Научная статья на тему 'АКАДЕМИК ЭШКАК ЭШИШДА КАТТА ЭКИПАЖНИ ШАКЛЛАНТИРИШ: ХОРИЖИЙ МАМЛАКАТЛАРНИНГ ЗАМОНАВИЙ ТАЖРИБАСИ'

АКАДЕМИК ЭШКАК ЭШИШДА КАТТА ЭКИПАЖНИ ШАКЛЛАНТИРИШ: ХОРИЖИЙ МАМЛАКАТЛАРНИНГ ЗАМОНАВИЙ ТАЖРИБАСИ Текст научной статьи по специальности «Науки о здоровье»

CC BY
65
16
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Fan-Sportga
Область наук
Ключевые слова
ROWING / CREW SELECTION / OPTIMAL CREW COMPOSITION / FORMATION OF CREWS / CREW OF EIGHT / SMALL CREWS / CONCEPT 2 ERGOMETR / SELECTION STAGES

Аннотация научной статьи по наукам о здоровье, автор научной работы — Мамбетназаров И.М.

Ушбу маколада академик эшкак эшиш спортида жамоавий экипажларни шакллантириш бўйича хорижий тажрибани таҳлил қилиш орқали экипажларни танлаш ва шакллантиришнинг турли хил вариантлари кўрсатилган. Ҳар бир мамлакатда экипажларни танлаш ва шакллантириш тизими бир томондан умумий, бошқа томондан ўзига хос миллий хусусиятларга эга эканлиги аниқланган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «АКАДЕМИК ЭШКАК ЭШИШДА КАТТА ЭКИПАЖНИ ШАКЛЛАНТИРИШ: ХОРИЖИЙ МАМЛАКАТЛАРНИНГ ЗАМОНАВИЙ ТАЖРИБАСИ»

Медико-биологические и социально-психолгические основы физической культуры и спорта

педагогическом эксперименте принимали участие 24 студентов по специализации бельбогли-кураш, в возрасте от 18-21 года, которые были сформированы в контрольную и экспериментальную группы (п-12). В тренировочный процесс ЭГ включались специальные упражнения йоги 3 раза в неделю по 25-30 минут на протяжении 6 месяцев. Все выполняемые упражнения сопровождались уточняющими методическими указаниями. Участники контрольной группы тренировались по традиционной методике. В начале и по завершении исследования было проведено тестирование физических и функциональных показателей обеих групп (Таблица).

Таблица

Показатели физической подготовленности бельбогли- курашистов по результатам тестирования до и после педагогического эксперимента

группы КГ ЭГ

Тестовое упражнение до п.э. после п.э. Р до п.э. после п.э. Р

1 Прыжок в длину с места 218,3 220,7 <0,05 216,1 221,5 <0,05

2 Бег на 30 м (сек) 5,6 5,4 <0,05 5,4 5,0 <0,05

3 Челночный бег 3х10м 8,8 8,6 <0,05 8,9 8,4 <0,05

4 Подъём туловища, лежа на спине. кол-во раз за 20 сек 19,5 21,7 <0,05 19,3 23,8 <0,05

5 Залегание вокруг головы 5 раз в каждую сторону (сек) 19,8 18,9 <0,05 19,6 17,5 <0,05

6 Гимнастический мост (расстояние между кистями и стопами в см) 46,9 42,0 <0,05 46,8 40,3 <0,05

7 Выкрыт руками 56,9 55,5 <0,05 57,4 53,1 <0,05

8 Шпагат (см) 23,7 22,1 <0,05 23,5 20,7 <0,05

До п.э. - до педагогического эксперимента После п.э. - после педагогического эксперимента

Результаты исследования и их обсуждение. Современное состояние системы йоги представлено различными концепциями. Одна из них Хатха-йога («йога усилия») направлена на создание совершенного тела человека и интегрирует в себя: асаны (удержания определенных положений тела), пранаямы (упражнения по регуляции дыхания), бандхи (статические напряжения отдельных

УУД (УДК, UDC): 796.011.2 :5:012.33

мышц) [5]. Подобранные нами комплексы из практики хатха-йоги показали свою целесообразность, т.к. наблюдалась динамика роста физических кондиций по результатам контрольных испытаний в экспериментальной группе.

Выводы.

1. Анализ нучно - методической литературы показал, что применение хатха-йоги, в процессе спортивной подготовки (не только борцов, но и в других видах спорта) положительно влияет на прирост спортивного результата.

2. Разработанная программа построения тренировочного процесса с применением технологий хатха - йоги экспериментальной группы, обеспечила более высокий прирост показателей физической подготовки бельбогли-курашистов в сравнении с контрольной группой с достоверной разницей р <0,05 - 0,001.

3. Технология применения средств хатха-йоги, может быть адаптирована к использованию в спортивной подготовке борцов различных стилей. Вместе с тем методика требует дальнейшего изучения.

4.Нововведением выступило специализированное внедрение комплексов йоги, которые проводились в подготовительной и заключительной частях тренировочного занятия бельбогли-курашистов.

Литература:

1. Собрание законодательства Республики Узбекистан, 2017. № 11. Ст. 170; № 37. Ст. 1002 «Постановление о государственном комитете Республики Узбекистан по физической культуре и спорту». № 148 от 16.03.2017.

2. Высочин Ю.В., Денисенко Ю.П., Чуев В.А. Влияние сократительных и релаксационных характеристик мышц на рост квалификации спортсменов // Теория и практика физической культуры. 2003. №6. 23-25с.

3. Коглер, А. Йога для спортсменов. Секреты олимпийского тренера Москва, 2001. - 304 с.

4. Мудриевская, Е.В. Оздоровительная гимнастика хатха-йога в практике физического воспитания студенток 17-18 лет / Е.В. Мудриевская, A.C. Гречко // Теория и практика физической культуры. - 2007. -№3 - Режим доступа: http://lib.sportedu.ru/press/tpfk/2007N3/p82-84.htm (дата обращения: 23.03.2019).

5. Фёрштайн, Г. Энциклопедия йоги / пер. с англ. А. Гарькавого. Москва, 2002. - 768 с.

Докторант (PhD), Академик эшкак эшиш спорт тури буйича халкаро то-ифадаги спорт устаси «Мард ^лон» давлат мукофоти сохиби, XVIII Осиё уйинлари совриндори

И.М. МАМБЕТНАЗАРОВ1

Узбекистан давлат жисмоний тарбия ва спорт университета Чирчик шахри, Узбекистан

Муаллиф билан богланиш учун:

mambetnazarovislambek@gmail.com

АКАДЕМИК ЭШКАК ЭШИШДА КАТТА ЭКИПАЖНИ ШАКЛЛАНТИРИШ: ХОРИЖИЙ МАМЛАКАТЛАРНИНГ ЗАМОНАВИЙ ТАЖРИБАСИ

Аннотация

Annotation

В статье представлены различные варианты отбора и формирования экипажей на основе анализа зарубежного опыта формирования командных экипажей по академической гребле. Установлено, что система отбора и формирования экипажей в каждой стране имеет с одной стороны общие характеристики, с другой специфические национальные особенности.

Ключевые слова: гребля академическая, отбор экипажа, оптималный состав экипажа, формирование экипажей, экипажвосмёрки, мелкие экипажи, Concept 2 эргометр, этапи отбора.

Ушбу маколада академик эшкак эшиш спортида жамоавий экипажларни шакллантириш буйича хорижий тажрибани тахлил килиш оркали экипажларни танлаш ва шакллантиришнинг турли хил вариантлари курсатилган. Хар бир мамлакатда экипажларни танлаш ва шакллантириш тизими бир томондан умумий, бошка томондан узига хос миллий хусусиятларга эга эканлиги аникланган.

Калит сузлар: Академик эшкак эшиш, экипажни саралаш, экипаж макбул таркиби, экипажларни шакллантириш, саккиз кишилик экипаж, кичик экипажлар, "Concept 2" эргометр, саралаш боскдчлари

The article presents options for the selection and formation of crews based on the analysis of foreign experience in the formation of command crews in rowing. It has been established that the system of selection and training of crews in each country has common characteristics on one side, with other national characteristics.

Keywords: rowing, crew selection, optimal crew composition, formation of crews, crew of eight, small crews, Concept2 ergometr, selection stages.

Жисмоний тарбия ва спортнинг тиббий-биологик ва ижтимоий-психологик асослари Медико-биологические и социально-психолгические основы физической культуры и спорта

Мамлакатимизда сув спорт турларининг, айникса, академик эшкак эшиш спорт турининг ривожланиб келаётганлиги ва охирги йиллардаги натижалари кузни кувонтиради. Сунгги Осиё уйинларида курсатган (1 та олтин, 2 та кумуш, 1 та бронза) жамоавий кайикларда курсатилган натижалари бу спорт турида купрок жамоавий кайикларга эътибор курсатилиши кераклигини бу турларда самара куплигини курсатиб берди.

Долзарблиги. Хрзирги кунда академик эшкак эшиш спортида кучли ракобат ва спорт нати-жаларининг доимий усиб бориши шароитида машгулот жараёни ва мусобака фаолиятни бо-шкариш тизимини такомиллаштириш окилона спорт тайёргарлигининг самарали йуналишла-рини танлаш, куп йиллик тайёргарлик боски-чининг узига хос хусусиятларини акс эттирувчи вазифаларни амалга ошириш мураббий ва олимлар учун долзарб муаммолардан бири болиб колмокда [2,3,5].

Ушбу муаммолардан бири, спортчиларни тан-лаш ва жамоани ёки экипажни шакллантириш-дир. Академик эшкак эшиш буйича мусобакалар-даги ракобатнинг кескинлашиши жамоаларни тайёрлашда мураббийларга кушимча талабларни куйди. Техник ва жисмоний тайёргарликнинг оптимал усулларини излаш билан бир каторда битта экипажни ташкил этадиган спортчилар уртасидаги узаро таъсир самарадорлигини оши-риш йулларини излаш зарурати ортди.

Спорт уйинлари, циклик спорт турлари ва мураккаб координацион спорт турларида жамо-аларни жалб килиш масаласига багишланган бир катор тадкикотлар олиб борилганлиги мавзунинг долзарблигини яна бир марта курсатиб берди.

Охирги йилларда спортчиларни танлаш ва уларни куп йиллик тайёргарлик даврининг тур-ли боскичларида машгулотларни йуналтириш буйича куплаб илмий маълумотлар ва билимлар тупланди [5,6].

Урганилган манбаалар мух,окамаси. Хо-зирги кунда чет эл мутахассислари спортчининг жисмоний тайёргарлиги ёки имкониятларини тавсифловчи бутун жамоа ёки экипажнинг биргаликдаги хдракатларини х,исобга олмасдан спортчиларнинг алох,ида курсаткичлардан фой-далан х,олда бах,олаш усилидан фойдаланмокда-лар [1,5,7].

Академик эшкак эшишда "жамоани шакллан-тириш" пайтида бир катор масалаларни куриб чикиш зарур:

• ижтимоий алокалар тизимида эшкак эшиш; эшкак эшувчининг ижтимоийлашуви функция-си; эшкак эшиш жамоаларининг жамоавий спорт турлари таснифидаги урни;

• жамоавий кайикларни комплектлаш (боскичлари, мезонлари, утириш хусусиятлари ва бошкалар)

• экипаж таркибидаги эшкакчи ва якка эшкак эшувчи (жамоавий ва битталик эшкак эшиш тех-никасидаги фарклар, жисмоний ва ахлокий-иро-дали тайёргарлик талаблари ва бошкалар).

• терма жамоаларда укув-машгулот ишларини ташкил этиш, мазмуни ва методикаси;

• клуб ва минтакавий жамоаларни яратиш (максад, вазифалар, ташкил этиш, бошкариш).

Эшкак эшиш буйича экипажларни шакл-лантиришда хорижий мамлакатларнинг етакчи жамоалари эшкак эшувчиларнинг биомеханик, функционал, психологик ва антропометрик ху-сусиятларини х,исобга олган танлов тизимидан кенг фойдаланадилар.

Академик эшкак эшиш буйича мусобакаларда муваффакиятли иштирок этадиган мамлакатларнинг миллий терма жамоалари экипажга спорт-чиларни якка тартибда танлаб олишади ва улар-дан катта экипажларни шакллантиришади. Тор Нилсенни таъкидлашича, жамоага спортчиларни танлашда индивидуал жисмоний тайёргарликни, х,ар бир спортчининг бошкаларга нисбатан да-ражасини аниклаш мух,им ахдмиятга эга. Буни факат яккаликда килиш мумкин, жуфтликларда жисмоний тайёргарликнинг синовларини, би-ринчи навбатда эргометрни х,исобга олган х,олда олиш мумкин [4].

Спортчиларнинг жуда ухшаш натижалари-да, уларнинг куп уринли кайиклардаги урнини аниклаш учун одатда турли комбинацияси билан текширилади ва энг яхши натижа аникланади [6,15].

Етакчи мамлакатлардаги саралаш регаттала-ри (АКШ, Канада, Австралия) [10,11,14] Халкаро эшкак эшиш федерацияси томонидан тасдиклан-ган коидаларга биноан факат кичик экипажларда ва умумий стартдан 2000 м стандарт масофада амалга оширилади ^^А).

Алох,ида стартлари Германия, Буюк Британия, Франция каби мамлакатларда утказила-ди [8,9,12], аммо факат тайёргарлик даврида истикболли спортчиларни аниклаш ва уларни экипаж таркибини шакллантириш учун захира сифатида жамоада марказлаштирилган машгу-

см о см

го га

0 ^

и

1

с го

Медико-биологические и социально-психолгические основы физической культуры и спорта

см о см

го га t

0

w

1

лотларга жалб килинади. Тутридан- тугри катта экипажларга саралаш стартлари катта кайик классларида утказилмайди.

Шундай килиб, Германиянинг ёшлар ва усмирлар терма жамоаларини саралашининг биринчи боскичида (8+ саккизталик, 4х турт кишилик) экипажларни битталик (1х) ва икки кишилик (2-) класс кайиклари оркали танлаб олиш методикасидан фойдаланилади. Иккинчи регатта натижаларига кура (танловнинг иккинчи боскичи) "А" ва "Б" финал боскичи иштирокчи-ларидан ички ва халкаро мусобакаларда кат-нашувчи синовдан утган дастлабки бирлашган экипажлар тузилади. Барча иштирокчилар кайикнинг иккита классларида старт олишади: битталик (1х), ток эшкакли икки кишилик (2-). Экипажларнинг макбул таркиби аникланиб, улар июнь ойининг охирида миллий чемпионатда старт олишади. Fолиблар жах,он чемпионатида катнашиш хукукини кулга киритадилар. Кичик классдаги кайиклардан катта экипажларга са-ралаш ва комплектлаш методикаси ёши катта спортчиларда хам фойдаланилади. Ток эшкакли кайикларда кучли саккизталикни 8+ яратиш учун энг кучли туртта жуфтликни (2-) олинади. Шуни хам айтиб утиш керакки, 5-уринни эгаллаган экипаж ток эшкакли иккиталикда (2-), ундан кей-инги 6-7 уринни эгалаган экипажлар турталикка жалб килинади (4-) шу куринишдаги тузилган экипажлар кейин ички мусобакаларда катнаши-шади. Агар курсатилган натижа Германия эшкак эшиш уюшмаси талабларига жавоб берса, унда ушбу экипаж таркиби жахон чемпионатлари ёки Олимпия уйинларига тайёргарлик курадилар.

Экипаж таркибини саклашнинг асосий шарти унинг жахон микёсидаги ракобатбардошлигидир [12]. Академик эшкак эшиш буйича Австралия жамоасининг муваффакиятли чикишлари (турт-ликда Олимпия уйинларининг 1992-1996-йиллар олтин медаллари) сувда жуфтлик (2-) буйича саралаш методикаси билан боглик, Австралия 2000 йилдаги саралашда туртликни (4-) туртли-клар орасида саралаганда (4-) жамоа 2000 йил Сиднейда булиб утган Олимпия уйинларида ютказади. Шунинг узиёк катта экипажларга саралашни кичик экипажлар асосида саралаш услубиятини тугри эканлигини курсатиб берди [15]. Х,озирда экипажларни тузишда Австралия жамоаси спортчиларнинг функционал имкони-ятларини тавсифловчи курсаткичларни ва эшкак эшиш эргометрида синов натижаларини хисобга

олади [10], бу эса жахон аренасида етакчи урин-ларни саклаб колишига имкон беради (2008 ва 2012 йилги Олимпия уйинлари - туртталик ток эшкакли кайикларда 2-урин (4-).

Америка Кушма Штатларида экипажлар учун танловнинг мажбурий мезонларидан бири бу "Concept 2" эшкак эшиш эргометрида синов натижалари асосида шакллантирилади. Спорт-чилар ва экипажлар учун барча расмий саралаш боскичлари ва назорат стандартлари турли мамлакатлар спорт турлари буйича миллий фе-дерацияларнинг расмий веб-сайтларида (АКШ, Австралия, Буюк Британия, Янги Зеландия, Германия) жойлаштирилганлиги ва конуний кучга эга булиши х,ам мухимдир [15]. Мураббийнинг уз хохишига кура экипаж таркибидаги спорт-чиларни алмаштиришга конуний ^укуки йук деб бах,оланади. Бирок, бундай тизимнинг кам-чиликлари бор: сувда ёки эргометрда олинган факат битта натижа танловнинг объектив мезони булиши мумкин эмас, чунки барча экипаж аъзо-ларининг хдракатларини мувофиклаштириш ва синхронлаштириш муваффакиятли жамоавий натижаларнинг таркибий кисмларидан биридир.

Купгина мамлакатларда саралаш мусобака-лари натижаларига кура энг яхши мураббийлар ишлайдиган экипаж таркибига энг кучли спорт-чилар тупланган асосий жамоа тузилади. Етакчи мамлакатлар куп уринли экипажларда унчалик ахдмиятли булмаган мусобакалар (жах,он кубоги) учун саралашлар утказмайди.

Масалан, Германия, Буюк Британия, АКШ, Янги Зенландия ва Австралиядан келган жамо-алар Жах,он кубокларида ва бошка му^им булмаган стартларда оралик ва назорат килиш учун катнашадилар, бу ерда жамоа бир хил тоифадаги (типдаги) кайиклардан икки ёки баъзида учта экипажларни синовга куйишадилар "мусобака-лашиш процессини", экипажлар, пойга стратеги-ясини текширадилар, Жах,он чемпионатлари ёки Олимпия уйинларида катнашадиган энг кучли экипажни аниклайдилар.

Энг муваффакиятли тажриба Буюк Британия ва Австралияда академик эшкак эшиш спортчиларини тайёрлаш ва танлаш тажри-басидир. Ушбу мамлакатларда федерация ва терма жамоанинг тузилиши ва функциялари аник ажратилган. Федерация оммавий спортни ривожлантириш йулида ишлайди ва уз фао-лиятини узини-узи молиялаштириш асосида мувофиклаштиради.

Медико-биологические и социально-психолгические основы физической культуры и спорта

ГЕРМАНИЯ

5:36,41

• 1-БОСКИЧ. Х,ар битта спортчини индивидуал саралаш (Эргометрда 2000 м)

• 2-БОСКИЧ. Биринчи туртта жуфтликлар (умумий старт 2- + 2-+ 2- + 2-)

• 3-БОСКИЧ. Сараланган экипажлардан саккизталикда кайси ракамларда утиришини белгилаш (антрометрик, морфологик, жисмоний тайёргарлик, эшиш техникаси асосида)

БУЮК БРИТАНИЯ

5:34,18

• 1-БОСКИЧ. Х,ар битта спортчини индивидуал саралаш (Эргометрда 2000 м)

• 2-БОСКИЧ. Биринчи туртта жуфтликлар (умумий старт ва алохида старт 2- + 2-+ 2- + 2-)

• 3- БОСКИЧ. Сараланган экипажлардан саккизталикда кайси ракамларда утиришини белгилаш (антрометрик, морфологик, жисмоний тайёргарлик, эшиш техникаси асосида)

АКШ

5:36,21

• 1-БОСКИЧ. Х,ар битта спортчини индивидуал саралаш (Эргометрда 2000 м, 6000 м) + Бир кишилик кайикда эшкак эшиш

• 2-БОСКИЧ. Биринчи туртта жуфтликлар (умумий старт ва алохида старт 2- + 2- + 2- + 2-)

• 3-БОСКИЧ. Сараланган экипажлардан саккизталикда кайси ракамларда утиришини белгилаш (антрометрик, морфологик, жисмоний тайёргарлик, эшиш техникаси асосида

УЗБЕКЖГОН 5:47,02

• 1-БОСКИЧ. Биринчи туртта жуфтликлар (умумий старт 2- + 2-+ 2- + 2-)

• 2-БОСКИЧ. Биринчи иккита туртлик (умумий старт 4 - , 4-)

• 3-БОСКИЧ. Сараланганлар экипажлардан саккизталикда кайси ракамларда утиришини белгилаш (жуфтликлар орасидан тажрибалирок ва техник корсатгичка караб танлаш)

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

1-расм. Академик эшкак эшиш спортида саккиз кишилик экипажни комплектлаш методикаси (У-23) Изо^: 2019-йилдаги жа^он чемпионатидаги натижалари билан.

Терма жамоани мустакил компания бошкаради (GB Rowing, Rowing Australia), у давлат томонидан грант шаклида молиялаштирилади (шунингдек хомийлар ва реклама берувчилар маблагларининг бир кисмини жалб килади) [13, 15].

Шундай килиб, олинган маълумотлар асосида биз хорижий мамлакатлар томонидан академик эшкак эшишда экипажларни шакллантиришга бир нечта ёндашувларни аникладик:

• сувда ва эшкак эшиш эргометри буйича му-собака фаолият натижаларига кура;

• кичик классдаги кайиклардаги мусобака фаолият курсаткичлари ва техник тайёргарлиги буйича;

• спортчилар танасининг функционал имко-ниятларини, уларнинг жисмоний тайёргарлиги даражасини ва (1х) яккалик ва (2-) жуфтликдаги мусобака масофасидан утиш вактини тавсифловчи курсаткичларга кура;

• академик эшкак эшувчиларнинг тайёргар-лигининг турли жихатларини комплекс синовдан утказиш натижаларига кура;

Экипаж таркибида утиришга мувофик техник, функционал, жисмоний тайёргарлиги, эшкак эшувчиларнинг антропометрик маълумотлари-нинг ишлаб чикилган намунавий хусусиятлари спортчининг имкониятлари ва тайёргарлик дара-жасини, бошка эшкак эшувчилар билан мослигини ва экипаж таркибидаги урни кейинги машгулотлар

учун мослигини аниклайди;

• орка уриндиклар учун куч ва махсус чидамли-ликнинг юкори курсаткичлари, энергия тизимла-рининг самарадорлиги, функционал татбик этиш ва баркарорлик, - оёк ва кулларнинг максимал кувват курсаткичлари уртача даражадан юкори;

• 3-7 ракамлари максимал куч, функционал тизимларнинг кучи ва харакатчанлиги, шунингдек тана вазнининг юкори курсаткичлари билан тавсифланади;

• 1-2 ракамлари тананинг функционал ти-зимларининг харакатчанлигининг юкори курсат-кичлари, тана узунлигининг курсаткичлари; тана вазнининг паст курсаткичлари, максимал куч, куч ва махсус чидамлилик билан ажралиб туради.

Хулосалар. Академик эшкак эшиш буйича хорижий мамлакатларда саралашнинг амалий тажрибаси, экипаж таркибини шакллантириш ён-дашувларини тахлил килиш ва унинг утказилиши-нинг умумий ва турли хусусиятларини аниклашга, бунда кулланиладиган мезонларни белгилашга имкон берди. Жамоага спортчиларни танлашда хар бир спортчининг бошкаларга нисбатан индивидуал тайёргарлиги даражасини аниклаш керак. Шундай килиб, аксарият мамлакатларда селекция тизимлари эшкак эшувчиларнинг тайёргарлик даражасини хар томонлама бахолаш ва уларнинг имкониятларини энг объектив бахолаш учун экипаж таркибини шакллантиришнинг бир неча

Жисмоний тарбия ва спортнинг тиббий-биологик ва ижтимоий-психологик асослари Медико-биологические и социально-психолгические основы физической культуры и спорта

мезонларидан фойдаланади. Терма жамоага ки-риш пайтида спортчида мавсумнинг фак,ат битта асосий мусобакаси режалаштирилган. Узбекистон-да экипажни танлаш учун кичик ва айрим вакт-ларда катта кайик классларида саралаш усуллари мавжуд ва экипаж ичидаги жойларнинг таксим-ланиши мураббийларнинг уз амалий тажрибаси оркали килинади. Урганилган маълумотларга кура, катта экипажларни шакллантириш учун техник, жисмоний, функционал ва морфологик каби жихатларни уз ичига олган спортчиларнинг жисмоний тайёргарлигини бахолашнинг комплекс тизимидан фойдаланиш максадга мувофикдир, деб таъкидлаш мумкин. Саралаш жараёни бир неча боскичлардан иборат булиши керак, уларнинг хар бири уз максадлари, мазмуни ва спортчиларнинг жисмоний тайёргарлигини бахолаш тизимига эга булиши талаб этилади.

Хорижий ва махаллий мутахассисларнинг академик эшкак эшишда саккиз кишилик экипажни шакллантириш буйича услубиятини урганиш ва киёсий тахлил килиш якунида биз кайикда тур-ли хил функцияларни бажарадиган ва узига хос фарклари ва хусусиятларига эга булган учта тои-фадаги эшкак эшувчиларни экипажлар таркибига танлашнинг турт боскичини аникладик: эшкак эшиш бошкарувчилари, саккизталикдаги 3-7 ракамларни,1-2 ракамларни эгаллаган спортчилар

киритилади. Такдим этилган танлов алгоритми халкаро микёсда ракобатбардош экипажларни шакллантиришга, экипаж таркибидаги уриндикка караб машгулотларни йуналтиришга ва экипаж таркибидаги эшкак эшувчиларнинг позицияла-рини (урни) уз вактида тузатишга имкон беради.

Адабиётлар:

1. Баранова М. В. Основы командообразования в гребном спорте / М. В Баранова, Л. А. Егоренко // Учен зап. ун-та им. П. Ф. Лесгафта. - 04 фев. 2010. - Вып. 1 (59). - С. 6- 9.

2. Давыдов В. Ю. Теоретические основы спортивного отбора и специализации в олимпийских водных видах спорта дистанционного характера: автореф. дис. на соискание учен. степени д-ра пед. наук / В. Ю. Давыдов. - М.: МГУ, 2002. - 40 с.

3. Запорожанов В. А. Система отбора (селекции) - важнейший фактор формирования резерва для олимпийской подготовки / В. А. Запорожанов, А. И. Кузьмин, В. Ф. с.54.

4. Нильсен Т. Подготовка спортсменов национальной сборной Италии по академической гребле / Т. Нильсен // Доклад в г. Рига 6-8 фев. 1990 г. - М., 1990. - 38 с.

5. Пестерева Ж. В. Существующие проблемы отбора спортсменов в национальные команды / Ж. В. Пестерева, И. Л. Александрович, Д. Г. Фридман // Научное обоснование физического воспитания, спортивной тренировки и подготовки кадров по физической культуре и спорту. - Минск, 2004. - с. 110-111.

6. Шинкарук О. Система вдбору та орieнтацíí в рiзних краТнах св^ / О. Шинкарук // Спорт. вюн. Придыпров'я. - № 1. - 2014. - С. 191-198.

7. Duncan H. Seat Racing as part of selection [Электронный ресурс] /2006. С.41-42- www.rowperfet.co.uk

8. http://www.avironfrance.fr/

9. http://www.britishrowing.org/

10. http://www.rowingaustralia.com.au/

11. http://www.rowingcanada.org/

12. http://www.rudern.de/

13. http://www.ukrrowing.com/

14. http://www.usrowing.org/

15. http://www.worldrowing.com/

ГО

О w

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.