Научная статья на тему '0-14 ЖАСТАҒЫ БАЛАЛАР АРАСЫНДА ВИРУСТЫҚ ГЕПАТИТТІҢ ЭПИДЕМИОЛОГИЯЛЫҚ ТАРАЛУЫ. ӘДЕБИ ШОЛУ'

0-14 ЖАСТАҒЫ БАЛАЛАР АРАСЫНДА ВИРУСТЫҚ ГЕПАТИТТІҢ ЭПИДЕМИОЛОГИЯЛЫҚ ТАРАЛУЫ. ӘДЕБИ ШОЛУ Текст научной статьи по специальности «Медицинские науки и общественное здравоохранение»

CC BY
0
0
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
вирустық гепатит / сырқаттанушылық / берілу жолы / эпидемиология / эпидемиялық жағдай / профилактикалық іс-шаралар / вакцинация / вирусные гепатиты / заболеваемость / путь передачи / эпидемиология / эпидемическая ситуация / профилактические мероприятия / вакцинация

Аннотация научной статьи по медицинским наукам и общественному здравоохранению, автор научной работы — Алпысбаева Ақбота Ерболқызы, Рыскулова Алма-Гуль Рахимова, Мещанов Галымжан Турсунович, Айтамбаева Надира Нурбековна, Қибатолдинов Ерлік Нұрланұлы

Вирустық гепатиттер біздің елімізде де, әлемнің көптеген елдерінде де профилактиканың басым бағыты болып табылады және адамның инфекциялық патологиясында жетекші орындардың бірін алады. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының мәліметтері бойынша вирустық гепатиттер әлемдегі өлім-жітімнің негізгі себептерінің бірі болып табылады. А (ГА) гепатитіндегі өлім-жітім 0,1-ден 2,1% ға дейін, Е (ГЕ) гепатитінде 0,1-ден 4% -ға дейін, жүкті әйелдерде үшінші триместрінде 30% -ға жетеді. В (ГВ) және С (ГС) гепатиттерінің нәтижелері мен асқынуларынан жыл сайын әлемде 1,4 миллионға дейін адам қайтыс болады.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по медицинским наукам и общественному здравоохранению , автор научной работы — Алпысбаева Ақбота Ерболқызы, Рыскулова Алма-Гуль Рахимова, Мещанов Галымжан Турсунович, Айтамбаева Надира Нурбековна, Қибатолдинов Ерлік Нұрланұлы

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ЭПИДЕМИОЛОГИЧЕСКАЯ РАСПРОСТРАНЕННОСТЬ ВИРУСНОГО ГЕПАТИТА СРЕДИ ДЕТЕЙ 0-14 ЛЕТ. ОБЗОР ЛИТЕРАТУРЫ

Вирусные гепатиты являются приоритетным направлением профилактики как в нашей стране, так и во многих странах мира и занимают одно из ведущих мест в инфекционной патологии человека. По данным Всемирной организации здравоохранения, вирусные гепатиты являются одной из основных причин смерти в мире. Смертность при гепатите А (ГА) колеблется от 0,1 до 2,1%, при гепатите Е (ГЕ) ― от 0,1 до 4%, у беременных в третьем триместре достигает 30%. От исходов и осложнений гепатитов В (ГВ) и С (ГС) ежегодно во всем мире умирает до 1,4 миллиона человек.

Текст научной работы на тему «0-14 ЖАСТАҒЫ БАЛАЛАР АРАСЫНДА ВИРУСТЫҚ ГЕПАТИТТІҢ ЭПИДЕМИОЛОГИЯЛЫҚ ТАРАЛУЫ. ӘДЕБИ ШОЛУ»

ЭОЖ: 578.891 FTAXA: 76.03.41

0-14 ЖАСТАГЫ БАЛАЛАР АРАСЫНДА ВИРУСТЫК ГЕПАТИТТЩ ЭПИДЕМИОЛОГИЯЛЬЩ ТАРАЛУЫ. ЭДЕБИ ШОЛУ

* Алпысбаева А.Е.1, Рыскулова А.Р.1, Мещанов Г.Т.1, Айтамбаева Н.Н.1, Кибатолдинов Е.Н2.

^«КДСЖМ» ^азакстандык медициналык университетi ЖШС Алматы, ^азакстан 2«Семей медицина университет^ КеА^

Туй1ндеме

Вирустык гепатиттер бiздщ елiмiзде де, элемнщ кептеген елдерiнде де профилактиканьщ басым багыты болып табылады жэне адамныц инфекциялык патологиясында жетекшi орындардыц бiрiн алады. ДYниежYзiлiк денсаулык сактау уйымыныц мэлiметтерi бойынша вирустык гепатиттер элемдеп елiм-жmмнщ негiзгi себептершщ бiрi болып табылады. А (ГА) гепатитшдеп елiм-жiтiм 0,1-ден 2,1% - га дешн, Е (ГЕ) гепатитшде - 0,1-ден 4% -га дешн, жYктi эйелдерде Yшiншi триместрiнде 30% -га жетедь В (ГВ) жэне С (ГС) гепатиттершщ нэтижелерi мен аскынуларынан жыл сайын элемде 1,4 миллионга дейiн адам кайтыс болады.

Клт свздер: вирустыц гепатит, сырцаттанушылыц, бершу жолы, эпидемиология, эпидемиялыц жагдай, профилактикалыц ic-шаралар, вакцинация

Kipicne. Вирустык гепатиттер казiргi уакытта бYкiл элемдеп медицина гылымы мен денсаулык сактаудыц мацызды езектi мэселелершщ бiрi болып табылады. Бул барлык жерде таралуымен, аурудыц жогары децгешмен, полиэтиологиялылыгымен, созылмалы агымныц пайда болу ыктималдыгымен, бауыр циррозы мен гепатокарциноманыц дамуымен, сондай-ак жогары елiммен аныкталады [1].

Вирустык гепатиттщ таралуы ете жогары. ДДУ мэлiметтерi бойынша, элемнщ эртYрлi елдерiнде вирустык гепатиттi бурын 2 миллиардка жуык адам, В гепатит вирусын 350 миллионнан астам адам жуктырган. Ал жыл сайын бул инфекциядан 1 миллионга жуык наукас кайтыс болады [2].

Соцгы жылдары А^Ш пен Еуропа елдерiнде вирустыц таралуы туралы деректер пайда болды.

2013 жылдан бастап Ресей Федерациясыныц аумагында Е гепатит есеп пен есептшктщ статистикалык нысандарында ресми тYPде тiркеле бастады. Вирустык гепатиттермен сыркаттанушылыктыц жалпы курылымындагы Е гепатит Yлесi барлык

ба;ылау жылдарында темен болып ;алды. Дегенмен, 2013-2014 жылдары 0,7% -дан 2019 жылы 2,7% -га дейiн езгерд^ бул диагностикалы; зерттеулердщ жеткiлiксiзсiздiгiнен орын алды. Географиялы; сипаттамасына байланысты Е вирусты гипатиттердщ таралуы бiркелкi емес: ¥лыбританияда-13%, Италияда — 2,7%, Нидерландыда — 1,9%, Швецияда — 9,3%, Германияда — 16,8%, Сан-Маринода — 1,5% [3].

^азакстан Республикасы вирусты; гепатиттердщ таралуынан езге елдерден ерекшелденбейдi [4,5,6,7]. ДД¥ сарапшыларыныц багалауына сэйкес, ^азакстан аумагы вирусты; гепатиттердщ эндемиясы жогары жэне iшiнара орташа ещрлерге жатады.

Елдщ элеуметтiк-экономикалык мэртебесi, этникалы; ерекшелiктерi, нашакорлы; децгеш жэне аурудьщ даму ;аутнщ бас;а факторлары эпидемиялы; процеске, оныц айма;тыц экологиялы; жагдайымен тыгыз байланысты ерекшелiктерiне айтарлы;тай эсер ететЫ белгiлi, оларды аны;тау гылыми негiздеу жэне на;ты, тиiмдi алдын алу шараларын эзiрлеу Yшiн ;ажет. Осы орайда, елiмiздщ Семей ещршде вирусты; гепатит кезiнде эпидемиялы; процеске тэн непзп зацдылы;тарды аны;тау ма;сатында 2000-2011 жылдар аралыгында осы ещрде вирусты; гепатитпен сыркаттанушылык бойынша мемлекетпк санитарлы; эпидемиологиялы; ;адагалау бас;армасыныц ресми деректерше ретроспективтi эпидемиологиялы; талдау жYргiзiлген болатын. Зерттеу нэтижелерi 11 жыл iшiнде (2000-2011 жылдар) Семей ещршде вирусты; гепатиттердщ 15 жагдайы ^ркелгенш керсеттi, олардыц едэуiр Yлесi ВГА (62,5%), ВВГ (35,8%) сирек кездесетшш жэне ВГГ (1,7%) жэне ВГД (0,1%) айтарлы;тай аз тiркелгенiн керсетп. Вирусты; гепатитпен ауыратындардыц арасында ;ала тургындары басым болды (92,7%), ауыл тургындары 7,3% ^рады.

А.Джумабаева ^аза;станда 18 аума; бойынша В,С жэне Д вирусты гипатиттершщ таралу децгешн аны;тау ма;сатында 2015 -2020 жылдар аралыгындагы деректерге ретироспективтi зерттеу жYргiзген болатын. Зерттеу нэтижелерi бойынша ^аза;станда В, С жэне Д гепатитшщ 268 975 жагдайы аны;талды, В гепатит п = 109 734 жагдайы тркелдь Эйелдерде барлы; жагдайлардыц 40,6% -ы ( N =44545), ал ерлерде барлы; жагдайлардыц 59,4% -ы ( N =65189). Д гепатит 8 656 жагдайда аны;талды, оныц 58,3% ( N =5049) ерлерде, 41,7% (К =3607) - эйелдерде. С гепатит N = 159 585 жагдайда тркелген. Бул керсеткш ерлер арасында (54,6%; N = 82 203) эйелдермен 45,4% ( N = 68382) салыстырганда жогары болды. 2020 жылы (2015 жылмен салыстырганда) Д гепатит 68,3% - га, В гепатит 49,8% -га жэне С гепатит 46,4% -га айтарлы;тай ескеш бай;алды. Д гепатитшщ ец кеп таралуы 2016 жылы тркелд^ бул 2020 жылмен салыстырганда 22,3% жогары. С гепатитмен сыркаттанушылыктыц айтарлы;тай есуi 2015 жылмен салыстырганда 2019 жылы тркелд^ онда керсеткiштер 49,2% -га жогары болды [8].

Вирустык гепатиттер ^a3ipri уакытта барлык елдердщ тургындарыныц денсаулыгына елеулi Kayin тeндiредi. 2016 жылдыц мамырында ДYниежYзiлiк денсаулык сактау ассамблеясы Денсаулык сактау секторыньщ вирустык гепатиттер бойынша 20162021 жылдарга арналган жahaндык стратегиясын макулдады. Бул стратегия 2030 жылга карай гепатиттщ барлык бес вирусын (A, B, C, Д жэне E) халыктыц денсаулыгына кауш ретiнде (жаца инфекцияларды 90% - га жэне eлiмдi 65% - га азайту аркылы) бакылауга жэне жоюга багытталган.

Барлык вирустык гепатиттердщ iшiнде А (ГА) гепатит жетекшi орын алады, ол эдетте бауырдыц созылмалы ауруларын тудырмайды, бiрaк ауыр белгiлермен бiрге жYPyi мYмкiн жэне кейде фульминантты тYPде жYPyi мYмкiн, кeбiнесе eлiммен аякталады. ДД¥ 2016 жылы 6ykm элемде А гепaтитiнен 7134 адам кайтыс болды деп есептейдi (бул вирустык гепатиттщ барлык тYрлерiнен болатын eлiм-жiтiмнiц 0,5% курайды).

Е (ГЕ) гепатит негiзiнен Оцтустк, Ощустк-Шыгыс жэне Орталык Азия, СолтYCтiк, Шыгыс жэне Батыс Африка елдерiнде таралган, оларды ДД¥ гиперэндемиялык аймактар ретшде карастырады.

Нег1зг1 бел1м. 0-14 жас аралыFындаFы балаларда вирусты гепатиттщ таралуы.

Вирустык балалар гепaтиттерi кaзiргi гастроэнтерологияда ерекше орын алады, eйткенi аурулардыц бул тобы агзага ауыр аскынуларга жэне eткiр аурудыц созылмалы кезецге eтyiне экелyi мYмкiн. Жакында 6y^ элемде балаларда гепатит жагдайларыныц кeбеюi байкалды.

2022 жылдыц басында ДД¥-ныц Халыкаралык денсаулык сактауды реттеу жYЙесiне 1 айдан - 16 жаска дейiнгi бурын сау балаларда тYсiнiксiз гепатит этиологиясымен жагдайлар тiркелдi [9, 10].

2022 жылдыц 5 сэyiрi мен 8 шшдес аралыгында 35 ел аурудыц 10 ыктимал жагдайы жэне 22 eлiм туралы хабарлады. Ыктимал жагдайлардыц iшiнде 46 (5%) балаларга трансплантация кажет болды, ал ДД¥-на 22 (2%) eлiм жагдайы туралы хабарлама келдi [11]. Еуропада ECDC (еуропалык аурулардыц алдын алу жэне бакылау орталыгы) мэлiметтерi бойынша 30 маусымда 21 елден 473 жагдай тiркелдi [12], оныц 328-i ауруханага жаткызылды, 87-сi реанимация бeлiмiне жаткызуды кажет еттi жэне 20-сы бауыр трансплантациясын алды.

Соцгы жылдары Мексикада бауыр ауруларыныц децгеш eari. 2000-2007 жылдар аралыгында жалпы халык арасында вирустык гепaтиrтiц шамамен 193000 жагдайы тiркелдi; негiзгi этиологиялары ВГА, ВГВ жэне ВГС болды. ВГА жалпы халык арасында вирустык гепатиттщ (79%) жетекшi себебi болып табылады, одан кейiн ВГВ жэне ВГС (сэйкесшше 6 жэне 3,3%). Жалпы Мексика тургындары арасында вирустык гепатиттщ ец

кеп таралган кауш факторлары санитарлык жагдайдьщ болмауы, кан кую жэне хирургиялык операциялар тарихы болып табылады [13,14].

G. Escobedo-Meléndez 2005 жылдан 2009 жылга дейiн Мексикада ауруханага тYCкен 15 жаска дейiнгi 31 818 балага вирустык гипотит бойынша зерттеу жYргiзген болатын. Зерттеу нэтижесi бойынша 31 818 баланыц 215-iне (0,7%) гепатит диагнозы койылган. Бул наукастардыц 110-ы ерлер мен 105-i кыздар болды (0-15 жас аралыгы; орташа жас 7,2) [15].

П. Хурана ез зерттеуше 2016 жылдыц кацтарынан желтоксанына дейiн 1 жыл шшде вирустык гепатитке кYдiктi 12 жаска дешнп балаларды алды. Yлгiлер ферментативт флyоресценттi талдау (ELFA) принциптерiне непзделген автоматтандырылган иммундык талдау жYЙесiн пайдалана отырып, HAV IgM, hev IgM, В гепатитi профилi жэне С гепатит вирусына антиденелер Yшiн жиналды жэне сыналды. Вирустык гепатитке ^д^т пациенттерден барлыгы 2232 сынама алынды. Зерттеу нэтижесi бойынша оныц 1406-сы (63,0%) вирустык гепатитке оц нэтиже берд1 Фекальды-оральды жолмен бершетш вирустык гепатит жагдайлардыц 82,9% - (ВГА 73,8% жэне ВГЕ 9,1%), ал парентеральдi бершетш вирустык гепатит жагдайлардыц 17,1% - (ВГВ 16,2% жэне ВГС 0,9%) курады [16].

Балалар Yшiн В гепатит ец каушт, казiргi уакытта накты емi жок жэне кыска уакыт шшде ауыр аскынуларга экелyi мYмкiн. Елдщ эр тYкпiрiндегi педиатриялык популяцияда эр тYрлi керсеткiштер тiркелдi; Борнодагы (СолтYCтiк Нигерия) бастауыш сынып балалары арасында 44,7%, Нигерияныц оцтYCтiк-батысындаFы Илеш каласындагы амбулаториялык клиникаFа баратын балаларды ауруханада зерттеуде 13,9% жэне Нигерияныц ощYCтiк-батысындаFы КалабардаFы орта мектептерге баратын жасеспiрiмдер арасында 1,2% [17 - 19].

Нэрестеге В гитатит эдетте перинаталдык кезецде анадан балаFа немесе жуктырFан адамныц каны аркылы келденец берiледi [20, 21]. ВГВ инфекциясы неFурлым ерте пайда болса, созылмалы инфекцияныц даму ыктималдыFы жэне оныц салдары соFурлым жоFары болады. В гепатит вирусыныц жиiлiгiн азайту Yшiн ДД¥ барлык балаларFа В гепатитiне карсы вакцинаны тyылFаннан кейiн мYмкiндiгiнше тезiрек, 24 саFат iшiнде, содан кешн кемiнде 4 апта аралыкпен В гепатитше карсы вакцинаныц 2 немесе 3 дозасын енгiзyдi усынады [20]. Нигерия Yкiметi В гепатитiне карсы вакцинаны 2004 жылы ¥лттык иммундау баFдарламасыныц (NPI) кестесiне енгiздi. Нигерия сиякты ресурстары шектеyлi елдерде В гепатитш диагностикалау мен емдеуге кол жетмдшк шектеyлi. ДД¥ 2016 жылы жуктырFан адамдардыц тек 10,5% -ы ездерiнiц ВГВ мэртебесi туралы бшетшш хабарлады [20].

Корытынды. Вирустык гепатиттер, ец алдымен парентеральды (В, С жэне Д), мацызды медициналык жэне элеуметтiк ауруларга жатады. Элем деректерiне CYЙенсек, вирусты гипатиттердщ, эсiресе балалар арасында таралу децгеш жыл санап ecin келедi. ДД¥ жYргiзген зерттеу нэтижелерiне сэйкес [22], егер вакцинация, диагностикалык тестiлеу, дэр^дэрмекпен камтамасыз ету орталыктарыныц саны улгайса, сондай-ак акпараттык-тYсiндiру жумыстары Yзбей жYргiзiлсе, 2030 жылга карай табысы темен немесе орташа елдерде шамамен 4,5 миллион мезгшаз eлiмнiц алдын алуга болады.

^азакстанда элемнiц кептеген елдершдегщей 28 шiлдеде ДYниежYзiлiк гепатитпен ^рес кYнi аталып eтiледi, бул ^ш eткiзiлетiн iс-шаралар вирустык гепатиттермен инфекцияныц алдын алу туралы халыктыц хабардарлыгын арттыруга багытталган.

ЭПИДЕМИОЛОГИЧЕСКАЯ РАСПРОСТРАНЕННОСТЬ ВИРУСНОГО ГЕПАТИТА СРЕДИ ДЕТЕЙ 0-14 ЛЕТ. ОБЗОР ЛИТЕРАТУРЫ

* Алпысбаева А.Е.1, Рыскулова А.Р.1, Мещанов Г.Т.1, Айтамбаева Н.Н.1,

Кибатолдинов Е.Н2.

ТОО Казахстанский медицинский университет «ВШОЗ», г.Алматы, Казахстан

Аннотация

Вирусные гепатиты являются приоритетным направлением профилактики как в нашей стране, так и во многих странах мира и занимают одно из ведущих мест в инфекционной патологии человека. По данным Всемирной организации здравоохранения, вирусные гепатиты являются одной из основных причин смерти в мире. Смертность при гепатите А (ГА) колеблется от 0,1 до 2,1%, при гепатите Е (ГЕ) — от 0,1 до 4%, у беременных в третьем триместре достигает 30%. От исходов и осложнений гепатитов В (ГВ) и С (ГС) ежегодно во всем мире умирает до 1,4 миллиона человек.

Ключевые слова: вирусные гепатиты, заболеваемость, путь передачи, эпидемиология, эпидемическая ситуация, профилактические мероприятия, вакцинация

EPIDEMIOLOGICAL PREVALENCE OF VIRAL HEPATITIS AMONG CHILDREN

AGED 0-14 YEARS. REVIEW

* Alpysbaeva A.E.1, Ryskulova A.R.1, Meshchanov G.T.1, Aitambaeva N.N.1, Kibatoldinov E.N2.

LLP Kazakhstan's Medical University "KSPH" Almaty, Kazakhstan

Abstract

Viral hepatitis is a priority area of prevention both in our country and in many countries of the world and occupies one of the leading places in human infectious pathology. According to the World Health Organization, viral hepatitis is one of the leading causes of death in the world. Mortality in hepatitis A ranges from 0.1 to 2.1%, in hepatitis E — from 0.1 to 4%, in pregnant women in the third trimester reaches 30%. Up to 1.4 million people die worldwide each year from the outcomes and complications of hepatitis B and C.

Keywords: viral hepatitis, morbidity, transmission pathway, epidemiology, epidemic situation, preventive measures, vaccination

Эдебиеттер tÍ3Ímí

1. Измайлов Д.В. // Мир вирусных гепатитов. - 2011. — №2. - С.5-6.

2. Чуйкова К.И., Якимов В.Л., Кашанахова Л.Л. Эпидемиологическая характеристика острого гепатита В в Омской области и Томске за 1992-2007 гг. // Эпидемиология и инфекционные болезни. - 2011. — №2. - С. 14-18.

3. Clemente-Casares P., Ramos-Romero C., Ramirez-Gonzalez E., Mas A. Hepatitis E virus in industrialized countries: the silent threat // Biomed Res. 2016:9838041. doi: 10.1155/2016/9838041

4. Отунбаева Д.И. Региональные проблемы хронического вирусного гепатита В // Consilium, — 2011. — №5. - С.17-19.

5. Смагулов Е.К. Эпидемиологическая ситуация по вирусному гепатиту А в Панфилрвском районе с 2007 по 2009 годы // Медицина. - 2011. — №3. - С.42.

6. Ботова О.П. Распространенность вирусных гепатитов В и С среди медицинских работников и больных неинфекционного стационара по результатам определения маркеров в сыворотках крови // Медицина и экология. - 2011. — №1. -С.52-55.

7. Козбекова Г.К. Медико-социальная и экономическая оценка эффективности иммунопрофилактики вирусного гепатита В в Республике Казахстан // Аллергология и иммунология. - 2012. - Том 13. — №1. - С.42-43.

8. A. Jumabayeva, A. Nersesov, M. Kulzhanov, M.Nefedova, G. Nuraliyeva, G. Rakhimbekova, Sh. Tanabayeva, I. Fakhradiyev Prevalence of Viral Hepatitis B, C, and D in Kazakhstan. The Scientific World Journal. Volume 2022 | Article ID 9102565

9. Всемирная организация здравоохранения (15 апреля 2022 г.). Новости о вспышках заболеваний: острый гепатит неизвестной этиологии - Соединенное Королевство Великобритании и Северной Ирландии. Доступно по адресу: https://www.who.int/emergologies/disease-outbreak-news/item/acute-hepatitis-of-unknown-

aetiology—the-united-kingdom-of-great-britain-and-northern-irelandttps. ://www.who.int/emergologies/disease-outbreak-news/item/2022-DON368

10. Агентство безопасности здравоохранения Великобритании (8 апреля 2022 г.). Рост случаев острых гепатитов неясной этиологии у детей. Доступно по адресу: https://www.gov.uk/government/publications/hepatitis-increase-in-acute-cases-of-unknown-aetiology-in-children/increase-in-acute-hepatitis-cases-of-unknown . -этиология у детей

11. Всемирная организация здравоохранения (12 июля 2022 г.). Новости о вспышках заболеваний: острый гепатит неясной этиологии у детей - Мультистрановой. Доступно по адресу: https://www.who.int/emergologies/disease-outbreak-news/item/2022-DON400.

12. Совместный европейский региональный офис ECDC-ВОЗ: Бюллетень по надзору за гепатитом неизвестного происхождения у детей. 1 июля 2022 г. Доступно по адресу: https://cdn.ecdc.europa.eu/novhep-surveillance/.

13. Роман С., Пандуро А., Агилар-Гутьеррес Й., Мальдонадо М., Васкес Ван Дайк М., Мартинес-Лопес Э. и др. Низкая устойчивая серологическая распространенность HBsAg связана с низкой частотой случаев цирроза печени и гепатоцеллюлярной карциномы, связанных с ВГВ, в Мексике: систематический обзор. Hepatol Int, 3 (2013), стр. 343-355. http://dx.doi.org/10.1007/s12072-008-9115-9

14. Пандуро А., Роман С., Хан А., Танака Ю., Курбанов Ф., Мартинес-Лопес Э., Камполло О. и др . Молекулярная эпидемиология генотипов вируса гепатита С в западной Мексике. Virus Res, 151 (2011), стр. 19-25. http://dx.doi.org/10.1016/j.virusres.2010.03.009

15. Griselda Escobedo-Melendez, Nora A. Fierro, Sonia Roman,Monserrat MaldonadoGonzalez, Eloy Zepeda-Carrillo, Arturo Panduro Prevalence of hepatitis A, B and Cserological markers in children from western Mexico. Annals of hepotology. Vol.11. No 2, 2012, 194-201.

16. P. Khurana, K. Saigal, A. Ghosh Prevalence and immunological profile of viral hepatitis in pediatric population: Experience of a Pediatric Tertiary Care Center, North India. International Journal of Infectious Diseases VOLUME 73, SUPPLEMENT , 328, AUGUST 2018

17. Букбук Д., Басси А., Мангоро З. Серораспространенность поверхностного антигена гепатита В среди учеников начальной школы в сельской долине Хавал, штат Борно, Нигерия. J Community Med Prim Heal Care. 2015 г.; 17 :20-23.

18. Донбрей Э., Джафет М., Адесина А., Абайоми О.А. Распространенность бессимптомного поверхностного антигена вируса гепатита В в Илеше, штат Осун, юго -западная Нигерия. Африканский J Microbiol Res. 2014 г.; 8 : 2329-2331.

19. Икоба Дж., Окпара Х., Элеми И., Огарепе Ю., Удох Э., Эканем Э. Распространенность инфекции вируса гепатита В среди нигерийских детей до введения вакцины в Национальную программу календаря иммунизации. Pan Afr Med J. 2016, 25 марта; 23 :128.

20. ВОЗ по гепатиту B. Информационный бюллетень ВОЗ. 2021. По состоянию на 22 марта 2022 г.

21. Эмечебе Г., Эмоди И., Икефуна А., Илечукву Г.К., Игве В.К., Эджиофор ОС и др. Инфекция вирусом гепатита В в Нигерии - обзор А. Нигерский медицинский журнал, 2012 г.; 50 :18-22.

22. М.Ю. Буцкая, А.Д. Бушманова, Е.Н. Прийма, С.В. Огурцова, К.Е. Новак, Е.В. Эсауленко. Современные эпидемиологические аспекты острых вирусных гепатитов в России. Эпидемиология и инфекционные болезни. Том 26, № 2, 2021.

Конфликт интересов. Автор заявляет об отсутствии потенциального конфликта интересов, требующего раскрытия в данной статье.

Вклад авторов. Автор внес вклад в разработку концепции, выполнение и обработку результатов, и написание статьи. Заявляем, что данный материал ранее не публиковался и не находится на рассмотрении в других издательствах. Финансирование. Отсутствует.

Сведения об авторах

Корреспондирующий автор. Алпысбаева Ацбота Ерболцызы — магистрант 2 года обучения по специальности «Общественное здравоохранение», ТОО Казахстанский медицинский университет «ВШОЗ», г.Алматы, Казахстан, E-mail: aalpysbayevaa0000@gmail. com

Рыскулова Алма-Гуль Рахимова - к.м.н., доцент, заведующая кафедрой Общественного здоровья и социальных наук, ТОО Казахстанский медицинский университет «ВШОЗ», г.Алматы, Казахстан, E-mail: r.alma@bk.ru, ORCID: https://orcid. org/0000-0003-4768-4799

Мещанов Галымжан Турсунович - Кандидат медицинских наук, и.о.доцента кафедры «Эпидемиология, доказательная медицина и биостатистика» ТОО Казахстанский медицинский университет «ВШОЗ», г.Алматы, Казахстан, E-mail: g. meshanov@,ksph. kz

Айтамбаева Надира Нурбековна - старший преподаватель кафедры Общественного здоровья и социальных наук, ТОО Казахстанский медицинский университет «ВШОЗ»,

г.Алматы, Казахстан, E-mail:aitambaeva.nadira@gmail.com, ORCID:

https://orcid. org/0000-0001-5869-1789

Цибатолдинов Ерлк Нурлащлы - резидент, нейрохирург, «Семей медицина университет1» КеАК г.Семей, Казахстан, E-mail: kibatoldinov.eamail.ru, ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0921-2224

Статья поступила: 28.05.2024 Статья принята: 30.05.2024

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.