Научная статья на тему 'АЛЬБЕНДАЗОЛНИНГ ГЛИЦИРРИЗИН КИСЛОТАСИ БИЛАН ҲОСИЛ ҚИЛГАН СУПРАМОЛЕКУЛЯР КОМПЛЕКСЛАРИ'

АЛЬБЕНДАЗОЛНИНГ ГЛИЦИРРИЗИН КИСЛОТАСИ БИЛАН ҲОСИЛ ҚИЛГАН СУПРАМОЛЕКУЛЯР КОМПЛЕКСЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Фундаментальная медицина»

111
52
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Альбендазол (АБЗ) / Глицирризин кислота (ГК) / Супрамолекуляр комплекс / УБ-спектроскопия / ЮССХ / Albendazole (Abz) / Glycyrrhizic acid (GK) / supramolecular kompleks / UVspectroscopy / HPLCH

Аннотация научной статьи по фундаментальной медицине, автор научной работы — M. U. Mengliev

Альбендазол ва унинг бир қанча дозалаш шакиллари гелминтларни даволашда кенг қўлланилади. Аммо, Альбендазолнинг сувда ва физиоллогик муҳитда кам эрувчанлиги туфайли унинг қўлланилиши бирмунча чекланмоқда. Шу туфайли унинг сувда ва физиологик муҳитда эрувчанлигини ошириш муҳим аҳамиятга эга ҳисобланади. Ушбу ишда, Альбендазолнинг эрувчанлигини ошириш учун Глицирризин кислотадан фойдаланиб сувда ерувчан супрамолекуляр комплекслар олинди. Олинган сурамолекуляр комплексларнинг айрим физик-кимѐвий хусусиятлари, сифат ва миқдор таркиби УБ ва ЮССХ усулида ўрганилди

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

SUPRAMOLECULAR KOMPLEKS FORMED BY ALBENDAZOLE WITH GLYCYRRHIZIC ACID

Albendazole and its several dosage forms are widely used in the treatment of helminths. However, due to the low solubility of albendazole in water and in the physiological environment, its use is somewhat limited. Due to this, it is important to increase its solubility in water and in the physiological environment. In this study, watersoluble supramolecular Kompleks were obtained using Glycyrrhizine acid to increase the solubility of albendazole. Some physico-chemical properties, quality and quantitative composition of the obtained suramolecular Kompleks were studied using UV and HPLCH method

Текст научной работы на тему «АЛЬБЕНДАЗОЛНИНГ ГЛИЦИРРИЗИН КИСЛОТАСИ БИЛАН ҲОСИЛ ҚИЛГАН СУПРАМОЛЕКУЛЯР КОМПЛЕКСЛАРИ»

АЛЬБЕНДАЗОЛНИНГ ГЛИЦИРРИЗИН КИСЛОТАСИ БИЛАН ХОСИЛ ^ИЛГАН СУПРАМОЛЕКУЛЯР КОМПЛЕКСЛАРИ

М. У. Менглиев

Гулистон давлат университета mengliyev_m@mail.ru

А. Д. Матчанов

Биоорганик кимё института

АННОТАЦИЯ

Альбендазол ва унинг бир цанча дозалаш шакиллари гелминтларни даволашда кенг цулланилади. Аммо, Альбендазолнинг сувда ва физиоллогик мух,итда кам эрувчанлиги туфайли унинг цулланилиши бирмунча чекланмоцда. Шу туфайли унинг сувда ва физиологик мух,итда эрувчанлигини ошириш мух,им ахдмиятга эга х,исобланади. Ушбу ишда, Альбендазолнинг эрувчанлигини ошириш учун Глицирризин кислотадан фойдаланиб сувда ерувчан супрамолекуляр комплекслар олинди. Олинган сурамолекуляр комплексларнинг айрим физик-кимёвий хусусиятлари, сифат ва мицдор таркиби УБ ва ЮССХ усулида урганилди.

Калит сузлар: Альбендазол (АБЗ), Глицирризин кислота (ГК), Супрамолекуляр комплекс, УБ-спектроскопия, ЮССХ.

SUPRAMOLECULAR KOMPLEKS FORMED BY ALBENDAZOLE WITH

GLYCYRRHIZIC ACID

M. U. Mengliev

Gulistan State University mengliyev_m@mail.ru

A. D. Matchanov

Institute of Bio-organic Chemistry

ABSTRACT

Albendazole and its several dosage forms are widely used in the treatment of helminths. However, due to the low solubility of albendazole in water and in the physiological environment, its use is somewhat limited. Due to this, it is important to increase its solubility in water and in the physiological environment. In this study, water-soluble supramolecular Kompleks were obtained using Glycyrrhizine acid to increase the solubility of albendazole. Some physico-chemical properties, quality and quantitative

composition of the obtained suramolecular Kompleks were studied using UV and HPLCH method.

Keywords: Albendazole (Abz), Glycyrrhizic acid (GK), supramolecular kompleks, UV- spectroscopy, HPLCH.

КИРИШ

Маълумки, гелминтлар енг хавфли паразитар касалликлар каторига киради. Дунёнинг кам ривожланган айрим минтакаларида гелминт ичак инфексиялари тез-тез учрайди ва улар куз, мушак ёки кон айланишини бузиши мумкин[1]. ЖССТ маълумотларига кура, дунёда 270 миллиондан ортик мактабгача ёшдаги болалар ва 600 миллиондан зиёд мактаб ёшидаги болалар тупрок билан юкадиган гелминтларнинг юкиш даражаси юкори булган худудларда яшайдилар ва даволаш ва профилактика чораларига мухтож. Ахолининг ичак гелминтозлари билан касалланиши уртача 2% ни ташкил килади. Одамларнинг гелминтларни юктиришнинг асосий усули хайвонлар билан алока килиш, шунингдек, гелминтлар юктирилган гушт ва баликларни озик-овкат сифатида истеъмол килишидир. Хрзирги кунда одамлар ва хайвонларда гелмитларга карши курашиш учун жуда катта микдордаги фармакологик препаратлар туплами кенг кулланилади, улар орасида бензимидазол хосилалари (мебендазол, медамин, альбендазол ва бошкалар) алохида урин тутади[2]. Сунгги пайтларда альбендазол ([5- (пропилтио) -1Н-бензимидазол-2-ил] карбамин кислота метил эфири) ва унинг баъзи дозалаш шакллари (Зентел, Гелмадол, Немозол, Санохал) юкори терапевтик таъсири туфайли гелмитозни даволашда анча муваффакиятли ишлатилмокда [3].

АДАБИЁТЛАР ТАХЛИЛИ ВА МЕТОДОЛОГИЯ

Альбендазолнинг эрувчанлигини ошириш оркали унинг кам дозаларидан юкори самарали комплексларини олиш учун табиий ва синтетик полимерлар: хитозан [4, 5], арабиногалактан (АГ) [6], поливинилпирролидон (ПВП) [7], ва бошкалар [8, 9] дан фойдаланилган ва уларнинг гелминтларга карши самарадорлиги урганилган. Аммо альбендазолнинг ичак терактида кам сурилиши (5%) туфайли унинг юкори дозаларда кабул килиниши, бунинг натижасида унинг токсиклиги ортиб кетишига олиб келиши мумкин. Альбендазолнинг сувда ва физиоллогик мухитда кам эрувчанлиги туфайли унинг кулланилиши бирмунча чекланмокда. Шу туфайли унинг сувда ва физиологик мухитда эрувчанлигини ошириш мухим ахамиятга эга хисобланади.

МУХОКАМА

Альбендазолнинг сиклодекстринлар (ЦД) сиклли олигосахаридлар[10] билан комплекслари олиб урганилганда [11, 12, 13], унинг эрувчанлиги яхшиланган ва гелминтларнинг лаборатория моделларида ва ошккозон-ичак трактининг нематодалари мавжуд куйларга утказилган тажрибаларда юкори самарадорлиги исботланган ва шу билан бирга модданинг дозасини бир неча баравар камайтирган[14]. Альбендазолнинг гидроксипропил-ЦД, ß-ЦД ва у-ЦД лар билан олинган комплексларининг эрувчанлиги сезиларли даражада юкори булган [15, 16]. Аммо, Альбендазол кам ривожланган ёки ривожланаётган мамлакатларда гелминтларга карши ишлатиладиган арзон дори сифатида куп ишлатиши туфайли XP-ß-ЦД, ß-ЦД ва лимон кислотаси дори нархини кутарилишига олиб келади ва шу билан тижоратлаштиришга тускинлик килади.

Адабиёт материалларини куриб чикиб, Глицирризин кислота ДНК ва РНК вирусларига, шу жумладан Herpes simplex, Varicella zoster вирусларига, одам папиллома вирусларига ва sitomegalo вирусларига карши фаоллиги, унинг фармакологик таъсири дастлабки боскичларда вирусларнинг купайишини тухтатиши ва хужайраларга кириб боришини олдини олиши ва вирусли инфекциянинг дастлабки куринишларида хам, ошкозон яраси шаклида хам яллигланишга карши, огрик колдирувчи ва тукималарни тиклаш таъсирига эга эканлигини, колаверса ГК ва унинг тузлари ноёб физик-кимёвий хусусиятга эга булиб у сувда ёмон эрийдиган моддаларни эрувчан холатга утказиши (салгобилизация) дори воситаларининг хусусиятларига синергетик таъсир курсатиши билан уларнинг захарлилик даражасини камайтириш каби хусусиятларини хисобга олиб, ушбу ишда Альбендазолнинг эрувчанлигини ошириш максадида Глицирризин кислота ва унинг моноаммонийли тузидан фойдаланилди.

НАТИЖАЛАР

Альбендазолнинг эрувчанлигини ошириш учун ГК дан фойдаланиб сувда ерувчан супрамолекуляр комплекслар олинди ва айрим физик-кимёвий хусусиятлари урганилди.

№ Комплекс Моляр нисбати Эрувчанлик Т ° Г1 Т (суюкланиш) C (парчаланиш билан)

Совук сувда Иссик сувда

1 АБЗ:ГК 1:4 - - 193-195

2 AE3TK 1:9 - + 189-193

3 AE3TK 1:15 - + 200-203

4 AE3:rK 1:20 - + 200-202

OnHHraH cypaMoneKynap KOMnneKcnapHHHr YE cneKTpnapu:

1,8

< 1,6 s

£ 1,4

00

a 1,2

S '

O 1 0,8 0,6 0,4

0,2

0

200

220

240

260

280

300

320

340

360

Ty^KHH y3yH^HrH, HM

OnHHraH cypaMoneKynap KOMnneKcnapHHHr H^ cneKTpnapu ypraHungu.

Олинган сyрaмолекyляр комплекслaрнинг сифaт вa микдорий жиxдтдaн ЮССХ yсyлидa тaxлил килинди.

mAU-70605040302010- DAD1 A, Sig=2S4,4 Ref=360,100 (GA_Solodka_LC 2021-02-02 10-06-19\009-P2-AS-GK_AL 15_1.D) 1 с in Hi tn J3 T-< O) - л t со i ^ X \ / ¥ S CMI

o- i i ■

i i i i i i ... i 2 4 6 i i 8 ■ i i i 10 . i . . 12 i 14 mîn

ХУЛОСА

Биринчи бор Альбендазолнинг ГК билан сувда эрувчан супрамолекуляр комплекслари олинди ва уларнинг физик-кимёвий константалари аникланиб, сифат ва микдорий жихдтдан тахлил килинди.

REFERENCES

1. Архипов И.А. Антигельминтики: фармакология и применение. М. 2009., 405с.

2. Plumb's Veterinary Drug Handbook, Fifth Edition, 2005. 1456 p.

3. Rane RA, Naithani S, Natiker RD, Verma S. A Process for Preparation of Albendazole. 2013 p. 43

4. Орипов А.О., Исаев Ж.М., Улашев И.А., Халиков С.С.

"Препараты против гельминтов овец в виде твердых дисперсий" Успехи современного естествознания № 3, 2019 с. 169-175

5. Варламова А.И., Долгошев В.А., Садов К.М., Белова Е.Е., Гламаздин И.И., Халиков С.С., Чистяченко Ю.С., Душкин А.В., Дурдусов С.Д., Архипов И.А. Эффективность супрамолекулярных комплексов антигельминтиков при желудочно-кишечных стронгилятозах овец в производственных условиях. Российский паразитологический журнал. 2015;(1): p. 71-74

6. Марченко В.А., Халиков С.С., Ефремова Е.А., Василенко Ю.А., Халиков М.С. Эффективность твердых дисперсий ивермектина и альбендазола при кишечных гельминтозах овец в республике алтай. Вестник НГАУ (Новосибирский государственный аграрный университет). 2019; (3): p. 82-90

7. Kalai Selvan, Guru Mohanta, Prabal Kumar Manna, R Manavalan. Optimization of drug-polymer mixing ratio in albendazole- polyvinylpyrrolidone solid dispersion by moisture absorption studies. Acta Pharmaceutica Sciencia 48(3): p. 141-151

8. Mohammad H. Darvishi Alireza Nomani, Mohsen Amini, Mohammad A. Shokrgozar Rassoul Dinarvand. Novel biotinylated chitosan-graft-polyethyleneimine copolymer as a targeted non-viral vector for anti-EGF receptor siRNA delivery in cancer cells. International Journal of Pharmaceutics Volume 456, Issue 2, 18 November 2013, p. 408-416

9. Sp Simi, Raman Saraswathi, Sankar Chelladurai, P. N. Krishnan// Formulation and evaluation of Albendazole microcapsules for colon delivery using chitosan. Asian Pacific Journal of Tropical Medicine 3(5): p. 374-378

10. Stella, V. J. and Rajewski, R. A., Cyclodextrins: Their future in drug formulation and delivery. Pharmaceutical Research, 14, p. 556-567 (1997).

11. Bekers O., Uijtendaal E. V., Beijnen J. H., Bult A. and Underberg W.J.M., Cyclodextrins in the pharmaceutical field. Drug Development and Industrial Pharmacy, 7, p. 1503-1549 (1991).

12. Joudieh S, Bon P, Martel B, Skiba M, Lahiani-Skiba M. Cyclodextrin polymers as efficient solubilizers of albendazole: complexation and physico-chemical characterization. J Nanosci Nanotechnol 2009; 9: p. 132-140.

13. Garcia A, Leonardi D, Salazar MO, Lamas MC (2014) //Modified b-Cyclodextrin Inclusion Complex to Improve the Physicochemical Properties of Albendazole. Complete In Vitro Evaluation and Characterization.// PLoS ONE 9(2): e88234. doi: 10.1371/journal.pone.0088234

14. Халиков С.С., Архипов И.А., Варламова А.И., Халиков М.С., Чистяченко Ю.С., Душкин А.В. Экологически безопасные антигельминтные препараты в ряду бензимидазолов: синтез, свойства, при-менение // Юг России: экология, развитие. 2016. Т.11, N1. C.178-192.

15. Castillo, J. A., Palomo-Canales, J., Garcia, J. J., Lastres, J. L., Bolas, F. and Torrado, J. J., Preparation and characterization of albendazole beta-cyclodextrin complexes. Drug Development and Industrial Pharmacy, 25, p. 1241-1248 (1999).

16. Garcia, J. J., Bolas, F. and Torrado, J. J., Bioavailability and efficacy characteristics of two different oral liquid formulations of albendazole. International Journal of Pharmaceutics, 250, p. 351-358 (2003).

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.