Научная статья на тему 'The need for health services and products in the general system of needs of the population of the Republic of Kazakhstan'

The need for health services and products in the general system of needs of the population of the Republic of Kazakhstan Текст научной статьи по специальности «Науки о здоровье»

CC BY
62
13
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ПОТРЕБНОСТЬ / МЕДИЦИНСКАЯ УСЛУГА / ФАРМАКОЭКОНОМИКА / ABC-АНАЛИЗ / VEN-АНАЛИЗ / ОБЯЗАТЕЛЬНОЕ МЕДИЦИНСКОЕ СОЦИАЛЬНОЕ СТРАХОВАНИЕ / қАЖЕТТіЛіК / МЕДИЦИНАЛЫқ қЫЗМЕТ / ABC-ТАЛДАУ / VEN-ТАЛДАУ / МіНДЕТТі әЛЕУМЕТТіК МЕДИЦИНАЛЫқ САқТАНДЫРУ / NEED / MEDICAL SERVICE / PHARMACOECONOMICS / ABC-ANALYSIS / VEN-ANALYSIS / COMPULSORY SOCIAL MEDICAL INSURANCE

Аннотация научной статьи по наукам о здоровье, автор научной работы — Курмангожаева А.Б., Сагиндикова К.Е., Серикбаева Э.А., Каюпова Ф.Е.

В данной статье рассмотрены вопросы касательно потребности населения в медицинских услугах и товарах, ее значимость, рациональное применение ресурсов в сфере здравоохранения с помощью фармакоэкономических методов анализа и роль государства в реализации прав граждан на получение качественной медицинской помощи.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ОЦЕНКА ПОТРЕБНОСТИ В УСЛУГАХ И ТОВАРАХ ЗДРАВООХРАНЕНИЯ В ОБЩЕЙ СИСТЕМЕ ПОТРЕБНОСТЕЙ НАСЕЛЕНИЯ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН

This article discusses the issues related to the population's need for medical services and products, its importance, the rational use of resources in the field of healthcare through pharmacoeconomic analysis methods and the role of the state in realizing the rights of citizens to receive quality medical care.

Текст научной работы на тему «The need for health services and products in the general system of needs of the population of the Republic of Kazakhstan»

Vestnik KazNMU №1-2019

D.A. Ospanov, D.I. Kupensheeva

Kazakh Medical University of Continuing Education Department of GP-2

EMPLOYMENT AND DISTRIBUTION OF NURSES (REVIEW)

Resume: Currently, for the prevention and treatment of the population, an important role belongs to the middle level of health care workers, that is, nursing specialists. The quality of medical care and the effectiveness of the activities of medical and preventive treatment institutions depend on their high qualifications and communication skills. In the age of development of medical science and technology, an important role is played by the continuity of education and the advanced training of the closest medical assistant in any specialty. Nurses with higher education, is designed to free the doctor from routine work that is not inherent in medical qualifications, and thereby increase the efficiency and rationality of the use of highly qualified specialists. A qualified medical graduate with a higher education can successfully replace a doctor in rural medical outpatient clinics with a variety of procedures and manipulations, increasing the productivity of medical workers. Since the training of modern doctors is a very costly and time-consuming process, the need to train qualified nurses increases many times over.

Keywords: nurse, profession, health care, hospital

УДК 61:614.2(75.8)(574)

А.Б. Курмангожаева, К.Е. Сагиндикова, Э.А. Серикбаева, Ф.Е. Каюпова

С.Ж. Асфендияров атындагы Цазсщ ¥лттьщ медицина университетi

КАЗАХСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ХАЛКЫНЬЩ ЖАЛПЫ МЩТАЖДЬЩ ЖYЙЕСIНДЕ МЕДИЦИНАЛЬЩ КЫЗМЕТТЕР МЕН 0НШДЕРГЕ ДЕГЕН КАЖЕТТ1Л1К

Бул мацалада халыцтыц медициналыц цызметтер мен внiмдерге деген цажеттлш, оныц мацыздылыгы, фармакоэкономикалыц талдау adicmepi арцылы денсаулыц сацтау саласындагы ресурстарды утымды пайдалану жэне азаматтардыц сапалы медициналыц квмек алуга цуцыцтарын жузеге асырудагы мемлекеттщ pвлi талцыланады.

TywHdi свздер: цажemmiлiк, медициналыц цызмет, фармакоэкономика, ABC-талдау, VEN-талдау, мiндemmi элeумemmiк медициналыц сацтандыру

Kipicne: Халы;ты кункер^ жолымен ;амтамасыз ету жэне ;ажетт жагдайлармен ;олдау - экономиканыц басты ма;саты. Денсаулы; - бул адамныц eMip сурушщ непзп шарты, сонды;тан оны ;амтамасыз ету экономиканыц ай;ын мшдеттершщ бipi ретшде ;арастырылады [1]. Экономиканыц жумыс ^теушщ тупи ма;саты ;огам мен жеке адамныц ;ажеттыжтерш ;анагаттандыру болып табылады. Адамныц непзп ;ажеттшпнщ кершга -денсаулы; деп керсету орынды. Бул адамныц барлы; ;ажеттшжтершщ <аргетасы», ейткеш онсыз бас;а барлы; ;ажеттiлiктердi ;анагаттандыру мYмкiн емес. Бiздiц жумысымыздыц ма;саты - халы;тыц денсаулыгына, медициналы; ;ызмет керсетуге жэне халы;тыц денсаулыгын са;тауга деген ;ажеттшпнщ мацыздылыгын аны;тау.

Цаза;стан Республикасыныц «Халы; денсаулыгы жэне денсаулы; са;тау ЖYЙесi туралы» 2009 жылгы 18 ;ыр^йектеп № 193-IV Кодексi келеа тYсiнiк бередi: денсаулы; - аурудыц жэне физикалы; кемiстiктердiц болмауы гана емес, толы; физикалы; рухани (а;ыл-ой) жэне элеуметтiк игiлiк жагдайы [2].

Денсаулы; са;тау мен медициналы; кемекке деген ;ажеттшж экономикалы; тауарлармен байланысты тауарлар мен медициналы; ;ызметтердщ арнайы арты;шылы;тары ар;ылы ЖYзеге асырыладыДогамды; денсаулы; са;тау саласындагы нары; жумысында медициналы;-диагностикалы; ;ызметтер,

фармацевтикалы; ешмдер, медициналы; жабды;тар мен ;уралдар жэне т.б. сия;ты экономикалы; арты;шылы;тар жасалады.Тауарлар мен медициналы; ;ызметтер тYрiндегi тауарлардыц экономикалы; сипаты фармацевтикалы; енiмдердi ендiру, орау, тасымалдау жэне сату, сондай-а; медицина ;ызметкерлершщ бiр;атар емдеу ;уралдарын ;олдаумен расталады [1].

Медициналы; ;ызметтщ мiндетi - адамныц ;олайсыз жагдайын езгертудiц арты;шылыгы [3].

«Халы; денсаулыгы жэне денсаулы; са;тау ЖYЙесi туралы» Цаза;стан Республикасыныц Кодека «медициналы; ;ызметтер» угымына келеа аны;таманы бередi: бул белгiлi бiр адамга ;атысты профилактикалы;, диагностикалы; емдж немесе реабилитивтi болып табылатын денсаулы; са;тау субъектiлерiнiц эрекеттерi[2].

Академик Ю.П. Лисицин «негiзгi медициналы; жэне медициналы; санат - белгш бiр профилактикалы; шараларды, диагностикалауды, емдеудi, оцалтуды, экiмшiлiк, бас;арушылы; жэне бас;арушылы; шараларды iске асыруда дэрiгер мен парамедициналы; ;ызметкерлердiц на;ты ;ызметiнде кершетш, рухани тужырымдамасы емес, жеке жэне ;огамды; денсаулы;ты са;тау, ныгайту, жетiлдiру, кебейтуге багытталган бас;а да ^-шараларды» атап айтады [4]. Медициналы; ;ызметтщ негiзгi сипаттамалары:

1. Медициналы; ;ызметтердщ материалды; еместiгi. Бул на;ты ауыру адамга эсер етудi дереу жетизу алдында мYмкiн емес сия;ты кершедь Медициналы; ;ызметтiц тиiмдiлiгi бас;а нау;астарга у;сас ;ызметтердi усынумен багаланады. Кейбiр жагдайларда ;азiргi замангы а;паратты; технологияларды (мысалы, реконструкциялы; пластикалы; хирургияда) пайдалану ар;ылы ;ызмет керсетудiц тиiмдiлiгiн болжауга болады.

Белгiлi медициналы; ;ызметтер материалды; емес керш^тен бас;а, материалды; ^ке асу (тауарлы; компонент) болып табылады. Мысалдарга iшек-;арын стенттерiн, кардиостимуляторларды, толтыру материалын ;олдану жэне т.б. иредь

2. Жеке белгi. Медициналы; ;ызметтер белгiлi бiр нау;астарга багытталган. Нау;астыц бастап;ы жагдайы медициналы; ;ызметкерлердiц жекеленген кез;арастарын жэне медициналы; ;ызмет сапасын аны;тайды.

3. Жеткiзу жэне тутыну ЖYЙелерiнiц Yздiксiздiгi. Бул мYмкiндiк осы ЖYЙелер субъект пен медициналы; ;ызметтщ объектiсi, ягни медицина ;ызметкерлерi мен

Вестник Ка^НМУ №1-2019

медицина к;ызметкерлер1 - тутынушылар арасындагы тiкелей езара эрекеттесуiмен байланысты. Медициналы; ;ызметтердщ кепшшп вндiрушiсiнен бвлiнбейдi жэне оларды к;айтаруга болмайды.

4. Медициналы; ;ызметтер ;урылымыныц KYрделiлiгi. Медициналы; ;ызметтер медицина ;ызметкерлершщ бiрнеше санатыныц ;ызмет етуiнiц нэтижес болып табылады. Мысалы, клиниканыц диагностикалы; медициналы; к;ызметтерi жэне дэрiгер-инструменталист, медбикелер ;ызмет жэне т.б.

5. СапаныцэртYрлiлiri. Медициналы; к;ызметтердi усыну ЖYЙесi эртYрлi болып табылады, себебi ол тэуекел эсерiмен жэне тYпкiлiктi нэтиженiц белггаздИмен байланысты. Медициналы; ;ызметтердщ сапасы медицина ;ызметкерлершщ бiлiктiлiк децгейiмен, емдеу-профилактикалы; мекеменiц жагдайымен жэне эрбiр аурудыц клиникалы; кврiнiсiнiц ерекшелiктерiмен аны;талады[3].

Денсаулы;ты ныгайту ;ажеттшп медициналы; внiмдер ар;ылы ЖYзеге асырылады. Медициналы; внiмге дэрыж заттар, санитария жэне гигиена ;уралдары, медициналы; ма;саттагы буйымдар мен медициналы; ;урал-жабды;тар жатады. Халы;ты осы тауарлармен ;амтамасыз ету белшек саудамен айналысатын объектiлер - фармация, фармацевтика бастап;ы медицинальщ-санитарлы; немесе консультативтж-диагностикалы; кемек, дэрiханадан,

оптика дYкенiнен, медициналы; жабды;тар дукеншен уйымдастырылган шалгайдагы ауылды; жерлерге арналган жылжымалы дэрiханада жузеге асырылады[5]. Цаз1рп кезде медициналы; ма^аттагы буйымдарды сатып алуга денсаулы; са;тау шыгындарын оцтайландыру мэселесi взектi болып табылады. Фармакоэкономикалы; зерттеулердi дамыту Yшiн ;аушаз жэне тшмдь бiрак; ;ымбат туратын дэрi-дэрмектердi ;олдану ар;ылы медициналы; шыгындардыц eсуi бастап;ы нуктеге айналды.

Фармакоэкономика денсаулы; са;тау ресурстарын барынша утымды пайдалану бойынша усынымдар беру ма;сатында эртYрлi медициналы; внiмдер мен к;ызметтердi пайдалануды экономикалы; багалауды ЖYргiзуге мYмкiндiк бередi, пациентке, емдеу мекемесше немесе когамга колайлы бага бойынша терапевтикалы; нэтижеге ;ол жеткiзу медициналы; араласудыц экономикалы; тшмдшпн кврсетедi[6].

Арнайы медициналы; мекемедегi дэрыж заттарга жумсалатын ;аржы ресурстарыныц жумсалуыныц орындылыгы жэне дэрiлiк заттарды сатып алудыц тиiмдi тэсiлдерi туралы сураада ABC / VEN талдауы жауап беруге мYмкiндiк бередi.

ABC-талдау дэрi-дэрмектердi немесе медициналы; к;ызметтердi шыгынсыз етеуге жагдай жасайды. Сонымен ;атар, олар 3 сынып;а бвлiнедi.

ДэрШк шыгыидар

класс А (10-20%) дэртт

препараттардын,

атаулары

класс В (20-30%) дэртт

препараттардын,

атаулары

80%

класс С (60-80%) дэртт

препараттардын,

атаулары

Сурет 1 - ABC-талдау

Бiрiншi класты медициналы; мекемелердiц

;аржыландыруыныц 80% -ын (жалпы ассортименттiц 20% -ын ;урайды), дэрi-дэрмектердi 15% -ын (LP ау;ымындагы заттардыц 20-30% -ын) жэне Yшiншi класты С, соныц iшiнде

дэрi-дэрмектердi ;аржыландырудыц 5% -ы (LP-нiц ассортиментiнен 60-80%) ;урайды.

VEN- талдауды ЖYргiзу дэрi-дэрмектердiц басым топтарын аньщтауга мYмкiндiк бередi.

Кесте 1 - VEN-талдау

Дэрыжзаттаркатегориясы ДД

8мiрге мацызды (Vital) - Нау;астыц емiрiнсактап ;алуга арналган дд - 8мiрдi ;олдау Yшiн Yнемi ;ажет дд - Колданыстан шыгуга болмайтын дд

8мiрге ;ажетт (Essential) - 8мiрге аса ;ауыпты емес, бiрак; KYрделi емдеуге эсерi жогары дд

Жалпы (Non-Essential) - Кауыпаз ауруларга ;олданылатын дд - Эсерлерi элi белгiсiз дд - Аурулардыц белгiлерiне багытталган дд

Осы талдаугасэйкес, дэрi-дэрмектер 3 санат;абелшед^ вмiрге мацызды(Vital), eмiрге к;ажеттi(Essential) и жалпы (Non-Essential)[7].

Мемлекет медициналы; ;ызметтщ ;аушазд^ш, сапасын жэне тшмдшпн ;амтамасыз етуде мацызды рел ат;арады. Денсаулы; са;тау саласындагы уэкыетт орган азаматтардыц денсаулыгын са;тау, медициналы; жэне фармацевтикалы; гылымдар, медициналы; жэне фармацевтикалы; бiлiм беру, дэрiлiк заттардыц айналымы,

медициналы; ма;саттагы буйымдар мен медициналы; ;урал-жабды;тар, медициналы; ;ызметтер сапасын ба;ылау саласында кешбасшыльщты ЖYзеге асырады. Мемлекет денсаулы; са;тау саласында ез ;ызметш келесi ;агидаттарга сэйкес ЖYзеге асырады:

азаматтардыц ;аушиз, тиiмдi жэне жогары сапалы медициналы; кемек алу ;у;ыгыныц тецдiгiн ;амтамасыз ету;

Vestnik KazNMU №1-2019

жеке жэне ;огамдык; денсаулы;ты са;тау жэне ныгаиту, TeriH медициналы; кемектщ кепiлдiк бершген квлемiн ;амтамасыз ету Yшiн мемлекет, жумыс берушiлер мен азаматтардыц бiрлескен жауапкершшп; медициналы; квмектiц ;олжеэтмдшп; медициналы; квмектiц сапасын тура;ты жа;сарту; ержэт донорлы; кемек кврсетудi ынталандыру; халы;тыц ;ажеттыжтерш жэне емiр CYpy сапасын жа;сарту ;анагаттандыру Yшiн багытталган элеуметтж денсаулы; багдарлау;

салауатты емiр салты мен салауатты тама;тануды ;алыптастыруга жэрдемдесу;

халы;тыц денсаулыгын, ;аушаздИн, тиiмдiлiгiн жэне дэрыж заттардыц сапасын ултты; ;аушазджке жат;ызу; ;аушаз, тиiмдi жэне жогары сапалы дэрiлiк заттардыц, медициналы; ма;саттагы буйымдар мен медициналы; ;урал-жабдык;тардыц болуын ;амтамасыз ету [2]. Денсаулы; са;тау мекемелерiнiц тутынуы негiзiнен жаппай элеуметтж сипатыныц элеуметтiк езiне сай табигаты бар. Эрбiр адамныц денсаулыгы жеке e3i Yшiн, мемлекет Yшiн, ;огам Yшiн езiндiк ;ундылы;ты бiлдiредi [3]. Сонды;тан мемлекет денсаулы; са;таудыц эртYрлi багдарламаларын эзiрлейдi.

2016-2019 жж. Цаза;стан Республикасыныц денсаулы; са;тау саласын дамытудыц «Денсаулы;» мемлекеттiк багдарламасы эзiрлендi. Багдарламаныц ма;саты - елiмiздiц тура;ты элеуметтж-экономикалы; дамуын ;амтамасыз ету Yшiн халы;тыц денсаулыгын ныгайту.Осы стратегиялы; ма;саттарга ;ол жеткiзу Yшiн мемлекет басшысы Н.Э. Назарбаев 2012 жылы 14 желто;санда Цаза;стан хал;ына жолдауында «Цазак;стан-2050 стратегиясын», ;алыптас;ан мемлекеттiц жаца саяси багытында: 2050 жылга ;арай элемнiц ец дамыган 30 елiнiц ;атарына ену одан эрi даму Экономикалы; уйым елдерiнiц арасындагы дамытуга алша;ты;ты алып тастау айтып жеткiздi. Сол Yшiн мемлекет ынтыма;тасты; жэне даму уйымын (ЭЫД¥)

арттыру, сапалы жэне ;ол жетiмдi ;ызметтердi жа;сартуга багытталган, ол ЭЫД¥ елдерiнде стандарттарын кезец-кезецмен енгiзудi ;амтамасыз ету денсаулы; са;тау ЖYЙесi бас;ару мен ;аржыландыру ЖYЙесiн тиiмдiлiгiн, денсаулы; са;тау ресурстарын утымды пайдалану.Багдарламаны iске асыру ДYниежYзiлiк денсаулы; са;тау уйымыныц «Денсаулы;-2020» стратегиясыныц непзп ;агидаттарына сэйкес халы;ты эмбебап ;амту ;агидаттарына, элеуметтiк эдiлеттiлiкке, сапалы медициналы; кемек пен денсаулыада жауапкершiлiктi ;амтамасыз етуге негiзделген элеуметтiк багдарланган ултты; денсаулы; са;тау ЖYЙесiнiц тура;ты дамуына жэне серпiндi дамуына ы;пал етедЦ8]. 2015 жылгы 16 ;арашада «Мшдетт элеуметтiк са;тандыру туралы» Цаза;стан Республикасыныц № 405-V Зацы ;абылданды. Ол азаматтардыц денсаулы; са;тауга конституциялы; ;ук;ыгын iске асыру ма;сатында мiндеттi элеуметтж са;тандыру ЖYЙесiндегi элеуметтiк ;атынастарды реттейдЩаза;стан Республикасында мiндеттi медициналы; са;тандыруга жарнаны мемлекет, жумыс берушiлер, жумысшылар жэне ез бетшше жумыспен ;амтылган халы; телейдШсы зацга сэйкес денсаулы; са;тау ;ызметтершщ тутынушылары (Мiндеттi элеуметтiк са;тандыру) ЖYЙесiнде уа;тылы жэне сапалы медициналы; кемек алуга жэне медициналы; уйымды тацдауга ;у;ылы. Мiндеттi элеуметтiк са;тандыру мемлекеттiц, жумыс берушiлердiц, азаматтардыц бiрлескен жауапкершiлiгi ;агидаттарына, сондай-а; керсетiлетiн медициналы; кемектiц ;олже^мдшп мен сапасына негiзделуi тиiс[9]. Цорытынды: Кррытындылай келе, бiз келесiдей тужырым айта аламыз: егер денсаулыгымыз жэне оны ;оргау ;ажеттшп емiрлiк мацызы бар жэне оны ;анагаттандыру ;ажет болса, бас;а ;ажеттшжтерд1 iске асыруга болмайды, бул аса жогары орынды талап етедi. Халы;тыц осы ;ажеттшжтерш ;анагаттандыруга жэрдемдесу денсаулы; са;тау саласындагы багдарламалар мен зацдарды ;абылдау ар;ылы мемлекет тарапынан ;амтамасыз етiледi.

ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1

1 А.И. Вялкова Управление и экономика здравоохранения: учебное пособие для вузов - 3-е издание. М.: 2009. - 664 с

2 Кодекс Республики Казахстан от 18 сентября 2009 года № 193-№ «О здоровье народа и системе здравоохранения»

3 Вестник Научно-исследовательского центра корпоративного права, управления и венчурного инвестирования Сыктывкарского государственного университета «Медицинская услуга как социальное и экономическое благо»

4 П.Н. Золотарев, О.В. Лянг, А.Г. Кочетов.Формирование понятия «медицинская лабораторная услуга» на основе правовой и специализированной документации // Журнал Ремедиум Приволжье. - 2015. - №8. - С. 86-94.

5 Приказ Министра здравоохранения и социального развития Республики Казахстан от 14 сентября 2015 года № 713 «Об утверждении Правил оптовой и розничной реализации лекарственных средств, изделий медицинского назначения и медицинской техники»

6 Васькова Л.Б., Мусина Н.З.Методы и методики фармакоэкономических исследований: учебное пособие. - М.: 2007. - 112 с.

7 В.Г. Кукес. Клиническая фармакология.: учебник для вузов.- 4-е издание. - М.: 2009. - 1056 с.

8 Государственная программа развития здравоохранения Республики Казахстан «Денсаулы;» на 2016-2019 годы

9 Закон Республики Казахстан от 16 ноября 2015 года № 405^ «Об обязательном социальном медицинском страховании»

А.Б. Курмангожаева, К.Е. Сагиндикова, Э.А. Серикбаева, Ф.Е. Каюпова

Казахский Национальный медицинский университет имени С.Д. Асфендиярова

ОЦЕНКА ПОТРЕБНОСТИ В УСЛУГАХ И ТОВАРАХ ЗДРАВООХРАНЕНИЯ В ОБЩЕЙ СИСТЕМЕ ПОТРЕБНОСТЕЙ

НАСЕЛЕНИЯ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН

Резюме: В данной статье рассмотрены вопросы касательно потребности населения в медицинских услугах и товарах, ее значимость, рациональное применение ресурсов в сфере здравоохранения с помощью фармакоэкономических методов анализа и роль государства в реализации прав граждан на получение качественной медицинской помощи.

Ключевые слова: потребность, медицинская услуга, фармакоэкономика,АВС-анализ, VEN-анализ, обязательное медицинское социальное страхование.

Вестник Ка^НЖУ №1-2019

A.B. Kurmangozhaeva, K.E. Sagindykova, E.A. Serikbayeva, F.E. Kauypova

Asfendiyarov Kazakh National medical university

THE NEED FOR HEALTH SERVICES AND PRODUCTS IN THE GENERAL SYSTEM OF NEEDS OF THE POPULATION

OF THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN

Resume: This article discusses the issues related to the population's need for medical services and products, its importance, the rational use of resources in the field of healthcare through pharmacoeconomic analysis methods and the role of the state in realizing the rights of citizens to receive quality medical care.

Keywords: need, medical service, pharmacoeconomics, ABC-analysis, VEN-analysis, compulsory social medical insurance

УДК 616.98:578.828.6

А.Ж. Кусаинова, Ж.С. Нугманова

Казахский Национальный медицинский университет имени С.Д. Асфендиярова

ПРИВЕРЖЕННОСТЬ - КАК КЛЮЧЕВОЙ ЭЛЕМЕНТ В УСПЕШНОСТИ АНТИРЕТРОВИРУСНОЙ ТЕРАПИИ ВИЧ-ИНФЕКЦИИ (ОБЗОР ЛИТЕРАТУРЫ)

В литературном обзоре представлены данные об эпидемиологической ситуации по ВИЧ-инфекции в мире и в РК, роль АРВТ в предотвращении эпидемии СПИДа, значение приверженности к АРВТ и результаты проведенных зарубежных исследовании по изучению различных факторов, влияющих к приверженности, а также описание методов оценки приверженности. Ключевые слова: ВИЧ-инфекция, АРВТ, приверженность

Эпидемиологическая ситуация. По данным UNAIDSb 2017 г. во всем мире приблизительно 36,9 млн людей живут с ВИЧ-инфекцией. В связи с растущей эпидемией в 2016 году была принята Политическая декларация Организации Объединенных Наций о прекращении к 2030 году СПИД в качестве угрозы общественному здравоохранению. И для выполнения этой программы перед странами мира были поставлены стратегические цели ЮНЭЙДС «90-90-90, где: к 2020 году 90 % всех людей, живущих с ВИЧ, должны знать о своем статусе;

к 2020 году 90 % всех людей, у которых диагностирована ВИЧ-инфекция, должны стабильно получать антиретровирусную терапию (АРВТ);

к 2020 году у 90 % людей, получающих антиретровирусную терапию, должна наблюдаться вирусная супрессия». [1] В то же время, по данным ЮНЭЙДС за 2016 г., только 70% ЛЖВ в мире знали о том, что инфицированы, 54% из них получали АРТ и у 44% была неопределяемая вирусная нагрузка. Ситуация в странах восточной Европы и центральной Азии: 63% знали, что инфицированы, 45% принимали лечение, у 77% была неопределяемая вирусная нагрузка. Тем не менее есть ряд крупных мегаполисов, которые применяя все доступные научные и медицинские технологии достигли значительных успехов чтобы остановить эпидемию СПИД,например, Амстердам 93%-82%-77%, Лондон 88%-79%-75%, Париж 81%-78%-73%, Сан-Франциско 93%-65%-60%,Нью-Йорк 94%-87%-91% [2] В отношении Республики Казахстан по данным Центрапо профилактике и борьбе со СПИД РК за 2017 г. 80% ЛЖВ от оценочного числа (27000) знали о своем позитивном статусе, однако только 44% из них получали АРТ, а вирусная супрессия была достигнута только у 26%. В связи с этим Казахстанв 2017 г. подписал Парижскую декларацию в знак поддержки и решимости достичь вышеуказанных целей ЮНЭЙДС.[3]

Роль антиретровирусной терапии. С 2005 г по 2017 г. уровень регистрируемых новых случаев ВИЧ инфекции хоть и оставался постоянным, тем не менее количество ЛЖВ получающих АРТ значительно возросло от 2,2 млн до 21,7 млн.[4]Благодаря АРВТ - снижается заболеваемость и смертность от ВИЧ инфекций (уровень смертности связанных со СПИД снизилсядо 1.0 млн в 2016 гпо сравнению c1.9 млн. смертей в 2005 году), также продлевается и улучшается качество жизни ЛЖВ. [5] Таким

образом польза и выгода от АРВТ очевидно не только на индивидуальном но и на популяционном уровне. Действие АРВТ основано на блокировании (при воздействии ингибиторов) размножения и распространения вируса в организме пациента. В результате лечения в организме пациента вирусная нагрузка снижается до неопределяемой что предотвращает риск передачи инфекции другому человеку и количество CD4 клетокподдерживается на нужном уровне что в конечном итоге приводит к снижению развития оппортунистических инфекций. В руководстве ВОЗ переизданном в 2016 г. по использованию антиретровирусных препаратов для лечения и профилактики ВИЧ-инфекцииговорится о том, что АРТ следует начинать у всех взрослых людей, живущих с ВИЧ инфекцией, независимо от клинической стадии заболевания по классификации ВОЗ и при любом количестве клеток CD4 (сильная рекомендация, среднее качество доказательств). Такое положение рекомендовано на основании результатов полученных от рандоминизированных контролируемых и обсервационных исследований и кокрейновских обзоров. [35, 36]Но для достижения вирусной супрессии, значимую роль играет высокий уровень приверженности к АРВТ.[6] Под приверженностью к лечению понимают степень соответствия поведения пациента (в отношении приема препаратов, соблюдения диеты и других мер изменения образа жизни) рекомендациям, полученным от врача. В более узком смысле под приверженностью лечению подразумевается соответствие реального количества принимаемых препаратов предписанному. И онарасссчитывается по формуле где, количество принятых таблеток умножается на 100% и делиться на количество предписиваемых таблеток, где> 95% - хороший уровень приверженности, 85-94%- средний уровень приверженности,<85% - низкий уровень

приверженности.Приверженность к АРВТ против ВИЧ-инфекции означает приверженность к системе оказания помощи при этом заболевании. Приверженность (или комплаентность) - это степень совпадения поведения пациента с рекомендациями врача. Под «приверженностью лечению» в настоящее время принято понимать степень участия пациента в своем лечении.[7]

В 2000 году проведенного исследования PatersoM дрнашлисвязь между приверженностью и вирусной нагрузкой (ВН), согласно доза ответ эффект с уменьшением

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.