CC BY
42
VOJNOTEHNIČKI GLASNIK 1 / 10
53. KONFERENCIJA ETRAN
Filipović Lj. Zoran, Tehnički opitni centar, Beograd
UVrnjačkoj Banji je od 15. do 18. juna 2009. godine, održana 53. Konferencija ETRAN (konferencija za elektroniku, telekomunika-cije, računarstvo, automatiku i nuklearnu tehniku) pod pokroviteljstvom Ministarstva za nauku i tehnološki razvoj Republike Srbije i uz sponzor-stvo privrednih, naučnih i društvenih organizacija iz Srbije. Organizatori ovog eminentnog nučno-stručnog supa su tradicionalno bili Društvo za ETRAN, Tehnički fakultet Čačak i Elektrotehnički fakultet Beograd u sa-radnji sa IEEE sekcijom Srbije i Crne Gore.
Konferencija ETRAN ima reputaciju najjačeg naučno-stručnog skupa u našoj zemlji iz oblasti elektronike, telekomunikacija, računarstva, auto-matike i nuklearne tehnike na kojoj su radove izložili i predstavnici nauč-nih institucija i iz drugih zemalja.
Na svečanom otvaranju prisutnima se obratio prof. dr Srđan Stanko-vić, predsednik Predsedništva Društva za ETRAN. Takođe, svečano su uručene plakete autorima nagrađenih radova mladih istraživača.
U okviru plenarne sednice održano je više predavanja:
• Jasna Matić, ministarka za telekomunikacije i informaciono društvo izložila je„Strategiju prelaska sa analognog na digitalno emitovanje radio i televizijskog programa u Republici Srbiji“. Takođe je informisala prisutne o uvođenju u javnu raspravu „Strategija razvoja širokopojasnog pristupa u R„S i da počinje rad na „Strategiji povećanja učešća domaće industrije u razvoju telekomunikacija u RS“.
• Prof. P. R. Kumar, University of Illinois, „Urbana-Champaign CYBERPHYSICAL SYSTEMS' izneo je presek razvoja telekomunikacija tokom 20. veka sa trendom razvoja u 21. veku.
• Prof. Danilo Stojanović, Tehnički fakultet, Čačak - „Energetska efi-kasnost električnog osvetljenja: stanje, perspektive, mogućnost štednje", prezentovao je je stanje tehnologija osvetljenja iz električne mreže. Anali-zirana je efikasnost osvetljenja u sektoru domaćinstava, industriji, komer-cijalnom sektoru i u oblasti spoljašnjeg osvetljenja.
• Dr. Marko Ninković, INN Vinča „Zaštita od zračenja od otkrića x-zračenja do danas - značajni datumi i događaji" izložio je specifične fizič-ke i tehničke elemente razvoja zaštite od zračenja, kod nas i u svetu, od otkrića H - zračenja do današnjih dana.
U okviru okruglog stola održano je više predavanja po pozivu. Zapažena su bila i izlaganja eminentnih profesora u okviru „RADIONICA ETRAN' iz oblasti nanotehnologija i nanosistema, upotrebi geografskih informacionih si-stema u različitim sektorima komunalnih delatnosti, a prezentovan je i jedan
<204)
međunarodni projekat „JOINT TEMPUS PROJECTS WORKSHOP“„SoCD & JADES“ u kojem učestvuje Tehnički fakultet iz Novog Sada.
I ove godine ETRAN je okupio brojne stručnjake iz Srbije i inostranstva, a na programu je bilo 343 rada, od kojih je većina izložena u okviru 16 struč-nih komisija za: elektroniku, telekomunikacije, akustiku, antene i prostiranje, automatiku, elektroenergetiku, električna kola i sisteme i procesiranje signa-la, metrologiju, mikroelektroniku i optoelektroniku, nove materijale, nuklearnu tehniku i tehnologiju, robotiku, računarsku tehniku i informatiku, veštačku in-teligenciju, mikrotalasnu i submilimetarsku tehniku i biomedicinsku tehniku.
Zapaženo učešće, kao i niz proteklih godina, imali su predstavnici Vojnotehničkog instituta, Tehničkog opitnog centra i Vojne akademije sa 19 radova. U odnosu na proteklu konferenciju njihov broj iz MO i vS bio je znatno manji, pre svega zbog malog broja prijavljenih radova iz VTI i VA. Glavinu radova ovoga puta prezentovali su stručnjaci iz TOC-a (11).
Na sekciji za automatsko upravljanje predstavnici VTI-a i VA izložili su tri rada. Miloš Pavić i Bojan Pavković autori su rada „Primena optimal-nog zakona upravljanja na laserski vođenu bombu“, u kojem je prikazana mogućnost primene novog algoritma vođenja za upravljanje avio bom-bom. Izvršena je analiza pomoću složenog računarskog programa, za-snovanog na potpunom matematičkom modelu bombe kao nelinearnom nestacionarnom objektu sa „šest stepeni slobode kretanja" i primenom si-mulacije „Monte-Karlo" koja obuhvata delovanje slučajnih poremećaja u letu. Bojan Pavković i Miloš Pavić u radu „Analiza promašaja protivoklop-ne vođene rakete malog dometa metodom adjungovanog sistema“ opisu-ju princip rada sistema vođenja protivoklopne rakete malog dometa sa posebnim osvrtom na nestacionarnu prirodu rakete kao objekta upravljanja. Prikazan je matematički model rakete u prostoru stanja i princip ana-lize promašaja sistema vođenja metodom spregnutog - adjungovanog sistema. Prikazan je simulacioni model, kao i rezultati simulacije za jedan konkretan primer. U radu „Jedan pristup navigaciji mobilnog robota u prostoru sa preprekama" grupa autora: Srđan T. Mitrović sa Vojne akademije, Željko M. Đurović sa Elektrotehničkog fakulteta i Marinko Aleksić (MoD) iz Podgorice predstavili su novu metodologiju za izbegavanje pre-preka i navigaciju mobilnog robota. Pristup zasnovan na fuzzy magneti-ma je modifikovan i primenjen na problem izbegavanja prepreka. Efika-snost predložene metodologije ilustrovana je simulacijama.
Na sekciji za računarske tehnologije predstavnici VA i TOC-a predstavili su četiri rada kao autori ili koautori. Veselin Gredić i Zoran Filipović iz TOC-a autori su rada „Okvir arhitektura C4ISR sistema i upotreba soft-verskog alata telelogic rhapsody za njihovo modeliranje“ u kojem je prikazan okvir arhitekture C4ISR, kao modernog polaznog koncepta za iz-gradnju i integraciju sistema koji su u funkciji odbrane i bezbednosti drža-va i/ili vojnih saveza. Opisan je i softverski alat Rhapsody kompanije Te-
Filipović, Z., 53. Konferencija ETRAN, str. 204-207
VOJNOTEHNIČKI GLASNIK 1 / 10
lelogic sa posebnim osvrtom na upravljivi šablonski dodatak kojim se mo-gu modelovati ovakvi sistemi.
Aleksandar Jevremović, Mladen Veinović i Goran Šimić sa Univerziteta Singidunum i Vojne akademije su u radu „Modifikacija IKEV2 protokola u ci-lju izbora radnog tajnog ključa simetričnih šifarskih sistem“ predložili primenu sopstvenih tajnih ključeva za simetričan šifarski sistem u okviru IPsec-a, kojim se postiže potpuna kontrola osnovnog elementa tajnosti ovakvog siste-ma. Prethodna istraživanja obuhvatila su mogućnost, proces implementacije i performanse zaštićene komunikacije zasnovane na sopstvenom simetrič-nom šifarskom algoritmu u okviru IPsec sistema zaštite. Rad pod naslovom „Tranzijentni poremećaji i otpornost uređaja informacione tehnologije na elektrostatička pražnjenja“, autora Miroslava Elezovića iz TOC-a, Lazara Petrovna sa Kriminalističko-policijske akademije i Radiše Stefanovića sa Vojne akademije, sa teorijskog aspekta sagledava uticaj tranzijentnih poremećaja u mreži napajanja na uređaja informacionih tehnologija. U okviru pomenute sekcije Vladimir Petošević sa Vojne akademija izložio je rad pod nazivom „Kontrola toka videokonferencije“.
Na sekciji antene i prostiranje pažnju su izazvala i dva rada mladih istraživača iz VTI-a i TOC-a. U radu „Uticaj međusobne sprege elemena-ta antenskog sistema na grešku procene smera dolaska signala na an-tenski niz“ (Milana Miškovića iz VTI-a i Branka Kolundžije sa Elektroteh-ničkog fakulteta) prikazan je uticaj međusobne sprege elemenata antenskog sistema na procenu smera dolaska signala na antenski niz. Novou-vedena metodologija verifikacionog ispitivanja telekomunikacionih sistema u TOC-u prikazana je u radu „Savremeni pristup planiranju i monito-ringu radio-komunikacija“, kroz prikaz rezultata ispitivanja komunikacio-nog sistema „TETRA“ (Duško Pijevčević, Dragutin Vujičić, TOC).
Raznovrsnost oblasti istraživanja u MO i VS ilustrovana je učešćem i na sekciji za telekomunikacije autora Bobana Pavlovića (Vojna akademija) sa radom „Elementi višekriterijumske analize telekomunikacionih mreža“, Gorana Šimića (Vojna akademija) sa radom „Primena tehnika veštačke inteligencije u sistemima za upravljanje učenjem“ na sekciji za veštačku inteligenciju i na sekciji za mikroelektroniku i optoelektroniku Ljubiša Tomić (TOC) sa radom „Jedan pristup detekciji i klasifikaciji potpovršinskih defekata u materijalu“.
I na ovoj konferenciji tradicionalno najveći broj radova iz TOC-a po-krivao je oblast metrologije za električne i neelektrične veličine, kao i za vazduhoplovnu metrologiju. Može se slobodno reći da se rad sekcija metrologije zasniva na radovima iz TOC-a već dugi niz godina, što potvrđuje i činjenica da jednom od sednica predsedava predstavnik TOC-a.
S obzirom na to da je TOC nosilac metrološke delatnosti u MO i VS i da svojim radom zauzima značajno mesto i u nacionalnom metrološkom sistemu Srbije, na ovoj konferenciji su rezultate svog rada prikazali autori sedam radova. Rezultati istraživanja iz oblasti vazduhoplovne metrologije
<s>
izloženi su u radu „Uticaj vibracija pri dejstvu mitraljeza 12,7 mm na sta-bilnost i performanse leta helikoptera mi-8“, Miroslava Jovanovića i Zora-na Filipovića. Metodologija ispitivanja maskirnih karakteristika odevnih predmeta od tekstila, primenom metode infracrvene termografije, izlože-na je u radu „Analiza maskirnih karakteristika vojničke uniforme ic termo-grafijom“ (Radovan Karkalić, Ljubiša Tomić).
Novi pomaci u razvoju i usavršavanju novih i postojećih metoda eta-loniranja raznovrsnih sredstava za vojne i civilne aplikacije prezentovani su u sledećim radovima:
• „Etaloniranje kalibratora električne otpornosti JF 5450A" (Milana Nikolić) ,
• „Etaloniranje neautomatskih (manuelnih) audiometara sa slušalica-ma za vazdušni prenos" (Mirjana Mladenović),
• „Automatsko etaloniranje senzora rf snage e serije" (M laden Ba-nović),
• „Etaloniranje termopretvarača na frekvencijama iznad 1 MHz" (Slavko Vukanić, Zoran Knežević),
• „Merna nesigurnost etaloniranja AC/DC termopretvarača do 1 MHz automatizovanim sistemom" (Zoran Knežević, Slavko Vukanić).
Ovogodišnja 53. konferencija ETRAN, uprkos činjenici da je bilo nešto manje prijavljenih radova, omogućava ostvarivanje uvida uspešno-sti sinteze spoja teorije i prakse i daljih pravaca istraživanja. Na osnovu kvaliteta izloženih radova može se zaključiti da je 53. konferencija ETRAN sačuvala ugled najjačeg naučno-stručnog skupa u našoj zemlji iz oblasti elektronike, telekomunikacija, računarstva, automatike i nuklearne tehnike.
Datum prijema članka: 24. 11.2009.
Datum konačnog prihvatanja članka za objavljivanje: 26. 11.2009.
Filipović, Z., 53. Konferencija ETRAN, str. 204-207
