CC BY
4УДК 37.022
Телеуова М.М.
2 курс магистранты I.ЖансYгiров атындагы Жетюу университетi (Талдыкорган к., Казахстан)
Жанатбекова Н.Ж.
Педагогика гылымдарынын, кандидаты, Yздiксiз бiлiм беру Институтынын, директоры I.ЖансYгiров атындагы Жетюу университет (Талдыкорган к., Казахстан)
7-8 СЫНЫП ОКУШЫЛАРЫНЫЦ МАТЕМАТИКАЛЬЩ ОЙЛАУ ДЕЦГЕЙ1Н АНЬЩТАУ АРЦЫЛЫ МАТЕМАТИКАЛЬЩ
ОЙЛАУЫН ДАМЫТУ ЖОЛДАРЫ МЕН ЭД1С-ТЭС1ЛДЕР1
Аннотация: мацалада 7-8 сынып оцушыларынан алынган бацылау нэтижелерг керсетшген. Бацылау ЖYргiзу арцылы 7-8 сынып оцушыларыныц математикалыц ойлау децгеш кертт, болашацта математикалыц ойлауды дамыту цажет екендтн тYсiну, сонымен цатар оны дамыту жолдары мен эдiс-тэсiлдерi жазылган.
Ключевые слова: оцушылар, математикалыц ойлау, бацылау, нэтиже.
7-8 сынып окушыларынын, математикалык ойлауы - б^л жастагы балалар Yшiн мацызды кезец, ейткеш олар математика бойынша тYсiнiк калыптастыру аркылы логикалык ойлауды дамытады.
Талдыкорган каласы №12 орта мектеп гимназиясынын, 7 «а», 7 «э», 8 «а», 8 «э» сынып окушыларынан математикалык ойлаудыц децгешн аныктау ж^мыстары алынды. 7 «а», 7 «э» сыныптарына бiрмYше, кепмуше жэне оларга амалдар колдану такырыптарына арналган он есеп берiлдi. Бакылау 45 минутта алынды.
7 "а" сыныбыныц окушылар саны-31
9-10 балл алган окушылар
■ 7-8 балл алган окушылар
■ 5-6 балл алган окушылар
■ 4 баллдан темен алган окушылар
Диаграмма 1. 7 «а» гимназия сыныбынын, бакылау нэтижесшщ пайызы.
НэтижеС 7 «а» гимназия сыныбы окушыларыныц математикалык ойлау децгеш жогары.
7 "з" сыныбыныц окушылар саны-25
9-10 балл алган окушылар
■ 7-8 балл алган окушылар
■ 5-6 балл алган окушылар
■ 4 баллдан темен алган окушылар
Диаграмма 2. 7 «э» сыныбыныц бакылау нэтижесшщ пайызы.
7 «э» сыныбыныц бакылау нэтижес окушылардыц математикалык ойлау децгеш темендiгiн керсетедi.
8 «а», 8 «э» сыныптарына санныц квадрат тYбiрi жэне арифметикалык квадрат тYбiр, белшек белiмiн иррационалдыктан арылу, квадрат тецдеулер, виет теоремасын колдану, белшек рационал тецдеудi шешуге арналган он есеп берщдь Бакылау 45 минутта алынды.
8 "а" гимназия сыныбыныц окушылар саны-27
9-10 балл алган окушылар
■ 7-8 балл алган окушылар
■ 5-6 балл алган окушылар
■ 4 баллдан темен алган окушылар
Диаграмма 3.8 «а» гимназия сыныбыныц бакылау нэтижесшщ пайызы Нэтижесiнде 8 «а» гимназия сыныбыныц математикалык ойлау децгеш жогары.
8 "э" сыныбыныц окушылар саны-24
9-10 балл алган окушылар
■ 7-8 балл алган окушылар
■ 5-6 балл алган окушылар
■ 4 баллдан темен алган окушылар
Диаграмма 4.8 «э» сыныбынын, бакылау нэтижесiнiц пайызы.
8 «э» сыныбынын, бакылау нэтижесi окушылардын математикалык ойлау денгейi темендiгiн керсетедi.
Бакылау нэтижесшщ корытындысы: гимназия сыныптарынын математикалык ойлау денгеш жай сыныптарга караганда жогары. Жай сыныптардын денгейi темен болгандыктан олардын математикалык ойлауын дамыту кажет. 7-8 сынып окушыларынын математикалык ойлауын дамыту Yшiн бiрнеше iс-шаралар мен тэсiлдер:
1. Кызыкты тапсырмалар. Окушыларга кызыкты жэне киындык тудыратын есептер мен тапсырмаларды беру кажет. Ол математикага деген кызыгушылыкты арттырады жэне шыгармашылык ойлауды дамытады.
2. Топтык ж^мыс. Окушыларды топтарга белiп, олармен бiрге ж^мыс iстеу,топтык ж^мыстар окушылардын пiкiр алмасуына, ойларын талкылауына кемектеседi.
3. Жобалык ж^мыстар. Окушыларга математикага байланысты жобаларды орындауды ^сынады, олардыц практикалык дагдыларын дамытады. Мысалы, статистика, зерттеулер, графиктер жасау.
4. Логикалык ойындар мен ребустар. Логиканы дамытатын тапсырмалар, ойындар мен ребустар аркылы окушылардыц ой-ерiсiн кещтуге болады.
5. Крсымша эдебиеттер мен ресурстар. Окушыларга математикалык ютаптар, онлайн курстар жэне видео сабактарды ^сынып, ез бетшше бiлiм алу мYмкiндiгiн арттыру.
6. КYнделiктi емiрмен байланыстыру. Математиканы кYнделiктi емiрмен байланыстыру, мысалы, дYкенде сауда жасау, бюджеттi жоспарлау сек^вд тапсырмалар беру.
7. Сабак барысында интерактивтi к^р&лдарды пайдалану. Мысалы, геометриялык дизайн жасау, онлайн патформалар аркылы сабактарды кызыкты ету.
8. Керi байланыс. Окушылардыц тапсырмаларды орындау барысындагы киыншылыктарын тыцдап, оларга кемектесуге дайын болу.
9. Шыгармашыльщ. Окушыларды жаца бшм алуга ынталандыру, математикада кезедесетш мэселелердi шешудiц тYрлi жолдарын iздену.
10. Марапаттау жYЙесi. Жетiстiктерi Yшiн окушыларды мактап, ынталандыру. Мактау аркылы окушылар ж^ерленедг
Эр тYрлi эдiстердi жYЙелi тYPде колдану аркылы 7-8 сынып окушыларыныц математикалык ойлау кабшетш жан-жакты дамытуга болады.
^орытынды.
Математикалык ойлауды дамыту Yшш практика, алгоритмдердi зерттеу, логикалык ойындар мен тапсырмаларды колдану тшмдг Оны мектеп кезден бастап дамытуга болады, ейткеш математикалык ойлау дагдылары кYнделiктi емiрде, кэшби салада, зерттеулерде жэне техникалык шешiмдер кабылдау барысында ете мацызды. Математикалык ойлау кабшетш дамыту, эшресе, бшм алу жYЙесiнде мацызды рел аткарады. Окушыларга математикалык
концепцияларды Yйрету, олардын езiн-езi тану кабшетш жYзеге асыруда жэне логикалык ойлауды терендетедi.
Мэлiметтердi талдау жэне статистикалык эдiстер аркылы математиканы колдану, к&^рп замангы технологиялар мен бизнесте шешушi фактор болып табылуда. Тиiмдi шешiмдер кабылдау, бизнес стратегияларды к¥ру жэне гылыми зерттеулердi жYргiзу Yшiн математикалык эдiстер тиiмдi болып келедi. Математикалык аспектiлерi инженер, физика, экономика салаларда инновациялар мен жаналыктар енгiзуге ыкпал етедi.
Нэтижесшде, математикалык бiлiм тек гылым дамыганда емес, сондай-ак, когамнын элеуметтж-экономикалык жагдаятын жаксартуга мYмкiндiк бередi. Математика, зерттеушшер мен тэжiрибешiлер Yшiн тиiмдi к¥рал болып табылып, олар адамдардын емiрiн женiлдетiп, болашактын жаксы жактарымен айналысады.
СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ:
1. Р.Б. Мевддбаев. Математика жэне логика: Теориялык жэне практикалык аспектiлер, 2014;
2. Д.Н. Нрпешсов. Окушылардын математикалык ойлау кабшетш дамыту эдiстемесi, 2010;
3. С.К. Сыздыков. Математиканы окытудын тиiмдi жолдары, 2010;
4. Г.В. Тарасова. Математикалык логика жэне шешiм кабылдау, 2008
