Научная статья на тему 'ҚАЛАЛЫҚ ЖӘНЕ АУЫЛ ТҰРҒЫНДАРЫНДА БҮЙРЕК ҚЫЗМЕТІНІҢ БҰЗЫЛУЫНЫҢ ТАРАЛУЫН ЗЕРТТЕУ (АЛМАТЫ ОБЛЫСЫ ЖӘНЕ АЛМАТЫ ҚАЛАСЫНЫҢ МЫСАЛЫНДА)'

ҚАЛАЛЫҚ ЖӘНЕ АУЫЛ ТҰРҒЫНДАРЫНДА БҮЙРЕК ҚЫЗМЕТІНІҢ БҰЗЫЛУЫНЫҢ ТАРАЛУЫН ЗЕРТТЕУ (АЛМАТЫ ОБЛЫСЫ ЖӘНЕ АЛМАТЫ ҚАЛАСЫНЫҢ МЫСАЛЫНДА) Текст научной статьи по специальности «Медицинские науки и общественное здравоохранение»

CC BY
0
0
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
шумақтық сүзілу жылдамдығы / бүйрек қызметінің бұзылуы / Алматы / Алматы облысы / glomerular filtration rate / renal dysfunction / Almaty / Almaty region

Аннотация научной статьи по медицинским наукам и общественному здравоохранению, автор научной работы — Тундыбаева Мейрамгуль Капсиметовна, Джунусбекова Гульнара Алдешовна, Беркинбаев Салим Фахатович, Мухтарханова Диляра Мухтаровна, Багланова Лязат Сайлаубековна

Мақсаты. Алматы қаласы мен Алматы облысының тұрғындарының арасында шумақтық сүзілу жылдамдығын анықтау деректері бойынша бүйрек қызметінің бұзылуының таралуын зерттеу. Материалдар мен әдістер. 18 бен 69 жас аралығындағы 1575 ересек адам зерттелді, шумақтық сүзілу жылдамдығын анықтау CKD-EPI формуласы бойынша жынысты, пациенттің жасын және қан сарысуындағы креатинин концентрациясын қамтумен жүргізілді, сонымен қатар талдауға жыныстық жас, әлеуметтік сипаттамалар, сондай-ақ жүрек-қантамырлар қаупінің факторлары енгізілді: жалпы холестериннің артуы; төмен тығыздықтағы липопротеидтер; жоғары тығыздықтағы липопротеидтер, триглицеридтер; іштің семіздік дәрежесін, аш қарынға плазмадағы глюкоза анықталды. Нәтижелері. Шумақтық сүзілу жылдамдығы 1553 респондентте бағаланды, бұл бақылау жағдайының 97,2 % құрады, зерттелетін популяция бойынша жалпы шумақтық сүзілу функциясының орташа мәні 101,9 ± 18,2 мл/мин/1,73 м2, жоғары/оңтайлы шумақтық сүзілу жылдамдығы бар адамдар (76,7 %) және шумақтық сүзілу жылдамдығы төмендеген адамдар (23,2 %), бүйрек қызметі бұзылған респонденттер арасында ШСЖ деректері бойынша Алматы қаласы мен облыста тұратын әйелдер (90 %), егде жастағы адамдар (37,1 %), қала тұрғындары (72,3 %), сондай-ақ абдоминалдық семіздік (75 %) және жоғары дәрежелі артериялдық гипертония (25,88 %) зардап шегетін респонденттер жиі кездесті. Қорытынды. Алматы қаласы мен Алматы облысының тұрғындары арасында CKD-EPI, KDIGO, 2024 формуласы бойынша анықталған шумақтық сүзілу жылдамдығы бойынша анықталған бүйрек қызметін бағалау кезінде респонденттердің 23,2% төмендеген ренальды функциясы анықталды, бұл ретте осы зерттеу топта әйел жынысты, егде жас (60-69 жас) адамдар, қала тұрғындары жиі кездесті, кардиометаболикалық қауіп факторларының ішінде абдоминалды семіздік, артериялық гипертонияның жоғары дәрежесі маңызды болды.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по медицинским наукам и общественному здравоохранению , автор научной работы — Тундыбаева Мейрамгуль Капсиметовна, Джунусбекова Гульнара Алдешовна, Беркинбаев Салим Фахатович, Мухтарханова Диляра Мухтаровна, Багланова Лязат Сайлаубековна

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

STUDY OF THE PREVALENCE OF IMPAIRED RENAL FUNCTION IN URBAN AND RURAL POPULATIONS (ON THE EXAMPLE OF THE ALMATY CITY AND ALMATY REGION)

Purpose. To study the prevalence of renal dysfunction (NFP) as determined by glomerular filtration rate (CKD-EPI, KDIGO, 2024) among the residents of Almaty and Almaty region. The materials and methods. 1575 adults aged 18 to 69 years, determining RF performed formula CKD-EPI, including sex, age of the patient and the concentration of creatinine in the serum, except in the analysis included age and gender, social characteristics, and risk factors for cardiovascular disease: increased total cholesterol (TC); Low-density lipoprotein (LDL); High density lipoprotein cholesterol, triglycerides; determined by the degree of abdominal adiposity, fasting plasma glucose. The results. GFR was estimated at 1 553 respondents, which accounted for 97.2 % of cases of observation, mean GFR in the whole study population was 101,9 ± 18,2 ml / min / 1.73 m2, those with high / optimal SCF (76.7 %) and persons with reduced GFR (23.2 %) among respondents with renal dysfunction according to GFR, living in Almaty and the region women were significantly more likely (90 %), older persons (37.1 % ), residents of the city (72.3 %) and respondents who suffer from joint-stock company (75 %) and a high degree of hypertension (25.88 %). The conclusion. In assessing renal function, defined by GFR determined by the formula CKD-EPI, KDIGO, 2024 among residents of Almaty and Almaty region, decreased renal function was determined in 23.2 % of respondents, while in this group were significantly more frequent faces female, older age group (60-69 years), residents of the city, among the important cardiometabolic risk factors were abdominal obesity, high degree of hypertension.

Текст научной работы на тему «ҚАЛАЛЫҚ ЖӘНЕ АУЫЛ ТҰРҒЫНДАРЫНДА БҮЙРЕК ҚЫЗМЕТІНІҢ БҰЗЫЛУЫНЫҢ ТАРАЛУЫН ЗЕРТТЕУ (АЛМАТЫ ОБЛЫСЫ ЖӘНЕ АЛМАТЫ ҚАЛАСЫНЫҢ МЫСАЛЫНДА)»

Конфликт интересов. Авторы заявляют об отсутствии конфликта интересов. Финансирование. Исследование проведено при финансовой поддержке Гранта Президента Республики Беларусь.

Соответствие принципам этики. Исследование одобрено локальным этическим комитетом.

Статья поступила: 25.04.2024. Принята к публикации: 19.06.2024.

УДК 616.12-008.331.1-072:616.831:577.1 DOI: 10.24412/2790-1289-2024-2-21-33

МРНТИ: 76.29.36

ЦАЛАЛЬЩ ЖЭНЕ АУЫЛ ТУРГЫНДАРЫНДА БУЙРЕК ЦЫЗМЕТШЩ

Б¥ЗЫЛУЫНЬЩ ТАРАЛУЫН ЗЕРТТЕУ (АЛМАТЫ ОБЛЫСЫ ЖЭНЕ АЛМАТЫ ЦАЛАСЫНБЩ МЫСАЛЫНДА)

М. К. Тундыбаева*, Г. А. Джунусбекова, С. Ф. Беркинбаев, Д. М. Мухтарханова, JI. С. Багланова, С. Б. Самитова

«С. Ж. Асфендияров атындагы казак; улттьщ медицина университет!» КЕАК

Казакстан, Алматы к;. *Корреспондент автор

Ацдатпа

Мацсаты. Алматы к ал асы мен Алматы облысыньщ тургындарыныц арасында шумактык сузшу жылдамдыгын аньщтау деректер1 бойынша буйрек кызметшщ бузылуыньщ таралуын зерттеу.

Матерналдар мен adicmep. 18 бен 69 жас аралыгындагы 1575 ересек адам зерттелдц шумактык сузшу жылдамдыгын аньщтау CKD-EPI формуласы бойынша жынысты, пациенттщ жасын жэне кан сарысуындагы креатинин концентрациясын камтумен журпзшд1, сонымен катар талдауга жыныстык жас, элеуметпк сииаттамалар, сондай-ак журек-кантамырлар каугпнщ факторлары енпзшд1: жалпы холестериннщ артуы; темен тыгыздьщтагы лииоиротеидтер; жогары тыгыздьщтагы липопротеид-тер, триглицеридтер; illjtíh сем1зд1к дэрежесш, аш карынга плазмадагы глюкоза аньщталды.

Нэтижелер!. Шумактьщ сузшу жылдамдыгы 1553 респондентте багаланды, бул бакылау жагдайыньщ 97,2 % курады, зерттелетш популяция бойынша жалпы шумактьщ сузшу функциясынын орташа мэш 101,9 ± 18,2 мл/мин/1,73 м2, жогары/оцтайлы шумактьщ сузшу жылдамдыгы бар адам-дар (76,7 %) жэне шумактьщ сузшу жылдамдыгы темендеген адамдар (23,2 %), буйрек кызмет1 бузылган респонденттер арасында ШСЖ деректер1 бойынша Алматы каласы мен облыста туратын эйелдер (90 %), егде жастагы адамдар (37,1 %), кала тургындары (72,3 %), сондай-ак абдоминалдык сем1зд1к (75 %) жэне жогары дэрежел1 артериялдьщ гипертония (25,88 %) зардап шегетш респонденттер жш кездесп.

Кррытынды. Алматы каласы мен Алматы облысыньщ тургындары арасында CKD-EPI, KDIGO, 2024 формуласы бойынша аньщталган шумактьщ сузшу жылдамдыгы бойынша аньщталган буйрек кызметш багалау кезшде респонденттердщ 23,2% темендеген ренальды функ-циясы аньщталды, бул ретте осы зерттеу топта эйел жынысты, егде жас (60-69 жас) адамдар, кала тургындары жш кездесп, кардиометаболикальщ Kayin факторларыныц ¡шшде абдоминалды ce mí зд i к. артерияльщ гипертонияныц жогары дэрежеа мацызды болды.

Туйт свздер: шумацтыц сузглу жылдамдыгы, буйрек цызметтщ бузылуы, Алматы, Алматы облысы.

т

Клркпе

Созылмалы буйрек ауруы (эр1 карай -СБА) диагнозга карамастан уш ай немесе одан да кеп уакыт ¡шшде буйректщ закымдануы немесе кызметшщ темендеу1 ретшде аньщталады (3 ай немесе одан да кеп уакыт ¿шшде буйректщ закымдануы, кур ылымдьщ жэне функционалдык бузылулар ретшде (зертханальщ-аспаптьщ зерт-теу эдютерше сэйкес) ШСЖ бузылысы бар немесе темендемей шумактык сузу жылдамдыгы (эр1 карай - ШСЖ) < 60 мл/мин / 1.73 м2 3 ай немесе одан да кеп уакыт ¡шшде буйректщ закымдану белгшер1 бар немесе жок болуы-мен аньщталад) [1]. СБА угымы нозология асты, белгш 61 р магынада синдромдьщ бо-лып табылады, ейткеш ол эртурл1 нефропати-яларда буйрек фиброзыньщ пайда болуынын б1рьщгай механизмдерше непзделген.Дамыган елдерде созылмалы буйрек ауруыньщ таралуы 10-11 % жэне ересектердщ шамамен 40 % созылмалы буйрек ауруыньщ даму каугп жогары жэне олардьщ арасында артерияльщ гипертен-зия, метаболикальщ синдром жэне кант диабсп бар наукастардьщ саны айтарльщтай баршыльщ [2; 3]. Бул патологияньщ дамуына экелетш нозологияга байланысты созылмалы буйрек ауруыньщ узак мерз1мд1 асимптоматикалык немесе клиникальщ агымда кершетш мумкш нускалары бар. Созылмалы буйрек ауруыньщ аньщталуыньщ темендш жэне шумактьщ фильтрация жылдамдыгыньщ (ШСЖ 70-40 мл/мин) орташа темендеушде аурудьщ манифесттш кершюшщ болмауынан осындай пациенттерге мамандандырылганкемеккерсетудщжеткшказ децгешне экелед1 [4]. СБА болуы колайсыз нэтижелердщ даму ьщтималдыгын тудырады, бул кау1 гт л1 ктермен багаланады. СБА кезшдеп непзп кауштер - буйрек процесшщ прогрес-сиясымен созылмалы буйрек жеткшказдшнщ (эр1 карай - СБЖ) дамуы. СБА ерте аньщтау нефропатияньщ дамуын бэсецдетуге мумкшдш беред1, ал кейб1р жагдайларда буйрек кызметшщ туптеп жогалуыньщ алдын алады. Сонымен катар, органопротекторльщ терапияны узак уакыт колданган кезде шумактьщ кызметшщ темендеушщ калпына келу1 немесе баяулауы мумкш.

Буйрек тшшщ закымдануыньщ эртурл1 патогенетикальщ механизмдерше карамастан, бастапкы кезендерде СБА-ньщ жекелеген

нозологияльщ формаларына тэн жэне негурлым зандылыгы - кеш кезендерде, осы процестердш салдары б1ркелк1 - нефросклероздын калыптасуына экеледг Туракты немесе кайталанатын процесте нефросклероз дэрежеа жогарылайды, буйрек кызмет1 темендейд1, СБЖ пайда болады, ол терминалды сатыга экеледг Терминалды СБЖ (эр! карай - ТСБЖ) - созылмалы прогрессивт1 агымы бар буйрек ауруларынын нэтижеа, «буйрек ел1м1» угымына сэйкес келедг Ауру ТСБЖ-ге дешн кайтымсыз болады

[5]. Созылмалы буйрек ауруы бар адамдардын аз гана белт буйрекп алмастыратын терапияны кажет ететшше карамастан, соны журпзуге кететш шыгындар ете манызды жэне тшт1 эко-номикасы дамыган елдер уиин де ауыр тусуде

[6].

Мэселенщ екшип жагы созылмалы буйрек ауруы бар наукастарда журек-кантамыр аурулары мен ел1м-жтмнщ курт артуымен байланысты, буйрек пен журек-кантамыр жуйесшщ езгеру1 арасындагы тыгыз байланыс, клиникальщ - патогенетикальщ ортактыгы - кар-диоренальды континуумньщ бар екендш деген корытындыга экелд1 [7-9].

Бул жагдайды нефрологиялык кауымдастьщ соцгы жылдардагы барлык 1р1 гылыми форумдарда эпидемиологиялык тургыдан манызды деп накты туащцруде, ал алдын алу стратегиясыньщ дамуы хальщаралык багдарламалардьщ непзп белт болып жария-ланды.

Каз1рп заманауи нефрологияда буйректщ 61 р катар созылмалы ауруларынын дамуыньщ патогенетикальщ механизмдерш 61 луге непзделген жэне аурудьщ агымын тшмд1 бакылауга, диализдщ басталуын накты жоюга немесе ел1мге экелетш аскынулардьщ санын азайтуга мумкшдш беретш ренопротекциянын 61 ркатар тшмд1 шараларын камтуда [10; 11]. Ренопротекторльщ терапия созылмалы буйрек ауруыньщ ерте кезендершде айтарльщтай тшмд1рек, сондьщтан ренальды патология-ны мумкшдшнше ерте аньщтау ете манызды мшдет болып табылады. Алайда, едэу1р жагдайларда буйрек дисфункциясыньщ дамуы айкын клиникальщ белплермен б1рге журмейдг Бул жагдайлар созылмалы буйрек ауруы бар наукастарды жэне оньщ даму кауш жогары адамдарды аньщтау ушш скринингтш

багдарламаларды кажет етедг Мундай багдарламаларды ¡ске асыру уш'н журек-кантамырлар каугпн азайту сшщты буйрек патологиясыньщ дамуын болдырмау неме-се бэсендету бойынша алдын алу шараларын уактылы журпзу уипн кажет.

Kasipri уакытта профилактикальщ ша-раларды жоспарлау уш'н эпидемиологиялык жагдайдыц ерекшел1 KTepi не жэне эртурл1 улттьщ-географияльщ аймактардагы созылма-лы буйрек ауруларыньщ Kayin факторларынын курылымына талдау журпзу кажеттшп ту-ындады. Нефрологиядагы алдын алу тэсш отандьщ денсаульщ сактаудын нефрологиялык кызметшде ресурстарыньщ тапшылыгы контекстшде, жогары тшмд1 эаресе хальщты диализ жэне буйрек трансплантациясыньщ, oipaK ете кымбат эд1стер1мен камтамасыз етущ жэне буйрек жеткшказдш бар наукастардын ел1м1м азайтуга ерекше кешл белшуде [12; 13]. Казакстан Республикасында буйректщ со-зылмалы ауруыньщ жагдайларын талдау про-блемасын эз1рлеуде, осы зерттеу де алгашкы кадамдарына жатады.

Жогарыда айтылгандарга байланысты, кепорталыктыэпидемиологиялыкжукпалыемес ауруларды зерттеу аясында непзп шумактык сузшу жылдамдыгын аньщтау деректер1 бойынша буйрек кызметшщ бузылуыньщ (api карай - БЬ^Б) таралуы зерттелд1 (СКФ, CKD-EPI, KDIGO, 2024), наукастьщ жынысы мен жасын ескере отырып, кандагы креатинин денгейш пайдаланып есептелд1, бул Ka3ipri тандагы максатты зерттеулерд1 н 6ipi.

Материалдар жэне эдктер

Зерттеу дизайны: Аналитикальщ, етиел1, кросс-секцияльщ зерттеу. Зерттеуд1 журпзу уипн Алматы каласы мен Алматы облысында туратын 18-69 жастагы адамдар материал бол-ды.

¥сынылган материал «непзп инфекция-лык емес аурулардын эпидемиологиялык. монито-ринпшц заманауи жуйесш эз1рлеу жэне енпзу» КР ДСМ БНК FTB бел1п болып табьшады (FTB бас-шысы С. Ф. Беркинбаев).

Бул зерттеу Дуниежузшк денсаулык сактау уйымыныц стандартталган эд1стемес1не сэйкес Kayin факторларыныц аньщтамаларын колданды. STEPS [14]. Зерттеу барысында Алматы каласы мен Алматы облысында (Талгар

каласы, Уищоцыр ауылы, Панфилов ауылы, Жандосов ауылы) туратын адамдар тексершдг Зерттелгендерд1ц жалиы саны - 1575 18 бен 69 жас аралыгындагы ересек тулгалар. Тексер1лген адамдар арасында 25,5 % (401 адам) ерлер, 74,5 % (1174 адам) эйелдер болды. Барльщ жас тоитарында эйелдер саны тексершген ерлер са-нынан асыи тусп. Тексер1лген адамдардыц ор-таша жасы-47 ±14 жас, (ерлер - 47 ± 15 жас, эйелдер - 47 ± 14 жас, р > 0,05). Тексершген ерлер арасында 46,9 % 50 жастан аскан адамдар, эйелдер арасында бул топ 48,9 % (р>0,05) курады.

Осы улпде хальщта ШСЖ таралуына талдау журпзшд1, онда ШСЖ аньщтау жыны-сты, пациенттщ жасын жэне кан сарысуындагы креатинин концентрациясын камтитын CKD-EPI журпзшдг

ШСЖ = а х [кандагы креатинин (мг / дл)/Ь] с х (0,993) жасы

езгермел1, а-нэс1л1не жэне жынысына байланысты келес1 мэндерге ие: Кара нэсшд1 эйелдер - 166; ерлер - 164; ак/баска нэс1л екш - эйелдер - 144; ерлер- 141. езгермел1 нэс1л1не жэне жынысына байланысты келеа мэндерге ие: эйелдер-0,7; ерлер-0,9. 0згермел1 айныма-лысы нэсшне жэне креатинин елшем1не байланысты келеа мэндерге ие: кандагы креатинин эйелде 0,7 мг / дл жэне одан аз = -0,329; кандагы креатинин 0,7 мг/дл - ден жогары = -1,209; кандагы креатинин еркекте 0,7 мг/ узындьщ = -0,411; кандагы креатинин 0,7 мг/ дл-ден жогары = -1,209.

Талдауга журек-кантамыр ауруларыньщ келеа КФ енпзшдг жалпы холестериншц (ХС) 4,9 ммоль/л-ден (190 мг/дл) жогарылауы; темен тыгыздыктагы липопротеидтердщ (ТТЛП) ХС 3,0 ммоль/л-ден жогары (115 мг/дл) темендеук жогары тыгыздьщтагы липопротеидтерд1ц ХС 1,0 ммоль/л-ден темен темендеу1 (40 ерлер-де 1,2 ммоль / л-ден аз (46 мг/дл) - эйелдерде; триглицеридтердщ (ТГ) жогарылауы 1,7 ммоль/л-ден жогары( 150 мг/дл); сашздж (дене салмагыныц индекс! - ДСИ>30 кг/м2); ¿шпн сем1зд1п (бел шецбер1 - 102 смерде см жэне одан да кеп, ал эйелдерде 88 см немесе одан да кеп). Аш карынга плазмадагы глюкоза (АПГ) веноздьщ плазма >6,1 ммоль/л (110 мг/дл) немесе капиллярлык кан > 5,6 ммоль/л (101 мг/ дл) кем1рсулар алмасуыныц бузылуы ретшде

т

V

карастырылды - КАБ (аш карынга гипергликемия), КАБ бар адамдарга респонденттер де катысты, олар суракка он жауап бердг «Дэр1гер азге кандагы канттын жогарылаганын айтты ма?», б1рак булретте АПГ калыпты керсетюштер1 бар жэне сонгы 2 апта ¡шшде кантты темендететш препараттарды кабылдамайтын: КД бар адамдарга АПГ > 7 ммоль/л децгеш бар респонденттер жэне сурактарга он жауап бер-гендер юрд1: «Дэр1гер азге КД бар екенш айтты ма?», «Слз сонгы 2 аптада кандагы кантты темендететш дэр1 кабылдадьщыз ба?».

Статистикальщ ецдеу, деректер орта-ша ± орташа кате (м ± м) туршде усынылган.

Р<0,05 керсетюштершдеп айырмашыльщтар сешмд1 деп саналды.

Нэтижелер

ШСЖ 1553 респондентте багаланды, бул бакылау жагдайыньщ 97,2 % курады, зерттелетш популяция бойынша жалпы ШСЖ орташа мэш 101,9 ± 18,2 мл/мин/1,73 м2 (М ± ББ) болды.

Колданыстагы жчктеуге сэйкес, ШСЖ мэш не суйене отырып (СКБ-ЕР1, КБЮО, 2024 ж.), респонденттер арасында 1 - суретке сэйкес 2 топ курылды, 1 топ - жогары/оцтайлы ШСЖ бар адамдар (76,7 %) жэне 2 топ-ШСЖ темендеген адамдар (23,2 %).

• »■отары/очтайлы (590) • ге«ечдеген |<89|

1-сурет. Зерттелетш улпдеп калыпты / жогары жэне темендеген ШСЖ таралуы

Дерекквз: авторлар щрастырган

ШСЖ децгешне сэйкес, бакылаудын екшип тобындагы адамдардыц градациясы, ягни ШСЖ темендеген респонденттер арасында 2-су-ретте керсетшген, ШСЖ пациенттер1 60-89 мл / мин / 1,73 м2 шепнде басым, бул СБА 02 кла-сына 76,7 % сэйкес келед1 (буйрек кызмеп аздап

темендеГад), 21,8 % - да бул ШСЖ пациенттер1 45-59 мл/мин/1,73 м2 (буйрек кызмсп орташа темендеген) шепнде пациенттердщ 1,4 % - у ШСЖ айкын темендеу1 байкалады, бул органнын функционалдьщ резервшщ айтарльщтай темендеу1мен СБА 3 сатысына сэйкес келедь

Зерттелетш улг!дег! ШСЖ градациясы

0%

Б4 3%

БЗЬ | ^,2054

| 1 ¿ж

С1

21,МИ

0,00%

20,00%

40,00%

щ И6,70%

бо,оо% ао,оо% юс,оо%

2-сурет. ШСЖ дeцгeйi эртурл1 пациенттердщ градациясы Дерекквз: авторлар цурастырган

Зерттеудщ алга койган мшдеттерше суйене отырып, Алматы каласы мен Алма-ты облысыньщ тургындары арасында буйрек дисфункциясыньщ даму каугпнщ факторлары одан эр1 багаланды, 1 -кестеде ШСЖ мэш эртурл1 респонденттерд1 н гендерлш-демографиялык

1-кесте. Алматы каласы мен Алматы облысында туратын эр турл1 манызы бар ШСЖ респонденттершщ гендерлж-демографиялык деректер1

деректер1 усынылган, алынган мэлшеттерге сэйкес, ШСЖ темендеген адамдар арасында эйелдер жш кездеседц сондай-ак осы топта жас ерекшел1ктерше карай егде жастагы адамдар айтарльщтай басым болды (60-69 жас, 37,1 % жагдай, 1 топтагы 15,2 % жагдайга карсы).

ШСЖ >90 <\ 19 барлыгы Р

N % N %

1192 76,7 361 23,2

жынысы ерлер 353 30 35 9 388 Х2 = 57, р<0,01

эйелдер 839 70 326 90 1165

барлыгы 1192 361

Жас ерекшел1ктер1 18-29 103 8,6 10 2,7 113 у2 = 13,2,р<0,01

30-39 317 26,5 38 10,5 355 у2 = 39,6,р<0,01

40-49 273 22,9 64 17,7 337 у2 = 4,р<0,05

50-59 317 26,5 115 31.8 432 у2 = 3, р>0,05

60-69 182 15,2 134 37,1 316 у2 = 80,р<0,01

барлыгы 1192 361

Дерекквз: авторлар ц^растырган

2-кестеде келт1ршген сакталган жэне темендеген ШСЖ ескерше отырып, тэж1рибел1к ¡рштемедеп этникальщ жэне элеуметпк сипаттамаларды талдау кезшде кала тургындарыньщ, атап айтканда Алматы, Талгар калаларында туратын адамдардьщ, тшсшше 38,5 % жэне 20,9 % ауыл тургындарымен

салыстырганда, буйрек кызметшщ бузылуы шамамен 2 есе жш кездесетш1 аньщталды, %22 = 52, р<0,01, бул ретте этникальщ катысы, сондай-ак алынган бшм децгеш мен кызмет тур1 бойынша калыпты жэне темендеген ШСЖ топтары арасында статистикальщ сешмд1 айырмашыльщ жок.

ШСЖ 5 90 <89 барлыгы Р

N °о N °0

1192 76.7 361 23,2

Елд1 мекен ПР1 к,ала 559 52.4 350 7.2,3 909 X2 = 54. р 0 01

ауыл 507 47.5 134 27.7 641

барлыгы 1066 484 1550

¥лты казактар 876 73,5 238 65,9 1113 Г = р 0,05

орыстар 147 12.3 78 21.6 225

езбектер о 0.25 л 0.83 6

украиндьщ 11 0.92 л 0.8 14

баска азияльщ 135 11,3 31 8.6 166

баска еуропалык 18 1.5 7 1,93 25

жауап беруден бас тарту 2 0.16 1 0.27

барлыгы 1192 361

2-кесте. Алматы каласы мен Алматы облысында туратын эр турл1 манызы бар ШСЖ респонденттершщ элеуметпк-этникальщ аспектшер1

Бишш бастауыш бииы 33 2.8 10 2.7 43 г- = з, р 0,05

толык емес орта 56 4.7 18 4.9 74 г- - 2,8. р 0.05

орта 225 18.8 74 20.5 299 1- - 3.5. р. 0.05

орташа кэ<лби 485 40.7 161 44.6 646 Г = 2.6. р. -0.05

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

аякталмаган жогары 32 2,7 3 0.8 35 X2 = 3.2. р -0.05

жогары 361 30.2 96 26.6 457 х2 - з. р 0.05

барлыгы 1192 361

Кэс1б1 мемлекеттш уйымнын кызметкер1 435 36,5 128 35,5 563 х2 = з, р>0,05

жеке сектор кызметкер1 190 15,9 63 17,4 253 X2 = 2,8, р>0,05

кэсшкер 31 2,6 12 3,3 43 X2 = 3.5. р>0.05

акысыз ецбек 3 0,25 0 0 3 Х2 = 2,6, р>0,05

окушы 29 2,4 5 1,4 34 X2 = 3,2, р>0,05

уй шаруасындагы эйел 175 14,7 40 11 215 х2 = з, р>0,05

зейнеткер 232 19,4 81 22,4 313 Х2 = 0-6, р>0,05

жумыссыз (ж^мыс ¿стеуге кабшегп) 58 4,9 18 5 63 X2 = 2,8, р>0,05

жумыссыз (жумыс 1стеуге кабшетмз) 30 2,5 12 3,3 42 Х2=1,8, р>0,05

жауап беруден бас тартады 9 0,75 2 0,55 11 Х2 = 0,8, р>0,05

барлыгы 1192 361

Дерекквз: авторлар цурастырган

3-кестеде жалпыга б ¡рдей танылган жэне мацызды мшез-кульщ каут факторлары ретшде темеюшегудщ, алкогольд1 шамадантыс тутынудыц, физикалык белсендшктщ жеткшказдпшщ Алматы кал асы мен Алматы облысыньщ

тургындарында реналды дисфункцияныц дамуы-на эсер! багаланды, алынган мол1меттерге еэйкес дурыс емес ем1р салтын журпзу талданатын улпде буйрек закымдапуыпыц дамуына айтарлыктай эсер етпейдк

3-кесте. Алматы кал асы мен Алматы облысында туратын ШСЖ-нын, мэш эртурл! респонденттер арасында мшез-кулык; факторларыныц таралуы

ШСЖ •90 89 барлыгы Р

N °0 N °0

1192 76,7 361 23,2

Темем ШСП' темем шептшлер 166 14.3 48 13.3 388 '/: = о,з, р 0,05

темоа шекпеппндер 995 85.7 313 86.7 1165

барлыгы 1161 361

Алкогольда тутылл тутынады 364 27,7 95 31,2 459 X2 = 1,3, р 0,05

тугынбайды 804 72,3 248 68.8 1052

барлыгы 1168 343

Белсеид1 спортпен пгугылдаггу апналыеады 123 10,6 47 13,8 170 X2 = 2,6, р 0.05

айналыспаиды 1034 89,4 294 86,2 1328

барлыгы 1157 341

Дерекквз: авторлар ц^растырган

Келес1 кадамда оцтайлы жэне темендеген ШСЖ бар зерттелетш респонденттер тобы ара-сында артерияльщ гипертензияньщ (эр1 карай -АГ) жэне метаболикальщ кауш факторларыньщ таралуыньщ эсерш багалады.

4-кестеде келпршген деректерге сэйкес, дене салмагыньщ индексшщ мэш Алматы каласы мен Алматы облысыньщ тургындары арасында буйректщ созылмалы ауруыньщ да-

муына айтарльщтай эсер етпейд1, бул ретте ШСЖ темендеген респонденттер тобы бойын-ша жалпы абдоминальды семгшкке шалдыккан адамдар ШСЖ калы ты мэш бар адамдарга Караганда айтарльщтай кеп болды бул АС-тщ мацыздылыгын дэлелдейд1, ейткеш бул керсеткш бойыншагендерлж айырмашыльщтар аньщталмаганымен, СБА дамуыньщ кауш факторы болган жок.

4-кесте. Талданатын топтарда эртурл1 ДМИ жэне бел келемшщ мэш бойынша респонденттерд! белу

ШСЖ > 90 <89 барлыгы Р

N % N %

1192 76,7 361 23,2

Дене салмак 37 3,45 10 2,9 47 X2 = 13,2,

салмагыньщ тапшылыгы р<0,01

индекс! калыпты салмак 330 30,8 115 33,39 445 X2 - 39,6, р<0,01

артьщ дене 360 33,6 118 34,29 478 Х2 = 4,

салмагы р<0,05

сем1зд!к 343 32 102 29,59 445 х2 = з, р>0,05

барлыгы 1070 345

Абдоминалды ерлер 153 51,7 19 57,6 172 X2 = 0,4,

сем13Д1П (бк < 94 см) р>0,05

ерлер (бк >94 143 48,3 14 42,4 157

см)

эйелдер 126 21,3 57 21,1 183 X2 = 0,32,

(бк < 80 см) р>0,05

эйелдер 466 78,7 213 78,8 679

(бк > 80 см)

барлыгы АС-СП 279 31,4 76 25 355 Х2 = 4,3,

барлыгы АС-пен 609 68,6 227 75 836 р<0,05

барлыгы 888 303 1191

Дерекквз: авторлар к^растырган

Сондай-ак, бул факт 5-кестеде керсетшген буйрек кызмет1 сакталган жэне темендеген адам-

5-кесте. ШСЖ-на байланысты ДМИ жэне

дар арасында ДМИ жэне БК орташа мэндерш талдау нэтижелер1мен расталады.

бел шецбершщ орташа мэндер1

ШСЖ ДМИ БК Р

ШСЖ >90 27,18 ±6,08 90,67 ± 16,5 р>0,05

ШСЖ <89 28,07 ± 11,26 98,6 ± 13,4 р<0,05

Дерекквз: авторлар ц^растырган

Келес1 кадам артерияльщ гипертония, дислипидемия жэне гипергликемия сиякты ьщтимал каушт1 факторлардьщ Алматы каласы мен облыс аумагында туратын адамдарда буйрек закымдануыньщ даму-ына коскан улесше талдау жасалды, бул

патологияльщ жагдайлардьщ журек-кантамыр аскынуларыньщ дамуына мацыздылыгына карамастан, бул улгще созылмалы буйрек ауруыньщ дамуына статистикальщ мацызды эсер1 жок 6-кестеде керсетшген нэтижелерге сэйкес.

6-кесте. Талданатын топтарда АГ, дислипидемия, гипергликемия бар респонденттерд1 ¿ржтеу

шсж >90 <89 барлыгы Р

N % N %

1192 76,7 361 23,2

АГ САД<140 мм. сын.баг. 928 77,8 276 76,4 1204 Г = о,з, р>0,05

САД>140 мм. сьш.баг. 264 22,1 85 23,6 349 X2 = 0,3, р>0,05

барлыгы 1192 361

Дислипидемии ЖХ<5,0 ммоль/л 694 58,2 224 62 918 Х2=1,6, р>0,05

ЖХ>5,0 ммоль/'л 498 41,7 137 38 635

барлыгы 1192 361

Тг<1,7ммоль/л 886 74,3 261 73 1147 х2=0,6, р>0,05

Тг> 1,7ммоль/л 306 25,6 100 27,7 406

барлыгы 1192 361

ТТЛП<3,0 ммоль/л 661 56,5 205 57,7 866 X2 = 0,17, р>0,05

ТТЛП>3,0 ммоль/л 509 43,5 150 42,3 659

барлыгы 1170 355

Гипергликемия Глюкоза <6,1 1160 99,1 349 98,3 1509 X2 = 0,02 1, р>0,05

Глюкоза > = 6,1 30 2,56 9 2,53 39

барлыгы 1170 355 барлыгы 1170

Дерекквз: авторлар цурастырган

Белгшенген факпш негурлым егжей-тегжейл1 талдау упин будан ор1 7-кестеде керсетшген буйрек в;ызмет1 сацталган жэне темендеген адамдар арасында эртурл1 дэрежедеп

8-кестеде керсетшген тэуекел факторы бар жэне факторы жок; респонденттер топтарындагы

АГ респонденттердщ жпшкпк бел1ну1 талданды, буирек в;ызмет1 темендеген адамдар арасында АГ децгеш жогары пациенттер улесшщ елеуш басымдыгы аньщталды.

ШСЖорташамэндер1 керсетшген, бул реттетоптар бойынша нак;ты айырмашылык белгшенбеген.

7-кесте. Буйрек к;ызмет1 сак;талган жэне темендеген адамдар арасында АГ дэрежеа эртурл1 респонденттердщ жшлштш таралуы

ШСЖ АГ 1 дэр, абс (%) АГ 2 дэр., абс (%) АГ 3 дэр., абс (%)

ШСЖ >90, п = 264 148 (56 %) 76 (28,8 %) 40(15,2%)

ШСЖ <89, п = 85 29 (34,1 %) 34 (40 %) 22 (25,88 %)

Р X2 = 12,3, р<0,001 X2 = 3,7, р>0,05 X2 = 4 , р<0,05

Дерекквз: авторлар цурастырган

8-кесте. Артерияльщ гипертония, дислипидемия, гипергликемиясы бар жэне жок топтардагы ШСЖ орташа мэндер1

Тэуекел факторлар керсетиштер1 ШСЖ, мл/мин/1,73 м2 (М ± SD))

САД<140 мм. сын.баг. 102,6 ± 18,3

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

САД>140 мм. сын.баг. 99,5 ± 17,7

ЖХ<5,0 ммоль/л 101,8 ± 18,6

ЖХ>5,0 ммоль/л 102 ± 17,6

Тг<1,7ммоль/л 101,8 ±18,1

Тг>1,7ммоль/л 102 ±18,5

ТТЛП<3,0 ммоль/л 101,88 ± 18,6

ТТЛП>3,0 ммоль/л 101,9 ± 17,1

Глюкоза <6,1 102 ±18,3

Глюкоза > = 6,1 99,6 ± 14,8

Дереккез: авторлар ц^растырган

Осылайша, Алматы каласы мен Алма-ты облысыньщ тургындары арасында CKD-EPI, KDIGO, 2024 формуласы бойынша ШСЖ аньщталган буйрек кызметш багалау кезшде респонденттердщ 23,2 % - темендеген реналды кызмет1 аныкталды, бул ретте осы топта эйел жынысты, егде жастагы (60-69 жас) адамдар жш кездесп, кала тур гын дары, кардиометаболикалык кауш факторларыньщ ¡шшде íiutíh ce mí зд i п. артерияльщ гипертонияньщ жогары дэрежеа мацызга ие болды.

Ь^орытынды

Алматы каласы мен Алматы облы-сы бойынша шумактык сузшу жылдамдыгын (CKD-EPI, KDIGO, 2024) аньщтау деректер1 бойынша буйрек кызметшщ бузылуыньщ (БЬ^Б) таралуы 23,2 % курады, бул ретте скрининг деректер1 бойынша ШСЖ шамалы темендеу1мен респонденттерд1 н улес салмагы - 21,8 %, орташа темендеу1мен (3-А сатысы) - 1,2 % жэне айтарльщтай темендеу1мен (ЗБ кезещ) - 0,2 %.

Алматы каласында жэне облыста туратын ШСЖ деректер1 бойынша буйрек кызметшщ бузылуы бар респонденттер арасында эйелдер (90 %), егде жастагы адамдар (37,1 %), кала тургындары (72,3 %), сондай-ак АС (75 %) жэне жогары дэрежел1 АГ (25,88 %) зардап шегетш респонденттер жш кездестг

Дереккездер t¡3Ímí

1. Kidney Disease: Improving Global Outcomes (KDIGO) CKD Work Group. KDIGO 2024 Clinical Practice Guideline for the Evaluation and Management of Chronic Kidney Disease. Kidney Int. - 2024. - Vol. 105(4). - P. 117-314. - DOI:

10.1016/j.kint.2023.10.018.

2. Cerasola G., Nardi E., Palermo A. et al. Epidemiology and pathophysiology of left ventricular abnormalities in chronic kidney disease: a review // Journal of Nefrology. - 2011. -Vol. 24(1). - P. 1-10.

3. Collins A. Y., Vassal otti J. A., Wang C. et al. Who should be targeted for CKD screening? Impact of diabetes, hypertension and cardiovascular disease // American Journal of Kidney Disease. - 2009. -Vol. 53(3). - P. 71-77.

4. Смирнов А. В., Добронравов В. А., Каюков И. Г. и др. Рекомендации Научно-исследовательского института нефрологии Санкт-Петербургского государственного медицинского университета им. акад. И. П. Павлова: определение, классификация, диагностика и основные направления профилактики хронической болезни почек у взрослых. - Санкт-Петербург: Левша. -2008. -51 с.

5. Kidney Improving Global Outcomes (KDIGO) CKD-MBD Work Group. KDIGO clinical practice guideline for the diagnosis, evaluation, prevention, and treatment of chronic kidney disease-mineral and bone disorder (CKD-MBD) / M M. Sharon, A.B. Geoffrey, B.C. Jorge at all // Kidney International. - 2009. - Vol. 76(113). -130 p.

6. Российские Национальные рекомендации. Хроническая болезнь почек: основные принципы скрининга, диагностики, профилактики и подходы к лечению // Санкт-Петербург, 2013. -52 с.

7. Coresh J., Selvin Е., Stevens L. A. et al. Prevalence of chronic kidney disease in the United

Щ

W

States// JAMA. -2007. - Vol. 298(17). - P. 20382047. -DOI: 10.1001/jama.298.17.2038.

8. Mann J. F., Schmieder R. E., McQueen M. et al. Renal outcomes with telmisartan, ramipril, both, in people at high vascular resk (the ONTARGET study): a multicentre, randonised, double - blind, controlled trial // Lancet. - 2008. - Vol. 372(963 8). -P. 547-553.

9. Смирнов А. В., Добронравов В. А., Каюков И. Г. Кардно-ренальный континуум: патогенетические основы превентивной кардиологии // Нефрология. - 2005. - № 3. - С. 7-15.

10. Baigent С., Burbury К., Wheeler D. Premature cardiovascular disease in chronic renal failure // Lancet. -2000. - Vol. 356(8). - P. 147-152.

11. Ruggenenti P., Schieppati A., Remuzzi G. Progression, remission, regression of chronic renal diseases // Lancet. - 2001. - Vol. 357. - P. 1601-1608.

12. USPSTF. Screening f or Chronic Kidney Disease: U.S. Preventive Services Task Force Recommendation Statement // Annals of Internal Medicine. -2012. - Vol. 157(8). - P. 567-570.

13. Томилина H. А., Бикбов Б. Т. Эпидемиология хронической почечной недостаточности и новые подходы к классификации и оценке тяжести хронических прогрессирующих заболеваний почек // Терапевтический архив. - 2005. -№ 6.-С. 28-33.

14. The WHO STEPwise approach to noncommunicable disease risk factor surveillance (STEPS). [Электронный ресурс] //World Health Organization [web-сайт]. - URL: https://www. who.int/teams/noncommunicable-%20countries (дата обращения: 16.05.2024).

References

1. Kidney Disease: Improving Global Outcomes (KDIGO) CKD Work Group. KDIGO 2024 Clinical Practice Guideline for the Evaluation and Management of Chronic Kidney Disease. Kidney Int, 105(4), 117-314, DOI: 10.1016/j. kint.2023.10.018.

2. Cerasola, G., Nardi, E., Palermo, A. et al. (2011). Epidemiology and pathophysiology of left ventricular abnormalities in chronic kidney disease: a review. Journal ofNefrology, 24(1), 1-10.

3. Collins, A. Y., Vassalotti, J. A., Wang, C. et al. (2009). Who should be targeted for CKD screen-

ing? Impact of diabetes, hypertension and cardiovascular disease. American Journal of Kidney Disease, 53(3), 71-77.

4. Smirnov, A. V., Dobronravov, V. A., Kayu-kov, I. G. et al. (2008). Rekomendacii Nauchno-issledovatel'skogo instituta nefrologii Sankt-Pe-terburgskogo gosudarstvennogo medicinskogo universiteta im. akad. I. P. Pavlova: opredelenie, klassifikaciya, diagnostika i osnovnye naprav-leniya profilaktiki hronicheskoj bolezni pochek u vzroslyh. Saint Petersburg: Levsha, 51 (In Russian).

5. Sharon, M. M., Geoffrey, A. B., Jorge, B. C. et al. (2009). Kidney Improving Global Outcomes (KDIGO) CKD-MBD Work Group. KDIGO clinical practice guideline for the diagnosis, evaluation, prevention, and treatment of chronic kidney disease-mineral and bone disorder (CKD-MBD). Kidney International, 76(113), 130 p.

6. Russian National Recommendations. Hroniches-kaya bolezn' pochek: osnovnye principy skrininga, diagnostiki, profilaktiki i podhody k lecheniyu. Saint Petersburg 2013, 52 p. (In Russian).

7. Coresh, J., Selvin, E., Stevens, L. A. et al. (2008). Prevalence of chronic kidney disease in the United States. JAMA, 298(17), 2038-2047, DOLlO.lOOl/jama.298.17.2038.

8. Mann, J. F., Schmieder, R. E., McQueen, M. et al. (2008). Renal outcomes with telmisartan, ramipril, both, in people at high vascular resk (the ONTARGET study): a multicentre, randonised, double - blind, controlled trial. Lancet, 372(9638), 547-553.

9. Smirnov, A. V., Dobronravov, V. A., Kayukov, I. G. (2005). Kardio-renal'nyj kontinuum: pato-geneticheskie osnovy preventivnoj kardiologii. Nephrology 3, 7-15 (In Russian).

10. Baigent, C., Burbury, K., Wheeler, D. (2000). Premature cardiovascular disease in chronic renal failure. Lancet, 356(8), 147-152.

11. Ruggenenti, P., Schieppati, A., Remuzzi, G. (2001). Progression, remission, regression of chronic renal diseases. Lancet, 357, 1601-1608.

12. USPSTF. Screening f or Chronic Kidney Disease: U.S. (2012). Preventive Services Task Force Recommendation Statement. Annals of Internal Medicine, 157(8), 567-570.

13. Tomilina, N. A., Bikbov, B. T. (2005). Epi-demiologiya hronicheskoj pochechnoj nedostato-chnosti i novye podhody k klassifikacii i ocenke

tyazhesti hronicheskih progressiruyushchih zabo-levanij pochek. Terapevticheskii arkhiv, 6, 28-33 (In Russian).

14. World Health Organization. The WHO STEP-

wise approach to noncommunicable disease risk factor surveillance (STEPS). Retrived May 16, 2024, from https://www.who.int/teams/noncom-municable-%20countries.

ИССЛЕДОВАНИЕ РАСПРОСТРАНЕННОСТИ НАРУШЕНИЙ ФУНКЦИИ ПОЧЕК У УРБАНИЗИРОВАННОГО И СЕЛЬСКОГО НАСЕЛЕНИЯ (НА ПРИМЕРЕ ГОРОДА АЛМАТЫ И АЛМАТИНСКОЙ ОБЛАСТИ)

М. К. Тундыбаева*, Г. А. Джунусбекова, С. Ф. Беркинбаев, Д. М. Мухтарханова, Л. С. Багланова, С. Б. Самитова

НАО «Казахский национальный медицинский университет имени С. Д. Асфендиярова»

Алматы, Казахстан *Корреспондирук>1ций автор

Аннотация

Цель. Изучить распространенность нарушения функции почек по данным определения скорости клубочковой фильтрации среди жителей города Алматы и Алматинской области.

Материалы и методы, обследовано 1575 взрослых лиц в возрасте от 18 до 69 лет, определение скорости клубочковой фильтрации проводилось по формуле СКВ-ЕР1, включающей пол, возраст пациента и концентрацию креатинина в сыворотке крови, кроме того в анализ были включены половозрастные, социальные характеристики, а также факторы риска сердечно-сосудистых заболеваний: повышение общего холестерина; холестерина липопротеинов низкой плотности; холестерина липопротеинов высокой плотности, триглицериды; определяли степень абдоминального ожирения, глюкоза плазмы натощак.

Результаты. Скорость клубочковой фильтрации была оценена у 1553 респондентов, что составило 97,2 % случая наблюдения, среднее значение скорость клубочковой фильтрации в целом по изучаемой популяции составило 101,9 ± 18,2 мл/мин/1,73 м2, лица с высокой/оптимальной скоростью клубочковой фильтрации (76,7 %) и лица со сниженной скоростью клубочковой фильтрации (23,2 %), Среди респондентов с дисфункцией почек по данным скорости клубочковой фильтрации, проживающих в городе Алматы и области достоверно чаще встречались женщины (90 %), лица старшего возраста (37,1 %), жители города (72,3 %), а также респонденты, страдающие абдоминальным ожирением (75 %) и артериальной гипертонией высокой степени (25,88 %).

Заключение. При оценке функции почек, определенной по скорости клубочковой фильтрации, определенной по формуле СКО-ЕР1, КОЮО, 2024 среди жителей города Алматы и Алматинской области, сниженная ренальная функция определялась у 23,2 % респондентов, при этом в этой группе достоверно чаще встречались лица женского пола, старшей возрастной группы (60-69 лет), жители города, среди кардиометаболических факторов риска значимыми являлись абдоминальное ожирение, высокая степень артериальной гипертонии.

Ключевые слова: скорость клубочковой фильтрации, нарушения функции почек, Алматы, Алматинская область.

STUDY OF THE PREVALENCE OF IMPAIRED RENAL FUNCTION IN URBAN

AND RURAL POPULATIONS (ON THE EXAMPLE OF THE ALMATY CITY AND ALMATY REGION)

M. K.Tundybayeva*, G. A. Junusbekova, S. F. Berkinbayev, D. M. Mukhtarkhanova, L. S. Baglanova, S. B. Samitova

NCJSC «Kazakh national medical university named after S. D. Asfendiyarov»

Kazakhstan, Almaty *Corresponding author

Abstract

Purpose. To study the prevalence of renal dysfunction (NFP) as determined by glomerular filtration rate (CKD-EPI, KDIGO, 2024) among the residents of Almaty and Almaty region.

The materials and methods. 1575 adults aged 18 to 69 years, determining RF performed formula CKD-EPI, including sex, age of the patient and the concentration of creatinine in the serum, except in the analysis included age and gender, social characteristics, and risk factors for cardiovascular disease: increased total cholesterol (TC); Low-density lipoprotein (LDL); High density lipoprotein cholesterol, triglycerides; determined by the degree of abdominal adiposity, fasting plasma glucose.

The results. GFR was estimated at 1 553 respondents, which accounted for 97.2 % of cases of observation, mean GFR in the whole study population was 101,9 ± 18,2 ml / min / 1.73 m2, those with high / optimal SCF (76.7 %) and persons with reduced GFR (23.2 %) among respondents with renal dysfunction according to GFR, living in Almaty and the region women were significantly more likely (90 %), older persons (37.1 %), residents of the city (72.3 %) and respondents who suffer from joint-stock company (75 %) and a high degree of hypertension (25.88 %).

The conclusion. In assessing renal function, defined by GFR determined by the formula CKD-EPI, KDIGO, 2024 among residents of Almaty and Almaty region, decreased renal function was determined in 23.2 % of respondents, while in this group were significantly more frequent faces female, older age group (60-69 years), residents of the city, among the important cardiometabolic risk factors were abdominal obesity, high degree of hypertension.

Keywords: glomerular filtration rate, renal dysfunction, Almaty, Almaty region.

АВТОРЛАР ТУРАЛЫ

Тундыбаева Мейрамгуль Капсиметовна - кардиолог, медицина гылымдарыныц докторы, профессор, «С. Д. Асфендияров атындагы Кдз¥МУ» кардиология кафедрасыныц доценты, Алматы, Казахстан; e-mail: mira_2828@mail.ru; ORCID: 0000-0001-9202-7451.

Джунусбекова Гульнара Алдешовна - кардиолог, медицина гылымдарыныц докторы, профессор, «С. Д. Асфендияров атындагы К^аз¥МУ» кардиология кафедрасыныц доценты, Алматы, Казахстан; e-mail: gulnara_1010@mail.ru; ORCID: 0000-0001-7452-5625.

Беркинбаев Салим Фахатович - кардиолог, медицина гылымдарыныц докторы, профессор, «С. Д. Асфендияров атындагы Каз¥МУ» кардиология кафедрасыныц мецгеруипа, Алматы, Казахстан; е-mail: s.berkinbaev@kaznmu.kz; ORCID: 0000-0003-2489-8276.

Мухтарханова Диляра Мухтаровна - кардиолог, 3 курстыц PhD докторанты, «С. Д. Асфендияров атындагы К^азУМУ» кардиология кафедрасы, Алматы, Казакстан; e-mail: dilyaramukhtarkhan@gmail. com; ORCID: 0000-0001-5828-3742.

Багланова Лязат Сайлаубеккызы - кардиолог, медицина гылымдарыныц магистра «К^РМУ» улттьщ бшм беру мекемесшщ PhD кандидаты, «С. Д. Асфендияров атындагы Каз¥МУ» КЕАК кардиология кафедрасыныц ассистент!, Алматы к, Казакстан; e-mail: lyazat.begaidaro@mail.ru; ORCID: 0000-0003-3880-5798.

Самитова Сабина - жалпы практика flapirepi, 3 курс кардиолог-резиденп «С. Д. Асфендияров атындагы К^аз¥МУуниверситетЬ> КЕАК, Алматы, Казакстан; e-mail:: sabinasamitova@gmail.com; ORCID: 0000-0003-0628-9215.

ОБ АВТОРАХ

Тундыбаева Мейрамгуль Капсиметовна- кардиолог, доктор медицинских наук, профессор, доцент кафедры кардиологии «КазНМУ им. С. Д. Асфендиярова», Алматы, Казахстан; e-mail: mira_2828@ mail.ru; ORCID: 0000-0001-9202-7451.

Джунусбекова Гульнара Алдешовна - кардиолог, доктор медицинских наук, профессор, доцент кафедры кардиологии «КазНМУ им. С. Д. Асфендиярова», Алматы, Казахстан; e-mail: gulnara_1010@ mail.ru; ORCID: 0000-0001-7452-5625.

Беркинбаев Салим Фахатович - кардиолог, доктор медицинских наук, профессор, заведующий кафедрой кардиологии «КазНМУ им. С. Д. Асфендиярова», Алматы, Казахстан; e-mail: s.berkinbaev@ kaznmu.kz; ORCID: 0000-0003-2489-8276.

Мухтарханова Диляра Мухтаровна - кардиолог, докторант PhD 3 курса, кафедра кардиологии «КазНМУ им. С. Д. Асфендиярова», Алматы, Казахстан; e-mail: dilyaramukhtarkhan@gmail.com; ORCID: 0000-0001-5828-3742. Багланова Лязат Сайлаубековна - кардиолог, магистр медицинских наук, кандидат PhD НУО «Ка-захстанско-Российский медицинский университет», ассистент кафедры кардиологии НАО «Казахский национальный медицинский университет имени С. Д. Асфендиярова», г. Алматы, Казахстан; e-mail: lyazat.begaidaro@mail.ru; ORCID: 0000-0003-3880-5798.

Самитова Сабина - врач общей практики, кардиолог-резидент 3 курса НАО «Казахский национальный медицинский университет им. С. Д. Асфендиярова», Алматы, Казахстан; e-mail: sabinasamitova@ gmail.com; ORCID: 0000-0003-0628-9215.

ABOUTAUTHORS

Tundybayeva Meiramgul Kapsimetovna - cardiologist, doctor of Medical Sciences, Professor, Associate Professor oftheDepartment of Cardiology «KazNMU named after S.D. Asfendiyarov»,Almaty, Kazakhstan; e-mail: mira_2828@mail.ru; ORCID: 0000-0001-9202-7451.

Dzhunusbekova Gulnara Aldeshovna - cardiologist, doctor of Medical Sciences, Professor, Associate Professor of the Department of Cardiology «KazNMU named after S. D. Asfendiyarov», Almaty, Kazakhstan; e-mail: gulnara_1010@mail.ru; ORCID: 0000-0001-7452-5625.

Berkinbayev Salim Fakhatovich - cardiologist, doctor of Medical Sciences, Professor, Head of the Department of Cardiology «KazNMU named after S. D. Asfendiyarov», Almaty, Kazakhstan; e-mail: s.berkinbaev@kaznmu.kz; ORCID: 0000-0003-2489-8276.

Mukhtarkhanova Dilyara Mukhtarovna - cardiologist, PhD student of the 3rd Year, Department of Cardiology «KazNMU named after S. D. Asfendiyarov», Almaty, Kazakhstan; e-mail: dilyaramukhtarkhan@ gmail.com; ORCID: 0000-0001-5828-3742.

Baglanova Lyazat Sailaubekovna - cardiologist, master of Medical Sciences, PhD candidate of the national educational institution «KRMU», assistant of the Department of Cardiology of the NAO «Kazakh National Medical University named after S. D. Asfendiyarov», Almaty, Kazakhstan; e-mail: lyazat.begaid-aro@mail.ru; ORCID: 0000-0003-3880-5798.

Samitova Sabina - general practitioner, resident cardiologist of the 3rd year NAO «KazNMU named after S. D. Asfendiyarov», Almaty, Kazakhstan; e-mail address: sabinasamitova@gmail.com; ORCID: 0000-0003-0628-9215.

Мудделер цацтыгысы. Барлыц авторлар осы мацалада ашуга болатын мудделер цацтыгысы жоц дел мэл\мдейд\. Авторлардыц улесь

Барлыц авторлар осы мацаланы жазуга тец дэрежеде цатысты. Мудделер цацтыгысы мэл1мделген жоц. Бул материал басца басылымдарда жариялау ушт бурын мэл!мделмеген жэне басца басылымдардыц царауына усынылмаган. Царжыландыру. Жоц.

Статья поступила: 14.06.2024 Принята к публикации: 22.06.2024.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.