CC BY
3УДК 398.22
Попова Ю.А.
студент ПО САО - 21 Северо-Восточный федеральный университет им. М.К. Аммосова
г. Якутск
АЛЕКСЕЙ БРОДНИКОВ ХОЬООННОРУГАР ТЫЛБААСТАРЫН
ЫРЫТЫЫ
Аннотация: Алексей Бродников хо^оннорун тылбаа^гн чинчийии саха поэзията сайдарыгар, ону та^гнан о§о аймах суруйааччы туhунан билиитэ-кврYYтэ YPдYYPYгэр, айымньыларын аа§арыгар интэриэкэ YPдYYPYгэр туhалаах, наадалаах.
Ключевые слова: тылбаас, поэзия, Алексей Бродников.
Popova Yu.A.
student PO CAO - 21
North-Eastern Federal University named after M.K. Ammosova Yakutsk STUDY OF TRANSLATION OF POEMS BY ALEKSEI BRODNIKOV
Abstract: In our research work, we studied the construction of the translation of the poem by Alexei Brodnikov.
Keywords: poetry, Alexey Brodnikov, Yakut literature.
Алексей Бродников xohooHHopyH тылбаастарын ырытан холонуом. Ол курдук, "Ха^Ьыат", "Хара муора", "Бинтиэпкэбэр" хо^ону нуучча буойун-суруйааччыта С.Шевков Кыайыы 30 сылыгар анаан, бэчээккэ 1975 сыллаахха таhаарбытын буллум. А.Бродников Чурапчытаа^ы училещаны 1942с. бYтэрээт, сэриилэhэр армия^а ынырыллыбыта. Эдэр киhи 1943 сыллаахха 20-с хайьЛар биригээдэтин састаабыгар киирэн, eстeeхтeрYн Старай Русса куораты ылар иhин кыргыhыыга кыттыбыта. Кулун тутар 16 кYHYгэр Лобать eрYhY туораа^ш кэмигэр уна ата^ар бааhырбыта, госпитальга эмтэнэн YTYeрээт, маннайгы охсуулаах армия сэриилэриниин Смоленскай аннынаа^ы кыргыhыы уотун -тeлeнYн аннынан ааспыта. Ити кыргыЛыылартан биирдэстэригэр ыам ыйын 4 кYHYгэр иккистээн икки ата^ар тэнинэн ыарахан бааhырыыны ылбыта. Салгымтыалаах эмтэнии ^ннэрэ-дьыллара са^валаммыттара. Бу кэмнэ кинини поэзиянан дьарыктаныыта eрYhYЙбYтэ. Биир оннук хо^онунан "Бинтиэпкэ" буолар.
Моей винтовке Бинтиэпкэбэр
Вышла ты из-под резца 2-1-1-1-2 (7) Хаhан эрэ додордоспут2-1-4 (7)
Токаря толкового, 3-4 (7) Хайдаллаах мин бинтиэпкэм, 3-1-3 (7)
Номерная, образцаЗ-2-1-1 (7) Умнуспут быдан дьыл буолбут 3 -2-1 -2 (8)
Тысяча... такого-то. 3-3-1 (7) Уоттаах сэрии кэнниттэн. 2-2-3 (7)
И на вспыхнувшей войне,1-1-3-2 (7) Эн кэлбитин улуу завод 1-3-2-2 (8)
На войне невиданной, 1-2-4 (7) Энсэр кутаа суоhуттан, 2-2-3 (7)
Неспроста была ты мне 3-2-1-1 (7) Оттон мин - хотугу норуот 2-1-3-2 (8)
Старшиною выдана. 4-3 (7) Олонхотун ууhуттан... 4-3 (7)
Ни окопы не спасут, 1-3-1-2 (7) Окуопада муустаах хаарга 4-2-2 (8)
Ни бойница узкая, 1-3-3 (7) "Олохпут" бииргэ этэ, 3-2-2 (7)
Если сдружатся якут 2-3-2 (7) Бэл дохсун уордаах буурдада 1 -2-2-3 (8)
И винтовка русская. 1-3-3 (7) Бэриммэппит баар этэ. 4-1-2 (7)
Фрицу пуля - прямо в глаз, 2-2-2-1 (7) 0лeрсYhэн баран елер 4-2-2 (8)
Отвилась веревочка.. .3-4 (7) встее^н да CYP ейдеех, 3-1-1-2 (7)
Эх, была ты в самый раз 1 -2-1 -2-1 (7) ТьЛыынчата ытыллан кер, - 4-3-1 (8)
По руке, винтовочка! 1-2-4 (7) Тыыннын быЛыан да септеех. 2-2-1-2 (7)
Свыкшись с жизнью фронтовой 2-2-3 (7) Ол эрээри сидьин сиэмэх 1-3-2-2 (8)
И затвором лязгая, 1-3-3 (7) Ордуо суодун билэрбит, 2-2-3 (7)
Я с тобою, как с женой, 1-3-1-2 (7) "Элбэрээхтиэх" эрэ кэрэх - 4-2-2 (8)
Изьяснялся ласково: 4-3 (7) "Ээх-ээдин" этитэрбит. 1 -2-4 (7)
«Есть уздечка у коня, 1-3-1-2 (7) Онно буолтун бу бинтиэпкэм - 2-2-1 -3 (8)
Аромат у яблочка, 3-1-3(7) Миэхэ CYPэхтээх быарым - 2-3-2
Свет у звезд, а у меня 1-1-1-1-1-2 (7) Охсуhууга, тыйыс кэмнэ 4-2-2 (8)
Ты - пятизарядочка...» 1-6 (7) Мин эрэллик тутарым. 1-3-3 (7)
Срезав «аса» наповал 2-2-3 (7) YрYн кYммYн кэтэhэммин, 2-2-4 (8)
В поединке длительном, 4-3 (7) YгYCTYк сото-сууйа, 3-2-2 (7)
Я тебе слова шептал 1-2-2-2 (7) Этэр этим сипсийэммин, 2-2-4 (8)
Тоном доверительным: 2-5 (7) Эйиэхэ ымманыйа: 3-4 (7)
«Вот закончим воевать, 1-3-3 (7) Хоту халлаан тын кырыыта 2-2-1-3 (8)
Алексей Бродников "Бинтиэпкэбэр" диэн хоИооно киИи кутун-CYPYн таарыйардык суруллубут. Бу хоИоонно саха саллаатыгар бинтиэпкэтэ эрэллээх саамай чугас додоро буолара олус арылхайдык арыллар. Уоттаах сэрии ортотугар бинтэпкэтэ суох - эн буойун буолбатаххын. Саллаат сытыы харахтаах бэргэн ытааччы биэстэ эстэр бинтиэпкэтин кытта чугастык додордоспута, eйдeспYтэ, куруук бииргэ буолара бэргэнник ойууланар. Кини сэрииттэн тыыннаах ордон, дойдутугар эргиллэригэр бYк эрэнэрэ кестер:
" - Ийээ, кетен-меден тиийиэм Икки кeмYC мэтээллээх,"
онтон тылбааИыгар: "«Вот закончим воевать.
И в селе, за далями, Пусть меня увидит мать. Целого, с медалями Алексей Бродников "Бинтиэпкэбэр" хоИоонун нуучча улуу суруйааччыта С.Шевков "Моей винтовке" диэн нууччалыы тылбаастаабыта. Иккиэн буойун-суруйааччылар буолан YГYCTYк алтыИаллара, додордоИоллоро биллэр. Бииргэ TYCПYT хаартыскалара ону туоИулуур.
Использованные источники:
1. А. Бродников «Кыырайа кет, кынаттаах атым». Саха сиринээди кинигэ издательствота. Дьокуускай, 1984.
2. А. Бродников «Чэрэкээттэ». Дьокуускай. Бичик, 2002.
3. А. Бродников «YчYгэйиэн дойду сирэ!». Дьокуускай. Бичик, 1997.
4. Алексей Бродников. Айылгы туонабар. Якутскай: кинигэ изд -та, 1987с.
5. С.А. Бродникова, С.А. Попов «Ахтылдан кутаата». Дьокуускай. Бичик. 2005.
6. С.И. Тарасов <^лэ Yeруутэ». Дьокуускай, 1984
7. Сомодо. СYрэх сeдYPYЙбэт иэйиитинэн... Дьокуускай "Бичик", 2002.
8. Н.И. Дьячковскай «Чурапчы буойун учууталлара». Дьокуускай. К «Дани Алмас», 2010.
