Научная статья на тему 'AMU-BUXORO MASHINA KANALINING TABIIY SHAROITI VA LOYIHAVIY PARAMETRLARI II'

AMU-BUXORO MASHINA KANALINING TABIIY SHAROITI VA LOYIHAVIY PARAMETRLARI II Текст научной статьи по специальности «Строительство и архитектура»

CC BY
249
26
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
KANAL / DARYO / TO'G'ON / SUV / LOYQA / NASOS

Аннотация научной статьи по строительству и архитектуре, автор научной работы — Qayimova S., Homidova D.

Ushbu maqolada Amu-Buxoro mashina kanalining asosiy qismi Buxoro viloyatida joylashganligi uning tabiiy geografik zonasi, qizilqum cho‘lida joylashganligi haqida malumot keltirilgan. Qiziltepa, quymazor, to’dako’l tashlama va ABK-I navbati kanalida Sapfer-2 suv o‘lchash qurilmasi o‘rnatilgan. Bu esa navbatchi dispetcherlarning ishini yanada yengillashtiradi. Sun’iy o‘zanlar ham mavsumiy ravishda Amudaryoni suv satxini o‘zgarishiga qarab ochib yopiladi.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ANALYSIS OF TECHNICAL WATER SUPPLY SYSTEM OF PUMP UNITS II

This article reports that the main part of the Amu-Bukhara machine channel is located in the Bukhara region, and its natural geographical zone is located in the xilykum desert. A Sapfer-2 water measuring device has been installed in Kiziltepa, Kuymazor, Todakol Tashma and ABK-I turn channel. This makes the work of dispatchers on duty even easier. Artificial riverbeds are also seasonally opened and closed depending on the water level of Amudarya.

Текст научной работы на тему «AMU-BUXORO MASHINA KANALINING TABIIY SHAROITI VA LOYIHAVIY PARAMETRLARI II»

UDK: 637.3

Qayimova S. stajyor-o'qituvchi Homidova D. stajyor-o'qituvchi

"Toshkent irrigatsiya va qishloq xo jaligini mexanizatsiyalash muhandislari instituti" Milliy tadqiqot universiteti Buxoro tabiiy resurslarini boshqarish

instituti

AMU-BUXORO MASHINA KANALINING TABIIY SHAROITI VA LOYIHAVIY PARAMETRLARI

Annotatsiya. Ushbu maqolada Amu-Buxoro mashina kanalining asosiy qismi Buxoro viloyatida joylashganligi uning tabiiy geografik zonasi, qizilqum cho'lida joylashganligi haqida malumot keltirilgan. Qiziltepa, quymazor, to 'dako 'l tashlama va ABK-I navbati kanalida Sapfer-2 suv o 'lchash qurilmasi o 'rnatilgan. Bu esa navbatchi dispetcherlarning ishini yanada yengillashtiradi. Sun 'iy o 'zanlar ham mavsumiy ravishda Amudaryoni suv satxini o 'zgarishiga qarab ochib yopiladi.

Kalit so 'zlar: kanal, daryo, to 'g 'on, suv, loyqa, nasos.

Qayimova S. trainee-teacher Homidova D. trainee-teacher

Bukhara Institute of Natural Resources Management

National Research University "Tashkent Institute of Irrigation and Agricultural Mechanization Engineers"

ANALYSIS OF TECHNICAL WATER SUPPLY SYSTEM OF PUMP

UNITS

Annotation. This article reports that the main part of the Amu-Bukhara machine channel is located in the Bukhara region, and its natural geographical zone is located in the xilykum desert. A Sapfer-2 water measuring device has been installed in Kiziltepa, Kuymazor, Todakol Tashma and ABK-I turn channel. This makes the work of dispatchers on duty even easier. Artificial riverbeds are also seasonally opened and closed depending on the water level of Amudarya.

Keywords: canal, river, dam, water, mud, pump.

Amu-Buxoro mashina kanalining asosiy qismi Buxoro viloyatida joylashgan bo'lib, hududning tabiiy geografik zonasi cho'lli hudud bo'lib,

asosan qizilqum cho'lida joylashgan. Amu-Buxoro mashina kanali boshqarmasi Amudaryodan 1-2-chi sun'iy o'zan^ oгqali Bosh to'g'on inshootidan keгakli miqdoгdagi suv olinib, «Ikkilik suv taqsimlash» inshootida ABK-1, ABK-2 navbatlaгi, AKK va Yamanjar kanallariga bo'linib, Amu-Buxoro-1, Amu-Buxoro-2, Jondor 1-ko'taгma va Jayxun nasos stansiyalari yoгdamida suvni ko'taгib, Buxoгo va Navoiy viloyatlarining 315,0 ming gektaráan oshiqгok ekin maydonlaгini sug'oгish uchun suv yetkazib beгiladi.

1-rasm. Amu-Daryodan 2-ta sun'iy suv olish o'zani va suv tindirgich. Izoh: 1962-1965 yillardan buyon ekspluatatsiya qilinib kelinmoqda.

2-rasm. Amu-Buxoro mashina kanalining joylashuv sxemasi.

Buxoro viloyati iqtisodining asosini qishloq xo'jaligi (paxtachilik, g'allachilik, mevachilik, polizchilik, sabzavotchilik, bog'dorchilik, chorvachilik) tashkil etadi. Viloyat dehqonchiligida sug'oгiladigan yerlar 273.7 ming ga,

cho'l yaylovlari 2764.6 ming ga ega. Amu-Buxoro mashina kanali boshqarmasi Amudaryodan 1-2-chi sun'iy o'zanlar orqali Bosh to'g'on inshootidan kerakli miqdordagi suv olinib, «Ikkilik suv taqsimlash» inshootida ABK-1, ABK-2 navbatlari, AKK va Yamanjar kanallariga bo'linib, Amu-Buxoro-1, Amu-Buxoro-2, Jondor 1-ko'tarma va Jayxun nasos stansiyalari yordamida suvni ko'tarib, Buxoro va Navoiy viloyatlarining 315,0 ming gektardan oshiqrok ekin maydonlarini sug'orish uchun suv yetkazib beriladi.Amudaryo suvi mavsumiy o'zgarishiga qarab birinchi va ikkinchi sun'iy o'zanlar orqali olinadi. Bu o'zanlarning uzunligi 22 km tashkil qiladi. Sun'iy o'zanlar mavsumiy ravishda Amudaryoning suv satxining o'zgarishiga qarab ochib yopiladi.O'zanlar doimiy ravishda GSU «Gidromexanizatsiya» qarab Ishlab chiqarish uchastkasi va PK SU «TGM» tashkilotlarining zemsnaryadlari, ABK kanallarini esa GSU «Gidromexanizatsiya» Olot Ishlab chiqarish uchastkasi tashkiloti zemsnaryadlari yordamida doimiy ravishda loyqadan tozalanib boriladi. PK 28+00 dagi bosh to'g'on inshooti xozirgi kunda BVO Amudaryo O'rta daryo boshqarmasi ABMK uchastkasi tomonidan ekspluatatsiya qilinadi.

Adabiyotlar:

1. A Krutov, B Norkulov, P Nurmatov, M Mirzaev, "Applicability of zero-dimensional equations to forecast nonconservative components concentration in water bodies" IOP Conference Series: Materials Science and Engineering 2020, volume 883 https://iopscience.iop.org/issue/1757-899X/883/1

2. B Uralov, K Isabaev, F Jamolov, M Akhmadi, M Mirzaev. "The influence of the shape the living section of the pressureless machine channel and the roughness of its wetted surface on the hydraulic resistance" International Scientific Conference Construction Mechanics, Hydraulics and Water Resources Engineering (CONMECHYDRO - 2020) 23-25 April 2020, Tashkent Institute of Irrigation and Agricultural Mechanization Engineers, Tashkent, Uzbekistan https://iopscience.iop.org/issue/1757-899X/883/1

3. IA Ibragimov, UA Juraev, DI Inomov. Hydromorphological dependences of the meandring riverbed forms in the lower course of the Amudarya river. IOP Conference Series: Earth and Environmental Science. (2022-01-18, Volume: 949, 1-8 p.) https: //iopscience. iop. org/article/10.1088/1755-1315/949/1/012090

4. H Ismagilov, I Ibragimov. Hydraulic parameters on the curvilinear section of the river channel in conditions of regulated water flow. Conferinta "Cadastru si Drept" Lucrari §tiin|ifice, Chisinau, Moldova. (2013. Volume: 33, 69-72 б.) https://ibn.idsi.md/sites/default/files/imag_file/69-72_5.pdf

5. Х.А Исмагилов, И.А. Ибрагимов. Рекомендации по гидравлическому расчету и креплению берегов русла реки Амударья, в условиях зарегулированного стока воды. Журнал: Проблемы механики. (2014/3. №1. 66-69 c.) https://scholar.google.com/citations?view_op=view_citation&hl=ru&user=B0D ZEakAAAAJ&citation for view=B0DZEakAAAAJ:xtRiw3GOFMkC

6. ХА Исмагилов, ИА Ибрагимов. Движение паводковых вод в руслах в условиях зарегулированного стока воды. Журнал: Проблемы механики. (2014. №1. 69-71 c.) https://scholar.google.com/citations?view_op=view_citation&hl=ru&user=B0D ZEakAAAAJ&citation_for_view=B0DZEakAAAAJ:tS2w5q8j5-wC

7. ИА Ибрагимов. Морфологические параметры на криволинейном участке реки в условиях зарегулированного стока воды. Журнал: Проблемы механики. (2014. №1. 65-68 c.) https://scholar.google.com/citations?view_op=view_citation&hl=ru&user=B0D ZEakAAAAJ&citation_for_view=B0DZEakAAAAJ:maZDTaKrznsC

8. ХА Исмагилов, ИА Ибрагимов. К вопросу о коэффициенте шероховатости русел рек в условиях зарегулированного стока воды. Журнал: ГИДРОТЕХНИКА. (2013. №4. 40-45 c.) https://scholar.google.com/citations?view_op=view_citation&hl=ru&user=B0D ZEakAAAAJ&citation_for_view=B0DZEakAAAAJ: 1 sJd4Hv_s6UC

9. HA ISMAGILOV, IA IBRAGIMOV. Hydromorphological relations of channels under regulated runoff conditions. Journal Problem's of Mechanics, Tashkent. (2011. №1. 35-37 p.) https://scholar.google.com/citations?view_op=view_citation&hl=ru&user=B0D ZEakAAAAJ&citation_for_view=B0DZEakAAAAJ:pqnbT2bcN3wC

10. ХА Исмагилов, ИА Ибрагимов. Гидроморфологические зависимости русел рек в условиях зарегулированного стока воды. Проблемы механики. (2011. №1. 35-37 c.) https://scholar.google.com/citations?view_op=view_citation&hl=ru&user=B0D ZEakAAAAJ&citation_for_view=B0DZEakAAAAJ:TQgYirikUcIC

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.