Научная статья на тему 'АЛАКӨЛ СУ АЛАБЫ ГЕОЖҮЙЕЛЕРІНІҢ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ЖАҒДАЙЫ'

АЛАКӨЛ СУ АЛАБЫ ГЕОЖҮЙЕЛЕРІНІҢ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ЖАҒДАЙЫ Текст научной статьи по специальности «Науки о Земле и смежные экологические науки»

CC BY
249
198
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ГЕОЭКОЛОГИЯЛЫқ БАғАЛАУ / РЕКРЕАЦИЯЛЫқ қЫЗМЕТТЕР / ГИДРОМОРФОЛОГИЯЛЫқ ПАРАМЕТРЛЕР / ТАБИғИ РЕСУРС / ЭКСПЕДИЦИЯЛЫқ ЗЕРТТЕУЛЕР / ФИЗИКАХИМИЯЛЫқ ЗЕРТТЕУЛЕР

Аннотация научной статьи по наукам о Земле и смежным экологическим наукам, автор научной работы — Мұқанова Г.А., Тілеужанова М.А., Садыков Қ.А.

Су шаруашылығы бассейні геоэкологиялық жүйе болып табылады, оның өзегі өзендер, ал байланыстырушы элементтері-ағынды сулар. Сондықтан осы геожүйенің жұмыс істеуінің негізгі заңдылықтарын ғана емес, сонымен бірге оның тұрақты дамуы мен эволюциясының серпінділігін қамтамасыз ететін және табиғи ресурстар үшін сенімді және қауіпсіз су пайдалануды басқару әдістерін жасауға мүмкіндік беретін процесстерді зерттеу өте маңызды. Мақалада Алакөл су алабының геоэкологиялық жағдайы қарастырылды. Алакөл су бассейні, Шығыс Қазақстан облысының екі әкімшілік ауданының және Алматы облысының Алакөл ауданының аумағында орналасқан көлдер жүйесіне физикахимиялық зерттеу жұмыстары жүргізілді. Ақши, Көктума, Қабанбай, Көктал ауылдарның маңында көлдің жағасын- да орналасқан аумақтық табиғи жүйелер рекреациялық пайдалану процесінде ең үлкен антропогендік әсерге ұшырайды, сондықтан біздің зерттеуіміздің негізін олардың геоэкологиялық жағдайын бағалау құрайды. Зерттеу нәтижелері бойынша Алакөл су алабындағы су сынамаларынан гидроморфологиялық параметрлер бойынша, физикахимиялық зерттеу жұмыстары жүргізілген ауыр металдардың, пестицидтер, амоний, нитрит және нитрат, фторид пен кремний қосылыстары сияқты қауіпті ластаушы заттардың көп мөлшері анықталған. Осындай талдау негізінде Алакөл көлі бассейнінде ластану деңгейінің қалыптасу ерекшеліктерін анықтауға, сондайақ ластану деңгейін салыстыруға және зерттелетін элементтің шоғырлану диапазонын жіктеуге болады. Бұл өз кезегінде су ресурстарының ластану деңгейіне жан жақты баға беруге және тиісті шешімдер қабылдауға мүмкіндік тудырады. Зерттеу жұмысының мақсаты: Жоғарыда айтылған мәліметтерге байланысты қазіргі кездегі Алакөл көлі бассейнінің ландшафттарына геоэкологиялық бағалау қажеттілігі туындады.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

THE ECOLOGICAL CONDITION OF THE GEOSYTEMS OF THE LAKE ALAKOL

The water management Basin is a geoecological system, the core of which is rivers, and the connecting elements are waste water. Therefore, it is very important to study and recognize not only the Basic Laws of the functioning of this geosystem, but also the processes that ensure its Sustainable Development and dynamics of evolution and allow us to develop reliable and at the same time safe water use management methods for Natural Resources. The article considers the geoecological situation of the Alakol watershed. Physical and chemical studies of the Alakol Basin, the lake system located on the territory of two administrative districts of East Kazakhstan region and Alakol District of Almaty region were carried out according to St RK 1432-2005. Territorial recreational systems located on the shores of the lake near the villages of Akshi, Koktuma, Kabanbai, Koktal are subject to the greatest anthropogenic impact in the process of recreational use, so the basis of our research is an assessment of their geoecological state...The water management Basin is a geoecological system, the core of which is rivers, and the connecting elements are waste water. Therefore, it is very important to study and recognize not only the Basic Laws of the functioning of this geosystem, but also the processes that ensure its Sustainable Development and dynamics of evolution and allow us to develop reliable and at the same time safe water use management methods for Natural Resources. The article considers the geoecological situation of the Alakol watershed. Physical and chemical studies of the Alakol Basin, the lake system located on the territory of two administrative districts of East Kazakhstan region and Alakol District of Almaty region were carried out according to St RK 1432-2005. Territorial recreational systems located on the shores of the lake near the villages of Akshi, Koktuma, Kabanbai, Koktal are subject to the greatest anthropogenic impact in the process of recreational use, so the basis of our research is an assessment of their geoecological state. According to the results of research in the waters of the Alakol water reservoir on hydromorphological parameters, a large number of dangerous pollutants, including compounds of heavy metals, pesticides, ammonia, ammonium, ammonium, ammonium, ammonium. Based on this analysis, it is possible to determine the specifics of the formation of the level of contamination in the basin of Lake Alakol, as well as to compare the level of contamination and classify the range of concentrations of the element under study. This, in turn, will allow the public to assess the level of pollution of water resources and adopt appropriate solutions.

Текст научной работы на тему «АЛАКӨЛ СУ АЛАБЫ ГЕОЖҮЙЕЛЕРІНІҢ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ЖАҒДАЙЫ»

Chemical Journal of Kazakhstan

ISSN 1813-1107, elSSN 2710-1185 https://doi.org/10.51580/2021-1/2710-1185.23

Volume 2, Number 74 (2021), 5 - 13

УДК 543.4+502/504.75

АЛАКеЛ СУ АЛАБЫ ГЕОЖYЙЕЛЕРШЩ ЭКОЛОГИЯЛЬЩ ЖАГДАЙЫ

Г.А. Мщанова1, М.А. Тыеужанова1, Ц.А. Садыков2

1 «Эл-Фараби атындагы Казац ^лттыцymeepcumemi» АК, Алматы, Казахстан E-mail: tileuzhanova.m@mail.ru 2«Э.Б. Бект^ров атындагы Химия гылымдары институты» АК, Алматы, Казахстан E-mail: kanat.sadykov.80@bk.ru

Тушндеме: Су шаруашылыгы бассейш геоэкологияльщ жуйе болып табылады, онын 63eri езендер, ал байланыстырушы элементгерi-аFынды сулар. Сондыктан осы геожYЙенiн ж^мыс iстеуiнiн непзп зандылыктарын гана емес, сонымен 6ipre онын теракты дамуы мен эволюциясынын серпiндiлiгiн камтамасыз ететiн жэне табиги ресурстар Yшiн сенiмдi жэне каушаз су пайдалануды баскару эдiстерiн жасауга мYмкiндiк беретiн процесстердi зерттеу ете манызды. Макалада Алакел су алабы-нын геоэкологиялык жагдайы карастырылды. Алакел су бассейш, Шыгыс Казахстан облысынын екi экiмшiлiк ауданынын жэне Алматы облысынын Алакел ауданынын аумагында орналаскан келдер жYЙесiне физика-химиялык зерттеу ж^мыстары жYр-гiзiлдi. Акши, Кектума, Кабанбай, Кектал ауылдарнын манында келдiн жагасын-да орналаскан аумактык табиги жYЙелер рекреациялык пайдалану процесiнде ен Yлкен антропогендiк эсерге ^шырайды, сондыктан бiздiн зертгеуiмiздiн негiзiн олардын геоэкологиялык жагдайын багалау к¥райды. Зерттеу нэтижелерi бойынша Алакел су алабындагы су сынамаларынан гидроморфологиялык параметрлер бойынша, физика-химиялык зерттеу ж^мыстары жYргiзiлген ауыр металдардын, пестицидтер, амоний, нитрит жэне нитрат, фторид пен кремний косылыстары сияк-ты каушл ластаушы заттардын кеп мелшерi аныкталган. Осындай талдау негiзiнде Алакел келi бассейнiнде ластану денгейiнiн калыптасу ерекшелiктерiн аныктауга, сондай-ак ластану денгешн салыстыруга жэне зерттелетiн элементгiн шогырлану диапазонын ж1ктеуге болады. Б^л ез кезепнде су ресурстарынын ластану денгешне жан жакты бага беруге жэне тшсп шешiмдер кабылдауга мумшндш тудырады. Зерттеу жумысыныц мацсаты: Жогарыда айтылган мэлiметгерге байланысты казiргi кездегi Алакел келi бассейнiнiн ландшафттарына геоэкологиялык багалау кажеттшп туындады.

ТYЙiн сездер: геоэкологиялык багалау, рекреациялык кызметтер, гидроморфоло-гиялык параметрлер, табиги ресурс, экспедициялык зерттеулер, физика-химиялык зерттеулер.

Citation: Mukanova G.A., Tileuzhanova M.A., Sadykov K.A. The ecological condition of the geosystems of the lake Alakol. Chem. J. Kaz., 2021, 2(74), 5-13 (In Kaz.). DOI: https://doi.org/10.51580/2021-1/2710-1185.23

1. Юркпе

Казакстанныц су шаруашылыгы бассейндерi жиынтыгы адамдардьщ эртYрлi су элеуметтiк-экологияльщ-экономикальщ кажеттшктерш ^анагат-тандыру Yшiн бiрлесiп ж^мыс ютейтш, угымды баскарылуы каушиз жэне орныщты экологиялыщ-экономикалыщ дамуга кепiлдiк беретiн езара байланысты табиги объектiлер мен инженерлш-техникалыщ ^^рылыстардыц табиFи-антропогендiк кешенiн бiлдiретiн «Казахстан Республикасыныц БiрщFай Су шаруашылыFы бассейцщк жYЙесi» ^¥райды. Сондыщтан «Казахстан Республикасыныц БiрщFай Су шаруашылыFы бассейндiк жYЙесi» суды угымды пайдалануFа катысты элеуметпк, экономикалык, техникалык, кдоыктык; жэне экологиялык езара катынастардыц баскары-латын жуйеш болуFа тиiс. Ол жоFары иерархиялык децгейдеп жYЙе болып табылады, одан темен езендердщ су шаруашылыFы бассейндер^ содан кейiн калалар мен енеркэсштш орталыщтардыц Су шаруашылыFы жYЙелерi накты Су шаруашылыFы бассейншщ элементтерi ретвде орналаскан [1].

Алакел су шаруашылыгы бассейнi iрi Балхаш келшщ жэне одан да ^сак Алакел мен Сасыщкел келдершщ езен бассейндерiн камтиды. Оныц К^рамына Алматы облысыныц барлыщ аумаFы, ШыFыс Казахстан облысыныц ощуслк белiгi жэне КараFанды облысыныц ощуспк-шы^ыс белiгi, сондай-ак Жамбыл облысыныц солтYCтiк-шыFыс белiгi кiредi [2,3].

Балхаш-Алакел гидрографиясыныц езiне тэн ерекшелiгi оныц жеке-ленген белiктерiнiц езен желю тыFыздыFныц кYрт айырмашылыFы болып табылады: таулы аудандардаFы езен желiсiнiц Yлкен тыFыздыFы аумактыц жазыщ белiгiндегi сирек езен желiсiмен Yйлеседi. Тау бектерiндегi аудан-дарда гидрографиялыщ желi тау езендершщ транзиттiк учаскiлерiмен жэне «Карасу» типтi ^сак езендермен ¥CынылFан [4].

Алакел бассешнщ аумаFында экологиялыщ кешецщ Fылыми зерттеу ж^мыстарын жYргiзу Казахстан Yшiн езектi мэселелердiц бiрi. Казiргi уакытта Алакел аумаFында м^най-газ к¥бырларын салуFа, темiржол жэне тас жол к¥рылысына байланысты Казакстан-Кытай экономикалык жобалары табысты дамуда. Сондай-ак баламалыэнергия кедерш ЖоцFар какпасыныц табиFи аэродинамикалык к¥быры (ЖоцFар Алатауыныц солтYCтiк белiгi мен ТарбаFатайдыц ОцтYCтiк сiлемдерi арасындаFы таботи еткел) ауданындаFы жел электр станцияларын пайдалану жобасы iске асырылуда [5].

Антропогецщк кызметтщ эсерiнен коршаFан орта сапасыныц темендеуi саладарынан Алакел келi бассейнiнiц орныщты даму проблемалары ещрлш мацызды сипатка ие болады. Казiргi заманFы эдбиеттерде б^л мэселе гео-экологиялык проблемалар деп аталады, антропогендш белсендiлiк пен оларды баFалау проблемалары туындаFан колайсыз экологиялык жаFдай-ларFа кеп кецiл белiнедi.

Зерттеу жумысыныц мацсаты: ЖоFарыда айтылFан мэлiметтерге байланысты ^¡рп кездегi Алакел келi бассейншщ ландшафттарына гео-экологиялык баFалау кажеттшп туындады.

2. Тэ^рибелж бел1м

Алакел су алабына ЖYргiзiлген физика-химиялык зерттеу ж^мыс-

тары. Зерттеу нысаны Алакел су алабындагы Алакел су алабы, Кектума ауылыныц мацындагы су сынамасына гидроморфологиялык параметрлер бойынша, физика-химиялык зерттеу ж^мыстары аткарылды. Су сынамалары «Орны ауыстырылатын (тасымалданатын) объектшердщ жэне биологиялык материалдыц сынамаларын алу ^агидаларын бекпу» туралы зацында бею-тшген тэртiппен, экспедициялык эдiспен алынды. Су сынамасына жYргiзiл-ген зерттеу ж^мысындагы эдiстер КР СТ 1432-2005 - керсетшген мемле-кетаралык стандарттар бойынша жYргiзiлдi [7-8]. Алакел келшщ Кектума ауылынан алынган су сынамасына химиялык талдау ж^мыстары Казэко-логия «Республикалык Fылыми-ендiрiстiк жэне акпараттык орталыгыныц» зертханасында жасалды.

3. Нэтижелер жэне оларды талкылау

Физика-химиялык керсеткiштерi бойынша NH4- су сынамасындаFы мелшерi 1.34 мг/л болды. NH4 ионы ШРК-дан 1.5 есе асып т^р. Ал Si - су сынамасындаFы мелшерi 0.5 мг/л болды. Si ШРК-дан 10 есе асып т^р. Келесi диаграммада, кесте бойынша ауыр металдардыц ШРК нормасынан канша есесге асып т¥рFаны керсетiлген.Себебi Алакел су алабында суармалы алкаптарFа пестицидтер колданылFан. Олар корекпк тiзбектер аркылы тасымалданFан.

Пестицидтер, амоний, нитрит жэне нитрат, фторид пен кремний косы-лыстары сиякты каушт ластаушы заттардыц кеп мелшерi ауылшаруа-шылык аймактарынан, соныц iшiнде мал шаруашылыFы кешендерi алып жаткан жерлерден тYседi. Б^л заттар су объектiлерi мен су аFындарына ешкандай тазартусыз енедi, сондыктан органикалык заттардыц, биогендiк элементтердщ жэне баска да ластаушы заттардыц жоFары концентрациясы бар [9].

Оттегiнiц химиялык шыFыны, Алакел келiнiц жаFалау белдеушщ бойындаFы рекреациялык маусым кезiнде кеп мелшерде шоFырланатын моторлы кайыктар мен автокелш козFалткыштарыньщ пайдаланылFан газдары бар шаFын келемдi мотор флотыныц эсерше байланысты. Ауыр металдар бойынша неF¥рлым сенiмдi деректер алу Yшiн косымша мониторингтiк зерттеулер жYргiзiлу тиiс. Осыпан байланысты Алакел келiндегi Кектума жергшкп аумактык рекреациялык жYЙелерiндегi су сапасыныц теракты мониторингi кажет.

1-кесте - Алакел су алабы, Кектума ауылыныц су сынамасына жасалган зерттеулер нэтижесi

Алакел су алабы, Кектума ауылы

№ Нормаланатын керсеткгш^ Химиялык; тацба Олшем бiрлiгi Сапа кл. су сапасы стандарттарыныц санды; мэндерi ШРК, мг/л

Гидроморфологияльщ параметрлер

Гидроморфологиялык; жиынтык индекс - Олшем-сiз

Физика-химиялы; параметрлерi

1 рН реакциясы - - 8.84 6.5-8.5

2 Аммоний-ионы ЫН4 мг/л 1.34 0.5

3 Темiр (орташа) ± 1-орт мг/л 0.05 0.05

4 Хром (орташа) Гг орт мг/л 0.0005 0.07

5 Кадмий га мг/л 0.00002 0.005

6 Кальций Га мг/л 32.9 180.0

7 Кремний мг/л 0.5 0.05

8 ^оргасын РЬ мг/л 0.0003 0.006

9 Магний Mg мг/л 284 40.0

10 Марганец Мп2+ мг/л 0.005 0.01-0.05

11 Мыс Ги2+ мг/л 0.0262 0.001-0.005

12 Цинк (ертнда) гп2+ мг/л 0.03 0.01-0.05

13 Мышьяк Л8 мг/л 0.0122 0.05

14 М^най енiмдерi - мг/л 0.02 0.05

15 Нитрат-анион ЫОз мг/л 2.53 40

16 Нитрит-анион КО2 мг/л 0.016 0.08

17 Оттегшщ биохимиялы; тутынуы ОБТ мг О2/л 1.73 3.0

18 Оттегшщ химиялы; шыгыны ОХШ мг О2/л 30 3.0

19 влшенген заттар - мг/л 4.0 0.25-0.75

20 Сульфат БО4 мг/л 2594 100-3500

21 Темiр (+3) Ее3+ мг/л 0 0.1-0.05

22 Фенол (^шкык;) - мг/л 0 0.15

23 Фосфат РО4 мг/л 0.017 0.05

24 Фторид Е мг/л 6.1 0.05

25 Хлорид Г1 мг/л 1099 300.0-11900

Ауыр металдардыц мелшер1

Аммоний-

ионы - 1,5

Фторид Элшенген

зат -

6

12,2

ОХШ Магний

7

10

Кремний

10

0

2

4

6

8

10

12

14

2-сурет - ШРК-тен асып т^рган ауыр металдар.

4. Корытынды

Зерттеу нэтижелерi бойынша Алакел су алабындагы су сынамаларынан гидроморфологиялык параметрлер бойынша, физика-химиялык зерттеу ж^мыстары жYргiзiлген ауыр металдардыц, пестицидтер, амоний, нитрит жэне нитрат, фторид пен кремний косылыстары сиякты каушт ластаушы заттардыц кеп мелшерi аныкталган. Ауыр металдардыц су ресурстарында таралуын талдау езектi мэселелердiц бiрi. Осындай талдау негiзiнде Алакел келi бассейнiнде ластану децгейiнiц калыптасу ерекшелштерш аныктауга, сондай-ак ластану децгейiн салыстыруга жэне зерттелетiн элементтiц шогырлану диапазонын жштеуге болады.

Information about authors:

Mukanova G.A.. - Cand. of Biological Sciences, Performing Responsibilities of Assoc. Professor, Deputy Head of the Department; e-mail: Gulzhanat.Mukanova@kaznu.kz; ORCID ID: https://orcid.org/0000-0002-3683-6622

Tileuzhanova M.A. - Master of Science; e-mail: tileuzhanova.m@mail.ru; ORCID ID: https://orcid.org/0000-0003-3231-4090

Sadykov K.A. - Researcher, PhD doctoral student; e-mail: kanat.sadykov.80@bk.ru; ORCID ID: https://orcid.org/0000-0002-8931-7973

Эдебиеттер Ti3iMi

1. Тюменев С.Д. Водные ресурсы и водообеспеченность территории Казахстана. 2008,

2. Erdavletov S., Aktymbayeva A. Alakol lake as natural-recourse subsystem of local touristterritorial recreational subsystem of Alakol basin // International proceeding of chemical, biological and environmental engineering. - Bangkok, 2012, 46, 80-86.

36-37.

3. Смоляр В.А., Буров Б.В., Мустафаев С.Т. Т. 8. Ресурсы подземных вод Казахстана / Водные ресурсы Казахстана: оценка, прогноз, управление (30-ти томная монография). Алматы, 2012, 8.

4. Тюменев С.Д. Водные ресурсы и водообеспеченность территории Казахстана. 2008,

47 б.

5. Джаналеева К.М., Мукаев Ж.Т. Геоэкологическая оценка рекреационного водопользования озера Алаколь. Гидрометеорология и экология, 2015, 1.

6. Национальный атлас Республики Казахстан: в 3 т. / Под ред. А.Р. Медеу. Алматы, 2010, 164 б.

7. СТ РК 1432-2005 «Воды питьевые, расфасованные в емкости, включая природные минеральные и питьевые столовые. Общие технические условия» // https://online.zakon.kz/

8. Об утверждении Правил отбора проб перемещаемых (перевозимых) объектов и биологического материала. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 30 апреля 2015 года № 7-1/393. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 9 июля 2015 года № 11618.

9. Информационный бюллетень о состоянии окружающей среды бассейна озера Балкаш за 2014 г. РГП «Казгидромет». Алматы, 2014, 20 б.

Резюме

ЭКОЛОГИЧЕСКОЕ СОСТОЯНИЕ ГЕОСИСТЕМ БАЛХАШ-АЛАКОЛЬСКОГО БАССЕЙНА

Г.А. Муцанова1, М.А. Тлеужанова1, К.А. Садыков2

1 АО «Казахский национальный университет им. аль-Фараби», Алматы, Казахстан E-mail: tileuzhanova.m@mail.ru

2 АО «Институт химических наук им. А.Б. Бектурова», Алматы, Казахстан E-mail: kanat.sadykov.80@bk.ru

Водохозяйственный бассейн представляет собой геоэкологическую систему, ядром которой являются реки, а связующими элементами - сточные воды. Поэтому очень важно исследовать и распознавать не только основные закономерности функционирования данной геосистемы, но и процессы, обеспечивающие ее устойчивое развитие и динамичность эволюции и позволяющие разработать надежные и в то же время безопасные для природных ресурсов методы управления водопользованием.

В статье рассмотрено геоэкологическое состояние Алакольского водного бассейна. Проведены физико-химические исследования системы озер, расположенных на территории Алакольского бассейна, двух административных районов Восточно-Казахстанской области и Алакольского района Алматинской области по СТ РК 1432-2005. Территориальные рекреационные системы, расположенные на берегах озера вблизи сел Акши, Коктума, Кабанбай, Коктал, подвергаются наибольшему антропогенному воздействию в процессе рекреационного использования, поэтому основу нашего исследования составляет оценка их геоэкологического состояния.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

По результатам исследований в пробах воды Алакольского водохранилища по гидроморфологическим параметрам выявлено большое количество опасных загрязняющих веществ, в том числе соединений тяжелых металлов, пестицидов, амония,

нитритов и нитратов, фторида и кремния, по которым проводились физико-химические исследования. На основе такого анализа можно выявить особенности формирования уровня загрязнения в бассейне озера Алаколь, а также сравнить уровень загрязнения и классифицировать диапазон концентраций исследуемого элемента. Это, в свою очередь, позволит всесторонне оценить уровень загрязнения водных ресурсов и принять соответствующие решения.

Ключевые слова: геоэкологическая оценка, рекреационные услуги, гидроморфологические параметры, природный ресурс, экспедиционные исследования, физико-химические исследования.

Abstract

THE ECOLOGICAL CONDITION OF THE GEOSYTEMS OF THE LAKE ALAKOL

G.A. Mukanova1, M.A. Tileuzhanova1, K.A. Sadykov2

1 JSC «Al-Farabi Kazakh National University», Almaty, Kazakhstan E-mail: tileuzhanova.m@mail.ru

2 JSC «A.B. Bekturov Institute of Chemical Sciences», Almaty, Kazakhstan E-mail: kanat.sadykov.80@bk.ru

The water management Basin is a geoecological system, the core of which is rivers, and the connecting elements are waste water. Therefore, it is very important to study and recognize not only the Basic Laws of the functioning of this geosystem, but also the processes that ensure its Sustainable Development and dynamics of evolution and allow us to develop reliable and at the same time safe water use management methods for Natural Resources.

The article considers the geoecological situation of the Alakol watershed. Physical and chemical studies of the Alakol Basin, the lake system located on the territory of two administrative districts of East Kazakhstan region and Alakol District of Almaty region were carried out according to St RK 1432-2005. Territorial recreational systems located on the shores of the lake near the villages of Akshi, Koktuma, Kabanbai, Koktal are subject to the greatest anthropogenic impact in the process of recreational use, so the basis of our research is an assessment of their geoecological state.

According to the results of research in the waters of the Alakol water reservoir on hydromorphological parameters, a large number of dangerous pollutants, including compounds of heavy metals, pesticides, ammonia, ammonium, ammonium, ammonium, ammonium. Based on this analysis, it is possible to determine the specifics of the formation of the level of contamination in the basin of Lake Alakol, as well as to compare the level of contamination and classify the range of concentrations of the element under study. This, in turn, will allow the public to assess the level of pollution of water resources and adopt appropriate solutions.

Keywords: geoecological assessment, recreational services, hydromorphological parameters, natural resource, Expeditionary research, physico-chemical research.

References

1. Tyumenev S.D. Water resources and water supply in the territory of Kazakhstan. 2008, 36-37.

2. Erdavletov S., Aktymbayeva A. Alakol lake as natural-recourse subsystem of local touristterritorial recreational subsystem of Alakol basin // International proceeding of chemical, biological and environmental engineering. Bangkok, 2012, 46, 80-86.

3. Smolyar V.A., Burov B.V., Mustafayev S.T. Vol. 8. Underground water resources of Kazakhstan / Water resources of Kazakhstan: assessment, forecast, management (30-volume monograph). Almaty, 2012.

4. Tyumenev S.D. Water resources and water supply in the territory of Kazakhstan. 2008,

47 p.

5. Dzhanaleeva K.M., Mukaev Zh.T. Geoecological assessment of recreational water use of Lake Alakol. Hydrometeorology and Ecology, 2015, 1.

6. National Atlas of the Republic of Kazakhstan: in 3 volumes / Ed. by A. R. Medeu. Almaty, 2010, 164 p.

7. ST RK 1432-2005 " Drinking water, packaged in containers, including natural mineral and drinking canteens. General technical conditions" // https://online.zakon.kz/

8. On approval of the Rules for Sampling of Transported Objects and Biological Material. Order of the Minister of Agriculture of the Republic of Kazakhstan dated April 30, 2015 No. 7-1 / 393. Registered in the Ministry of Justice of the Republic of Kazakhstan on July 9, 2015, No. 11618.

9. Newsletter on the state of the environment of the Balkash lake basin for 2014. RSE "Kazhydromet". Almaty, 2014. 20 p.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.