Научная статья на тему 'АЛОҚА КОРХОНАЛАРИДА СЕГМЕНТАР АУДИТНИНГ КОНЦЕПТУАЛ МАСАЛАЛАРИ'

АЛОҚА КОРХОНАЛАРИДА СЕГМЕНТАР АУДИТНИНГ КОНЦЕПТУАЛ МАСАЛАЛАРИ Текст научной статьи по специальности «СМИ (медиа) и массовые коммуникации»

CC BY
12
2
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
СЕГМЕНТ / СЕГМЕНТАР АУДИТ / АЛОқА / АУДИТ

Аннотация научной статьи по СМИ (медиа) и массовым коммуникациям, автор научной работы — Ширинов У.А.

Мақолада алоқа хизматларини кўрсатувчи субъектлар сегментр аудитининг зарурияти мақсади ва вазифалари баён қилинган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

CONCEPTUAL ISSUES OF SEGMENTARY AUDIT IN COMMUNICATION ENTERPRISES

The article describes the goals and objectives of the need for segmental audit of communication service providers.

Текст научной работы на тему «АЛОҚА КОРХОНАЛАРИДА СЕГМЕНТАР АУДИТНИНГ КОНЦЕПТУАЛ МАСАЛАЛАРИ»

Ширинов У.А.

СамИСИ тадцицотчиси

АЛОЦА КОРХОНАЛАРИДА СЕГМЕНТАР АУДИТНИНГ КОНЦЕПТУАЛ МАСАЛАЛАРИ

Аннотация: Мацолада алоца хизматларини курсатувчи субъектлар сегментр аудитининг зарурияти мацсади ва вазифалари баён цилинган.

Калит сузлар: Сегмент, сегментар аудит, алоца, аудит.

Shirinov U.A.

SamISI researcher

CONCEPTUAL ISSUES OF SEGMENTARY AUDIT IN COMMUNICATION ENTERPRISES

Annotation: The article describes the goals and objectives of the need for segmental audit of communication service providers.

Keywords: Segment, segmental audit, communication, audit.

Мамлакатимизда алока хизматларини курсатувчи корхоналар фаолияти давлат томонидан хам назорат килиниб борилади. Узбекистан Республикаси ахборот технологиялари ва коммуникацияларини ривожлантириш вазирлиги хузуридаги алока, ахборотлаштириш ва телекоммуникация технологиялари сохасида назорат буйича давлат инспекция Узбекистон Республикаси Президентининг «Узбекистон Республикаси Алока, ахборотлаштириш ва телекоммуникация технологиялари давлат кумитаси фаолиятини ташкил этиш туFрисида» 2012 йил 23 октябрдаги ПК,-1836-сон карорига мувофик ташкил этилган. Алока, ахборотлаштириш ва телекоммуникация технологиялари сохасида назорат буйича давлат инспекцияси мулкчилик шакллари ва идоравий мансублигидан катъи назар алока, ахборотлаштириш ва телекоммуникация технологиялари сохасидаги хужалик юритувчи субъектлар томонидан норматив-хукукий хужжатлар, стандартлар, техник регламентлар талаблари, лицензиялар талаблари ва шартлари, сертификатлаштирилган ускуналардан фойдаланишнинг белгиланган тартиби,

телекоммуникациялар, почта алокаси, даврий матбуот нашрларини таркатиш хизматининг сифат нормативлари бажарилиши хамда уларга риоя килиниши, шунингдек давлат ва хужалик бошкаруви, махаллий давлат хокимияти органларида ахборотлаштириш ва телекоммуникация

технологияларини жорий этиш ва улардан самарали фойдаланиш юзасидан давлат назорати органи хисобланади.

Республикамизда алока хизматларини курсатувчи корхоналар молиявий баркарорлигини ошириш, содир булган хужалик муомалаларини амалдаги меъёрий хужжатлар талабларига мувофиклигини таъминлаш улар амалиётида аудиторлик хизматидан унумли фойдаланишни такозо этади.

Х,ар кандай бухгалтерия хисоби объекти аудит килинишидан олдин унинг максади ва вазифалари белгилаб олинади. Алока хизматларини курсатувчи корхоналар аудиторлик текширувини утказишнинг максади - корхона фаолиятини туFри ташкил этилганлиги, уларда бухгалтерия ^исобини туFри ташкил этилганлигини аниклашдан иборат.

Юкоридаги фикрлардан келиб чиккан холда алока хизматларини курсатиш корхоналарида аудиторлик текширувининг асосий вазифасини куйидаги тарибда белгилаш мумкин:

1-расм. Алока хизматларини курсатувчи субъектларда аудиторлик текширувининг асосий вазифасини

Юкоридаги вазифаларни амалга ошириш алока хизматларини курсатувчи корхоналар фаолиятини туFри ташкил этиш, уларда курсатилаётган хизматлар сифатини оширишга, ахборот фойдаланувчилар учун хисоб маълумотларнинг хакконийлиги ва корхона фаолиятини баркарор давом эттиришга хизмат килади.

Алока хизматларини курсатувчи субъектларда ички аудитни ташкил этиш узига хос ёндашувни талаб этади. Чунки алока хизматлари бу хам моддий хам номоддий куринишга эга булган хизматларни узида жамловчи

фаолият туридир. Бундан ташкари ички аудитордан хам ахборот технологиялар сохасидан юкори билимга эга булишни талаб килади. Шу нукта назардан келиб чикиб бир гурух олимлар мутахассислар уз ишларида янги технологиялардан фойдаланиш хажми ва даражасидан келиб чикиб, ички аудит хизматларини бир нечта гурухларга ажратганлар:38

❖ наваторлар (14%) - иктисодиёт сохаси, компания хажми ёки минтакасидан катий назар, хамма жойда мавжуд. Бу шуни курсатадики технологияни кабул килишдаги стереотипик тусикларни (хизмат хажми ва бюджети) енгиб утиши мумкин;

❖ издошлар (46%) - наваторлага эътиборни каратишади ва улар ортидан технологияларни куллашда эргашишади, лекин жуда секинлик билан;

❖ кузутувчилар (37%) - ушбу гурух вакиллари технологиялардан паст даражада фойдаланишади ёки умуман фойдаланишмайди. Улар технологияларнинг етишмаслиги, компаниядаги маълумотлар сифати пастлиги ёки сармоя киритиш учун ресурслар етишмаслиги билан чекланиши мумкин ёки корхона маданий жихатдан тайёр булмаслиги мумкин.

Алока хизматларини курсатувчи субъектларда ички аудитнинг асосий вазифалари белгилаб куйилиши лозим.

38С.Маликова Внутренний аудит: основные инструменты и компетенции на базетехнологий. https://www.eg-online.ru/article/377541/

Ички аудит хизматлари

и наваторлар и издошлар и кузутувчилар

2-расм. Ички аудит хизматларини гуру^лари

кузатувчи кенгашни ишончли ахборот билан таъминлаш ва ички аудит амалга оширилиши натижалари буйича корхона фаолиятини такомиллаштиришга доир таклифларни тайёрлаш

ички аудит жараёнида аникланадиган камчиликларни бартараф этиш юзасидан корхона бошкарув органларига тавсияларни тезкорлик билан киритиш, уларнинг бартараф этилишини назорат килиш

3-расм. Алоца хизматларини курсатувчи субъектларда ички аудитнинг асосий вазифалари.

Алока хизматларини курсатувчи субъектлар кузатув кенгашини ишончли ахборот билан таъминлаш ички аудиторнинг асосий вазифасидан биридир. Чунки кузатув кенгаши аудиторнинг ахборотлари асосида корхона келажагини белгиловчи карорларни кабул килишади. Бу эса корхона келажакда катта наф олишига асос яратиши мумкин. Ички аудитор корхона фаолиятини такомиллаштиришга, харажатларни камайтиришга доир таклифларни хам тайёрлаши лозим. Бундан ташкари ички аудит жараёнида аникланадиган камчиликларни бартараф этиш юзасидан корхона бошкарув органларига тавсияларни тезкорлик билан киритиш, уларнинг бартараф этилишини назорат килиб бориши лозим.

Алока хизматларини курсатувчи субъектларда ички аудит технологиясини ривожланаётган иктисодиётга мослаштириб бориши лозим. Ички аудит технологиясини такомиллаштиришнинг мухим йуналиши - бу текширув утказишни ташкил этиш ва уни такомиллаштириш йулларининг самарадорлигини ошириш хамда унинг заиф томонларини аниклашдир. Шу сабабдан аудиторлик текшируви боскичларининг кетма-кетлиги, унинг бориши ва натижавийлиги ички аудиторлик назорати самарадорлиги ва холатини белгилаб беради.

Фойдаланилган адабиётлар руйхати:

1. Urazov К. B. Buxgalteriya hisobi ва audit: Oliy o'quv yurtlari uchun.- T.: O'qituvchi, 2004.

2. Мусаев Х,.Н. Аудит. Дарслик. - Т.: Молия, 2003.

3.Иброхимов А.Т. Молиявий тахлил. - Т.: «Мехнат», 1995.

4. Shirinov, U. (2020). ACCOUNTING IN THE DIGITAL ECONOMY: SIGNIFICANCE AND ADVANTAGES. International Finance and Accounting, 2020(3), 23.

5. Shirinov, U. (2017). The ways of accounting over telephone communication services in the existence of billing systems. TRANS Asian Journal of Marketing & Management Research (TAJMMR), 6(2and3), 23-31.

6 Abduxalilovich, S. U., & Azamat o'g'li, B. A. (2021, March). IMPROVEMENT OF ACCOUNTING OF INCOME FROM

COMMUNICATION SERVICES. In Euro-Asia Conferences (Vol. 3, No. 1, pp. 108-111).

7. Ширинов, У. А. (2019). УЧЕТ РАСХОДОВ В СУБЪЕКТАХ ОКАЗЫВАЮЩИХ УСЛУГИ ТЕЛЕРАДИО. Интернаука, (5-2), 19-21.

8. Ширинов, У. А. (2019). ТЕЛЕФОН ХИЗМАТЛАРИДАН ОЛИНАДИГАН ДАРОМАДЛАР Х,ИСОБИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ. Интернаука, (2-2), 83-85.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.