i[iul|iuli qqui|ji nbumpubbp:

Ь2шЬш[/ш[11тр]тЬр/^шрипртр]тЬр ршцшрш^шЬтр/тЬ iS2LU^nrL^^Ph b !j)fibLubuLULlnpnqbbp[i hiudujp. piupöp t, oqliruii t hpl|iupiuinli duiiiiuliiul|iu-j|ili l|inpi|iuöpni{ fun2np hbpml^uQni.gi|iuÔ£iuj|ili libpqpnnîLibp|n i|hpiuphpjiuL npn2nnîlibp|i рЬфиМшЬ, |ili^Li|bu liiuli uiuhdiuliu^iul| nhurupulihp|i u|iujiiiuli-libpnul lihpr|.pnLiiiuj|"ili ôpiuqphp|i hiuiíhiíiuiniul|iuli i|bp|nLÔni.pjnLtitihp l|iuiniu-ph|nl qnpôruii:

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

b2LubLuL]UJ[linLpjnLb[i/LiLupbnpnLpjnLb[i 9-b L¡LunujLlLupfebbp[i hujdiup. piu-1[ш1|шЬ|пЬ piupöp t, рш1ф np iupdt¡j)iui|np inbr]bl|ni.pjni.li t ипршJmr^pnuJ 9-b iuqr|.hgnLpjiuli lijrupiul|iuljiugdiulj h|idf)ni.d plil|iuô t¡lipiur}pni.pjni.lilihp|i i|hpiu-pbpjiui:

Ь2шЬш[/ш[11тр]тЬр/^шрипртр]тЬр qripduipuip hLuifujjbpli huiifuip. piupöp 2^jnphhLl wqr|.hgni.pjni.lilibp|i lijrupiul|iuliiugdiuli dt¡fuiuli|iqdljhp|i b r|.piulig r|.piuiliul|iuli iupdt¡plihp|i qpubripdiub:

Puiqiîuil][i iibpnt|libp|i U puiqiîuip|iil iímutiuil||i gruguiti[i2tibp|i 1[рш РфйЬфиб lînuibgruiî

liju líninhgruiÍQ pliljLupL|L[nrL ^JnLU LÎnLnbgnLLÎlibp|ng тшррЬрфт! t lipiu-liriL[, np uuibqôi|b[ t и|Ьи1ш1|ш1| ф^ЬшЬиш^прйшйр |ipul|mliugi|nq q|iinnL-pjoili b hbLnuqnLnnLpjnLliLibp|i ипд|пш[-1л1|1лЬиш1|ш1| iuqr|.hgnLpjnLliQ qlimhu-Lnb[nL Ишйшр: lijli ^ni.ti|i Иии1ш1| 1лЬиш1|ш1| h|iiJp, фп[ишрЫ|р u|iupni.tiujl|nuj t J|i 2ШРР дтдшЬ^ЬЬр, npnbj) bli ии[|ш[ q|^lлшhblлшqnLnшl|шll bli-

рш1|шпп1д1[ш0р|1 q|^lлшl|шlJ, 1|ррш1|ш1|, тЬ|и1лп[пс|.|пш1)шЬ b i^mlinLpiujIili шqri-bgnL|3jnLtitibpdiuulili: Cuín luju Jbpnq|i h|iJlimr}|ipljbp|ig Jblili' Pbb 1Гшр-р^Ь^' дтдшЬ^ЬЬрЬ шр1лшдп[п^ bb 9-b iuqr|.bgnLpjiub J|nmjb npn2 Jluuq, nLuin|i г^ршЬр Jшullшl||^ bli b l|iufui|iuô bli пшJmmbpuinmj|ili qnpônlilibp|ig:

Loi LunwgLuplinLd t fudpwi|npbi JujutiLuLj|n gnLgLub^libpQ b L||ipLurib[ hoiJiu-uibq'5:

PwqdLul||i dbpnqlibp|i dnmbgrndp l||ipLuni|bi 11980-Lul|Lullllbp|^tJ, riiuq|in-uiumqwr|.|"iinwpwlitjbp|"i, ilbô luulnqwr|.|iLnLul|libp|i, t|bl|LnpntiLuj|"ili b u|pninn-liwj|iti iupujqujgnLg|i^libp|i haiiiaip l|lulnwpi|lu0 tibprqpnuJtjbpQ qtiLuhwLnb|nL liu|lulnwl|ni|; LbpL|Lujnnîu luju dnunbgdaib hfiiiwli ijpuj l||ipLuiu|nLii bli 2 libpn-r(.ujpLubnLf3jnLb' dtjS<29-|i, ^jmup1 bi[pnLL|Lul|Luti FP7 EvaRIO tiwfuwqô|i l|nqii|ig: ULnuj^lnb dbpnqp puiql|LugLuô t 25 h|iiiliLul|Luli, 58 uuiLulir|.LupLn gm-gwli|i2tibp|ig (npnligfig 28-p1 h|iiiliLul|luli, 30-p1 huji|b[jlu[), npnlip hLuiÎLULL|LU-UILUUfULUlinLd bb 9-b 7 nLUqdLUl|LUpLUl|LUtj llll|LULnLUl|ljbp|lll b, puLn u1l|jlu[ 9-b lu nujbôlj lu h lu ui L| n L|3j n Lbb bp [n, l|uipnq bb hludlu[pi|bL tjwb luj[ gnLgLub^tibpnil'6: EvaRIO ljlufuluqô|i 2p2wliwl|nld l||ipLuni|nL^ t 2 dbpnq. LuriLugh^D' 9-b nLqquil||i b LubnLqqLul||i LuqqbgnLpjnLliljbp|i PbSLL pLupinbqiuqprud b PbSli h|idljLuL|luli dbpnqp, npp bu|LuinLul| nlïj|n 9-b 2whuil||iglibp|i (oqmi|nqtjbp, Jlu-mLul|LupLuplibp, 2Luhujqnpônqlibp) bl|LULndLudp nLqquil||i b LubnLqqLul||i Luqqb-gnL|3jnLbbbp|n l|bp|nLÔnL|3jnLtlllbp|l hfljwtl ijpLU ^LUljlbL qpLulip UILUppbp qllLU-huJLniÎLuli iîbpnqlibp|i l||ipLuniÎLuli 2bnph|nl[ (tibpqpnuJ-LupqjnLlip, qpwiÎLul|Luli Lupd"bnpnnîlibp|i dbpnq b luj[Ii)17: lijlinLLUiibliLujli|"ii(, Lnbuwl|Luti h|iLÎp|i pwgw-l|LUjnLpjnLllll luju LÎbpnqp plul|wl|Lutl|ltl fungb|jl b LullLUpqjnLllLUl|bLn t qwpàlinLli LupqjnLliplibp|i huLnujl|nLpjLuli, qpujlig LÎbL)LiLUpujtnJujLi, i|bpLupLnwr|.pb|]"inL[ajLuli, hLULÎbiîuJLnb[|inlpjluli b 2wui luj[ lunnliitibpni|;

<CnLULUifiriLpjnLti. 2bnph|iL[ h lu pg n LiJb bp |n ^>npdLU[ dbpnqbbp|i lilipuindwlf nlïj[n pujpôp mbqbl|Luini|Lul|Lutj dLul|LupqLul|, ulul|lujij h n lu lu [[n n Lpj n Lti p L|lu[tj-l|luô t 9-b b ll| lu un lu l|b bp , Lunwpb|nL|ajLuli hbrn uwhdLulii|Luô gmgLuli|i2tjbp|i LnpLudujpLuljLuL|Lulj l|lull|l[lu&pLfsjLub wuin|i6Lutj|ig:

UujLlbpLuljLuùnLpjnLÙ. muippbp dbpnqlibp|n L||ipLundLudp h lu l[lu jdlu qp l[lu à dbô ôlui|lu|ji Lnbqbl|nLpjnLlip l|Lupnq t 2LhnpmpjnLljlibp|i hLuliqbgbbp

Û2qpLpriLpjnLÎl. ULUhlÎLUtlLUl|lLul| t, £>Lull|l np LL|LUpnlI|LUL|nLLÎ t Ôwfuubp|l b LuprynLbpbbp|n JbÔLupujbLuL| gnLgwti^libp, npntip bppbiîli 2i|inpbglinq bli 1|lulî n^ LujlipLuli funumti, £>luIi|i np l|wqiii|nlii bli puui Lupqbli |iul| Lunl|lu LnbqbL|lu-LnL|nLpjLuli: Pwg|i qpwtifig, qnjmpjnLli nLti|i wqpbqwg|iLuj|i [uliq|ip, wjufitiplT LuqqbgnLpjnLlilibpli LupLnLuhLujuii|nLLÏ bli gpL|uiô, pLuqiiwhuipp âbw^Lui|ini{ b pnLj[ ^bli uiluijiu Luiîpnq2Lul|LuLi LL|LuuiL|bpLugnLiJ l|wqiibL 9-b ung|mj[-LntiLnbuiu-LjLub LuqqbgnLpjLub Jmu|nb:

tJuifuu/dLudLutiiiiLi hiupLupbpujLignLpjnLti. plitjLupl|i|Luô LÎjmu dbpnqlibp|i hwdbduiin liijLuq ÔLufuuujLnLup m duidLuliLul|LuinLup t, ULul|Lujb dbÔLUii|bu L|lu|u-l|luô t L|hpLunLlnqgnLgLuljh2tibph j)LutjLul||ig, qliLuhLurndLub funpnLpjnLli|ig b Luj[li:

15 Sb'u Martin B., The use of multiple indicators in the assessment of basic research. Scientometrics, 36(3), 1996, t2 343-362:

16 Sb'u OECD, Reference Framework for Assessing the Scientific and Socio-economic Impact of Research infrastructures, OECD Science, Technology and Industry Policy Paper (STI Policy Paper) 2019:

17 Sb'u European Commission, EvaRIO - Evaluation of Research Infrastructures in Open Innovation and Research Systems. Synthesis of results, Final Report December 2013, Brussels, https://cordis.europa.eu/result/rcn/157434_en. htm I :

b2LutiLuL]LU[linLidjnLti[i/ljLupbnpnLpjnLtip ршцшрш^шЬт^тЬ Ll fyfibLubuiuLlnpnqbbpfi huiduip. ilfighti t' L|bpQ bl|iupiuqpi|iuö pbpm.pjnLlilihp|i

b2LubLuL]UJ[linLpjnLb[i/LiLupbn[inLpjnLb[i 9-b ljuinuJLlujpfabbpti hujihup. lii|h-[|i piupöp t, piuli £>iur|iu{)iul|iulinLpjnLli ^2ш1|пг[1|Ьр|1 b $|"iliiuliuiui|npnr|lihp|i hшJшp, рш1ф np dbpnr}Q qbiuhiuinnLd t DULn ^h 2ШРР gnLgmti|n2bbp|n, npnbp funumd bli 9-b libpp|ilj ф n ф n |u nl|3-jn lIjIi bp , qiupqiugm.dlibp|i diuu|ili:

Ь2шЬш[/ш[11тр]тЬр/^шрипртр]тЬр qnpduipuip hLuiSuijbpli hLuduip. giuöp t, рш1ф np шргутЬрЬЬрр bbpl|iujiugi|ni.d bb n^ hiudiul|iupqi|iu&, pwq-diudiul|iupr|.iul| hiuppmpjiuli Jbg, htijtJ iulihuiniul|nLpjni.li т plil|iu|diuli rj.d'iliu-p n Lpj n lIj t uinbqönLd qnpöiupiuplibp|i 2Р2ш^пи1:

SbunLpjuiti i[pui h|iiftii|iuö lininbgnuJtibp

LLju JnmbgnLJbbpp 1|1иптд1|Ь[ bb фпфп[ит.р|ш1| inbumpjiuli 2nLP2 Li h|idljiul|iuljni.d d|iini|iu& bli &iuniujb|nL npiqbu piuqiupiuliiuli d|i2iu JinnLpjnLliljb-p|i iuniu2iugpiuö фпфп^итр^ЬЬЬр^ h|nJpnLJ pbl|iuö Jb|xiujlj|nqiJlibp|n piugiu-hiujindiuli qnpö|ip: UninbgnLdlibpQ bu|iuiniul| rulibli i[bp hiulib|nL iuqr}bgnL-pjiuli nLq|ilibpp, iuj[ nj pb qpiu pni[iulir|.iul|nLpjni.lip: 9fiiniupl|i|nLd bli [lujli hiu-diuinbpuiniujl'ilj qnpönlilibpp, iuqr|.bgnLpjiulj qllшhшlnJшll l|bliinpnljnLJ n^ pb Qbpnqli t, iujl fullr|.|ipq, i|bp bli hiulii|nuj mq^bgrupjoili iuniu2iugiiiuli u|iuin6iu-niuhhinbiuli£>iuj|ili l|iuu|bpQ b rur|jilihpQ: Sbumpjiuli ijpiu h|iillii|iuö шпшф[ hiujinli|i iininbgriLiJlibp|ig bli libpr|.piJaili i|hp|nLÖnLpjni.liQ, nbiu|jiuiniul|iuli qliiu-hiuinnulQ, qnpÖQlipaig|i Ü2inmq|iinmpl|nLiJli m hiuiiiul|iupqiuj|"ili hiupgnuIlihpQ: L2i|iuö ilninbgnLiIlibpQ hiuqi|iur|.hii| bli L)|npшп.ь[пlü 9-b ung|iiuL-inliinhuiul|iuli aiqqbgriLpjaili qliiuhiuiniliuli hiuiiiup: lijlinLiuiJhliiujli|"ii(, hiupl| blip hiuiliupnui luniuliöliiuglibi 2 тршdiupiuljiul|iulj Jnr}b[, npnlip l|iupb|Ji t п.шиЬ[ li2i[iu& Jn-inbgm.dlibp|i 2Lupßh^ Li npnlij) liii|iuiniul| mlibli qliiuhiuinb[riL 9-b ипд|ии[-inliinbuiul|iuli luqqbgnLpjnLliQ:

Iiriiu2hb Jnr|.b|ji hbqjiliiul|ljbp t. 9-p|ili|ijp b шдр фпрЙЬ[ bli q.puj^|nL|m-l|iuli inbupni[ ii|iuinl|bpbL 9-b (h|iJliiul|iuljnLJ Jbl| i[iujprnJ inbqiul|iuji[iu&) qnp-önLlibnLpjiuli h|iJljiul|iuli фпцЬрпц] qnpönq iuqr|.bgnLpjiulj mqJnljbpQ inliinbunL-pjiuli, linpiupiupnLpjnlIiIibp[i, diupr|.l|iuj|ili nbumpulihp|i b qfiinnLpjiuli n|npin-libpruil: liju ilnqbLQ, uiul|iujli, hiu2i|ji ^h umlinuj |iujli hiuiiiuinbpuiniuj|ili qnp-önlilibp|i luqqbgnLpjriLliQ18:

bpl|pnpq dnr|.h|li iuniu2 t £LU2i|b|. FP7 RIFI (Research Infrastructures: Foresight and Impact)19 öpiuqp|i 2P2UJ^UJL|nLii, np|i liii|iumiul|li tp 9-b-nnJ libp-qpnLiiiuj|ili hliiupiui|npnLpjnLlilibp|i piugiuhiujmnnlli m qpiulig ungfiiuL-inliinh-uiul|iuli iuqr|.bgnLpjiuli qliiuhiumJiuli JbpnqiupiuljnLpjiulj i^wLim-dp' npn2mJ-libp|i plir^mliJiulj qnpöplipiug|ilj odiulir|.iul|b|ni. bii|iumiul|ni[: Üpiuq|ipp l||ipiu-nmJ t ршрг|. qliiuhiumJiuli JbpnqiupiulinLpjnLli, npp ul|ui|nLii t 5 фтфд piuq-l|iugiu& hiuJiumbpumiuj|ilj L[bpLnL&nLjajnlIi|ng, luiqiu ung|iiu[-mljmbuiul|iuli luq-r|.bgnLpjiulj i[bp[nL&nLpjnLliQ l|iumiupi[nLJ t Ц.Ьд dnr}m.|ni[ (1. mlimbumpjnLli b linpiupiupn Lpj n lIjIi bp hiuJiuljiupq, 2. iuqqiupliiul|jnLpjnLli b iu2fuiumiulipiuj|ilj

18 Sb'u Griniece E., Reid A., Angelis J., Guide for Evaluating and Monitoring the Socio-Economic Impact of Investment in Research Infrastructure. 2015, Updated in 2016:

19 Sb'u FP7 RIFI tiw(uiuq.ö|i[i https://cordis.europa.eu/project/id/228293:

2nLl|LU, 3. bbpiuL|iunnLgi|iuöf)bbp b öiuniujnLpjnLbbbp, 4. 2P2luL|lu d|i2iui|wjp, J2UJL|nLJfa Li L|jiubp|i npiuL|, 5. L|iuu| b hluiqnpiqiuL|gnLjajnlIj, 6. iuu|iuqiu b hbniu-lil|Lupiuj|ili luqqbgnLpjnLbbbp): U~nqnL[libp|ig iJ|i f5iub|iub mlibb d|il^b 3 l|iud ilfiti^b 10 blipiuiInqnL[: L2i|iuö ünqb[p L||ipLurii|b[ t 3 9-b-lV ELI (Extreme Light Infrastructure) - Nuclear Physics (Magurele, RO), the EURO-ARGO (Global Ocean Observing System) (distributed, BG), The Free Electron Laser FERMI@Elettra (Trieste, IT) LiL|iuiniIiuiip, npntigfig Qfiiujli 2-pq|i qbuipnui t [|uupdbpnpbli |ipLuqnpöi|b[20:

<nLuuiifinL/ajriLti. hnluiu[|i t, £>iuti|i np hiutiqiuiliuliiu|]ig t tibpL|LujLugLinuJ LuqqbgnLpjaili luniugwgdiuli Jbfuaib|iqJbbpp iniuppbp in|iii||i 9-b-|i hiudiup, |ilijp funumd t uipqjnLbj)libp|i i|bpiupiniuqpb|J'inL|3jiub diuu|ili, uiuL|iujli inaippbp dninbgnulbbp h|idlii|nLd bli ijinijinfLinLpjiuli iniuppbp inbunLpjnLlibbp|n i[piu, |ilijp L|iupnq t qpiuL|iub L|iud piugiuuiuL|iub L|bpiqni[ iubqpiuqiunbiu[ ini[|iuL Jbpnq|i hnluiulhnlpjiub i[piu:

UujLlbpLuljLubnLpjnLb. piupöp t, piuti|i np hblii|nLd t u|iuin6iuniuhbinbiuli-£iuj|iti L|iuii|bp|i i|bp hiuliiiiuli b inpiuiiiupiutiiuL|iuli Qnqb|tibp|i L||ipiuniiiuli ijpiu:

^2<^riPnLiaJnL^- Jhshk t, £wti|i np L||ipiunnLiJ t iniuppbp ifiniJinfLinLpjnLli-libpfi inbunLfajmlilibp, £iuliiuL|iuL|iuli b npiuL|iuL|iuLi gmgiuli^libp, fillip L|iupnq t hiuliqbglibL |ili^ii|bu ^luifiiuqiulig u|iupqnLliiuL|, iujtiii|bu Iq £wifiiuqiutig pwpq übpnq|i oqiniuqnpöiliuti b hiuiiiuii|iuiniuufLiiutiiupiup n^ Ö2qp|iLn iupqjnLliplibp|i uiniugiiiuli:

ÜLufuu/duidLutiLuLi hLupLupbpLuLjgnLpjriLti. L|iufui|iu& t qliiuhiuinJiub |un-pnL|ajnLli|ig, ini|jiu[libp|i hiui|iuj)iuqpdiub dbpnqbbp|ig b qpiubp i|inpäiupL|b|nL iub h p iu d"b2in n lpj n lIi |ig:

l2lutiujl]luifinl[3jnltip/liluplnpnli9jnltip pluqlugluljlutinlpjrilb ^ml/nqbbpli Ll fyfitilubullillnpnqtibpli huiiSiiip. giuöp t L|iud J^h^- f)wli|i np l|bbinpnbiulinLd t luqqbgnLpjiuli luniugwgdiub ii|iuin6iuniuhbinbiulipiuj|ib L|iuu|bp|i i[puT lud-pnq2iuii|bu ^q|iiniupL|bLni| iui|b|]i |wjti ung|iiuLiuL|iuLi luqqbgnLpjnLlitibpp:

b2uitjLuLiLU[[inLpjnLtjp/iiLupLnpnLpjnLtjp 9-b L/iuruuLlujpfcbbpti huiduip. piupöp t, £>iuti|i np inpiuiiiuqpnul t inbqbL|nLpjnLli, npli oqiniuL|iup t qnpöiun-LiiuL|iuli niuqiiiui|iupnL[ajnLlilibp|i ii2wL|iiiuli b |ipiuqnpöiiiuti inbuiuliL|jnLti|ig:

b2uitjLuLiLU[[inLpjnLtjp/iiLupLnpnLpjnLtjp qnpdujpuip hLuiJujjbpfi huuiiuip. giuöp t, £iuli|i np iliutipiuiliuuti inbqbL|nLpjnLli inpiuiiiuqpnul iI|iL|pninliinb-ULuljLuti gnLgiub|i2bbp|i i|bpiupbpjiu|;

"Tbuißbpti nLunLiIbuiu|ipnL|ajuib lininbgnnJ (CASE STUDY)

fchbb iuju npiuL|iuL|iuli Jbpnqp l||ipiuni|nLd t qbnbu 1960-iul|iuli pi[iul|iuli-tibp|ig, lujbnLhiubqbpÖ, d|iiuuliiul|iuli uiuhJiulimJ jnLb|i: Ujb dböiuu|bu L|iufu-i[iuö t nlunllibiuu|npnL|3jiutj bii|LuiniuL||ig, Lnbqbl|nLpjLub hiui[iupiuqpJiub b i[bp[nL&mpjLub hiu Jiup L||ipiuni|nq Jbpnqbbp|ig b luj[Ii: LTninbgJLuli pni[iubqiu-L|mpjnLbp JbL| LunLuli5|ili op|ibLuL|ni[ hiudiutidiub opjbL|inbbp|i qpiuL|iub b piu-giuuiuL|iuli L|nqiJbpp, hLugnqmpjnLliLibpLi m lulihuj^nqnLpjnLLiLibpp gmjg uiiu[li t b hLuilLua|LuinLuu[uiuli bqpiuhiutiqnLiitibp L|LuinLupb[Q' npn2nLiJlibp|i QliqnLliilLuli

20 Sb'u Giffoni F., Schubert T., Kroll H., Zenfer A., Griniece E., Gulyas O., Angelis J., Reid A, Vignetti S., RI-PATHS project Deliverable 3.2, State of play - Literature review, 2018, tg 30, https://ri-paths.eu/wp-content/uploads/2018/08/T3.2_Literature-review-1.pdf:

qnpÖQbpiug|i huidiup: q-njnLpjnili nib|i luju lininbgiiiub hpl|nL Öb1 iíbl| umiub-Ö|ib qbu|£|i funp m.unLiibuiu|ipnLpjnLb b dbl||ig шфф q.bu|pbp|i hiuiíbiíuiinui-l|iub L[b p [n LÔn Lfaj n lLi , fiti^Q iibpnq|i i|bpiupinuiqph|jini.pjnibQ puipÖpuigbh|nl 1л1|ш1лш1| t hhiniuu|bqnLií: П-ЬицэЬр^ m.uni.iíbuJu|ipnLpjiub lininbgnuiQ |iujbn-pbli L)|npшriL[nllí t Я-b ипд|пш[-1л1|1лЬиш1|ш1| uiqq.hgni.pjuib qbiuhiuiniiiub bu|iu-шш1|П1[ b h|i Jbiul|iubnLd gmjg t iniuiJiu iuniub0|ib q.bu|p|ib iunb^i|nq uiqq.bgnL-pjmbbbp|i Öbiui|npdiub, qpuibg bjmpiul|iubiugdiub db[uiub|iqdbbpQ, uijl nj pb ии[|Ш[ lu qq.bg mpjnLbb ru qpiu 2Luhiunm.bbp|'ib:

<CnLULUifiriLpjnLti. guiöp t iupryni.bpbbp|i i|bpiupiniuq.pb|jini.pjiub, pbqhiub-piugdiub, uni.pjbl|in|ii|ni.pjiub qnpönbbbp|ig ôiuqnq qd"i|iupni.pjnLbbbp|i u|iuin-бшппф Ршд|л qpiub|ig, Jbpnq.p 1фршппи1 шqri-bgnLfajnLtitibp|п ^luifidiub b bbpl|iujiugiíiub npbt Qbq.nLbi|iuô líbpnq/bbp b hiuóiufu ií|iiujb ii|iuiniinqiul|iub pliriLjp t L|pnLiî:

ишфрш^шЬтр/пШ. piupöp t, £iub|i np JnunbgriLdQ hbiupiui|npnLpjnLb t iniu|jiu |ipiul|iub ii|iuinl|bp uiniubiu|nl qnpönLbbnLpjiub piupq. inbuiul|bhp|i iuq-q.bgni.pjiub i|bpiupbpjiuL, q.|iiniupl|i|nLiï, i_[bp[nLÓL[nuJ b hiu2i|ji bli umlnjnul iniuppbp qbpiul|iuiniupbhp|i inbqbl|iuini|nLpjiub шргутЬрЬЬрр, npnlip oqtinnJ bb inbubb|nLbnp in|iii||i luqqbgnLpjnLbbbp' hiu2ilh wnbb|ni[ тфидЯ-Ь luniubö-biuhiuinl|ni.pjni.bbbpp:

Z5'2qpLpnLpjriLti. ptiri-hmtinLp lundiudp q.piul|iub t, uiul|iujb iunl|iu bb npn2 pbpnLpjriLbbbp, npnbg|ig bb, op|ibiul|, l|nqdbiul|iu|ni.pjnLbQ |iui|iuinbunLpjiub bL|ШlлJшJp (ii|iuj Jiubiui[npi[iuô h|idbiul|iubnLd hiusmqilu^ qbu|pbp|i munLdbiu-u|ipnLpjiudp), [iujb |uiupiub|i hiudiup pbl|iu|b|ji Ll|шpqnLbшL| inbqbl|ni.pjiub oq-iniuqnpónuÍQ:

ÜLufbu/duiilLubuiLi ИшршрЬрш^дт^тЬ. ôiufuubpb ru duiiíiubiul|iuiniu-prupjiubQ bb uijl iíhpnqbhp|i hiuiíhiíiuinnLpjiuiíp, uiul|iujb iubhpiudt¡2in t 2iuhiuqpq|in l|nqiíhp|i iul|in|ii{ bbpqpmilLlmönLpjnLb' рп|пр hbiupiui|np b шп1|ш iuqq.bgnLpjnLbbhp|"i, qpuibg шпшзшдйшЬ iíbfuiub|iqiíbhp|i piugiuhiujiniíiub b hhiniuqiu ^luifiiíiub hiuiíiup:

Ь2шЬш[/ш[11тр]тЬр/^шрипртр]тЬр pLuqLugLuLjLutinLpjnLÜ iS2LU^nrL^^Ph Ll ф^йшЬишфрп^йЬр/! huidiiip. piupöp t, piub|i np inpiudiuq.pni.d t uidpnq-2iul|iub u|iuindni.pjnLbbbp, npnbp hiubpiudiuinjb|Ji pbmjp bb l|prnJ, uiul|iujb inbfbib|il|iul|iub ^24t¡ini|nqiul|iubni.pjiubb iunbji|nq [иЬгфрЬЬрр bi[iuqbgbni.d bb dninbgiliub inbqbl|iuini|iul|iubnLpjnLbp:

b2LutjLuLiLLi[linL[djnLÍJ[i/LiLupLLnpnLpjnLÍjp 9-b ^шпш^шр^ЬЬр/! huiiSuip. jb-qnp t, piub|i np Ч-b 1|шпш1[шр|1^ЬЬро h|iiîbmL|mbnLiJ piugiuinhqjaili bb шрш-iîmqpi|nq uibqbl|ULni|nLpjubQ: <ш1|шпш1| qbaipnuJ, lînuibgiJmb 2P2UJ^JUJL|nLiJ bbpl|mjmgi|nq u|uiiniinLpjni.bbhpQ ЬршЬд L|nqiî|ig qpul|mb L|nqiJbuL|U[nL-pjiuiïp bb рЬ1|шц|тй b ИшйшЬйшЬ L|bpa|nL[ шшршдфи! 2Luhuqpq|iri L|nq-iîbp|i 2P2Lubnnî:

b2iM¡JLuL]UJ[linLpjnLtj[i/LiLupLLnpnLpjnLb[i qnpÔLupuip huidujjbpli huiiïuip. piupöp t, ßubq|i l|upnq t lupiuq nqbnpb[ ЬршЬд b mqqnpqb[ bbpq.pni.dbbp l|iuiniupb|nL, иш1|Ш]Ь шфф Ó2qp|iLn 1лЬ^Ъ|Ь|п1|ш1|шЬ lлbqbL|nLpJшb lлpшdш-r|.pdшb b inbinbuiul|iub Ьш2ь[шр1|ЬЬр|п hшpgdшb pbpmgpmd L|mpnqbb qd"i[iu-pnLpjmbbbp шпш2шЬш[:

-Cuijiuumuitijuiti |ipuil|uitinLpjnLti

<iujiuuiniulinLii 9b ипд|пш[-1л1|1лЬиш1|ш1| шqq.bgrufajiuLi qliLuhujLnnLLÍp linp qLuqu^Lup t b qшpqшgJшll ULuqdbLuj|ib фnl[nllî t quibijiuJ: 'Пиллбшп-libp|i pi|nLd bli 9b-|i liL|iuindiudp u|bLnLul|Luli, dшubшL[np, huilipuijlili b iujl2lu-hiuqpq|in L|nqdbp|i рпщ hbLnLuppj)pL|LuônL|ajnLlip, 9-b l|LuqpLuj|ili, bjnLpLuinbfu-Ii|iI|luI|luIi pLuquij|i n^ рш1[шршр duil|LupqLuL|p, huidLULL|LULnLuu[uLuli giuöp qpiui|¿nL|ajni.lili nl LnbuLubb|JinLpjnLbb |ibjiL|bu diuuliiui|np, uijliiL|bu t[ iL|bLnui-Ljmti bbpqprnJlibp|i, шпИшишрш^ huibpLujIib nL2iur|.pnLpjLub hLudLup, q|iiniu-L|uib LupqjnLbplihp|i шпЬипроуЬшдйшЬ b hiulipiujlnugiïujti guiôp LiuiL|LupqLuL|p b iuj|ti: «.-nui qnpônq q|iLnLuhhLnLuqnLnLuL|Lub ЬЬрш^шптд^шдрЬЬрр, npnlip h |n lîIj lu L| luIj n llî $|ililubulul|npi|nlii bli ll|buiLuL|Luli pjnlgb^g, [unphpqujj|iLi uilu-p|itihp|ig |i i|bp qnpônLLÎ bli lujLi uL|qpnLlipnL|, puui np|V hui2l|hLnL|nqLuL|LubnL-PjnLllQ LÍ|lLUjll hLUlÎLULL|lulnluu[blLull LL| bul lu L| Lutl i})|lbLullULUL|npnq LÎLUpiîll|l hlll-LÎLUp t b llU|LULnUjL| Пltl|n lull|luhni|b[nl hlu^npq lnlupl|lu pjnL2buiLUj|lll ф|"|Ьш1|-ULUijnpnLJp: UluL|lujIi Ьшршфпфп^и |ipluqpnltajnlbp L| lu пш l[lu p n lfaj n lb b bp |nlj ULn|iLL|nLJ t Lui|b|Ji пшд|лп1|ш[ oqinLuqnpôb[ ii|binLuL|Lub J^ngbbpp b huibpuj-j|ib huJ2L[bLnL[nqLuL|LulinLpjnLli LULL|Luhni|b[ ôlu[uui|luô b bbpqpL|Luô jmpLupLub-yrup qpuid|i hujJLup: LLju dLupLnLuhpLui|bp|ib Lup0LuqLubf)b|nL Ьи|иллш1|П1[ « L|ppnLpjLub b q|imnLpjLuli Ьш^шршр|п 2019 p. LuiL|p|i|]i 23-|i N390-LL/2 hpui-jLUlinij hLUULnLULni|b[ blj q|"linLuL|LUb L|LuJ q|lLriLULnbfblb|lL|LuL|LUll LL|bLnLuL|LUll L|LUqLÍLuL|hpLL|nLpjnLtlllhp|l q|miLuL|Lull b q|miLULnbfull|lL|LuL|LuLl qnpÖnLllbnLpjLull lupqjnlLiluL|bui nLpjluLi qliLuhLULniÎLuli, LnujpLuL|LupqiÎLuli b pUjqLUj|lLl ф|п1|ш1|иш-i|npiíuili h|uJtjLuL|Luli uLiqpruliglihpti m ^шфшЬ^ЬЬрр21, L|Lupb|ji t npujL|b[ npLL|bu q|lLnnLpjLull П [п p ui П llî ll|hLriLuL|Lutl lí|l2ngLlbp|l lupqjnllllul|bLn L|luqlu-l|luplîluLiLi riLqqi|Luö LunLugfiti b L|Lupbnp {эи% npp щЬипр t âbuiL|np|i qfiLnLU-L|luIi L|LunnLjglibp|i qnpônLlibnLpjLuli L|LuqLÎLuL|bpLL|iÎLuli b L|luqlul|luplîluIi Linp J2LuL|nLjp, |nb^LL)bu ЬшЬ [ирш1ф J|iblinLjb pliLuqLui|Luri|i uiLuppbp 9b-|i J|i2b Lunnr^ JpgujL|gnLpjnLbp: bpb hLuduipblif), np 9-b ung|iLU|-inbinbuLuL|Luli Luqqb-gnLpjnLbp qpLU qnpônLbbnLpjLuli LupqjnLliLuijbLnnLpjLuli J|i inuippb t, lull|lu mpLU JlupluIiluL|luIi t, np, qbLuhLuinb|ni[ ии[|Ш[ 9b qnpônLbbnLpjuib uipqjnLbLU-ijbmnLpjnLbp, JluuluJp qbLuhuiLnnLd blip ЬшЬ qpiu ung|ilu|-inbinbuLuL|Lub uiq-qbgnLpjnLlip: bLufuLupLupnLpjLuli l|nqd|ig h lu и ln lu ln l[lu b lupqjnlblui|bLnnLpjLuli qbLuhLULniÎLUll L|LUpq|l hLULÎLUÔLUjb' q|lLnLuL|Lull L|LUqLÍLuL|bpLL|nLpjLuLl L|LUlî pmh|i q|iuiLuL|Lub ULnnpLupLudLuliiÎLub q|iuiLuL|Lub b q|iLnLULnhfbib|"iL|LuL|Luli qnpómlibnL-PJLUll LUpqjnLbLUl|bLnnLpjnLllQ npn2l|nLLÎ t pilUl'

hbuiLUqnLnnLpjnLllbbpll LUpqjnLllLUL|bLnnLpjLuLl, LjLuiqpLuj|nb libpnLd"|i, 3. lijnlpujlnb[bili|il|lul|luli ii|i2nglihp|i,

q|iLnujL|ppLuL|Lub LnLupLuôplibp|i hbrn |ibLnbqpJujLi,

q|lLnLUl|LUll b/L|LuJ q|lLnLULnbfblll|lL|LuL|LUb LUprynLbpbbp|n LUnbmpLUjllLUg-

Juib,

ф|лЬш1|иш^ш1| J|i2ngbbp|i mliop|iliJLub qbLuhujLnLuL|Luli|i:

21 Sb'u hiui|b[i|ujô V « l|p|aru|ajiuti Ll q[imnL|ajLuli Ъш[ишршр|1 2019 |э. шщрфф 23-[i N390-U/2 hprnJujlifi, http://www.scs.am/files/hraman-390A2-23.04.2019.PDF:

ULjr|_ qbiuhiuiniuL|iub|i hfiiiiub i(piu npn2i|nuí t q|iiniul|iub l|iuqiiiul|bpii|nL-PjluLi l|iuii pmh|i q|iiniuL|iub uinnpiupiudxubiiiub q|iiniul|iub b q|iiniuinhfub|iL|iu-L|iuli qnpônibhnLpjiub iupqjni.biui|hinnLpjiub gni.giub|i2Q (9-U3)22: M-bpghbu li2i|iuô 6 nLr[r\nLfajnLtitiЬp|n tihppn uiuhiiiubi|iuö b hiuiiiuii|iuiniuufuiub hiuiiiu-liiuubmpjiub qnpôiul||igbhpni( bnpiiiui|npi|iuô iupdt¡£>bbp|i qnuíiupb f lupiniu-hiujini|iuô hbinbjiu[ piubiuÖbniC

7

E = X Ema*

npinbq E-b 9-lLS-b t, Erb" i|bpntJ2JiuL 6 nLqqnLpjrubbhpnil uiuhdiubi|iuô bb-piuL|hinhp|"ib i|bpiuqpi|nq ii|iiui|npQ, EJ"*"-q' lujq. i-pq. bbpiul|hin|i iuiuui|b|iu-qnyb lupdbßQ' ini|jiuL pliiuqiui|iuri|i/iîiuuLiiuq|iinnLpjiuLi q|iiniul|iub L|iuqiiiuL|hp-u|ni.pjnLbbbp|i b prnhbp|i q|iiniuL|iuLi uinnpiupiuduibnuibbp|i qbiuhiuiniuL|iub-bbp|i dbg, ^¡-q1 ini|jiuL l|iupq|i 7-pq. bbpiul|bin|i hiudiudiuubmpjiub qnpôiul||> gp23: Я-ИЗф, |ib^ii|bu biub ini|jiuL L|iupq|i 8-pq. L|binni[ uiuhdiubi|nq hiudiu-diuubni.pjni.bbbp|i qnpôiul||igbbp|i h|idiub i[piu q|iiniuL|iub l|iuqdiuL|bpii|ni.pjni.b-libpQ l|iud prnhbp|i q|iiniuL|iuLi uinnpiupiuduibnLdbbpb Qbq.qpl|i|nLd bli hbinbjiu[ iniupiuL|iupqbp|ig npbt dhlinuT

1-|ib iniupiuLiiupq qnpônibbnLpjnLbb |ipiul|iubiugi|nLd t ршрЙр шprynl-biui|hinni.pjiudp b qfiinrupjiuli iupq|i ^iui|iiuli|i2Libp|ili hiudiuu|iuiniuu-fuiub L|lulî dnin t qpiulig,

2-pq lnшpшL|шpq, qnpônibbnLpjnLbb |ipiuL|iubiugi|nLd t piui|iupiup

LU p r}J n Lb LU l[b in n L PJ LU J p,

3-pq. iniupiuL|iupq qnpônLbbmpjnLbb |ipiuL|iubiugi|nLd t n^ piui|iupiup iupq.jrnbiui[binnLpjiudp, uiuL|iujb hbiupiui|npnLpjnLb L|iu nq^iudliin duid-L|binnLd (3 iniup|i) |ipiuL|iubiugbb[ iuprynLbiui|bin qnpônLbbmpjnLb,

4. 4-pq. iniupiuL|iupq qnpônLbbmpjnLbb |ipiuL|iubiugi|nLd t gwôp luprynL-biui|binnLpjiudp b piugiul|iujnLd t qiupqiugdiub npbt hbniubl|iup (np-ii|bu q|iiniuL|iub L|iuqdiuL|hpii|nLpjnLb L|iud pmh|i q|iiniul|iub uinnpiu-piuduibmd qnpöb[m bii|iuiniul|iuhiupdiupnLpjnLbb iuniubâ|ib £>bbiupl|-líiuti iuniupL|iu t)24:

UjbnLiudbbiujb|ii[, li2i|iuô ^шфшЬ^ЬЬрЬ m uLiqpnLbpbbpQ, npnlig hfidbiu-L|iuli liii|iuiniuL|Q «-md ii|hiniul|iubnphb $|ibiubuiui|npi|nrL q|iiniul|iub L|iuqdiu-L|bpa|nLpjnLliLibp|i qnpônLbhmpjiub iupqjnLbiui|hinnLpjiub qliiuhiuinnuJli t, ^bb lubqpiuqiunbnLd l|iud diuuiudp bb iubq.piuqiunbnLd q|iiniuL|iub l|iuqdiul|bpu|nL-pjmbbbp|i ung|iiuL-inbinbuiuL|iub iuqq.bgnLpjiubb m q.piu qbiuhiuindiubp: 'Пштбшпр hiui[iubiupiup lujb t> np ung|iiuL-inbinbuiuL|iub luqq.bgmpjiuli qbiu-hiuindiub qiuqiuijiiupb ¡лЬрЬ^Ь b qpiu |ipiuL|iubiugdiub db[uiub|iqdbbpp dbôiui[ diuuiudp luliôiulinp bli pb' q|iiniuL|iuli h|idliiupL|libp|i, b pb' q|iinnLpjiub п[прт|п L|iuniui[iup|i^bbp|ib: ГЭ-bb hiuuiniuini[iuô npn2 uLiqpmlißbbp m ^шфш-1ф21|Ьр ü|iini|iuö bb Ч-b ung|iiu[-inbinbuiuL|iub iuqq.bgni.pjiub qbiuhiuiniiiubQ,

22 Sb'u Иш1[Ь[4ш& 1' « lippmp-jLuti U qfiuiriLp-jmb bujfuiupiup|n 2019 [Э. шщрфф 23-fi N390-U/2 hpmJmljh, http://www.scs.am/files/hraman-390A2-23.04.2019.PDF, t2 2-3:

23 Sh'u tinLjti inbr^Q, 6-7:

24 Sb'u tinyti inbrin, t2 7-8:

uiul|iujb diul|bpbuiuj|'ib b pbqhiubpiul|iub pbnijp bli L)pnuJ b ^bb l|iupnq lud-pnqgiuliiub u|iuinl|bpiugni.d inpiudiuqpb|;

Ujdd iubr|.piuqumbiubf) lujb ^иЬгфрЬЬр^Ь, npnbg u|iuin6iunni[ i|bpnb2jlul u|biniul|iuli ifiiuuinuipruripp, npp l|iupnq blip u|uijJuliiul|iubnpbli ш1и[шЬЬ[ «dbpnqiupiulinLfajnLli» (рш1ф np u|iupniliiul|nLd t hiuuiniuini|iuö uliqpnilipbhp m ^шфшЬ^ЬЬр, uiul|iujb ^ni.b|i inbuiul|ujti hfidp b q|umul|ujb h|iiRjiui|npnLd), ф l|iupnq L||ipuiii|b[ «.-md Ч-b ung|пш[-mliтЬиш1|luIi luqqbgnLfajiub diuubiu-L||i l|iud iudpnq2iul|ujb qliiuhiuindiuli liu|iuiniul|ni{:

Liufuhiuniu2, ini[jLUL u|biniul|iuli фшитшрт[[этл1 b umhiuuiupiul| n|npin|iti umbji|nq npbt lujl фьиитш^ртл! piugiul|iujnLd t <<qhLniuhbiniuqniniul|iub bb|aiul|iunnLgi|iuôp» bqpnLjpp' фп^ишрЬЬр l||ipiunb|ni[ q/iLpuiLjuiü l¡uuú qfiLpui-Lpb¡vüfil]LuLiLut¡ LjLuqiSujLibpLiinLpjnLÜtibp Ll pLupápuiqnLjü riLunLiSÜLuljLuti hiuu-LpLULpmpjnLtitibp (pruh) hiuul|iugni.|ajni.bbbpp: Um funurud t wjb diuu|ib, np ii|biniul|iub diul|iupr|.iul|ni.d qbnbu piugiul|iiijni.d t qtiLpLuhbLpLuqnLpLuLjLuti bti-рш^шптд^шдц hiuul|iugnL|ajiub [Ьшр^Ьр pbl|iu|ni.db m qnpôbiul|iubni.d qpiu uiuhdiulinLdp: U|iiuuIiujI|ujIi uiuhdiulidiub piugiul|iujnL[ajnLbp ií|i 2ШРР hiupgbp t шпшзшдЬтй q|iinujl|ujb h|idbiupl|bhp|i in|iu|UjpiulinL[ajujb 2nLP2 (diuu2iniu-p|i, iuniu£>h|nL|3jUjb b tiu|iuiniul||i hbui l|iuu|i|iuô), ni.qqiul||"inphb l|iuu|i|iuö t qpiulig|ig iul|lil|uj|i|nq q|umul|iuli b n^ q|iiniul|ujli iuprynili£>lihp|i ru luqqb-gnLfajiuli in|iu|hp|i/diuu2iniup|i huiniul| uiuhdiubdiuli hbui: Uiuuliiui-|npiuu|hu, 1|шрЬ[|"Г t Lupqjnp hiudiubdiuli 1|Ьра|ги[ qbiuhiuinbL l|iud hiudbdiuinhL npbt hiu-diu|uiupiubiul|iub q|iiniul|iub [шрпрштпр^ьи b, op|ibiiil|, rnqqiujlib q|iinuil|iub [шрпрш1ппр|лшЬ l|iud 1||лршпш1|шЬ iupryni.bf)|i Öbnp pbpdiubb ni.qqi|iu& hiuu-miuinni.|ajni.bbbpb m h|idbiupiup q|uniul|iub l|iuqdiul|bpii|nL|3jnLbbbpp: Ubhpiu-dt¡2in t huiniul| iudpiuqpb[, pb npb t hiudiup^Ld qliiniuhbiniuqniniuliiub bb-piul|umnLgi|iuôp, npnbf) bb qpiu h|idbiiil|iub in|iii|bpp b ôiuniujnLpjnLbbbp lujb l|iupnq t diuinnLgbi; иш l|oqb|i iupqjnLbf)bbp|i iniupiubgiuindiub b hiudiu-inb{XJiniuj|ib qbiuhiuindiuli qnpônLif hiu2i|ji umbb|ni( uil[jul Я-b luiuuböbiu-hiuinl|nLpjnLbbbpb nl iupiniup|"ili d|i2uji|ujjpujj|ib qnpönlibbpp:

ЧшрЬпр t ЬшЬ lupÖiubiuqphL, np, puui i|bpnb2JLUL l|iupq|i, qnpönilihnL-pjiub niqqnLpjiub hiudiudiuubnLpjiub qnpôшL||^gbЬpp, )-p, uiuhdiubi|ni.d bb Яфтт^шЬ u|biniul|iub l|nd|unb|i (Ч-'ТЩ) L|nqd|ig Öbmi[npL[LU& hiubäbiudnqni|Ji L|nqd|ig, |ib^p 1|ши1|ш&|п тш1| t qbmd 1[Ьр2Ьш1|шЬ qbmhmindmb opjbl|m|iL[nL-pjnilili m mlil|nqiJLiul|WLnLfajnLLip: Ршдшиш1|шЬ t ЬшЬ lujli, np uiwpmL|mpqb-p|i ij|i2ujl|ujjphpp linLjbo|bu umhümlii|nLiJ bb hubÖliud"nqnL[|i b Ишиипштфий L|PfanL|ajub b q|unnLfajmLi biufuiupiup|i L|nqiJ|ig, |ili^p L|pL||ib L|nqüliul|ULnLfajmLi b unLpjhl|in|ii|nL|3jiub ипшррЬр t ьцшртЬш^тй: Puigfi qpub|ig, L|mpqnuJ li2L|.nLiî t, np iniupiul|ujpqhp|i d|i2u^jßbp|i mpdbpbbpp npn2b[|iu h|iiîp bb hmliq|iuubnLiJ тфш[ pliuqu^unnuî ij|i2Luqqujj|"ib шпшзштшр L|mqiJmL|bp-a|nL|3-jnLbbbp|i дтдшЬ^ЬЬрр: Um bu i|l|Lujni.d t Lujb diuu|ib, np qbmhmmdmb mpqjmbßbbpp L|mpnq bb l|inpi|iuô [|ibb[ Ьш]шиилшЬ]шЬ |ipmL|mbnLt3-jnLb|ig, dligLuilu-UpiujIib qnpónbbbp|ig b pbqhmbmp hшdшlлbßulл|^g, j)iub|i np d^rnq-qшJ|^b L|шqdшL|bpLl|nLtз■JnLbbbp|^ дтдшЬ^ЬЬр^Ь 1|шрЬ[|л t Öqmb[ ópmqpbp|i d2iul|diub, |^pшL|шbшgdшb, n^ pb qbшhшlлdшb pb|aiugj)ni.d: flLuin|i, шЬИрш-d"b2in t uinbqób[ b qmpqmgbb[ q|^lлшL|шb ^qdml|bpii|nLtajnLbbbp|i lupqjnL-limijbLnnLfajuLi qbmhuuidwb ^шфш1||121|Ьр|1 nl дтдшЬ|п2ЬЬр|п uqqmj|iLi 2Р2Ш_

biul|, npQ l|hwdwu|winiuufuwli|i hiujiuuiniubjiub ii|iujiliubbbp|"ib riL |ipiul|iubnL-pjiubp:

h hiui|b|nLiIb ii2i|lu6 pbpnLpjnLbbbpIV q|iiniul|iub l|iuqiIiul|bpii|nLpjnLbbbp|i qnp&nLbbnLpjiub luprynlLiujijbLnnl|bjaiti qbiuhiuiniiiub hiujiuuiniubjiub «ilbpn-qiupiubnipjiub» ilb^ uiuhiliubi|iu& ^iui|iujli|i2libpQ piui|iul|iub|"ib Qbr|.hiubpiul|iub bli b qbpiuqiubgiuiL|bu j)iubiul|iul|Lub pbnyp bb LjpmJ, nLum|i ^bb l|iupnq op-jbl|in|il|npbb qliaihiumbL uil|jiul nLqqnLpjaiJp l|iuqdiul|bpiL|nLpjiub qnp&mbbnL-pjiub |ipiul|iub wprynLbpbbpb nl bi[iu6nLdbbpp: u"iuubiuL|npiuiL|bu, l|LupqnLJ, npa|bu q|iiniul|iub b/l|iud q|iiniuu'ibfub|'il|iul|iub luprj.jnLtiptibp|n lunbinpiujbiug-diub diul|iuprj.iul||i diuu|ib i[l|iujnq jiui|iiub|i2bbp, uiuhdiubL|nLd bb, op|ibiul|, hiudiuu|iuiniuufuiub odiubr|.iul| bbpiul|iunnLgL|iu&f)bbp|i (inbfubn|nq|iiubbp|i i|infuwr|.pilwb L|bbuipnbbbp, p|iqbbu-|"ibl|nLpiuinnpbbp, wnbinpiujbiugiliub uinnpiupiuduibnLiibbp) inbuuil|wpwp ^h^D uinnpiupiuduibnLiIbbp|i pbr|.hiubnLp £iubiul||i dbg l|iuil qpiubg iunl|iujnLpjnLbb nl h|idbiui|npi|iu&nLpjnLbQ, u|biniu-l|iub iJujpiI|ibbbp|i l|iuil iiiuubiui|np hiuini|iu&|i hbui l|b£i|iu& u|iujiiiubiuqpbp|i LjuuiJ hiuiiiuinbq uinbq6i|Lu6 uinnpiupiuduibnLiibbp|i inbuiul|wpwp l|2hQQ ll|luj-iliubiuqpbp|i riL umnpwpwduibnujbbp|i Qbri-haibrup £iubiul||i ilbg25: hb^iqbu inbubrud bbp, upiubj) qnun pi[Luj|ib lupdbpbbp bb, npnbp jbb l|iupnq grujg uilu[ l|LULnaipL[nq LU2fuLuinLubpbbp|i |ipiul|iub ii|iuinl|bpb rn npiul|p, j)iub|i np, op|ibiul|, lunbinpiujbiugdiub uinnpiupiuduibnLd rubbbiuLp r|.bnbu l[L|lujiilJ mbfLibn[nq|iLubbp|i lunbinpiujbiugdiub piupSp diul|iupr|.iul||i diuu|ib, L|iuJ u|iuj-diubiuqpbp|i Jb6 ph4P ^h L|iupnq funubL |ipiul|iubnLd l|iuiniupi|nq haiJiuuibq 6piuqpbp|i nl qnp6nqrnpjnLbbbp|i LuprynLbiuilbmnLpjiub diuu|ib: Tj2l|iu& wp-qjrubpbbp|i i[bp hiubiiiub hiudiup lubhpiudt^ui t L||npujQb[ iui|b|]i funppiuj|ib npiul|iul|iub ru £>iubiul|iul|iub gmgiubf^bbp ru inbqblinLpjiub hiui|iu{)iuqpiliub dbpnr|.bbp, |ib^Li||iu|ip bb funp£iuj|ib haipgaiqpnLjgbbpQ, r|.biL|£bp|i nLunuIbiu-u|ipni.pjnibbbpQ, 6iufuubp|i b oqnLuibbp|i i|bp|nLdnLpjiub dbpnr|.Q, £iubiul|iu-l|iub gnLgLub|^2bbp|^g, uinbq&i|iu& b dbl| iniupi|iu l|inpi|iud{)ni( bl|iuiIiniupbpnL-pjaib iu6|i grugaib^bbp qpubnpiu6 uiniupiniui|ibbp|n p|u(Q b iuj|b: Ldiub pbrj.hiubpiul|iub jiuijiiub|i2bbp|i nl grugaib^bbpli p|u|p L|iupq|i dbg puiL|iul|iu-b|ib Jb6 t, nLuin|i Lujb L|aipnq funppiuj|ib qbiuhiuinnLd l|iuiniupbL uil|jlu[ q|i-iniul|iub L|LuqJaiL|bpii|nLpjLub qnp&nLbbnLpjiub iuprynLbiui|bu'inLpjiub l|bpiupbp-jlu[ b LupLniugnLb[ |npLul)Lub il|iuml|bpp: fd-bb pbbiupl|L[nq L|iupqp u|iujdiubiul|iu-bnpbb bbp LubijiubbL «Jbpnr}LupaibnLpjnLb» b ^bbj) l|iupnq |Jiiupd"bp hiudbdiu-mnLpjriLb L|LumiupbL lupqbb |iuL| pbbaipl|L[Lu6 Jbpnr}ail|Lub 2P2LU^JUJL|bbp|n hbin, Lujbnlluilbblujb|ii[, hujpLj bbp hiuilaipnuj haiilaiQiun wbr|.pwr|.wribwL Lujb h|iil-biul|ujb ^aii|iLub|i2bbp|ib, npnbg a|binp t pan|aipujp|i LibpnqLupaibnLpjnLbQ' 9-b unglmjL-LnbLnbuLuLiujb aiqqbgriLpjnLbQ qbiuhaiLnb[nL hiuJaip: ^binp t biub hai2i||i ainbb[ ini[jwL L|ujpq|i h|nJbujLjLub ba|LULnail|Q n^ pb 9-b prub ung|uu[-LnbinbuLuLiujb uiqr|.bgni.pjwb, aij[ qpai qnp6nLbbnLpjaib Lupr|.jnLbuJL[bLnnLpjLub qbiuhuiinruilb t, nLuin|i iujb l|aipnq t b [|iaipdbp ^pbr|.qpl|b[ ung|uu[-LnbLnbuuj-l|iub iuqrj.bgriLpjiub h|iJbujhLupgbpp: UluL|lujij, plub|i np «-mj qnjnLpjmb jm-b|i 9-b ung|ilul-lnblnbulul|lub Luqr|.bgnLpjLub, |ib^lqbu biub iunhiuuiupiul| Luqr|.b-gnLpjLub/qnpdnLbbnLpjLub luprj.jnlblui[bmnLpjLub qbiuhujLnJLub iuj[ 2P2lu^jluL|,

25 Sb'u briLjli mbr\Q, t2 5-6:

шо|ш hiupL| bbp hiudiupnLd l[bp[nLÔnLfajLuti ЬЬршр1|Ь[ J2ujL|l[luô d|iiuL| фши-тшргт^рр1 rnjti ipiud2wL|t¡|nL Li 1|штшрЬ|шс|.пр0Ь|П1. bu|iuiniul|ni|;

¿jiLuuiifiniiajniti. giuôp t, рш1ф np l|iupqpAJiiuuiniupni.qpp qmpL| t прЫ; q|iinujL|Ujti и/1|шJ inhuiuL|iuli h|uÍ£|ig, |ili^o|bu tiiub hiu2i|ji ^h lunlinuj 9b шnшllÖLlшhшu^L|nLfЭJnLLlLlЬpp, iqmjdiutiuji|npi|ujô qpiu iuniuph|nLpjiudp, liu|iu-inmL|ni[, diuinni.gi|nq öumiujnLpjnilitihp|i plinLjpni(b iuj|b:

ишфрш^шЬт^пШ. dfighb t. рш1ф np inpiudiuqpnLd t 9b qnpônilihnL-pjiuli h|idtiiuL|Ujti n[npinlibp|iLi шпЦф"11! inhqhL|nLpjnLti, uiuL|iujli q|iinujpL|nLd 9-b luqqhgnLpjiuti iujtiu||iu|i inhuiuL|libp, npnlip L|iuu|i|iuö bli hiuuiupiuL|nLpjiuti [lujli 2t¡pinbp|i, |ib^ii|bu ЬшЬ pbiuu|iuhu|iutjiuL|iuli, iurinri2iuii|iuhiul|iuli b шд ипд|лш[ш1|шЬ liu|iuiniuL|tjhp|i |ipiuL|iutjiugdiulili iu2iul|gb[ru hbin: Uiuhdiuliiu-фыЩ рфи[ дгидшЬ|п2ЬЬр|п/^шфшЬ|п2ЬЬр|п b qpiubg п^ и|ш1л2шб qiuuiuL|iupq-и[ш0П1р)1иЬ/[и 11рш1[прь[ш&гир)шЬ u|iuin6iunni[ pbp|i t ЬшЬ L|ppiul|iuli, mbinb-unLpjiuli тшррЬр n[npinbbpriLJ 9Ь qnpônLbhnLpjLuli b iuqr|.hgni.pjiuli [тишрш-brudp:

Û2qpi{inLpjnLÎi. guiôp f u|iujdiuliiu4npi|ujö hiudiudiuulinLpjiuli дпрбшЬЬЭ-libpfi uiuhdiulidiuti unLpjhL|in|"ii|nLpjujdp, hiujiuuiniutijiuti d|i2iui|ujjpujj|"iti qnp-ôntilihp|i b |ipiui|J"ióiuL||i n^ о|Ш1Л2шб q|iinujpL|dujdp, |ili£u|hu ЬшЬ iuqqiuj|iti diuL|iupr|.iuL|nil qtiiuhiuindiuti qnpôptipiugnLd d|i2Luqqiuj|"ili, шд n^ ph iuqqiuj|iti qtiiuhiuindiuli 2Р2ш^ш1-|ЬЬр|11| ru дтдшЬ^ЬЬр^Ь hqrmJ iubh[ril inpiudiupiutinL-pjiudp: Ршд|п г|.ршЬ|пд, qnjnLpjrub iilli|i u|iuhiuti2i|nq mhqhL|iuini|nLpjiuli шп-L|iujrupjiub Ь qpш J2LnшL|шb hiui[iuf)iuqpdiuli Jb|ximb|nqJbbp|n/LÎ2LUMnLJ[ah Рш~ giuL|iujni.pjiutj fubq|ipp: Прп2 hiujiuuiniubjiuli qliiniuhhiniuqniniuLiiuli t¡bpiuL|iu-г1гид1[ш0рЬЬр u|iupqiuu|t¡u ^rubbb L|iud J2LnLUbLUb l|iupqni[ jbb hiui|iuj)iuqpni.d ^шфшЬ|л2ЬЬр|1 Ь дгидшЬ|12ЬЬр|1 hiudiup iquihiul^nq inbqbL|nLpjni.bp:

ÜLu/vu/dLuiSuiÜLul] hLupLupbpLuLjgnLpjmbp. J|i2|ib t, bbpqpiui|i|ni.d bb LL|bu 9b hiudiuu|iuiniuu[uiuli ш2^штш^|пдЬЬрр, iujbu|t¡u t[ 9гПЧ-|1 L|nqd|ig 0Ьш1[пр1|ш0 hiutiâtiiudnqni|li nl фпрЙи^ЬтЫзрр: UiuL|iujli iuniutig£iuj|ili fubq|ip t u|iuhiuti2i|nq inhqhLiiuin^nLpjiuli hiui|iu£>iuqpdujti, i|hp|nLÖnLpjiuli Ь lihpL|iujiugdujli hiudiup q|iu^L^li/i|iup£iuL|Ujti ш2|х1Ш1Лш1||пдЬЬр|п luroutiötiiu-gnLLÍp Ч-Ь-пиГ Иш2ф iunlih|ni{ i|hp2|ilitihp|"iu uiiuutig iujq t[ uruq ф|пЬшЬиш-L|iuti LÍ^ngbbpp, |ib^Li|bu ЬшЬ lujq iu2fuiuiniuL||iglihp|i hiudiuu|iuiniuufuiuli q|i-тЬ[|1рЬЬр|1 Ь hiíinnLpjnibbhp|i piugiuL|iujnLpjnLlip:

b2LUÍJLuLlLU[linLpjnLÍjp/LlLUpLLnpnLpjnLÍjp pLUqLUgLuLjLUtinLpjnLtl lS2LU^nrL^^Ph Ll ф^ЬшЬишфрпфЬр/! hiuiÍLup. Jailli t, рш1ф np hiuqi[iur|.hii| t iuljqpiur|.iun-limd hhiuubliiupiujlili qiupqiugdiub ^J niuqdiui|iupiuL|iutj Ьи|Ш1пш1|ЬЬр|1 |^pшL|шЬшgJшЬ ИшJшLnbßUlлnLJ 1|штшр1[ш0 dligngiunnLdlibplili, |nb¿LL|bu ЬшЬ lлpшJшqpnLJ uibqbL|nLpjnLli JшL|pnlлbLnbuшL|шb дтдшЬ^ЬЬр^ ь[рш шqqbgnLpJшb b/l|iud ^рш шrlШ2шgJшb Jb|ximb|nqJbbp|n 1[ЬршрЬр]Ш[, npb шЬИрш(^Ь2и1 t npn2nuJbbp|n рЬп-шЬйшЬ qnpôptipiugnuJ:

b2uitjLuLiLU[[inLpjnLtjp/LiLupLnpnLpjnLbp 9-b L/LunuiLlujpfebbpli hllllÍLUp. lî|l-

2hbhg ршр0р t, np pmj[ t тшфи й21Лш^|ипшр^Ь[ b qtiiuhiuintJL Libpp|iLi 1|шпш1|шрйш1| Ь iuruu2fuujqujgiÍLuti hbui 1|ша|1[ш0 qnpôpbpшgLlЬpp, иш1|Ш]Ь lífiiujli ш]Ь iqbixjpriLj, Ьрр шйрпг^ш^шЬ öiui|iu|nil шп1^ш t qLlшhшlЛlîшLl Иш-йшр шЬИрш0"Ь2и1 Lnbqb^uiL[nLpjnLLip:

b2LuhujL]LuilinLpjnLhß/ljLLip[inpnLpjnLbß qnpóujpuip huidLujtigfi huiduip. giuôp t, £>ш1ф np uiuhijiulii|iuô дгидшЬ^ЬЬрр ^hli u|iuprulnul|iuií qnpöiupiup-lihpfi huuíiup ИЬшшррррш1|ш1| ií|il|pninliinhuujl|iuli дгидшЬ^ЬЬр1 piugiunru-pjuuíp iít¡l|-hpl|iu griLguli|i2Libp|i, npntip, uiul|ujjli, l|pL|h^ gujliiul|iuL|Ujli plirujp bli L|pnuJ U hiutiqiuiíiulinphli ¿bti uit¡r|hl|iugtinLij qnpôiupiup|ili |ip qnpörutihru-pjiuli n[npin|i фпш iuqr}bgrupjiutj L г|.рш iunui2iugdiuli 2n.pwtibp|i i|bpiupt¡pjiuL:

bqpuil|uignLpjnLtitibp: Ц^ыфипф 4b ипд|пш[-1л1ллЬиш1|ш1| iuqr|.hgru-pjiuli qliiuhiuindiutj hшJшp opu l||ipiuni|iuô l|iud libpl|iujni.du l||ipiuni|nrL Jbpnr|.iupiutjrupjnLtjlibp|i L[bpLnLÔnL[ajnlIjq grujg t ипшфи, np г|.ршЬд 2Lupj)ni.d l|iupb|Ji luniuliÖliiuglibL npbt LÏbl|p, npp пЬшршфр t 1||пршпЬ[ 4b pn[np in|> Li|bp|n hiudiup, iu2fuiuph|i iniuppbp bpl|pbbprud b ^шфЬ[ pn|np inhuiul||i un-д|пш[-1л1|1лЬиш1|ш1| mqiT.hgrupjrulilibpQ: Siupphp hpl|plit¡p/r|.pujtig ii|uui|npiu.iï-Libp, ljmnui|iupiupjnLlitihp, |ili^Li|bu tiiuli. fur^np q|iuiuhhiniuqniniul|iuli hlipiu-1^шпгид1|ш0{ЛЬр |ipblig huuíiup pliinpruii l|uuí ií2iul|iuií bli i|hpnti2JUJL líninh-gnnJLibp|i i[piu hfidtiijiuô l|iud qpmlig|ig pfunq ипд|пш[-1п1|1пЬиш1|ш1| qliiuhiuin-diuli dhpnqbhp/dhpnqmpmlmi.pjiutitihp b qpiutip l||ipujniu.d |ipiui|jióujl|ujj|ili hшlJшlлЬßUlлnLlî, hiuóiufu ^1|Ыилрп1|ш1|Ш[П1| dhpnr|.|i i^pmpmiur|.ph|]"irupjiuli, шЬиш1|ш1| h|idbn^npi|iuôrupjiuli, ôiu[uuiuiniuprupjiutj b шд h|idtjiuhiupghp|i и[рш:

Ciujiuuiniulirud rj.bnbu piugiul|iujni.d t Ч-b ипд|лш[-1п1|1лЬиш1|ш1| iuqr|.bgru-pjiuli qbiuhiuinrudli ru r|.piuli ruqr]i|iu& dhpnr}iupiutjrupjnLtjlibp|i l||ipiunni.dp: 4iup|ip 1|ш J2UJL|t¡[nL hiujiuuiniulijiuli |ipiul|iutjnLpjiutjp hiudiuu|iuiniuu[uiulinrL iuqr|.hgnLpjiuli, iupryruliplibp|i qbiuhiuindiuli Jbpnr}bbp, npnlip Li|bmp t L|pшn-i|hli iuntii|ujqli и|Ьи1ш1|ш1| ф^ЬшЬишфчртЛ rulihgnq q|uniul|iuli l|iuqdiul|t¡p-u|rupjrutilibp|i lil|iuindiudp, |iLi^a|bu liiub hiuuiutih|ji [h^bli U Quin uitihpujdt¡2-inrupjiuli oqiniuqnpôi|hli шд 2whiuqpq|in l|nqiîbp|i hiudiup (diuutiiui|np huiin-i|iuô|i tihpl|iujiugni.g|i£lihp, d|i2iuqqiuj|"ili ljmqdml|t¡pii|nLpjnLlilit¡p, 4b шд tihp-qpnqlibp l|iud oquii|nqlibp): L2i|ujö iíhpnr|.iupiulmLpjiuli d2uil|rudti nl lihpr|.pru-iÍQ blipuqpnnî t ЬшЬ iujtiu||iu|i fuliq.|iplit¡p|i huiniul|hgrud, |ili^u||iu|ip bli 4b in|iii|iupLutjni.pjnLtjtj nL uiuhdiutjrudp, г|.ршЬд l|nr]d|ig JmmnLgijnq ôiuniujru-pjnLblibp|i ptiruj p|i npri2iul||uugrudp b iuj|ti: lijlirnhbrnb iulihpiudt¡2in t d2iul|t¡[ q|unujl|iutinptïli b inbuiul|iulinpbtj h|iJbmL[npL[Luô qmqmi(impmL|mb hbliß, npb pbl|iuô t Lh^t¡[nL ЧЬ ипд|лш[-1п1|1лЬиш1|шЬ iuqr|.bgnLpjiutj qlimhminJmb Jbpn-^pmbrupjmli h|iJpnLJ b uiuhdiubbi ^шфш1||12ЬЬр|1, ^шфпрп2Ь^ЬЬр|п ru gru-дшЬ|л2ЬЬр|1 mjbLi||iu|i 2Р2шЬш1|, npp J|i L|nqJ|ig 1|ИшJшLl|Шlлшu^uшll|^ iniulijiuli |ipml|mLinLpjulilj ru o|mjiîmlilibp|ili, |iuL| lîjruu L|nqiJ|ig grujg 1цлш hujL|ul|mli Ч-b mmpuôm2p2wbmj|ib/ij|i2ujqqiuj|"iti |itiuibqpiJuli, iJ|i2mqquj|iLi 4b qnpôrutihnLpjiuli ru qpm шqqЬgnLpJшLl qtiuhuuiiîuli ^шфшЬ^ЬЬр^Ь Иш-йши|Ш1Лши[иш1|Ь[ги ЬршЬд ÔqLnruiîlibpQ: 11йфпфЬ[ги[ l|iupnq blip 0Ьш1|Ьри|Ь[ hbmlijmL шrlШ2шpL|nLpJnLllLlЬpQ, прьцЬи hшJшulлшLlJшLl 4b ипд|пш[-1л1ллЬ-иш1|шЬ iuqr|.hgrupjiuli qlimhmLniîuli iJbpnr|.upuLiiupjuli й2ш1|йш1| U Ьфршп-JuIj qnpôpbpmg|i шпш21|ш]|л1| J^ngmnruJlibp.

hiujiuuiniulijiuli 4b-|i L|nqJ|ig рп^шр1|1[п^ q|unm^li шргуги1|рЬЬр|1 b mbfulinLnq|imbbp|i шrlbLnpшJllшgJшll bbprud"|i (ЬЬрш1|шпгид1[ш0р|1 b diupriiiiujlitj nburupu|i) qlimhmmruJ,

hlujluumluIijluIi 9-b-|i L|nqd|ig dLuubuiL|np hLuuiL[Lu6|i hbin hwdwqnp-&LUl|gnLfajLUtl bl|LULnJLU Jp hbLnLUppppL[Lu6nL|ajLUll Jwl|LUpr|.LUl||l li LL|LUU> pLUULnLUl|LUJnLfajLUtl q.bLUhLULnnLd,

« lIluuIilul[np huJLni|Lu6|i l|LuqiJLul|bpLL|nLtajnLlilibp|i L|nqij|ig 9-b-|i hbui hLuiJLuqnp6Lul|gb[nL b qpuibgruil hbLnLuqnLiiLul|Lub, libpqpnLilLuj|ili 6pw-qpbp |ipLul|LuliLugbbLnL ll| lu in p luulti lu Ljuu ijnlf3j luIj b hbLnujppppL|Lu6nL-pjuib LiLul|LupqLul||i qbwhwLnnLiI,

9-b-LUribLnpLUj|lb l|WqilLul|bpLL|nL[ajnLb hLUllLUqnp6Lul|gnLpjLub hblLipLU-ijnp nLqqnLpjnLbbbp|i b pliLuquJi|Luribbp|i wiuubSbwgnuj, LL|bmnLpjLub l|nqJ|ig «-rud qliuiLuuiLup LupLnuiqpnLpjLub l|Luqdwl|bpLL|-duib h|idbLul|Lub pbLuqujL[Lunbbp|i uuihdLubnLd:

Oquiiuqnp6i|ui6 qpuil]wtinLpjnLti

1. <Lui|b[L[LuS 1' « L|pfanLfajLuti U. qfiinrufajLuti bw|xiLupLup|i 2019 p. uiinpLhLh 23-|i N390-U/2 hpujilLuti|n, <fiJliLul|Luti uljqpnLtigtjbpQ Ll ^LULfiuAif^bbpQ q|imujL|Lub L|luJ q|iLnLumbfiib|iL|LuL|Lub u|binLuL|Lub l|LUqdLUl|bpLL|nLpjnLljljbp|l qnpSnLbbnLpjLUll LU p ry n Ltj LU l[bu"l n Lpj LUtj qtiLuhuiinJwti, uiLupLul|Lupqi5ujli b pwqwj|iti i]3|itiLutiuwL|npi5Luti, http://www.scs.am/files/hraman-390A2-23.04.2019.PDF:

2. Aberg S., Bengtson A., Does CERN Procurement Result in Innovation? Innovation: The European Journal of Social Science Research, 28(3), 2015.

3. Autio E., Hameri A.P., Bianchi-Streit M., Technology Transfer and Technological Learning through CERN's Procurement Activity. CERN paper 005, 2003.

4. ESPI - European Space Policy Institute, European Space Policy Institute - The Socio-Economic Benefits of GMES. Report 39, November 2011,

https://www.files.ethz.ch/isn/134617/ESP_Report_39.pdf.

5. Florio M., Sirtori E., Social Benefits and Costs of Large Scale Research Infrastructures. Technological Forecasting and Social Change, 112, 2016.

6. Florio M., Forte S., Sirtori (2016b). Forecasting the Socio-economic Impact of the Large Hadron Collider: A Cost-Benefit Analysis to 2025 and Beyond, Technological Forecasting and Social Change, 112.

7. Griniece E., Reid A., Angelis J., Guide for Evaluating and Monitoring the Socio-Economic Impact of Investment in Research Infrastructure. Updated in 2016, 2015.

8. Leontief, Input-Output Economics. New York: Oxford University Press, (1966). Leontief W., (Ed.). Input-Output Economics. Oxford, UK: Oxford University Press, 1986.

9. Martin B., The Use of Multiple Indicators in the Assessment of Basic Research. Scientometrics, 36(3), 1996.

10. Martin B., Irvine J., Internal Criteria for Scientific Choice: an Evaluation of the Research Performance of Electron High-energy Physics Accelerators, Minerva, XIX, 1981.

11. Martin B., Irvine J., Assessing Basic Research: Some Partial Indicators of Scientific Progress in Radio Astronomy. Research Policy, 12,1983.

12. OECD (March 2019, №65). Reference Framework for Assessing the Scientific and Socio-economic Impact of Research infrastructures, OECD Science, Technology and Industry Policy Paper (STI Policy

13. Pakes A., Griliches Z., Patents and R&D at the Firm Level: a First Look. In R&D, Patents, and Productivity. Chicago: University of Chicago Press, 1984.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

14. Solow R.M., A Contribution to the Theory of Economic Growth. The Quarterly Journal of Economics, 70(1), 1956.

15. Solow R.M., Technical Change and the Aggregate Production Function. The Review of Economics and Statistics, 1957.

16. Stern E., Stame N., Mayne J., Forss K., Davies R., Befani В., Broadening the Range of Designs and Methods for Impact Evaluations. Report of a Study Commissioned by the Department for International Development (DFID). Working Paper 38, 2012.

17. EC- European Commission. EvaRIO - Evaluation of Research Infrastructures in Open Innovation and Research Systems. Synthesis of results, Final Report December 2013, Brussels. https://cord is.europa.eu/resu It/rcn/157434_en. htm I.

18. EC- European Commission. Guide to Cost-Benefit Analysis of Investment Projects. Economic Appraisal Tool for Cohesion Policy 2014-2020, 2014,

http://ec.europa.eu/regional_policy/sources/docgener /studies/pdf/cba_guide.pdf.

19. European Investment Bank. The Economic Appraisal of Investment Projects at the EIB, 2013, http://www.eib.org/attachments/thematic /economic_appraisal_of_investment_projects_en.pdf.

20.Giffoni F., Schubert T., Kroll H., Zenfer A., Griniece E., Gulyas 0., Angelis J., Reid A., Vignetti S., RIPATHS project Deliverable 3.2, State of play - Literature review, 2018, https://ri-paths.eu/wp-content/uploads/2018/08/ТЗ. 2_Literature-review-1.pdf.

21. FP7 RIFI project website https://cordis.europa.eu/project/id/228293.

ДАВИД АХВЕРДЯН

Директор исследовательского центра "Амберд" АГЭУ,

доктор экономических наук, профессор

МАРИ AM ЕГИЯН

Соискатель кафедры управления Академии государственного управления РА

АНИ МОМДЖЯН

Соискатель кафедры управления Академии государственного управления РА

Анализ методологий оценки социально-экономического воздействия научно-исследовательских инфраструктур и армянская реальность.- За последнее десятилетие оценка социально-экономического воздействия стала неотъемлемой частью деятельности современных научно-исследовательских инфраструктур, проектов, программ и институтов. Она приобретает все большее значение с точки зрения эффективного использования, управления имеющихся

ресурсов, а также в контексте достижения общественного блага и реализации социальных, экологических и других целей.

В случае НИ оценка социально-экономического воздействия носит более чем комплексный характер и требует применения научных и профессиональных подходов для получения достоверных и объективных результатов.

В статье по ряду критериев рассматриваются основные методологические подходы, используемые для оценки социально-экономического воздействия НИ. Обсуждается вопрос о приемлемости того или иного метода/подхода для объективной и надежной оценки деятельности НИ, и, в частности, ее социально-экономического воздействия. Анализируются и критикуются подходы, применяемые в Армении, подчеркивается необходимость разработки и применения универсальной методологии, соответствующей армянской действительности.

Ключевые слова: научно-исследовательская инфраструктура (НИ), оценка социально-экономического воздействия, методология. ]Е1: В41, 120, 030

DAVIT HAKHVERDYAN

Director of "Amberd" Research Centre ofASUE, Doctor of Economics, Professor

MARIAM EGIYAN

PhD Student at the Chair of Management at RA Public Administration Academy

ANI MOMJYAN

PhD Student at the Chair of Management at RA Public Administration Academy

Analysis of Methodologies for the Socio-economic Assessment of Research Infrastructures and the Armenian Reality.- Over the past decade, socio-economic impact assessment has become an integral part of the activities of modern research infrastructures, projects, programs and organizations. It is becoming more significant in terms of effective usage, management of available resources, as well as in the context of achieving public welfare and realizing social, ecological, and other goals.

In the case of RIs, the assessment of socio-economic impact is more than complex and requires the application of scientific and professional approaches to obtain reliable and objective results.

The paper examines the main methodological approaches used for the socio-economic impact of RIs according to a number of criteria. It discusses whether a particular method is acceptable for objective and reliable evaluation of RIs' activities and specifically of their socio-economic impact. The approaches used in Armenia are also analyzed and criticized, emphasizing the need for the development and application of a universal methodology corresponding to the Armenian reality.

Key words: research infrastructures (RIs), socio-economic impact assessment, methodology. JEL: B41, I20, 030

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.