Научная статья на тему '6-7 ЁШЛИ БОЛАЛАРНИНГ ЭГИЛУВЧАНЛИК СИФАТИНИ РИВОЖЛАНТИРИШДА СТАТИК-СТРEТЧИНГ МАШҚЛАРИНИ ОПТИМАЛЛАШТИРИШ'

6-7 ЁШЛИ БОЛАЛАРНИНГ ЭГИЛУВЧАНЛИК СИФАТИНИ РИВОЖЛАНТИРИШДА СТАТИК-СТРEТЧИНГ МАШҚЛАРИНИ ОПТИМАЛЛАШТИРИШ Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
209
30
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Fan-Sportga
Область наук
Ключевые слова
6-7 ЁШ БОЛАЛАР / СТАТИК / СТРЕТЧИНГ / МАШқ / ПЕДАГОГИК ТАЖРИБА / ЭГИЛУВЧАНЛИК / ЖИСМОНИЙ ТАЙЁРГАРЛИК / ЖИСМОНИЙ СИФАТ

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Зиятов М.Н.

Мақолада статик-стретчинг машқлар мажмуаси воситасида, мактабгача ёшдаги болаларнинг эгилувчанлик сифатини ривожлантириш бўйича ўтказилган тадқиқот иши ёритилган. Тадқиқотни амалга оширишда илмий ва услубий адабиётларни таҳлил қилиш, педагогик тест, педагогик тажриба, самотоскопия, ҳамда математик статистика услублар амалга оширилди. Тадқиқот натижасида 6-7 ёшли болаларнинг статик-стретчинг машқлар мажмуаси воситасида эгилувчанлик сифати 19 % ўсишига эришилган бўлиб, тажриба охирида Т-стюдент тестининг натижаларига асосланиб, тажриба-синов ва назорат гуруҳлари ўртасидаги назорат босқичида статистик жиҳатдан аҳамиятли фарқлар аниқланди. Статистик маълумотларни қайта ишлашдан сўнг, тажриба бошида ва охирида тажриба-синов гуруҳидаги респондентларнинг эгилувчанлик сифатининг динамикаси юқорилади.В статье описывается исследование, посвященное развитию гибкости у детей дошкольного возраста с помощью комплекса упражнений на статическую растяжку. Исследование проводилось с использованием анализа научно-методической литературы, педагогического тестирования, педагогического эксперимента, соматоскопии, а также методов математической статистики. Исследование привело к увеличению качества гибкости на 19% при использовании набора упражнений на статическую растяжку для детей 6-7 лет, и, основываясь на результатах теста Т-студента в конце эксперимента, были выявлены статистически значимые различия, выявленные в контрольной фазе между экспериментальной и контрольной группами. После обработки статистики динамика качества гибкости респондентов экспериментальной группы в начале и конце эксперимента увеличилась.The article describes a study conducted on the development of flexibility in preschool children through a set of static-stretching exercises. The research was carried out using the analysis of scientific and methodological literature, pedagogical testing, pedagogical experiment, samotoscopy, as well as methods of mathematical statistics. The study resulted in a 19% increase in flexibility quality through a static-stretching exercise set of 6-7-year-old children, and based on the results of the T-student test at the end of the experiment, statistically significant differences were identified between control and experimental groups. After processing the statistics, the dynamics of the flexibility quality of the respondents in the experimental group at the beginning and end of the experiment increases.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «6-7 ЁШЛИ БОЛАЛАРНИНГ ЭГИЛУВЧАНЛИК СИФАТИНИ РИВОЖЛАНТИРИШДА СТАТИК-СТРEТЧИНГ МАШҚЛАРИНИ ОПТИМАЛЛАШТИРИШ»

Детско-юношеский спорт

Литература:

1. Бальсевич В.К., Лубышева Л.И. Новые технологии формирования физической культуры школьников // Проблемы совершенствования физического воспитания учащихся общеобразовательных школ: Сб. работ участников Международ. семинара /Под общ. ред. В.И. Ляха и Л.Б. Кофмана. М., 1993. - С. 42-50.

2. Гончарова О.В. Ёш спортчиларнинг жисмоний крбилиятларини ривожлантириш. Укув куллама. Тошкент, 2005. - 172 с., ил.

3. Гужаловский А.А. Этапность развития физических (двигательных)

качеств и проблема оптимизации физической подготовки детей школьного возраста: Автореф. дис... докт. пед. наук. - М., 1979. - 26 с.

4. Лях В.И. Тесты в физическом воспитании школьников: Пособие для учителя. - М.: ООО «Фирма «Издательство ACT», 1998. - 272 с.

5. Матвеев Л.П. Основы общей теории спорта и системы спортивной подготовки. - Киев: Олимпийская литература, 1999. - 318 с.

6. Платонов В.Н. Общая теория подготовки спортсменов в олимпийком спорте. - Киев: Олимпийская литература, 1997. - 583 с.

УУК (УДК, UDC): 796.012.23

Муаллиф билан ботланиш учун:

ziyatovmuhammad@gmail.coM

Аннотация

Мустакил изланувчи М.Н. ЗИЯТОВ1

1 Самарканд давлат университети Самарканд шахри, Узбекистан

6-7 ЁШЛИ БОЛАЛАРНИНГ ЭГИЛУВЧАНЛИК СИФАТИНИ РИВОЖЛАНТИРИШДА СТАТИК-СТРЕТЧИНГ МАШЦЛАРИНИ ОПТИМАЛЛАШТИРИШ

Annotation

В статье описывается исследование, посвященное развитию гибкости у детей дошкольного возраста с помощью комплекса упражнений на статическую растяжку. Исследование проводилось с использованием анализа научно-методической литературы, педагогического тестирования, педагогического эксперимента, самотоскопии, а также методов математической статистики. Исследование привело к увеличению качества гибкости на 19% при использовании набора упражнений на статическую растяжку для детей 6-7 лет, и, основываясь на результатах теста Т-студента в конце эксперимента, были выявлены статистически значимые различия в контрольной фазе между экспериментальной и контрольной группами. После обработки статистики динамика качества гибкости респондентов экспериментальной группы в начале и конце эксперимента увеличивается.

Ключевые слова: дети 6-7 лет, статика, растяжка, упражнения, педагогический стаж, гибкость, физическая подготовка, физические качества.

Маколада статик-стретчинг машклар мажмуаси воситасида, мактабгача ёшдаги болалар-нинг эгилувчанлик сифатини ривожлантириш буйича утказилган тадкикот иши ёритилган. Тадкикотни амалга оширишда илмий ва услубий адабиётларни тахлил килиш, педагогик тест, педагогик тажриба, самотоскопия, хамда математик статистика услублар амалга оширилди. Тадкикот натижасида 6-7 ёшли болаларнинг статик-стретчинг машклар мажмуаси воситасида эгилувчанлик сифати 19 % усишига эришилган булиб, тажриба охирида Т-стюдент тестининг натижаларига асосланиб, тажриба-синов ва назорат гурухлари уртасидаги назорат боскичида статистик жихатдан ахамиятли фарклар аникланди. Статистик маълумотларни кайта ишлашдан сунг, тажриба бошида ва охирида тажриба-синов гурухидаги респондентларнинг эгилувчанлик сифатининг динамикаси юкорилади.

Калит сузлар: 6-7 ёш болалар, статик, стретчинг, машц, педагогик тажриба, эгилувчанлик, жисмоний тайёргарлик, жисмоний сифат.

The article describes a study conducted on the development of flexibility in preschool children through a set of static-stretching exercises. The research was carried out using the analysis of scientific and methodological literature, pedagogical testing, pedagogical experiment, samotoscopy, as well as methods of mathematical statistics. The study resulted in a 19% increase in flexibility quality through a static-stretching exercise set of 6-7-year-old children, and based on the results of the T-student test at the end of the experiment, statistically significant differences were identified between control and experimental groups. After processing the statistics, the dynamics of the flexibility quality of the respondents in the experimental group at the beginning and end of the experiment increases.

Key words: 6-7 year olds, static, stretching, exercise, pedagogical experience, flexibility, physical fitness, physical quality.

Кириш. Бугунги кунда болалар спортини ривожлантириш ва истеъдодли ёшларни саралаш (селекция) сохасида таълим ташкилотларининг устувор йуналишлари белгиланган булиб, унда мактабгача таълим ташкилотларида жисмоний тар-бия машгулотларини олиб бориш оркали жисмонан ривожлантириш хамда саломатликни мустахкамлаш учун тарбияланувчиларда жисмоний тарбия ва спорт машгулотларига кизикишни шакллантириш асосий вазифалардан бири булмокда [1].

Мактабгача таълим жисмоний тарбия машгулот-лари амалиётида эгилувчанлик сифатини тарбиялаш воситаси сифатида максимал амплитуда бажарилиши мумкин булган стретчинг машклари кулланилади. Гимнастика машклари асосан тананинг бугинларига таъсир килади [5,7].

Долзарблиги. Мактабгача ёшдаги болаларда эгилувчанлик сифатни тарбиялаш муаммоси хозир-ги вактда долзарб муаммолардан биридир, чунки кулланиладиган жисмоний машкларнинг аксарияти жисмоний сифатларни ривожлантиришга билво-сита таъсир килади бирок эгилувчанлик сифати ривожланишининг оптимал даражасига эришишига имкон бермайди. Махаллий ва хорижий олимлар-нинг тадкикотлари болаларнинг эгилувчанлигини тарбиялашда стретчинг-статик машкларнинг узига хос таъсирини урганади [2,6] Тана холатининг саклаб туришни назарда тутадиган маълум статик машклар-ни бажаришда мушакларнинг силлик ва аста-секин чузилиши кузатилади, мушакнинг рефлекс киска-риши юзага келади [3,8]. Статик машкларни кичик кисмларга булиб бажариш, хар кандай харакатнинг

см о см

го

CT

0 о.

СО

1

с

го

№4-2021

www.fansports.uz

47

сифатли бажарилишига боглик булган мувозанатни ривожлантиради (1-жадвал).

Тадкикотнинг максади. 6-7 ёшли мактабгача ёшдаги болаларда эгилувчанлик сифатини ривожлан-тириш учун статик-стретчинг машклар мажмуасидан ташкил топган машклар мажмуасини ишлаб чикиш.

Тадкикот вазифалари:

- 6-7 ёшли болаларда эгилувчанлик сифатини ри-вожланишининг узига хос хусусиятларини урганиш;

- 6-7 ёшли болаларда эгилувчанлигини ривожлан-тириш учун статик машклар методологиясини ишлаб чикиш ва амалда куллаш;

6-7 ёшли болаларда статик машкларни бажариш жараёнида эгилувчанлик сифатни такомиллаштириш-нинг механизмларини очиб бериш ва тажриба-синов оркали асослаш.

Тадкикотнинг обеъкти: Мактабгача таълим таш-килотларда жисмоний тарбия машгулотларида гимнастика воситалари асосидаги дастур машкларини амалда куллаш жараёни.

Тадкикот услублари: Адабиётлар тахлилида ёш (жисмоний, анатомик-физиологик, психологик, харакатланиш) усиб бораётган организмнинг узига хос хусусиятлари, эгилувчанлик сифатининг ривож-ланиши, болалар организмига мунтазам жисмоний машклар таъсири, мактабгача ёшдаги болаларнинг жисмоний тайёргарлигини такомиллаштириш услу-бларига алохида эътибор каратилди.

Педагогик тестлаш 6-7-ёшдаги респондентлар-нинг жисмоний тайёргарлиги даражасини урганиш ва бахолаш, статик-стретчинг машклар мажмуасининг самарадорлигини аниклаш максадида утказилди.

Соматоскопик текшируви мактабгача ёшдаги болаларнинг жисмоний ривожланишини урганиш ва бахолаш учун амалда кулланилди.

1-жадвал

Статик-стретчинг маш^ларнинг усули ва воситалари мазмуни.

СМ О СМ

ГО

га

0

ю

1

№ Жисмоний машклар номи ва таърифи Меъёри

1 3

Учбурчак холати.

Д.х. Оёклар кенг керилган куллар белда.

1 Нафас олиб, унг кулнинг бармоклари унг оёк бармокларига теккунча танани

унг томонга буринг.

Юзингизни чапга буринг ва чап кафтингизга каранг. Тугрига караб, нафас олинг

ва д.хга кайтинг

Икки марта учбурчак.

Д.х. А.т.

Нафас олиб, кулларни юкорига кутариш, бармокларни бир-бирига боглаб,

тирсаклар юкорига кутарилади. 5-10 с

2 Нафас чикараётганда тиззани бошга теккизиб, секин олдинга эгилишни 5-10 с

бажаринг. Д.х. га кантат. 5-10 с 5-10 с

Д.х. коринда ётган холда, куллар тирсаклардан букилиб, бармоклар елка ёнида

туради.

3 Бошни кутариб, секин нафас олиш. Орка мушакларингизни сикиб, елка ва гавдани кутариш. Нафасни ушлаб, тик холда туриш. Секин нафас чикариб, Д.х.га кайтиш. Куён

4 Д.х. Товонда утириш, Билаклар тирсакдан букилган. Нафас олаётганда кулларни кутариш, нафас чикараётганда секин олдинга эгилиш.

Д.^-дастлабки ^олат А.т.-Асосий туриш

Детско-юношеский спорт

Тадкикот натижалари ва унинг мухокамаси.

Тажриба-синов гурух угил болаларининг эгилувчан-лигини тавсифловчи курсаткичларни киёсий тахлил килиш натижаларни яхшиланишига имкон берди: умуртка погонаси (эгилиш, ён томонга эгилиш), елка-камар, тос-сон (утирган холда оёкларни кериш).

6-7 ёшли тажриба-синов гурухи киз болалалари-нинг хам синов натижалари, эгилувчанлик курсат-кичларининг ишончли яхшиланишини курсатади: умуртка погонаси (олдинга эгилиш, эгилиш), ел-ка-камар, тос-сон (утирган холда оёкларни кериш) бугинлари учун машклар; Шуни таъкидлаш керакки, назорат гурухларидаги угил болалар ва киз болаларда натижалар сезиларли даражада яхшиланмаганини куриш мимкин (1,2 расм). Бунинг сабаби шундаки, мактабгача ёшдаги болалар учун жисмоний тарбия буйича анъанавий мажмуавий дастур буйича машгу-лотлар асосан харакат куникмаларини ривожланти-ришга каратилган ва эгилувчанлик сифатини оши-ришга етарлича хисса кушмайди. Бу илмий-услубий адабиётлар маълумотлари ва утказилган тадкикот натижалари билан хам тасдикланади [2,4,7,8].

Тажриба давомида тажриба-синов гурухларида умуртка погонаси харакатчанлигининг икки бароба-ридан купрок (олдинга эгилиш) курсатгичлари сези-ларли усиш динамикаси кузатилган: 6-7 ёшдаги угил болалар 12,6%, 6-7 ёшдаги киз болаларда 5,2%, назорат гурухида умуртка погонаси харакатчанлиги натижалари эса, олдинга эгилиш: 6-7 ёшли угил болаларда 8,2%, киз болаларда 5% курсаткич кузатилган.

Натижаларнинг усиши, дастлабки даражага нисбатан угил болаларда 44,1%, киз болаларда эса 20,9% ни ташкил этди. Ён томон билан эгилишларни бажараётганда умуртка погонаси харакатчанлиги ривожлантиришда осонлик билан машк килиниши мумкин деган хулосага келинди (1,2 расмга каранг).

Статик-стретчинг гимнастика мажмуаларидан фойдаланиш самарадорлиги, тажриба-синов гурухларидаги респондентларнинг умуртка погонаси хара-катчанлик курсаткичларининг сезиларли даражада ошиши билан тасдикланган. Мисол учун, 6-7 ёшли угил болалар учун натижалар 27%, киз болаларда 26,9%га ошди. Назорат гурухида эса киз болала-ларда 4% билан умуртка погонаси харакатчанлиги

Детско-юношеский спорт

курсатгичларида сезиларли узгаришлар кузатилмади. Сабаби шундаки, назорат гурухлари билан машгу-лотларда умуртка погонаси билан боглик машклар амалда кам кулланилган.

Ён томонга эгилишларда умуртка пугонаси хара-катчанлиги курсаткичларининг узгаришини тахлил

килиб, барча тажриба-синов гурухларида натижалар сезиларли даражада яхшиланди. Мисол учун, эгилув-чанлик сифати ривожланганлигини яхшилаш уртача: угил болалар учун 28%; киз болалар учун 25,8%; угил ва киз болаларда умуртка погонаси эгилувчанлиги курсаткичларининг усиши 4,9% ва 3,4% ташкил этди.

2-жадвал

Тажриба-синов гуру^и угил болаларининг эгилувчанлиги курсаткичлари динамикаси

£ 1 = 11" !! ! Умуртка погонаси (олдинга эгилиш) Умуртка погонаси (букилишлари) Умуртка погонаси (ёнга эгилиш) Елка-камар бугими Шпагат Утирган холда оёкларни кериш Тизза-сон бугими эгилувчанлиги

£ ¡2 т/б т/о т/б т/о т/б т/о т/б т/о т/б т/о т/б т/о т/б т/о

X 2,33 4,74 0,24 0,32 15,6 20,0 1,88 1,67 0,52 6,51 99,4 108,6 145,4 154,1

о 4,28 3,19 0,06 0,04 236 2,3 0,34 0,27 0,03 0,03 10,29 9,66 5,34 3,32

£ 1,05 0,87 0,01 0,01 0,61 0,53 0,07 0,06 0,01 0,01 2,50 2,33 1,28 0,81

Р <0,05 <0,05 <0,05 <0,05 <0,05 <0,05 <0,05

3-жадвал

Назорат гуру^и угил болаларининг эгилувчанлиги курсаткичлари динамикаси

£ 1 к I | § ^ 1 Умуртка погонаси (олдинга эгилиш) Умуртка погонаси (букилишлари) Умуртка погонаси (ёнга эгилиш) Елка-камар бугими Шпагат Утирган холда оёкларни кериш Тизза-сон бугими эгилувчанлиги

£ § т/б т/о т/б т/о т/б т/о т/б т/о т/б т/о т/б т/о т/б т/о

X 2,53 2,84 0,28 0,29 14,3 15,1 1,95 2,0 0,51 0,52 108,1 103,1 155,7 158,6

1Л а 4,44 3,25 0,07 0,04 2,03 2,06 0,44 0,33 0,60 0,06 10,4 8,05 5,03 3,59

г-;- х 1,22 0,89 0,02 0,01 0,65 0,55 0,12 0,10 0,02 0,02 2,90 2,20 1,37 1,00

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

Р >0,05 >0,05 >0,05 >0,05 >0,05 >0,05 >0,05

4-жадвал

Тажриба-синов гуру^и ^из болаларининг эгилувчанлиги курсаткичлари динамикаси

Респондент-ларнинг ёши ва сони 1 I ° & Умуртка погонаси (олдинга эгилиш) Умуртка погонаси (букилишлари) Умуртка погонаси (ёнга эгилиш) Елка-камар бугими Шпагат Утирган холда оёкларни кериш Тизза-сон бугими эгилувчанлиги

т/б т/о т/б т/о т/б т/о т/б т/о т/б т/о т/б т/о т/б т/о

6-7 ёш 20 нафар X 5,32 8,11 0,26 0,33 15,1 19,0 1,71 1,32 0,50 0,46 108,7 126,1 150,6 155,6

а 1,51 1,83 0,04 0,02 3,95 3,97 0,29 0,55 0,04 0,04 13,0 12,7 7,25 5,83

0,50 0,62 0,01 0,01 1,32 1,32 0,10 0,18 0,01 0,01 4,33 4,23 2,42 1,91

Р <0,05 <0,05 >0,05 <0,05 <0,05 <0,05 <0,05

5-жадвал

Назорат гуру^и ^из болаларининг эгилувчанлиги курсаткичлари динамикаси

Респондентларнинг ёши ва сони -ус & 1 ^ I5 О Умуртка погонаси (олдинга эгилиш) Умуртка погонаси (букилишлари) Умуртка погонаси (ёнга эгилиш) Елка-камар бугими Шпагат Утирган холда оёклар-ни кериш Тизза-сон бугими эгилувчанлиги

т/б т/о т/б т/о т/б т/о т/б т/о т/б т/о т/б т/о т/б т/о

6-7 ёш 20 нафар 20 nafar X 5,10 5,23 0,26 0,19 13,6 14,1 1,86 1,94 0,50 0,51 104,1 105,0 158,3 169,1

а 6,17 5,28 0,04 0,02 2,40 2,00 0,40 0,30 0,02 0,02 9,70 8,80 6,10 4,60

1,78 1,48 0,01 0,01 0,68 0,57 0,11 0,09 0,01 0,01 2,72 2,45 1,64 1,35

Р >0,05 >0,05 >0,05 >0,05 >0,05 >,05 >0,05 >0,05

т/б-тажриба боши т/о-тажриба охири

Елка-камар бугинларда харакатланиш натижа-ларидаги узгаришларни бахолаш тажриба-синов гурухлардаги курсаткичларнинг сезиларли яхшила-нишини курсатди. Масалан, угил болаларда 11,9%, киз болаларда эса 28,6% натижага яхшиланди (1,2 жадвалга каранг).

Утирган холда оёкларни кериш машкларини бажаришда тос-сон бугимлари харакатчанлигини тавсифловчи натижаларни таккослаш тажриба-синов гурухидаги натижалар угил болаларда 4%га, киз

болаларда эса 6,3%га яхшиланганлигини курсатади; назорат гурухидаги киз болалар учун натижалар узгаришсиз колди.

Назорат машкларини бажараётганда, оёкларини бир-биридан ажратиб турганда, тос-сон бугимлари харакатчанлиги курсаткичларининг усиши барча тажриба-синов гурухларида куйидаги натижалар кузатилди: угил болалар учун 10,2%, киз болалар учун 8,3% га; (3,4 жадвалга каранг).

Назорат гурухларида тажриба-синов гурухларига

www.fansports.uz

49

нисбатан тос-сон бугимларнинг харакатчанлиги курсаткичлари бироз усган булиб: угил болаларда 1,7%, киз болаларда эса 0,7% ни ташкил этди;

Хулосалар:

1. Мактабгача ёшдаги 6-7 ёшли респондентлар уртасида эгилувчанлик курсаткичлари динамикасини урганиш шуни курсатдики, болаларнинг аксарият кисмида эгилувчанлик сифатининг ривожланиш курсаткичлари анча паст эканлиги аникланди.

2. Дар хил бугимларда ва мушак гурухларида эгилувчанлик сифатини ривожлантириш учун машк блокларининг тегишли нисбати аникланди:

- олдинга эгилиш, умуртка погонаси мушаклари учун машклар - 25%;

- оркага эгилиш, умуртка погонаси мушаклари учун машклар - 25%;

- гавдани айлантириб, уни ён томонга буриш ва эгиш, умуртка погонаси мушаклари учун машклар - 25%;

- елка-камар мушаклари учун машклар-10%;

- тос суяги ва оёк мушаклари учун машклар-10%; ни ташкил этди ва турли хил харакат тартибларидан фойдаланилди (статик, динамик, аралаш).

3. Тадкикотда статик машклар оркали эгилувчан-лик сифатини ривожлантиришга каратилган тажриба дастури самарадорлиги анча яхши курсаткич билан

Детско-юношеский спорт

тавсифланди. Машклар мажмуасидан фойдаланиш-нинг натижаси тажриба-синов ва назорат гурухлари уртасидаги ишончли фаркларда ифодаланди хамда болалар ёшига мос эканлигини исботланди.

Адабиётлар:

1. Узбекистан Республикаси Президентининг 2018 йил 5 мартдаги ПФ 5368-сонли "Жисмоний тарбия ав спорт сохдсида давлат бош^аруви тизимини тубдан такомиллаштириш чора-тадбирлари ^рисида"ги Фармони.

2. Kholboeva, Gulhayo Kholboevna (2021) "Mechanisms of improving the motor activity of children aged 6-7 years through initial gymnastics classes," Eurasian Journal of Sport Science: Vol. 1: Iss. 2, Article 1. Available at: https:// uzjournals.edu.uz/eajss/vol1/iss2/1

3. Качашкин В.М. Методика физического воспитания / В.М. Качашкин. - М: Просвещение, 2018. - 304 с.

4. Лях В. И. Гибкость и методика ее развития / В.И. Лях // Физкультура в школе. - 2009. - №1. - С. 25-26.

5. Матвеев А. П. Методика физического воспитания в начальной школе / А.П. Матвеев. - М: Владос-Пресс, 2013. - 248 с.

6. Xolboyeva G.X. Haydarov B.T. Tojieva X.B. Methodology of the improvement of preliminary gimnstic disciplines in increasing activity of preschool age children (case of Uzbekistan). // International Journal of Psychosocial Rehabilitation. 2020-№6 ISSN:1475-7192. DOI: 2009-2011, 2013-2020.B 4562-4569.

7. B.T. Haydarov, Xolboyeva G.X. Maktabgacha ta'lim muassasalarida jismoniy tarbiya mashg'ulotlarida bolalarning jismoniy sifatlarini rivojlantirish // SamDU ilmiy axborotnomasi, 2019 yil 2-son. ISSN 2091-5446. B.121-124.

8. Xolboyeva G.X. Methods of development of physical qualities in gymnastics for 5-7 years old". // Novateur publications JournalNX- A Multidisciplinary Peer Reviewed Journal ISSN No: 2581 - 4230 Volume 6, issue 6, june -2020 B.743-747.

9. Xolboyeva G.X. Dastlabki gimnastika mashg'ulotlari asosida 5-6 yoshli bolalarning harakat faolligini oshirish mexanizmlari. // "Fan sportga" ilmiy nazariy jurnal. 2020 yil 6-son. ISSN.2181-7804. B.72-75.

10. Haydarov B.T., Xolboyeva G.X., Jismoniy tarbiya nazariyasi va metodikasi. // Darslik 2020 S. SamDU nashri. 56-59. B

11. Kholodov Zh.K. Teorija i metodika fizicheskogo vospitanija i sporta [Theory and methods of physical education and sport] / Zh.K. Kholodov. - M: Academia, - 2003. - 494 p. [in Russian].

УУК (УДК, UDC): 796.015.132:325

Муаллиф билан ботланиш учун:

saydullo.xakimov.88@inbox.ru

Аннотация

Мустакил изланувчи С.Т. ХАКИМОВ1

:Фаргона давлат университети Фаргона шахри, Узбекистан

ЁШ ВОЛЕЙБОЛЧИЛАРНИ ЖИСМОНИЙ ТАЙЁРГАРЛИГИНИНГ УСЛУБИЙ МУАММОЛАРИ

Annotation

В статье представлены результаты исследований по проведению общей и специальной физической подготовки юных волейболистов в первые годы занятий спортом с использованием широкого комплекса упражнений.

Ключевые слова: двигательные качества, морфо-силовой фактор, скоростно-силовая выносливость, комплексные упражнения, качественные и количественные параметры, динамическое описание.

Маколада ёш волейбол билан шутулланувчилар учун зарур булган умумий ва махсус жисмоний тайёргарликни спорт машгулотларининг дастлабки йилларида жисмоний машкларни кенг захирасидан фойдаланиш усуллари оркали утказиш буйича илмий - тадкикот натижалари баён килинган.

Калит сузлар: царакат сифатлари, морфо-куч омили, тезкор-куч чидамкорлиги, комплекс машклар, сифат ва мицдор параметрлари, динамик тавсифи.

The article presents the results of research on the general and special physical training of young volleyball players in the first years of sports using a wide range of exercises.

Key words: motor qualities, morpho-power factor, speed-power endurance, complex exercises, qualitative and quantitative parameters, dynamic description.

CM

о

CM

ro та t

0

W

1

Долзарблиги. Дар кандай спорт турида юкори спорт натижаларига эришишда спортчининг жисмо-ний тайёргарлик даражаси катта ахамиятга эга. Шунинг учун хар бир аник спорт турида спортчи жисмоний сифатларини ривожлантириш муаммо-лари айни вактда энг долзарб муаммолардан бири хисобланади. Даракат сифатлари тарбияланадиган, харакатларни юкори техникаси ва самарали тактика-си амалга ошириладиган волейболда хам жисмоний

тайёргарликнинг ахамияти анча катта хисобланади. Волейболчиларни жисмоний тайёргарлик даражаси куп жихатдан жамоанинг мусобакалардаги эришган натижаларига кура аникланади.

Волейболчилар уйин фаолияти ишончлилиги тузилмасида туртта омил ажратилади. Биринчи икки омилга (57% танланманинг умумий дисперсияси) юкори ахамиятлилик билан чидамкорликни тезкор-лик ва сакровчанлик компонентлари даражасига

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.