An impact of an enriched visual verbal information remittance, regarding crawl style swimming, learning and teaching effects basing on AWF students in Cracow Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

а 20

I

Wplyw wzbogaconego przekazu informacji wizualno - werbalnej na efekty uczenia si£ i nauczania techniki plywania kraulem na przykladzie studentow AWF w Krakowie

Marcin Kaca1, Ewa Dybinska1, Wladimir Chodinow2

]Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie

Lucki Instytut Rozw

Annotation:

Kaca M., Dybinska E.,Chodinow W. An impact of an enriched visual - verbal information remittance, regarding crawl style swimming, learning and teaching effects basing on AWF students in Cracow. The main aim of this study was to define an enriched impact, visual -verbal information remittance in a swimming teaching process affecting free style progression. Research was done in academic year 2007/2008 and involved 158 students from AWF in Cracow. The main exploratory method was a natural pedagogic experiment. Experimental factor was a teaching method relied on an enriched visual -verbal information remittance.Acquired research scores reveal that the apply teaching method focused on the auto observation and self-assessment of one's own skills (with the use of parallel display), improve the effectiveness of teaching and learning crawl technique process.

Key words:

learning, visual - verbal information’s, swimming techniques.

czlowieka Uniwersytetu „Ukraina”,

Каца Мартін, Дибіньска Ева, Ходінов В. Вплив передачі посиленої візуально-вербальної інформації на ефекти навчання техніки плавання кролем на прикладі студентів АВФ в Кракові. Метою дослідження було виявлення впливу посиленої візуально-вербальної передачі інформації на вдосконалення техніки навчання плавання кролем на стандартному рівні. Дослідження проводилось у 20072008 навчальному році за участю 158 студентів академії фізичного виховання в Кракові. Дослідницькою методою вибрано педагогічний експеримент. Посилення візуально-вербальної передачі інформації полягало в оснащенні додатковим педагогічним матеріалом. Отримані результати свідчать про більш кращу результативність вибраної методи, що полягала у самоаналізі та самооцінці своїх можливостей, а також поліпшення ефективності процесу навчання техніці плавання кролем.

навчатися, візуально-вербальна інформація, техніка плавання.

Politechnika Radomska2

Каца Мартин, Дыбинська Ева, Ходи-нов В. Влияние передачи усиленной визуально-вербальной информации на эффекты обучения техники плаванием кролем на примере студентов АВФ в Кракове. Целью исследования было выяснение влияния усиленной визуально-вербальной передачи информации на совершенствование техники плавания кролем на стандартном уровне. Исследование были проведены в 2007/2008 учебном году на 158 студентах в Академии Физического Воспитания в Кракове. Исследовательской методикой был натуральный педагогический эксперимент. Усиление визуально-вербальной передачи информации заключалось в вооружении испытуемых в дополнительным педагогическим материалом. Полученные результаты выявили лучшую результативность выбранной методики обучения заключенной в самоанализе и самооценке собственных возможностей, а также улучшение эффективности процесса обучения плавания кролем.

учиться, визуально-вербальная информация, техника плавания.

Wst^p

Nieustanne poszukiwania najskuteczniejszych rozwi^zan metodycznych w dzialaniach dydaktycznych nauczyciela stanowi^ jeden z najistotniejszych kierunkow dociekan empirycznych teoretykow i praktykow procesu uczenia si§ i nauczania. Rozpatruj^c, zgodnie z teori^ uczenia si§ i nauczania zagadnienie przyswajania czynnosci motorycznych mozna stwierdzic, ze proces ten dotyczy trwalych zmian dokonuj^cych si§ w repertuarze zachowan ruchowych czlowieka. ,,...W szerokim rozumieniu zmiany te obejmuj^ sfer§ poznawcz^ (wiedza), emocjonaln^ (uczucia, postawy, przekonania) i psychomotoryczn^ (umiej^tnosci, sprawnosci)” pisze Grabowski [1] nawi^zuj^c do teorii ksztalcenia wielostronnego

Glownym zalozeniem ksztalcenia wielostronnego jest l^czenie oddzialywania na wszystkie sfery osobowosci ucznia. Oddzialuj^c na sfer§ poznawcz^ nasyca si§ proces informacjami na temat czynnosci nauczanej pobudzaj^c tym samym ucznia do myslenia. Koncepcja wykorzystywania mozliwosci poznawczych umyslu czlowieka w procesie nauczania nawi^zuje rowniez do intelektualizacji tego procesu, czyli jednego z trendow rozwojowych systemu oswiaty [2].

Intelektualizacja wychowania fizycznego jest wspolczesnie definiowana jako „.proces ksztalcenia i wychowania fizycznego prowadzony z wykorzystaniem umyslu, rozumu, wiedzy i zdolnosci umyslowych

© Marcin Kaca, Ewa Dybinska, Wtadimir Chodinow, 2012

czlowieka” [3]. Odniesieniem do tak rozumianego procesu ksztalcenia jest definicja nauczania widziana w aspekcie systemu komunikacji dydaktycznej jako ci^gly przeplyw informacji mi^dzy nauczaj^cym a ucz^cym si§, prowadz^cy do trwalych zmian zachowan uczniow” [4].

Nauczanie staje si§ zatem procesem, dzi^ki ktoremu jednostka przyjmuje i przetwarza informacje w celu dokonywania zmian w repertuarze swoich zachowan ruchowych [5]. Informacja ta jednak odbywa dosc zlozon^ drog§ zanim przyczyni si§ do podj^cia decyzji

o wykonaniu czynnosci ruchowej. Selekcja, kojarzenie, wnioskowanie, ulozenie myslowego programu czynnosci (algorytmu) i wreszcie decyzja o wykonaniu zadania ruchowego to kolejne ogniwa procesu przetwarzania informacji [6].

Informacje przeplywaj^ce mi^dzy nauczycielem a uczniem powinny obejmowac swoim zakresem receptory wzroku, sluchu oraz czucia (dotyku). Nauczyciel wymienia wi§c informacje z uczniem wykorzystuj^c system znakow werbalnych, wizualnych i kinestetycznych [7].

W procesie nauczania czynnosci ruchowych niezb^dne jest przekazywanie informacji wizualnych, bowiem bardziej skutecznie niz slowa wyrazaj^ zewn^trzne struktury ruchu przyswajanej czynnosci i znacz^co wplywaj^ na efektywnosc tego procesu [8, 9].

Pokaz i objasnienie to sztandarowe poj^cia w zawodzie nauczyciela wychowania fizycznego. Demonstnjc wybran^ czynnosc motoryczn^ przekazuje on informacje poprzez receptory wzroku, czyli te, ktore w najmniejszym

stopniu angazuj^ swiadomosc ucznia [10]. Nowoczesne srodki wizualne otwieraj^ szerokie spektrum mozliwosci oddzialywania na sfer§ intelektualn^ ucznia. Tradycyjnie stosowany przekaz informacji wizualnej poprzez pokaz. rysunek, plansz§ czy fotografi^ uzupelniany jest coraz cz^sciej filmami czy prezentacjami multimedialnymi zwanymi srodkami audiowizualnymi [11].

Informacja wizualna pelni^ca funkj dydaktyczn^ powinna uwzgl^dniac podstawowe zasady teorii informacji. Najwazniejsze z nich to [12]:

• calosciowy charakter uj^cia ruchu z uwzgl^dnieniem struktury czynnosci [13, 14].

• uj^cie w przekazywanych obrazach zarowno celu nauczania (struktury czynnosci, jej elementow skladowych, ich kolejnosci oraz powi^zan) jak i drogi do celu (algorytmu decyzji i dzialan jakie powinien uczen wykonac). Warunkiem spelnienia tego kryterium jest spowolnienie obrazu np. filmu zwolnionego [6, 7].

• stosowanie okreslonych uproszczen bowiem czlowiek (wg psychologow) jest w stanie zapami^tac i odtworzyc od 2 - 7 elementow, „dawek”, „krokow” [15] eksponowanych jednoczesnie sluchowo lub wzrokowo. ktore nalezy dostrzec i swiadomie zapami^tac. Nalezy wi§c wyodr^bnic ze zlozonej struktury czynnosci ruchowej poszczegolne sekwencje sensomotoryczne. ktorych zewn^trznym przejawem s^ zmiany k^tow w stawach konczyn gornych i dolnych [16]. Polega to na wyeksponowaniu w algorytmie czynnosci ruchowej najistotniejszych tzw. „podstawowych punktow wsparcia techniki” [17].

• zwi^zlosc przez ograniczenie redundacji informacji poprzez usuni^cie informacji zb^dnych (zwlaszcza w pocz^tkowym etapie nauczania) i ograniczenie ich do „sekwencji w^zlowych” [6]. Dostarczenie uczniowi mniejszej ilosci informacji wspomaga latwiejsze ich zapami^tywanie.

• uwzgl^dnienie w prezentacji czynnosci ruchowej elementow przestrzenno- czasowych, a wi§c koordynacji i rytmu ruchow [18].

• latwosc w zapami^tywaniu informacji wizualnej. gwarantuj^ca uczniowi odtworzenie calosci juz po paru probach.

• dostosowanie wizualnego uj^cia sekwencji ruchowych do mozliwosci percepcyjnych ucznia z uwzgl^dnieniem ich indywidualnych mozliwosci spostrzegania.

• stosowanie pokazu techniki ruchu bezposrednio przed podj^ciem zadania ruchowego. Skrocenie bowiem czasu jaki uplywa od momentu obserwacji do podj^cia zadania ruchowego zapewnia dokladniejsze zapisanie struktury ruchu w pami^ci motorycznej.

• wspoldzialanie informacji wizualnej z innymi metodami nauczania zwlaszcza opartymi na slowie.

• stosowanie roznorodnych metod pokazowych w trakcie nauczania, co wplywa na skutecznosc pokazu i kompletnosc informacji o technice ruchu.

• uwzgl^dnienie stanu emocyjnego ucznia, ktory to wplywa na selekj naplywaj^cych i przetwarzanych informacji [19].

• pelnienie funkcji motywuj^cej.

Rozwijanie sposobow oddzialywania na sfer^ poznawcz^ ucznia w procesie ksztalcenia czynnosci motorycznych staje si§ wlasciwym kierunkiem poprawiania efektywnosci tego procesu. Przekazywanie informacji wizualnych moze zarowno obejmowac prezentacji wzorca jak i umiej^tnosci ucz^cego si§. Celem wowczas staje si§ dostarczenie informacji na temat aktualnego stanu zaawansowania w procesie nauczania danej czynnosci motorycznej.

Obiektywna ocena umiej^tnosci w procesie nauczania i doskonalenia technik plywania na poziomie standardowym ujawnia zatem uczniowi rozbieznosci pomi^dzy zakladanym efektem koncowym a opanowanym poziomem przyswajanych czynnosci motorycznych. Moze tym samym stanowic czynnik mobilizuj^cy do pracy maj^cej na celu zniwelowanie ujawnionych roznic pomi^dzy wzorcem a prezentowanym przez ucz^cego si§ poziomem.

Istotnym zagadnieniem zwi^zanym z ocenianiem uczniow w nauczaniu czynnosci motorycznych jest wdrazanie do samodzielnego kontrolowania wykonywanych zadan ruchowych, czyli dokonywania samooceny [20]. Dlatego tez w szczegolnosci przyszlych nauczycieli powinno si§ sukcesywnie przygotowywac do trafnego oceniania, zwlaszcza w procesie uczenia si§ i nauczania czynnosci motorycznych. Nadmienic nalezy, iz samoocena powinna byc dokonywana na podstawie nagran video i odtworzenia obrazu, poniewaz jak wskazuj^ badania [21] samoocena dokonana na podstawie odczuwanych wrazen kinestetycznych jest bardziej rozbiezna z ocen^ eksperta wzgl^dem samooceny dokonanej na podstawie nagran video.

W obj^tym obserwacjami obszerniejszym projekcie badawczym autorzy pragn^li, poprzez oddzialywanie na sfer§, oprocz psychomotorycznej, takze poznawcz^ i emocjonaln^, zintelektualizowac oraz zindywidualizowac proces ksztalcenia umiej^tnosci plywackich dzi^ki dostarczeniu ucz^cemu si§ wiedzy na temat wzorca nauczanej umiej^tnosci oraz kompetentnej informacji

o istniej^cych bl^dach i niedostatkach techniki ruchu. Zastosowana metoda naturalnego eksperymentu pedagogicznego z wdrozeniem techniki grup eksperymentalnej i kontrolnej miala na celu okreslenie wplywu wzbogaconego przekazu informacji wizualno -werbalnej na efekty nauczania techniki kraula na piersiach. Obj^ci badaniami studenci z grup eksperymentalnych wyposazeni zostali w specjalnie przygotowane nosniki elektroniczne (CD RW) zawieraj^ce informacje w postaci filmow i animacji z opisami na temat nauczanej techniki ruchu. W prezentacji multimedialnej umieszczono rowniez slajd umozliwiaj^cy dokonywanie samooceny w odniesieniu do wzorca (pokaz rownolegly). Systematycznie nagrywani i oceniani studenci mogli samodzielnie planowac i realizowac indywidualny proces ksztalcenia wlasnych umiej^tnosci plywania koncentruj^c si§ na korygowaniu dostrzezonych bl^dow.

Za podstawowy cel prezentowanej pracy przyj^to okreslenie wplywu wzbogaconego przekazu informacji wizualno-werbalnej na post^py w uczeniu si§ i nauczaniu techniki kraula na piersiach.

І ПЕДАГОГІКА I

Postawiono wi§c nast^puj^ce pytania badawcze:

• Jaki wplyw ma metoda nauczania czynnosci plywackich z wykorzystaniem nagran video oraz prezentacji multimedialnej na post^py w procesie ksztalcenia umiej^tnosci plywania kraulem na poziomie standardowym?

• Czy dostrzega si§ roznice w analizowanych zmiennych mi^dzy grupami kobiet i m^zczyzn?

• Czy ilosc dokonanych autoobserwacji i samoocen ma wplyw na post^py w przyswajaniu techniki plywania kraulem?

Material i metody badawcze

Badania przeprowadzono w okresie od listopada 2007 do stycznia 2008 roku. Udzial w nich wzi^lo 202 studentow

I roku AWF w Krakowie kierunku wychowanie fizyczne. Ze wzgl^du na absenj podczas realizacji projektu do analizy wynikow zakwalifikowano ostatecznie 158 badanych, w tym 68 kobiet i 90 m^zczyzn. Podstawow^ metody badawcz^ stanowil naturalny eksperyment pedagogiczny z udzialem dwoch grup: eksperymentalnej (E) i kontrolnej (K). Liczebnosc grupy kontrolnej (K) wynosila 69 osob w tym 31 kobiet i 38 m^zczyzn. Grupa eksperymentalna zostala podzielona na dwie podgrupy uwzgl^dniaj^ce aktywne uczestnictwo badanych w zaj^ciach:

E1, w ktorej znalezli si§ studenci uczestnicz^cy we wszystkich zaj^ciach i tym samym korzystaj^cy trzykrotnie z wzbogaconego przekazu informacji wizualno - werbalnej o liczebnosci rownej 49 osob w tym 24 kobiety i 25 m^zczyzn;

E2, w ktorej znalezli si§ studenci korzystaj^cy dwukrotnie z wzbogaconego przekazu informacji wizualno - werbalnej o liczebnosci 40 osob w tym 13 kobiet i 27 m^zczyzn.

Eksperyment dotyczyl dzialan dydaktycznych zwi^zanych z nauczaniem techniki plywania kraulem na poziomie standardowym. Uczestnicy badan zostali dobrani do grup badawczych drog^ losow^ za pomoc^ techniki randomizacji [22].

Czynnikiem eksperymentalnym wdrozonym w grupie E (zmienn^ niezalezn^) byla metoda nauczania techniki plywania kraulem polegaj^ca na wzbogaconym przekazie informacji wizualno - werbalnej. W grupie K wdrozono tradycyjn^ metody przekazu wizualno - werbalnego z wykorzystaniem takich srodkow dydaktycznych jak: plansze pogl^dowe, filmy, pokaz, demonstracja. W nauczaniu kraula w grupie E, oprocz wyzej wymienionych technik pokazu, wykorzystano dodatkowo prezentacji multimedialn^ umieszczon^ na nosnikach CD - RW (wedlug koncepcji autorow eksperymentu) zawieraj^c^:

Informacje (obrazy z opisami) na temat

nauczanej techniki w postaci filmow video i animacji prezentuj^cych wzorce ruchowe danej techniki pol^czone z instruktazem;

Nagrania filmowe przedstawiaj^ce poziom

umiej^tnosci opanowanej przez uczestnikow badan

nauczanej techniki plywania kraulem.

Badani z grup E zostali nagrani podczas zaj^c czterokrotnie. Kazde z nagran zostalo ocenione

32012

H

przez eksperta (dwoch s^dziow niezaleznych) z wykorzystaniem Kryterialnego Testu Umiej^tnosci [23]. Studenci uczestnicz^cy w procesie uczenia si§ i nauczania kraula z zastosowaniem czynnika eksperymentalnego, wykorzystuj^c pierwsze trzy nagrania, dokonywali autoobserwacji i samooceny w odniesieniu do wzorca (pokaz rownolegly) zapisuj^c wyniki w kartach oceny Kryterialnego Testu Umiej^tnosci. Studenci i studentki z grup E dostarczali drog^ elektroniczn^ wypelnion^ przez siebie kart§ oceny w zamian uzyskuj^c kart§ oceny wypelnion^ przez eksperta. Badani z grup kontrolnych zostali nagrani dwukrotnie na pocz^tku i na zakonczenie procesu nauczania i uczenia si§ kraula. Nagrania te rowniez zostaly ocenione przez eksperta zgodnie z opisan^ procedure Pierwsze z nagran zrealizowanych w grupach kontrolnej i eksperymentalnej stanowily pretest umiej^tnosci, natomiast nagranie drugie w grupie kontrolnej i ostatnie (czwarte) w grupach eksperymentalnych stanowilo posttest umiej^tnosci plywania nauczan^ technik^. Uczestnicy badan z grup K nie dokonywali autoobserwacji i samooceny oraz nie znali wynikow oceny eksperta. Wyniki zapisywane w kartach oceny Kryterialnego Testu Umiej^tnosci stanowily punktow^ ocen§ nauczanej techniki, gdzie 1 punkt byl rownoznaczny z prawidlowym wykonaniem danej sekwencji sensomotorycznej, a 0 punktow przypisywano za nie wykonanie lub nieprawidlowe wykonanie ocenianego elementu techniki. W prezentowanym doniesieniu poddano analizie zmiany wartosci punktowych uzyskane przez badanych w pre i posttescie.

Po zebraniu materialu badawczego uporz^dkowano dane tematycznie, posegregowano i poddano analizie statystycznej. Podstaw^ opracowania materialu badawczego bylo okreslenie wielkosci post^pow w opanowaniu techniki kraula na piersiach wyrazonych za pomoc^ wartosci liczbowych. Okreslaj^c roznice mi^dzy grupami eksperymentalnymi (E) i kontrolnymi (K) w uwzgl^dnianej zmiennej dotycz^cej zmian w obszarze punktowego wyniku Kryterialnego Testu Umiej^tnosci posluzono si§ testem t - studenta.

Analiza wynikow

Szczegolowa analiza wynikow Kryterialnego Testu Umiej^tnosci przeprowadzonego w ramach eksperymentu dotycz^cego metody nauczania czynnosci plywackich z wykorzystaniem wzbogaconej informacji wizualno - werbalnej pozwolila na sformulowanie ponizej przedstawionych spostrzezen.

Zmiany dotycz^ce poziomu umiej^tnosci plywania kraulem w grupach eksperymentalnych uczestnicz^cych we wszystkich zaj^ciach (E1) w odniesieniu do wynikow uzyskanych w grupach kontrolnych (K) wykazuj^ wyrazne roznice istotne statystycznie (p<0,001) na korzysc uczestnikow badan korzystaj^cych trzykrotnie z wdrozonego czynnika eksperymentalnego (Tab. 1). Szczegolowa analiza tej zmiennej z uwzgl^dnieniem plci badanych rowniez ujawnia znacz^co wi^kszy post^p w grupach eksperymentalnych, przy czym istotnosc statystyczna w przedstawionych roznicach mi^dzy grup^ m§sk^ eksperymentalna (Me1) a grup^ m§sk^ kontroln^

Tabela 1.

Roznice postfpow w przyswajaniu techniki kraula w grupach El i K

Testy t studenta dla prob niezaleznych. Zmienne traktowane s^ jako niezalezne proby.

Srednia t df p N waznych Odch. Stand.. F p

Gr. 1 Gr. 2 Gr. 1 Gr. 2 Gr. 1 Gr. 2

Me1 vs. Mk 8,02 5,013 3,319 61 0,0015 25 38 4,377 2,825 2,400** 0,016

Ke1 vs. Kk 7,312 3,983 4,586 53 0,0000 24 31 3,243 2,127 2,324* 0,030

E1 vs. K 7,673 4,551 5,293 116 0,0000 49 69 3,84 2,570 2,233* 0,002

p<0,001*, p<0,05**

Legenda:

Me1 - m^ska grupa eksperymentalna korzystajqca trzykrotnie z czynnika eksperymentalnego Me2 - m^ska grupa eksperymentalna korzystjca dwukrotnie z czynnika eksperymentalnego Ke1 - zenska grupa eksperymentalna korzystajqca trzykrotnie z czynnika eksperymentalnego Ke2 - zenska grupa eksperymentalna korzystajqca dwukrotnie z czynnika eksperymentalnego Mk - m^ska grupa kontrolna Kk - zenska grupa kontrolna E1 = Me1 + Ke1 E2 = Me2 + Ke2 K = Mk + Kk

Tabela 2.

Roznice postfpow w przyswajaniu techniki kraula w grupach E2 i K

Testy t studenta dla prob niezaleznych. Zmienne traktowane s^ jako niezalezne proby.

Srednia t df p N waznych Odch. Stand. F p

Gr. 1 Gr. 2 Gr. 1 Gr. 2 Gr. 1 Gr. 2

Me2 vs Mk 5,815 5,013 0,953 63 0,3445 27 38 3,967 2,825 1,972 0,057

Ke2 vs. Kk 5,577 3,984 1,913 42 0,0625 13 31 3,303 2,127 2,411 0,05

E2 vs. K 5,737 4,551 1,964 107 0,0522 40 69 3,723 2,570 2,098 0,007

Tabela 3.

Roznice postfpow w przyswajaniu techniki kraula z uwzglfdnieniem czynnika pici.

Testy t studenta dla prob niezaleznych. Zmienne traktowane s^ jako niezalezne proby.

Srednia t df p N waznych Odch. Stand. F p

Gr. 1 Gr. 2 Gr. 1 Gr. 2 Gr. 1 Gr. 2

Mk vs. Kk 5,013 3,984 1,677 67 0,0982 38 31 2,825 2,127 1,764 0,114

Me1 vs. Ke1 8,02 7,312 0,641 47 0,5248 25 24 4,377 3,243 1,821 0,155

Me2 vs Ke2 5,815 5,577 0,187 38 0,8527 27 13 3,967 3,303 1,442 0,514

(Mk) okazala slabsza (p<0,05) w odniesieniu do roznic mi^dzy grupami zenskimi (Ke1 vs. Kk).

Wyniki Kryterialnego Testu Umiej^tnosci przeprowadzonego w grupie E2 na pocz^tku procesu nauczania (pretest) w odniesieniu do wynikow uzyskanych w posttescie ukazuj^ wi^kszy sredni post^p w przyswajaniu techniki kraula wzgl^dem grupy kontrolnej (Tab. 2). Przedstawione roznice w analizowanej zmiennej z zastosowaniem testu t studenta dla prob niezaleznych okazaly si§ jednak nie istotne statystycznie. Poddano rowniez analizie dane z uwzgl^dnieniem czynnika plci, ktora takze nie wykazala istotnych statystycznie roznic mi^dzy przyj^tymi grupami badawczymi (Tab. 2).

Zastosowane narz^dzie statystyczne do poszukiwania rozbieznosci w analizowanej zmiennej mi^dzy grupami m^skimi i zenskimi nie wykazalo w zadnym przypadku istotnych roznic (Tab. 3). Dostrzega si§ jednoczesnie w grupach kobiecych (Kk, Ke1, Ke2) mniejsze srednie wartosci punktowe obrazuj^ce post^p w opanowaniu nauczanej techniki w odniesieniu do wynikow uzyskanych w grupach m^skich (Mk, Me1, Me2).

Podsumowanie

Na podstawie analizy wynikow dotycz^cych zmian w poziomie umiej^tnosci plywania kraulem wsrod studentow Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie mozna

Pismiennictwo

1. Grabowski H. Theory of Physical Education [Teoria Fizycznej Edu-kacji]. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa. 1999. -2000p.

2. Demel M. Critical Draft on Physical Culture [Szkice Krytyczne o Kulturze Fizycznej]. Podr^czniki i Skrypty nr 4, Wydanie II skroco-ne (reedycja), AWF w Krakowie, 1998. 160 p.

3. Koszczyc M. , Koszczyc T. Intelectualizaction of physical education process — new paradigm of ^physical education. [Intelektualiza-cja procesu wychowania fizycznego - nowy paradygmat fizycznej edukacji]. [in:] Mynarski W, Sl^zynski J. (ed.) Educate and upbringing effects of physical culture [Efekty ksztalcenia i wychowania w kulturze fizycznej], PTNKF i AWF Katowice, 2005. s. 49 - 57.

4. Czabanski B. Elements of Didactics Broads [Elementy Dydakty-ki Ogolnej.] Nauki Humanistyczne, seria B, AWF Wroclaw, 1995. 240p.

5. Dybinska E. Teaching of motor performance as a didactics communications system between teacher and learner. [Nauczanie czyn-nosci motorycznych jako system komunikacji dydaktycznej mi^dzy nauczycielem a uczniem]. [in:] G. Kosiba (ed.) Aktywnosc Bezpie-czenstwo w Srodowisku Wodnym, WITKM, Krakow 2007, s. 11 -

19.

6. Czabanski B. Model of learning and teaching of sports motor performance [Model uczenia si$ i nauczania sportowych czynnosci motorycznych.] Studia i Monografie AWF, Wroclaw. 1980. 168 p.

7. Czabanski B. Psychomotor educate. [Ksztalcenie psychomotorycz-ne.] AWF, Wroclaw. 2000. 148 p.

8. Dybinska E. Kaca M. Self- assessment as criterion of efficiency in learning and teaching swimming. Human Movement 2007, vol. 8 (1) s. 39 - 45.

9. Dybinska E. The importance of image as an information medium In teaching and learning of motor performance [Znaczenie obrazu jako nosnika informacji w procesie uczenia si$ i nauczania czynnosci motorycznych.] [in:] D. Umiastowska (ed.) Aktywnosc ruchowa osob w roznym wieku, Uniwersytet Szczecinski, Wydaw. Promocyjne „Albatros” Szczecin, 2007.s. 204 - 211.

10. Jagodzinska M. Pictures memory [Pami^c obrazow] [in:] Psycholo-gia Wychowawcza, 2, 1988, s.142 - 156.

11. Reinfried M. Visual Media [Visuelle Medien]. w: Bausch, Karl-Richard/ Christ, Herbert/ Hullen, Werner/ Krumm, Hans-Jurgen (Hrsg.): Handbuch Fremdsprachenunterricht. Francke Verlag, Tubingen 2003, s. 416-420.

12. Dybinska E. Transfer of Visual information in teaching swimming performance as criterion of efficiency of didactic process. [Przekaz

32012

H

sformulowac nast^puj^ce spostrzezenia:

Metoda nauczania czynnosci plywackich z wykorzystaniem wzbogaconego przekazu informacji wizualno - werbalnej w postaci nagran video oraz prezentacji multimedialnej, polegaj^cej na dokonywaniu przez badanych autoobserwacji i samooceny wlasnych umiej^tnosci - wplyn^la na popraw§ efektywnosci procesu ksztalcenia umiej^tnosci plywania kraulem na poziomie standardowym, bowiem grupy eksperymentalne, zarowno wsrod kobiet jak i m^zczyzn, opanowaly t§ technik^ na wyzszym poziomie (p<0,05) anizeli grupy kontrolne.

Czynnik plci, uwzgl^dniony jako zmienna, mog^ca potencjalnie wplywac na efektywnosc w opanowaniu nauczanych czynnosci plywackich, nie zaznaczyl w badaniach swojego znaczenia. Nie dostrzezono bowiem istotnych statystycznie roznic w osi^ganych przez grupy m^skie i zenskie post^pach w przyswajaniu techniki kraula.

Wdrozony czynnik eksperymentalny stanowil istotny element w podniesieniu skutecznosci opanowania przez badanych techniki plywania kraulem, zatem zwi^kszanie wymiaru dokonywania w lekcjach autoobserwacji i samooceny umiej^tnosci plywackich moze pozytywnie wplywac na post^py w przyswajaniu nauczanej czynnosci ruchowej.

References:

1. Grabowski H. Theory of Physical Education [Teoria Fizycznej Edukacji]. Warszawa, School and Pedagogical publishing Houses, 1999, 200 p.

2. Demel M. Critical Draft on Physical Culture [Szkice Krytyczne o Kulturze Fizycznej]. Krakow, AWF Publ., 1998. 160 p.

3. Koszczyc M. , Koszczyc T. Intelectualizaction of physical education process — new paradigm of physical education. [Intelektualizacja procesu wychowania fizycznego - nowy paradygmat fizycznej edukacji]. Katowice, PTNKF i AWF, 2005, pp. 49 - 57.

4. Czabanski B. Elements of Didactics Broads [Elementy Dydaktyki Ogolnej.] Wroclaw, AWF Publ., 1995, 240p.

5. Dybinska E. Teaching of motor performance as a didactics communications system between teacher and learner. [Nauczanie czynnosci motorycznych jako system komunikacji dydaktycznej mi^dzy nauczycielem a uczniem]. Krakow, WITKM, 2007, pp. 11

- 19.

6. Czabanski B. Model of learning and teaching of sports motor performance [Model uczenia si$ i nauczania sportowych czynnosci motorycznych.], Wroclaw, AWF Publ., 1980, 168 p.

7. CzabanskiB. Psychomotor educate. [Ksztalcenie psychomotoryczne.], Wroclaw, AWF Publ., 2000, 148 p.

8. Dybinska E. Kaca M. Self- assessment as criterion of efficiency in learning and teaching swimming. Human Movement, 2007, vol. 8 (1) pp. 39 - 45.

9. Dybinska E. The importance of image as an information medium In teaching and learning of motor performance [Znaczenie obrazu jako nosnika informacji w procesie uczenia si$ i nauczania czynnosci motorycznych.], Szczecin, Albatros, 2007, pp. 204 - 211.

10. Jagodzinska M. Pictures memory [Pami^c obrazow], Educate Psychology, 1988, vol.2, pp. 142 - 156.

11. Reinfried M. Visual Media [Visuelle Medien]. Tubingen, Francke Verlag, 2003, pp. 416-420.

12. Dybinska E. Transfer of Visual information in teaching swimming performance as criterion of efficiency of didactic process. [Przekaz informacji wzrokowej w nauczaniu czynnosci plywackich jako kryterium skutecznosci procesu dydaktycznego], Wroclaw, WTN, 2005, pp. 407 - 416.

13. Tomaszewski T. Psychology [Psychologia.], Warszawa, PWN, 1992, 280 p.

14. Pohlmann R Sports motor skills, Potsdam, Sportmotorik, 1987, 320 p.

І ПЕДАГОГІКА I

informacji wzrokowej w nauczaniu czynnosci plywackich jako kry-terium skutecznosci procesu dydaktycznego] [in:] R. Bartoszewicz, T. Koszczyc, A. Nowak (ed.)- Dydaktyka Wychowania Fizycznego nr 7, Dydaktyka wychowania fizycznego swietle potrzeb edukacyj-nych, Wydaw. Wroclawskie Towarzystwo Naukowe, Wroclaw, 2005 s. 407 - 416.

13. Tomaszewski T. (ed.) Psychology [Psychologia.] wyd. 4, PWN, Warszawa. 1992. 280 p.

14. Pohlmann R (ed.) Sports motor skills, University, Postdam [Sport-motorik, Hochschule, Potsdam] 1987. 320 p.

15. Maruszewski T. Cognitive Psychology. Sign — Language — Reality. [Psychologia poznawcza. Znak - J^zyk - Rzeczywistosc], Warszawa. 1996. 248 p.

16. Ungerer D. Present theory of sensomotorial learning. [Zur theorie des Sensomotorischen Lernens.] wyd. 3, Schorndorf. 1977. 240 p.

17. Bogen M. M. Problem with increase efficiency of teaching motor performance [Problem zwi^kszania efektywnosci nauczania czynnosci ruchowych.] Zeszyty Naukowe AWF, Wroclaw, 50, 1989. s.150

- 154.

18. Czabanski B. Motorial imagine and motor skills, Learning of sport technique [Wyobrazenia motoryczne a umiej^tnosci ruchowe, Ucze-nie si$ techniki sportowej.] Z warsztatow badawczych, Warszawa. 1991. 200 p.

19. Czabanski B. Select issue of learning and teaching sport technique [Wybrane zagadnienia uczenia si$ i nauczania techniki sportowej.] Nauki Humanistyczne, Seria B, AWF, Wroclaw. 1998. 168 p.

20. Strzyzewski S. Physical education process In physical culture. [Pro-ces wychowania fizycznego w kulturze fizycznej.] Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1986. 212 p.

21. Dybinska E. Kaca M. Self-Assessment of Swimming Techniques in Terms of Noticeable Kinesthetic Impressions and Self-Observation [Samoocena technik plywania w swietle odczuwanych wrazen kinest-etycznych i autoobserwacji.] Antropomotoryka, 40/2007, s. 41 - 51.

22. Rygula I. Research process In sport science [Proces badawczy w naukach o sporcie] AWF Katowice. 2003. 212 p.

23. Dybinska E. Score assessment of swimming techniques as measuring tools of student’s swimming skills of University school of Physical Education. [Punktowa ocena technik plywania jako narz^dzie po-miarowe poziomu umiej^tnosci plywackich studentow AWF.] AN-NALES UMCS, MEDICINA, SECTIO D, VOL. LXII,, SUPPL. XVIII, N. 2, Uniwersytet M.C. Sklodowskiej, Lublin, 2007. s. 144

- 150.

Информация об авторах: Каца Мартин

marcin_kaca@o2.pl Академия физического воспитания Аллея Яна Павла II 78, 31-000 Краков, Польша.

Дибиньска Ева ewadyb@o2.pl Академия физического воспитания Аллея Яна Павла II 78, 31-000 Краков, Польша.

Ходинов Владимир Николаевич brig@interia.pl Технический университет Радома ул. Д. Малжевского 29, 26-600 Радом, Польша Поступила в редакцию 09.12.2011г.

15. Maruszewski T. Cognitive Psychology. Sign — Language — Reality. [Psychologia poznawcza. Znak - J^zyk - Rzeczywistosc], Warszawa, 1996, 248 p.

16. Ungerer D. Present theory of sensomotorial learning. [Zur theorie des Sensomotorischen Lernens.] Schorndorf, 1977, 240 p.

17. Bogen M. M. Problem with increase efficiency of teaching motor performance [Problem zwi^kszania efektywnosci nauczania czynnosci ruchowych.], Wroclaw, AWF Publ., 1989, vol.50, pp.150

- 154.

18. Czabanski B. Motorial imagine and motor skills, Learning of sport technique [Wyobrazenia motoryczne a umiej^tnosci ruchowe. Uczenie si$ techniki sportowej.], Warszawa, 1991, 200 p.

19. Czabanski B. Select issue of learning and teaching sport technique [Wybrane zagadnienia uczenia si$ i nauczania techniki sportowej.] Wroclaw, AWF Publ., 1998, 168 p.

20. Strzyzewski S. Physical education process in physical culture. [Proces wychowania fizycznego w kulturze fizycznej.], Warszawa, WSP, 1986, 212 p.

21. Dybinska E., Kaca M. Self-Assessment of Swimming Techniques in Terms of Noticeable Kinesthetic Impressions and Self-Observation [Samoocena technik plywania w swietle odczuwanych wrazen kinestetycznych i autoobserwacji.]. Antropomotoryka, 200, vol.40, pp. 41 - 51.

22. Rygula I. Research process In sport science [Proces badawczy w naukach o sporcie], Katowice, AWF Publ.,. 2003, 212 p.

23. Dybinska E. Score assessment of swimming techniques as measuring tools of student’s swimming skills of University school of Physical Education. [Punktowa ocena technik plywania jako narz^dzie pomiarowe poziomu umiej^tnosci plywackich studentow AWF.] Lublin, 200, pp. 144 - 150.

Information about the authors: Kaca M.

marcin_kaca@o2.pl Academy of Physical Education Aleja Jana Pawla II 78, 31-000 Krakow, Poland.

Dybinska E.

ewadyb@o2.pl Academy of Physical Education Aleja Jana Pawla II 78, 31-000 Krakow, Poland.

Chodinow W. brig@interia.pl Technical University of Radom ul. J. Malczewskiego 29, 26-600 Radom, Poland.

Came to edition 09.12.2011.