CC BY
44
inz. Mariusz JAWORSKI
Jednostka Certyfikjca CNBOP-PIB
ZADANIA OCHRONNE UBRANIA STRAZACKIEGO PRZEZNACZONEGO
DO AKCJI PRZECIWPOZAROWEJ
Protection tasks of firefighter clothes destined for firefighting action
Streszczenie
Opracowanie porusza trzy zagadnienia zwi^zane z bojowymi ubraniami strazackimi.
Zawiera opis wymagan dla bojowych ubran strazackich oraz charakteryzuje podstawowe badania na etapie sprawdzania typu wyrobu, ktorych wyniki okreslaj^. poziom skutecznosci konstrukcji w zakresie ochrony przed zagrozeniami wyst^puj^cymi podczas akcji ratowniczo - gasniczych.
Opisuje dodatkowe badanie wykonywane w CNBOP w trakcie dopuszczania ubran do stosowania w jednostkach ochrony przeciwpozarowej.
Okresla, jak powinno bye wykonane ubranie bojowe dla strazakow Panstwowej Strazy Pozarnej zgodnie z wymaganiami zarz^dzenia Komendanta Glownego Panstwowej Strazy Pozarnej.
Summary
Elaboration rises three problems connected with firefighter clothes.
It contains a description of requirements which should be meet and characterizes basic tests performed during EC type evaluation which results defines a level of construction efficiency in scope of protection against hazards that have place during firefighting action.
It describes an additional test which is performed by CNBOP when a permission for use the clothes in units of state fire brigades is issued .
It specifies how the firefighter clothes for state fire brigades should be made in accordance with the regulation issued by the Head Command of State Fire Brigades.
Slowa kluczowe: ubranie strazackie, ochrona przed zagrozeniami, odpornose na rozprzestrzenianie si§ plomienia, odpornose na przemakanie, budowa ubrania;
Keywords: firefighter clothes, protection against hazards, flame spreading resistance, resistance of water penetration, clothes construction;
Wymagane cechy ubrania specjalnego
Ubranie specjalne uzywane przez strazaków jest srodkiem ochrony indywidualnej stosowanym podczas zwalczania pozaru. Jest to produkt technicznie skomplikowany, którego zadaniem jest ochrona strazaka przed ekstremalnymi zagrozeniami wystçpuj^cymi w trakcie dzialan ratowniczych. Ubranie specjalne musi w sposób skuteczny zapewnic ochronç przed:
• promieniowaniem cieplnym i plomieniem,
• cz^stkami stopionego metalu,
• przenikaniem plynnych chemikaliów,
• olejami mineralnymi,
• wilgoci^. pochodz^c^ z deszczu lub wody gasniczej,
• czynnikami mechanicznymi.
Jednoczesnie ubranie powinna cechowac:
• wysoka wytrzymalosc materialów (odpornosc na rozdarcie i przetarcie),
• komfort uzytkowania ( ergonomia i fizjologia),
• prostota konserwacji i utrzymania,
• dostateczna widzialnosc,
• trwalosc.
Ryc. 1. Ubranie strazackie (zródlo: opracowanie wlasne)
Konstrukcja ubrania specjalnego
Ubranie specjalne sklada si? z kurtki kroju % i spodni.
Spodnie i kurtka musz^ bye wykonane z materialow konstrukcyjnych o takich samych parametrach. Ubrania specjalne posiadaj^ budow? warstwow^. - rys. 2. Podstawowe warstwy to:
1. Warstwa zewn?trzna
2. Membrana
3. Warstwa izolacji termicznej
4. Podszewka
Ryc. 2. Uklad warstw materialow (zrodlo: opracowanie wlasne)
Warstwa zewn?trzna ubran specjalnych moze bye wykonana z:
• tkanin aramidowych NOMEX tj. Nomex Delta TA, Nomex Delta T,
• tkanin aramidowych typu Kermel, Kermel HTA,
• tkanin poliamidowych typu PBO i PBI, (tkaniny te nie daj^ si? barwie - wyst?puj^ tylko w odcieniach koloru br^zowego),
• impregnowanych tkanin bawelnianych.
Zasadnicz^ cech^. tkanin aramidowych i poliamidowych jest to, ze pod wplywem temperatury i plomieni:
• nie trac^ wytrzymalosci na zrywanie i rozdarcie,
• nie kurcz^ si?,
• nie pal^ si? i nie zarz^,
_TECHNIKA I TECHNOLOGIA_
• nie p?kaj^, przez co nie dopuszczaj^ do wnikania plomieni w wewn?trzne warstwy
ubrania.
Dodatkow^ cech^. jest ich wysoka w stosunku do tkanin bawelnianych odpornosc na kwasy i wodorotlenki.
Tkaniny aramidowe i poliamidowe zachowj wysok^. wytrzymalosc mechaniczn^ i odpornosc na zapalenie przez dlugi okres uzytkowania bez wzgl?du na ilosc pran i rodzaj stosowanego srodka pior^cego, czego nie gwarantuj^. impregnowane tkaniny bawelniane. Niektore stosowane impregnaty tkanin bawelnianych powoduj^. oslabienie ich wytrzymalosci mechanicznej - powoduje to szybkie przecieranie i prucie ubran w czasie uzytkowania. Ponadto impregnaty ulegaj^. wyplukaniu z kazdym praniem w typowych srodkach pior^cych, powoduj^c utrat? odpornosci tkaniny na zapalenie.
Producenci tkanin podaj^ trwalosc impregnatu na tkaninie szacowan^. na 25 do 40 cykli pran pod warunkiem prania tkaniny zgodnie z norm^ PN-EN ISO 6330 „Procedury prania i suszenia domowego stosowane w badaniach wlokienniczych". Nie podaj^ jednak, ze warunki prania jak i stosowany wg ww. normy proszek s^. nieosi^galne w warunkach faktycznego „prania domowego" realizowanego przez uzytkownikow ubran specjalnych. W praktyce oznacza to koniecznosc prania odziezy zawieszonej w specjalnych komorach pralniczych aby unikn^c uszkodzenia warstwy przeciwwilgociowej, co nie jest spelnione w pralkach b?bnowych.
Odnotowano przypadki zapalenia si? ubran specjalnych tzw. popularnych (UPS), (wielokrotnie upranych przez uzytkownikow) posiadaj^cych warstw? zewn?trzn^. z impregnowanej bawelny, podczas akcji gasniczych. Norma PN-EN 469 w pkt 7.5 zobowi^zuje producentow do informowania uzytkownika ubrania w instrukcji uzytkowania o koniecznosci i szczegolach okresowej reimpregnacji ubrania specjalnego, ktorego warstw? zewn?trzn^. wykonano z impregnowanej tkaniny.
Tkaniny aramidowe i bawelniane mog^. miec typow^. dla tkanin struktur? jednorodn^ lub posiadac wzmocnienia w formie drobnej „kratki" (fot. 1) z grubszych wlokien tzw. „rip stop"
Fot. 1. Struktura tkaniny „rip stop" (zródlo: zbiór fotografii Zespolu Laboratoriów BS CNBOP)
Tkaniny aramidowe o strukturze „rip stop" posiadaj^ wysok^. wytrzymalosc na zerwanie rz?du 2200 N i stosunkowo niewielk^. tzw. gramatur? tj. mas? 1m2 wynosz^c^. od 195^220 g/m2. Tkaniny aramidowe o jednorodnej strukturze i identycznej gramaturze osi^gaj^. wytrzymalosc na zerwanie rz?du 950^1100 N.
Tkaniny bawelniane posiadaj^ nisk^. (w porównaniu z aramidami) wytrzymalosc na zerwanie i dlatego, aby uzyskac porównywaln^. do tkanin aramidowych wytrzymalosc tj. 950^1100 N, musz^ posiadac gramatur? rz?du 360^420 g/m2. Producenci ubran z bawelniane warstw^ zewn?trzn^ stosuj^ tkaniny bawelniane o gramaturze okolo 250 do 280 g/m2 kosztem slabszej wytrzymalosci na zerwanie rz?du 550 do 700 N. Jest to zgodne z norm^ PN-EN 469, która dopuszcza stosowanie tkanin o wytrzymalosci na zerwanie co najmniej 450 N. Nalezy pami?tac, ze obnizona wytrzymalosc na zerwanie przeklada si? na nizsz^ trwalosc ubrania.
Niska gramatura tkaniny wi^ze si? z jej grubosci^, sztywnosci^. i mas^ calkowit^ ubrania, co przeklada si? na komfort uzytkowania ubrania. Z tego powodu wi?kszosc producentów ubran stosuje lekkie i wytrzymale tkaniny aramidowe.
Kolejn^ warstw^ ubrania jest mikroporowata, wodoszczelna, paroprzepuszczalna membrana, chroni^ca warstw? termoizolacyjn^. przed przemoczeniem, jednoczesnie umozliwiaj^c odprowadzenie pary wodnej powstalej wskutek pocenia si? uzytkownika ubrania. W przeciwnym wypadku warstwa termoizolacyjna na skutek nasi^kni?cia wydzielanym przez uzytkownika ubrania potem lub wod^ z zewn^trz straci parametry ochronne.
Prawidlowo wszyta i uszczelniona membrana ubrania strazackiego powinna zapewnic calkowite zabezpieczenie przed przemoczeniem przez co najmniej jedn^ godzin?. Na rysunku 3 przedstawiono miejsca klejenia szwów membrany.
mernbrana tasma uszczelniaj^ca
m
Ryc.3. Uszczelnienie membrany
(zrodlo: opracowanie wlasne)
Membrany wykonywane s^. z tworzyw sztucznych takich jak:
• PTFE (skrot od nazwy chemicznej - politetrafluoroetylen) znany jako GORETEX,
• Poliester - np. SYMPATEX,
• Poliuretan - np. BRETEX, HYDROTEX.
Ww. membrany rozni^ si? mi?dzy sob^ wieloma parametrami, z ktorych najwazniejsze to:
• wodoszczelnosc,
• paroprzepuszczalnosc (zdolnosc do oddychania).
Membrany ze wzgl?du na to, ze posiadaj^ grubosc od 5^40 mikronow, s^. narazone na szkodzenia mechaniczne, dlatego s^. nanoszone na warstw? nosn^, ktor^ moze byc: dzianina lub tkanina aramidowa, poliestrowa lub wlokniny: aramidowe i aramidowo-wiskozowe.
Kolejn^ warstwy ubrania specjalnego jest tzw. warstwa termoizolacyjna. Glownym celem stosowania tej warstwy jest zabezpieczenie przed przenikaniem ciepla do wn?trza ubrania.
Poniewaz powietrze jest jednym z najlepszych izolatorow ciepla, konstrukcja warstwy termoizolacyjnej ma za zadanie zatrzymac mi?dzy wloknami jak najwi?cej powietrza, ktore b?dzie izolowalo uzytkownika ubrania. Warstwy termoizolacyjne wykonywane s^. glownie z wloknin:
• aramidowych,
• poliestrowych,
• aramidowo-wiskozowych,
• naturalnej welny.
Najnowsze rozwi^zania konstrukcyjne to tzw. AIRLOCK (rys.4), gdzie warstw? termoizolacyjn^. tworz^.: membrana naklejona na warstw? nosn^. z wlókniny termoizolacyjnej oraz naklejone na wlóknin? polówki silikonowych kulek a takze rozwi^zanie firmy Ten Cate (rys.5), gdzie elementy dystansowe uformowane s^. z wlókniny.
Takie warstwy charakteryzuj^. si? nisk^. gramatur^, wysok^. elastycznosci^. oraz zachowuj^. zdolnosc izolacyjn^. nawet po niewielkim przemoczeniu.
Ryc. 4. System Air lock (zródlo: opracowanie wlasne)
podszewka przestrzeñ wypetniona powietrzem
Ryc.5. System Ten Cate (zródlo: opracowanie wlasne)
Ostatni^ warstwy jest podszewka. Podszewka moze stanowic integraln^. cz?sc warstwy termoizolacyjnej tzn. byc przepikowana z wlókniny fot. 2. i 3. lub stanowic dodatkow^. warstw?.
Fot. 2. i 3. Wzory pikowania podszewki z wlóknin^ termoizolacyjn^ (zródlo: zbiór fotografii Zespolu Laboratoriów BS CNBOP)
Podszewki wykonywane s^ najczçsciej z mieszanek wlókien aramidowo-wiskozowych, spotyka siç równiez 100% tkaniny aramidowe jak i 100% tkaniny bawelniane impregnowane. W przypadku tych ostatnich nalezy je poddawae okresowej reimpregnacji analogicznie jak tkaniny bawelniane zastosowane na warstwç zewnçtrzn^ ubrania specjalnego.
Warstwy konstrukcyjne ubran specjalnych mog^ wystçpowaé jako:
• pol^czone ze sob^ nierozl^cznie,
• rozl^czne tj. warstwa zewnçtrzna i wpinany wklad termoizolacyjny z membrana i podszewk^.
W przypadku warstw rozl^cznych bez wzglçdu na rodzaj prowadzonych dzialan ratowniczych nalezy zawsze uzywae ubrania wyposazonego we wszystkie przewidziane przez producenta warstwy konstrukcyjne. W tym celu producenci ubran maj^ obowi^zek:
• umieszczania na wszywce informacji o obowi^zkowym stosowaniu kompletnego ubrania,
• wyposazenia kurtki w system informuj^cy, ze strazak uzywa niekompletnej kurtki, np. w postaci tasmy z tkaniny fluorescencyjnej zaczepianej na rzep do warstwy zewnçtrznej i podpinki.
Znakowanie ubran specjalnych okreslaj^ normy PN-EN 340 i PN-EN 469. Ponizej podano przyklad wszywki identyfikacyjnej (fot. 4).
Fot. 4. Wszywka identyfikacyjna (zródlo: zbiór fotografii Zespolu Laboratoriów BS CNBOP)
W celu uzyskania pewnosci, ze srodek ochrony indywidualnej spelnia wszystkie okreslone w normie wymagania, - projekt, wzór a nast^pnie produkcja ubrania ochronnego podlega wielostopniowemu systemowi oceny zgodnosci .
W chwili obecnej zasady wprowadzania do obrotu i stosowania srodków ochrony indywidualnej uzytkowanych podczas prowadzenia dzialañ ratowniczo-gasniczych reguluj^. nast^puj^ce przepisy:
1. rozporz^dzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Spolecznej z dnia 21.12.2005 r. w sprawie zasadniczych wymagan dla srodków ochrony indywidualnej (Dz. U. Nr 259 poz. 2173) wdrazaj^cym postanowienia dyrektywy nr 89/686/EWG
2. ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodnosci (Dz.U. Nr 204 z 2004 r. poz. 2087, z pózn. zm.),
1. ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 roku o ochronie przeciwpozarowej (Dz. U. Nr 178, poz. 1380) oraz akty wykonawcze:
• rozporz^dzenie Ministra Spraw Wewn^trznych i Administracji z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie wykazu wyrobów stuz^cych zapewnieniu bezpieczenstwa publicznego lub ochronie zdrowia i zycia oraz mienia, a takze zasad wydawania dopuszczenia tych wyrobów do uzytkowania (Dz. U. Nr
_TECHNIKA I TECHNOLOGIA_
143 poz. 1002), zmienione rozporz^dzeniem z dnia 27 kwietnia 2010 r. (Dz.
U. Nr 85, poz. 553);
• rozporz^dzenie Ministra Spraw Wewn^trznych i Administracji z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie szczególowych czynnosci wykonywanych podczas procesu dopuszczenia, zmiany i kontroli dopuszczenia wyrobów, oplat pobieranych przez jednostk^ uprawnion^. oraz sposobu ustalania wysokosci oplat za te czynnosci (Dz. U. Nr 143 poz. 1001);
• Zarz^dzenie nr 9 Komendanta Glównego Panstwowej Strazy Pozarnej z dnia 5 lutego 2007 r. w sprawie wzorców oraz szczególnych wymagan, cech technicznych i jakosciowych przedmiotów umundurowania, odziezy specjalnej i srodków ochrony indywidualnej uzytkowanych w Panstwowej Strazy Pozarnej (Dz. U. KG PSP Nr 2 z dnia 23.10.2009 r. poz. 17);
Powyzsze uregulowania prawne okreslaj^ system oceny zgodnosci, zasady oraz tryb wprowadzania do uzytkowania tych wyrobów w strazy pozarnej w Polsce.
Wymagane dokumenty
Zgodnie z art. 7.1 ustawy o ochronie przeciwpozarowej wyroby sluz3.ce zapewnieniu bezpieczenstwa publicznego lub ochronie zdrowia i zycia oraz mienia, wprowadzane do uzytkowania w jednostkach ochrony przeciwpozarowej oraz wykorzystywane przez te jednostki do alarmowania o pozarze lub innym zagrozeniu oraz do prowadzenia dziatan ratowniczych, a takze wyroby stanowiqce podr^czny sprz^t gasniczy, mog^ bye stosowane wyl^cznie po uprzednim uzyskaniu dopuszczenia do uzytkowania.
Zgodnie z wyzej wymienionymi przepisami, aby wprowadzae do uzytkowania w Polsce srodki ochrony indywidualnej sluz^ce do ochrony przeciwpozarowej, nalezy posiadae dokumenty:
1. Certyfikat oceny typu WE potwierdzaj^cy zgodnose wyrobu z wymaganiami okreslonymi w rozporz^dzeniu Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Spolecznej z dnia 21 grudnia 2005 r.
2. Swiadectwo dopuszczenia na zgodnose z wymaganiami rozporz^dzenia Ministra Spraw Wewn^trznych i Administracji z dnia 20 czerwca 2007 r.
Przyklady ww. dokumentów s^. dost^pne w standardach CNBOP dost^pnych na stronie www.cnbop.pl.
_TECHNIKA I TECHNOLOGIA_
Certyfikat oceny typu WE jest wynikiem procesu oceny zgodnosci potwierdzaj^cym
spelnienie przez wyrób wymagan zasadniczych - bezpieczenstwa i ochrony zdrowia okreslonych w rozporz^dzeniu Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Spolecznej z dnia 21.12.2005 r. W rozporz^dzeniu zawarte zostaly podstawowe wymagania dotycz^ce srodków ochrony indywidualnej (definicje dotycz3.ce srodków ochrony indywidualnej, wymagania w zakresie bezpieczenstwa dotycz^ce poszczególnych srodków, wymagania zasadnicze i dodatkowe, dopuszczenie, deklaracja zgodnosci, zapewnienie jakosci). W rozumieniu tresci rozporz^dzenia srodki ochrony indywidualnej s^ to srodki, które noszone lub trzymane przez osobç chronic j^ przed zagrozeniami zdrowia i zycia.
Kategorie srodków ochrony indywidualnej
W wytycznych do wdrazania dyrektywy 89/686/EWG srodki ochrony indywidualnej zostaly podzielone na trzy kategorie w zaleznosci od stopnia ryzyka, na jakie narazony jest uzytkownik podczas wykonywania pracy.
Kategoria III srodków ochrony indywidualnej uzywanych w sytuacji zagrozenia obejmuje wyposazenie uzywane w srodowisku o wysokiej temperaturze otoczenia, którego skutki sq porównywalne do wystçpujqcych w temperaturze 100o C lub wyzszej i które mogq lub nie muszq charakteryzowac siç obecnosciq promieniowania podczerwonego, plomienia lub wystawienia na oddzialywanie duzych ilosci stopionego metalu.
Ze wzglçdu na zagrozenie oddzialywania wysokich temperatur wszystkie uzywane przez strazaków srodki ochrony indywidualnej, w tym ubrania specjalne, znalazly siç w III kategorii, co oznacza, ze wyroby te podlegaj^. szczególnie dokladnej kontroli podczas pierwszego badania typu oraz podczas procesu ich wytwarzania prowadzonej przez wyspecjalizowane jednostki notyfikowane przez kraje czlonkowskie UE.
Badanie typu
Jest to proces oceny zgodnosci wyrobu rozpoczynaj^cy siç od fazy projektowania ubrania poprzez ocenç typu (wzoru) oraz ocenç warunków produkcji. Efektem tego procesu jest Certyfikat oceny typu WE potwierdzaj^cy zgodnosc wyrobu z wymaganiami zasadniczymi Dyrektywy 89/686/EWG, a w szczególnosci z wymaganiami normy zharmonizowanej PN-EN 469: 2008 Odziez ochronna dla strazaków. Wymagania uzytkowe dotycz3.ce odziezy ochronnej przeznaczonej do akcji ratowniczo-gasniczych.
Ubranie specjalne jako srodek ochrony indywidualnej III kategorii podlega corocznym badaniom kontrolnym wykonywanym przez jednostkç notyfikowan^ (której numer figuruje
obok oznaczenia CE) w celu potwierdzenia, ze wyroby produkowane spelniaj^ wymagania zasadnicze, tak jak prôbka, ktôra byla przedmiotem badania typu. Badania te s^ potwierdzane odpowiednimi sprawozdaniami z badan.
W zaleznosci od przeznaczenia ubrania (dzialania ratowniczo - gasnicze w srodowisku o rôznym zagrozeniu) przewidziano w ww. normie dwa poziomy wykonania czyli dwa poziomy skutecznosci ochrony zapewnianej przez ubranie. Rozrôzniane s^ dwa typy ubran typ 1 i typ 2.
Typ okresla poziom ochrony m. in. przed promieniowaniem cieplnym, przemakaniem oraz zdolnosc odprowadzania pary wodnej.
Przyjçto, ze w jednostkach ratowniczo-gasniczych PSP stosowane s^ tylko ubrania typu 2. W trakcie badania typu wyrobu poprzedzajqcego wydanie certyfikatu WE sprawdzane s^ nastçpuj^ce wlasciwosci materialôw, z ktôrych wykonane jest ubranie.
Rozprzestrzenianie siç plomîenîa
Elementy ubrania, w tym materialy poszczegôlnych warstw, szwy i dodatki po przylozeniu plomienia na 10 sekund nie powinny dalej palic siç dluzej niz 2 s, tworzyc plon^cych szcz^tkôw, zarzyc siç, w tkaninie nie powinna powstac dziura, szwy nie powinny siç otworzyc, a dodatki (np. zamek blyskawiczny) musz^ pozostac sprawne. Sposôb przeprowadzania badania przedstawiono na rys. 6.
Ryc.6. Badanie odpornosci na rozprzestrzenianie siç plomienia (zrôdlo: opracowanie wlasne)
_TECHNIKA I TECHNOLOGIA_
Odpornosc na przenikanie ciepla pod dzialaniem plomienia
Skutecznosc ochrony przed przenikaniem ciepla na skutek oddzialywania plomienia,
zapewnian^. przez zestaw elementow lub wielowarstwowy zestaw ubrania ocenia siç na
podstawie czasu przyrostu temperatury mierzonej na warstwie wewnçtrznej w sekundach
o wartosc 24 o C i czasu przyrostu temperatury miçdzy wartosciami 12 o C i 24 o C
wyrazonego wskaznikiem przenikania ciepla HTI.
• dla poziomu wykonania 1 - HTI24 >9,0; HTI24-HTIi2 >3,0
• dla poziomu wykonania 2 - HTI24 >13; HTI24-HTI12 >4,0
Odpornosc na przenikanie ciepla pod dzialaniem promieniowania cieplnego
Skutecznosc ochrony przed przenikaniem ciepla na skutek oddzialywania ciepla promieniowania, zapewnian^. przez zestaw elementow lub wielowarstwowy zestaw ubrania ocenia siç na podstawie czasu przyrostu temperatury mierzonej na warstwie wewnçtrznej w sekundach o wartosc 24 o C i czasu przyrostu temperatury miçdzy wartosciami 12 o C i 24 o C wyrazonego wskaznikiem przenikania ciepla promieniowania RHTI.
• dla poziomu wykonania 1 - RHTI24 >10,0; RHTI24-RHTI12 >3,0
• dla poziomu wykonania 2 - RHTI24 >18,0; RHTI24-RHTI12 >4,0
Wytrzymalosc materialu po wystawieniu na oddzialywanie temperatury
Wytrzymalosc materialu ocenia siç na podstawie sprawdzenia wytrzymalosci na rozci^ganie 6 probek ( paski o szerokosci 5 cm) pobranych z gotowego zestawu elementow lub kompletnego wielowarstwowego zestawu ubraniowego poddanego oddzialywaniu strumienia ciepla. Kazda probka powinna posiadac wytrzymalosc >450N.
Odpornosc na cieplo
Po wystawieniu probki na oddzialywanie temperatury 180 ±5°C przez 5 minut kazdy material stosowany w zestawie nie powinien palic siç ani topic i kurczyc wiçcej niz o 5% w kierunku osnowy i w^tku. Kazdy material badany oddzielnie. Dodatki przeznaczone do stosowania w gotowym ubraniu powinny funkcjonowac po tym badaniu.
Wytrzymalosc materialu zewnçtrznego na rozciqganie
Material zewnçtrzny powinien charakteryzowac siç odpornosci^ na oddzialywanie sily rozci^gaj^cej >450N w kierunku osnowy i w^tku. Glôwne szwy materialu zewnçtrznego powinny wytrzymac oddzialywanie sily rozci^gaj^cej >225 N.
Wytrzymalosc na rozdzieranie
Material zewnçtrzny zarôwno w kierunku wzdluznym jak i poprzecznym powinien charakteryzowac siç odpornosci^ na oddzialywanie sily rozdzieraj^cej >25N.
Odpornosc materialu na zwilzenie powierzchniowe
Prôbka materialu ulozona pod k^tem 45o do poziomu jest zraszana okreslon^ ilosci^ wody - rys. 7. Woda splywa swobodnie z prôbki. Niewielka ilosc pozostaje na jej powierzchni. Oceniamy odpornosc na zwilzenie powierzchniowe porôwnuj^c z wzorcami. Wynik powinien wykazac stopien zroszenia >4 (pojedyncze, przypadkowe przyleganie kropel wody lub zwilzenie badanejpowierzchni).
Ryc. 7. Badanie odpornosci tkaniny na zwilzenie powierzchniowe (zrôdlo: opracowanie wlasne)
Nalezy zwrôcic uwagç na znaczenie tej wlasciwosci dla komfortu uzytkowania ubrania. Jezeli cala zewnçtrzna powierzchnia ubrania zostanie zwilzona, to przestanie funkcjonowac znajduj^ca siç pod шц. membrana. Tym samym zablokowane zostanie odprowadzanie pary wodnej z wewn^trz ubrania, co moze grozic przegrzaniem organizmu uzytkownika.
_TECHNIKA I TECHNOLOGIA_
W celu zwiçkszenia odpornosci tkanin zewnçtrznych na zwilzenie powierzchniowe
oferowane s^ przez producentów tkanin zewnçtrznych specjalne impregnaty. Producenci gotowych ubran zalecaj^ stosowanie wskazanych impregnatów po kolejnych praniach.
Zmiana wymiarów
Zmiana wymiarów pojedynczych warstw materialów oraz zestawu materialów po praniu i wysuszeniu nie powinna byc wiçksza niz ± 3 % w obu kierunkach.
Odpornosc na przesiqkanie cieklych chemikaliów
Odpornosc na przesi^kanie cieklych chemikaliów bada siç na próbkach uprzednio upranych i wysuszonych przez podawanie poszczególnych chemikaliów na próbki przez czas 10 s. Czynnik chemiczny splywa po próbce umieszczonej w rynience, pochylonej pod k^tem 45o do poziomu - rys. 8. Nie powinno nast^pic przesi^kniçcie czynnika do warstwy wewnçtrznej, a wskaznik niezwilzalnosci powinien byc wiçkszy niz 80 % czyli ilosc czynnika, która zwilzyla prôbkç musi byc mniejsza od 20% zastosowanej ilosci.
badany zestaw |
tkanin ¿
X ^
Czynnik chemiczny, który spíyn^ z zestawu tkanin
Ryc. 8. Badanie odpornosci tkaniny na przesi^kanie cieklych substancji chemicznych
(zródlo: opracowanie wlasne)
Odpornosc na przesiqkanie wody
Badana tkanina
f"
£ \
8
p
Ryc. 9. Badanie odpornosci na przesi^kanie wody
(zródlo: opracowanie wlasne)
Badanie polega na oddzialywaniu wody pod rosn^cym cisnieniem z jednej strony próbki i obserwowaniu momentu, przy którym pojawi^ si? krople wody z drugiej strony. Cisnienie przy którym na membranie pojawiaj^ si? krople, jest miar^ wodoszczelnosci badanej membrany lub zestawu tkanin - rys. 9. Powyzszy wynik okresla zapewniany przez ubranie poziom ochrony. Poziom 1 <20 kPa wyroby bez membrany Poziom 2 > 20 kPa wyroby z membrana 20 kPa = ~ 0,2 bar = ~ 200 cm slupa wody
Jest to parametr, który w pol^czeniu z oporem pary wodnej w sposób istotny wplywa na komfort pracy i powinien byc starannie dobrany. Im wyzsza odpornosc membrany na przesi^kanie, tym wyzszy opór przenikania pary wodnej.
Opór przenikania pary wodnej
Opór przenikania pary wodnej okreslany jest wskaznikiem Ret , który dla poziomu 1 wynosi >30 m2Pa/W a dla poziomu 2 <30 m2Pa/W. Uwaga: wysoki poziom oporu przenikania pary wodnej moze prowadzic do zwi?kszenia ryzyka poparzen par^ wodn^..
_TECHNIKA I TECHNOLOGIA_
Badanie opcjonalne - badanie kompletnego ubrania (THERMO-MAN® Test)
Norma PN-EN 469:2006 przewiduje mozliwosc przeprowadzenia oceny wlasciwosci
ochronnych kompletnego ubrania przed cieplem i plomieniem na urz^dzeniu
zaprojektowanym w firmie Du Pont, tzw. THERMO-MAN®.
To opcjonalne badanie moze byc przeprowadzone w oparciu o uzgodnienie miçdzy producentem a nabywc^ w specjalnym laboratorium.
Szczególy tego badania s3 zawarte w zal^czniku E normy EN 469. Ubranie zakladane jest na manekina o wielkosci czlowieka. Osiem palników gazowych wytwarza intensywny plomien imituj^cy zjawisko flash-over. Ubranie przez 8 sekund poddawane jest oddzialywaniu gor^ca o strumieniu ciepla 84 kW/m2. Temperatura dochodzi do 1000°C. Temperatura jest rejestrowana przez 122 czujniki rozmieszczone na powierzchni manekina, z których informacje plyn^ do systemu komputerowego. Rezultatem tego badania jest wykrycie miejsc, w których ubranie nie zapewnia dostatecznej ochrony i mog3 wyst^pic oparzenia. Dodatkowe badanie wykonywane w Zespole Laboratoriów CNBOP polegaj3.ce na ocenie odpornosci na przemakanie kompletnego ubrania poprzez poddanie próbki kompletnego wyrobu oddzialywaniu sztucznego deszczu ma podobne znaczenie.
Pozytywny wynik badania na stanowisku THERMO-MAN® (ubrania suchego) wcale nie swiadczy o pelnym bezpieczenstwie, poniewaz ubranie w którym dochodzi do przemoczenia (do najglçbszej warstwy) traci wlasciwosci izolacyjne i nie chroni przed poparzeniem.
Wymagania ergonomiczne
Niektóre z wymagan normy PN-EN 469:2008 maj3 zwi^zek z ergonomicznymi wlasciwosciami ubrania strazackiego. Istotn^ rolç gra czçsto dyskutowana przewiewnosc, technicznie pojmowana jako opór przenikania pary wodnej a subiektywnie jako komfort noszenia ubrania.
Niestety wymagania dobrej ochrony przed gor^cem i komfort noszenia z zasady sobie przecz^. Izolacja termiczna przeciw oddzialywaniu gor^ca z zewn^trz ogranicza wymianç ciepla z wewn^trz na zewn^trz ubrania i stwarza dodatkowe obci^zenie uzytkownika.
Dlatego moze to, szczególnie przy wysokich temperaturach i ciçzszej pracy, prowadzic do kumulacji ciepla metabolicznego uzytkownika.
Wplyw ma tu nie tylko zewnçtrzny atak ciepla, lecz takze wzrost temperatury ciala strazaka na skutek wzmozonego wysilku.
Ryc. 10. Schemat wymiany ciepla przy stosowaniu specjalnego ubrania strazackiego
(zródlo: opracowanie wlasne)
Cieplo z otoczenia przenika do organizmu przez ubranie i skór? i powoduje wzrost temperatury ciala. W przeciwnym kierunku przemieszcza si? cieplo wytworzone przez organizm strazaka (w akcji gasniczej mi?dzy 500 a 1000 W) - rys. 10. Pocz^tkowo wzrasta temperatura wewn?trzna ciala uzytkownika ubrania. Nast?pnie nadmierne cieplo przenosi si? na skór? i zaczyna si? chlodz^cy efekt pocenia. Ubranie ochronne powinno temu efektowi chlodz^cemu jak najmniej przeszkadzac. Stwierdzono, ze temperatura ciala ponad 38,3o wplywa negatywnie na sprawnosc czlowieka, szczególnie na koncentracj?, spostrzeganie i samoocen? wlasnych mozliwosci. Jednoczesnie poza fizycznym zagrozeniem kumulacja temperatury moze prowadzic do powaznych zagrozen psychicznych (stres). Przy dluzszej, utrzymuj^cej si? kumulacji ciepla podniesiona temperatura ciala moze prowadzic nawet do zaburzen w ukladzie kr^zenia i za tym do zagrozenia zycia strazaka.
Oznaczenia ubrania strazackiego /i
th
piktogram oznaczaj^cy srodek ochrony indywidualnej dla strazaków;
_TECHNIKA I TECHNOLOGIA
PN-EN 469:2008
numer normy okreslaj^cej wymagania dla ubran strazackich;
oznakowanie CE (Communite Européen) informuje, ze wyrob jest zgodny z europejskimi normami technicznymi okreslonymi jako zharmonizowane Normy Europejskie (hEN);
1435
numer jednostki notyfikowanej nadzoruj^cej certyfikat oceny typu WE; Certyfikat WE Nr 14XX/00XX/20XX numer certyfikatu oceny typu WE; Xf2 Xr2 Y2 Z2
oznaczenia literowo-cyfrowe okreslaj^. poziomy skutecznosci ochrony zapewnianej przez ubranie zgodnie z wynikami badan przeprowadzonymi zgodnie z norm^ PN-EN 469:2008; Xf2 - poziom skutecznosci ochrony przed cieplem przy oddzialywaniu plomienia; Xr2 - poziom skutecznosci ochrony przed cieplem przy oddzialywaniu promieniowania cieplnego;
Y2 - poziom odpornosci na przemakanie; Z2 - poziom osi^gniçty dla oporu przenikania pary wodnej; Swiadectwo dopuszczenia nr XXXX/20XX numer swiadectwa dopuszczenia CNBOP
Dopuszczenie
Proces dopuszczenia prowadzony przez CNBOP polega na sprawdzeniu poprzez badania spelnienia dodatkowych wymagan stawianych dla ubrania w zal^czniku do rozporz^dzenia MSWiA po procesie certyfikacji. W celu uzyskania dopuszczenia wyroby bçd^ce srodkami ochrony indywidualnej musz^ posiadac certyfikat oceny typu WE i przejsc dodatkowe badania potwierdzaj3.ce, ze spelnione s^. przez nie wymagania okreslone w zal^czniku do rozporz^dzenia MSWiA.
_TECHNIKA I TECHNOLOGIA_
Wymagania zawarte w zalqczniku do rozporzqdzenia MSWIA w sprawie wykazu
wyrobów sluzqcych zapewnieniu bezpieczeйstwa publicznego lub ochronie zdrowia
i zycia oraz mienia, a takze zasad wydawania dopuszczenia tych wyrobów do
uzytkowania.
Zgodnose z wymaganiami zawartymi w zal^czniku do rozporz^dzenia MSWiA jest sprawdzana przez CNBOP w trakcie procesu dopuszczania wyrobu do uzytkowania w jednostkach ochrony przeciwpozarowej. Sprawdzane s^ nastçpuj^ce wlasciwosci:
Oznaczenia
Oznaczenie ubrania powinno bye wykonane zgodnie z obowi^zuj^cymi normami, a takze umozliwiae identyfikacjç kazdego elementu skladowego ubrania przez zastosowanie wszywki na nazwisko i imiç uzytkownika.
Wymagania ogólne
Ubranie specjalne powinno spelniae wymagania normy PN-EN 469:2008. Spelnienie wymagan powinno bye potwierdzone stosownym dokumentem. Jest to zazwyczaj Certyfikat oceny typu WE. Moze bye równiez sprawozdanie z badania na zgodnose z norm^ PN-EN 469:2008.
Wymagania szczegótowe
Opis ogólny
Ubranie powinno bye wykonane z tkaniny zewnçtrznej z warstw^ termoizolacyjn^.. W przypadku, gdy warstwa termoizolacyjna z podszewk^. jest odpinana od warstwy zewnçtrznej, wymagane jest trwale naniesienie zalecenia uzywania kompletnie wyposazonej kurtki, a uzywanie kurtki rozkompletowanej powinno bye widoczne na zewn^trz ubrania. Kurtka powinna posiadae szerokie rçkawy umozliwiaj^ce swobodne nakladanie ubrania, od wewn^trz zakonczone sci^gaczem elastycznym, a na zewn^trz sci^gaczem z zapiçciem umozliwiaj^cym dopasowanie rçkawa w nadgarstku. Dolna krawçdz kurtki powinna bye zabezpieczona przed podsi^kaniem wody do góry na warstwç termoizolacyjn^. Dopuszcza siç oznakowanie kurtki napisami identyfikuj^cymi formacjç, które powinny spelniae wymagania PN-EN 469:2008 w zakresie odpornosci na rozprzestrzenianie siç plomienia. Nogawki spodni powinny bye szerokie i proste, umozliwiaj^ce swobodne zakladanie na cholewkç buta strazackiego, od dolu zabezpieczone do wysokosci 20 ± 2 cm
przed podsi^kaniem wody do góry na warstwç termoizolacyjn^. Dopuszcza siç zastosowanie na wysokosci kolan dodatkowego wkladu i wzmocnienia chroni^cego staw kolanowy.
Parametry techniczne materialów i surowców oraz wymagania techniczne
Konstrukcja ubrania powinna zapewnic ochronç wewnçtrznej strony warstwy termoizolacyjnej przed przemoczeniem podczas dzialania jednogodzinnej próby sztucznego deszczu, o intensywnosci zraszania mierzonej na poziomie podloza (450 ± 50) dm3/(m2h), uzyskanego z pojemnika o srednicy co najmniej 1000 mm, zasilanego w wodç tak, aby poziom wody utrzymywal siç w przedziale 45 ± 5 mm i umieszczonego 5,0 ^ 5,5 m nad podlozem - fot. 5. W dnie pojemnika powinny znajdowac siç okolo 682 dysze z otworami o srednicy 0,6 mm, rozmieszczone centrycznie co 34 mm, w celu wytworzenia kropel wody ponad kolistym obszarem o srednicy 932 mm (gçstosc kropel okolo 1000 kropel/m2).
Badane ubranie powinno byc nalozone na manekina w ksztalcie doroslego czlowieka o wysokosci 1820 ± 40 mm i obwodzie klatki piersiowej 1000 ± 60 mm.
Podczas próby manekin ubrany w badane ubranie specjalne i buty strazackie powinien miec jedno ramiç skierowane do tylu, a drugie do przodu - kazde odchylone pod k^tem 25 ± 5 ° od pionu. Manekin powinien byc odchylony od pionu w tyl o kqt (5 ± 2)°. Glowa manekina powinna byc zabezpieczona przed przesi^kaniem wody wokól kolnierza do wnçtrza kurtki. Zabezpieczenie nie moze zakrywac szwów przy dekolcie oraz miejsca
Fot. 5. Pojemnik do wytworzenia sztucznego deszczu
(zródlo: fotografía wlasna)
_TECHNIKA I TECHNOLOGIA_
wszycia kolnierza. Manekina nalezy umiescie w obszarze dzialania sztucznego deszczu po
napelnieniu zbiornika wod^. do wymaganej wysokosci slupa wody. Po uplywie czasu badania usun^e manekina z obszaru sztucznego deszczu. Odczekae 2 min w celu ociekniçcia wody z badanego ubrania i ostroznie zdj^é czçsci ubrania, unikaj^c kontaktu kropli z wewnçtrzn^ strong ubrania. Dokonae oglçdzin wewnçtrznej strony ubrania. Prób? odpornosci na przemakanie nalezy przeprowadzie dwukrotnie. Badania przeprowadzie dla jednego egzemplarza ubrania. W przypadku negatywnego wyniku jednej z prób nalezy przeprowadzie trzeci^ prób?. Wyniki przynajmniej dwóch prób powinny bye pozytywne. Wewnçtrzna strona ubrania nie moze ulec przemoczeniu.
Masa
Masa kompletnego ubrania, bez wzglçdu na rozmiar, nie powinna przekroczye 3,8 kg. Wykonanie ubrania strazackiego wg zarzqdzenia KG PSP
Ubranie sklada siç z kurtki dlugosci % i spodni.
Wykonane z tkaniny zewnçtrznej w kolorze czarnym lub ciemnogranatowym z warstw^ termoizolacyjn^.. Wszystkie warstwy kurtki mog^ bye ze sob^ zwi^zane na stale lub bye wykonane z warstw noszonych l^cznie. Kurtka posiada szerokie rçkawy umozliwiaj^ce swobodne nakladanie ubrania oraz zapobiegaj^ce podci^ganiu kurtki do góry przy podnoszeniu r^k przez uzytkownika. Kurtka zapinana na mocny grubocz^stkowy, dwuglowicowy zamek rozpinany na wysokosci krocza. W dolnej czçsci kurtki s^ wpuszczane dwie kieszenie ze skosnymi wlotami przykrytymi patkami, zapinanymi na „rzepy". W górnej czçsci na prawej piersi znajduje siç kieszen wpuszczana, zapinana zamkiem w kierunku ramienia. Bezposrednio pod tasmami ostrzegawczymi dwie naszywki i obejma wykonane z tkaniny zewnçtrznej. Spodnie posiadaj^ elastyczne szelki zapinane na klamry zatrzaskowe, umozliwiaj^ce regulacjç ich dlugosci. Na wysokosci kolan naszyty dodatkowy wklad chroni^cy staw kolanowy. Nogawki szerokie i proste, umozliwiaj^ce swobodne ich zakladanie na cholewkç buta gumowego lub skórzanego. W celu poprawy wodoszczelnosci ubrania, szwy powinny bye zabezpieczone tasm^. lub w inny rôwnorzçdny sposób.
Szczegótowy opis wyglqdu kurtki
Zewnçtrzn^ warstwç kurtki powinna stanowie tkanina w kolorze czarnym lub ciemnogranatowym z wykonczeniem olejo i wodoodpornym - rys.11. Kurtka powinna zachodzie na spodnie minimum 30 cm, a dolna jej krawçdz powinna siçgaé 20 ± 2,5 cm ponizej krocza.
íttnükl перу
Ryc.11. Zapiçcia i kieszenie (zródlo: opracowanie wlasne)
Kolnierz kurtki podwyzszony z tkaniny zewnçtrznej w formie stójki, miçkki, chroni^cy krtan i zapinany z przodu na tasmç „rzep", umozliwiaj^c^. dopasowanie. Zamek kurtki powinien bye przykryty plisq, z tkaniny zewnçtrznej z wykonczeniem wodoszczelnym. Zapiçcie plisy na metalowe napy lub klamry, uzupelnione o tasmy na „rzep". Rçkawy szerokie, z tkaniny zewnçtrznej, od wewn^trz zakonczone sci^gaczem elastycznym, a na zewn^trz sci^gaczem z tasm^. „rzep", umozliwiaj^c^. dopasowanie rçkawa w nadgarstku. W dolnej przedniej czçsci kurtki powinny bye wszyte dwie skosne kieszenie o szerokosci 15 ± 1 cm i glçbokosci 25 ± 1 cm, kryte patkami, zapinanymi na „rzepy", zabezpieczaj^cymi przed przedostawaniem siç wody.
W górnej czçsci na prawej piersi, powyzej tasm ostrzegawczych powinna znajdowae siç kieszen wpuszczana o glçbokosci 15 ^ 20 cm, zapinana zamkiem spiralnym w kierunku ramienia. Ponizej kieszeni i tasm ostrzegawczych dwie naszywki z metalowymi uchwytami oraz obejma z tkaniny zewnçtrznej zapinana na tasmç „rzep" np. do mocowania: sygnalizatora, latarki lub rçkawic. W górnej czçsci kurtki pod plisq, kryj^c^. zamek powinna znajdowae siç kieszen wpuszczana o glçbokosci 20 + 1 cm i szerokosci 15 ±1 cm. Wewnçtrzne warstwy kurtki powinny stanowie: membrana wodoszczelna i paroprzepuszczalna, warstwa termoizolacyjna i podszewka - uklad warstwowy. Mozliwe s^. równiez inne rozwi^zania konstrukcyjne wewnçtrznych elementów kurtki uwzglçdniaj^ce nowe technologie i inzynieriç materialow^.
_TECHNIKA I TECHNOLOGIA_
Wszystkie warstwy kurtki mog^ bye ze sob^ zwi^zane na stale, a w przypadku wykonania
jako oddzielne powinny bye noszone l^cznie. W takim przypadku wymagane jest trwale naniesienie zalecenia uzywania kompletnie wyposazonej kurtki, a uzywanie kurtki rozkompletowanej powinno bye widoczne na zewn^trz ubrania.
Dolna krawçdz kurtki powinna bye zabezpieczona przed podsi^kaniem wody do góry na warstwç termoizolacyjn^. W przedniej dolnej wewnçtrznej czçsci kurtki powinna bye naszyta jedna lub dwie kieszenie o wymiarach (szerokose x glçbokosé) 25 x 20 cm przewidziane na opatrunek osobisty - rys. 12.
Ryc.12. Kieszenie na opatrunek osobisty (zródlo: opracowanie wlasne)
Kurtka oznaczona ukladem tasm fluorescencyjnych i odblaskowych o szerokosci 5 cm w nastçpuj^cy sposób (rys. 13.):
• na calym obwodzie kurtki w odleglosci 5 cm od jej dolnej krawçdzi,
• z przodu i z tylu kurtki na wysokosci klatki piersiowej w odleglosci 20 ± 2 cm od szwu barkowego (mierzone w polowie dlugosci barku),
• na calym obwodzie r?kawów w odleglosci 20 ± 2 cm od ich dolnych krawçdzi.
Ryc.13. Tasmy ostrzegawcze
(zródlo: opracowanie wlasne)
Zastosowane tasmy powinny charakteryzowae siç ograniczon^ palnosci^, mog^ bye zszyte krawçdziami lub naszyte oddzielnie w odstçpie do 1 cm. Tasma górna powinna bye koloru srebrnego, a dolna zóltego.
Tasmy nalezy przyszye niepalnymi niemi w kolorze zblizonym do koloru tasm, podwójnym lub pojedynczym sciegiem.
Na kurtce umieszczone „rzepy" pod emblematy i znaki identyfikacyjne (rys. 14):
• na lewym rçkawie, w polowie wysokosci miçdzy lokciem a barkiem, do mocowania emblematu PSP, drugi ponizej w odleglosci 1 cm do emblematu nazwy miasta,
• na lewej piersi powyzej tasm ostrzegawczych do mocowania dystynkcji,
• na lewej piersi ponizej tasm ostrzegawczych do mocowania napisu „STRAZ".
Napis „STRAZ umieszczony z przodu kurtki:
• wymiary tla - 5 x 15 ± 0,3 cm,
• wysokose liter - 2,5 ± 0,1 cm,
• dlugose calego napisu - 11 ± 0,3cm,
• mocowanie na „rzep" lub inn^ technik^..
Ryc.14. Znaki identyfikacyjne, emblematy i dystynkcje (zrodlo: opracowanie wlasne)
Ryc.15. Napis z tylu kurtki (zrodlo: opracowanie wlasne)
Napis „STRAZ" umieszczony na tyle kurtki - rys. 15. w odleglosci 0,5 ^ 1,0 cm pod zoltym pasem ostrzegawczym. Litery napisu „STRAZ" w kolorze czarnym wykonane na tkaninie (tle) w kolorze fluorescencyjnym zoltym.
• wymiary tla - 12 x 34 ± 0,3 cm,
• wysokosc liter - 7,7 ± 0,1 cm,
_TECHNIKA I TECHNOLOGIA_
• dlugosc calego napisu - 28 ± 0,3cm.
• mocowanie na „rzep" lub innq, technikq,.
Na wewn^trznej powierzchni kurtki, w görnej cz^sci karczka naszyta wszywka z informacjami producenta o wyrobie - rys. 16. ( W praktyce wspomniana wszywka wyst^puje od wewn^trz w przedniej cz^sci kurtki w okolicy zamka glöwnego - rys. 17.
wszywka informacyjna z miejscem na imi^ i nazwisko uzytkownika
Ryc. 16 Wszywka na karczku
(zrödlo: opracowanie wlasne)
wszywka informacyjna z miejscem na imi§ i nazwisko uzytkownika
Ryc. 17. Wszywka z przodu obok zapi^cia
(zrödlo: opracowanie wlasne)
_TECHNIKA I TECHNOLOGIA_
Szczegóiowy opis wyglqdu spodni
Zewn^trzn^. warstw^ spodni powinna stanowic tkanina w kolorze czarnym lub ciemnogranatowym z wykonczeniem olejo i wodoodpornym. Spodnie dlugie bez odci^tego pasa, swobodne w kazdym ulozeniu ruchowym. Zastosowane tkaniny - identyczne jak w kurtce. Nogawki powinny byc szerokie i proste, umozliwiaj^ce swobodne zakladanie na cholewk^ buta, od dolu zabezpieczone przed podsi^kaniem warstwy termoizolacyjnej za pomoc^ pasa tkaniny powlekanej o szerokosci 20 ± 2 cm - rys. 18.
1 U L
■ ■
r
Ryc. 18. Bariera przeciw podsi^kaniu na warstwy termoizolacyjn^. (zródlo: opracowanie wlasne)
Na kolanach dodatkowy wklad i wzmocnienie chroni^ce staw kolanowy. Spodnie powinny miec elastyczne szelki szerokosci 4 cm od pasa spodni z przodu poprzez ramiona do pasa z tylu i zapinane na regulowane klamry zatrzaskowe. Rozporek powinien byc zapinany na suwak i guzik. Spodnie z mozliwosci^ regulacji obwodu pasa. Spodnie oznaczone ukladem tasm fluorescencyjnych i odblaskowych o szerokosci 5 cm w nast^puj^cy sposób: na calym obwodzie nogawek w odleglosci okolo 15 □ 2 cm od ich dolnych kraw^dzi - rys. 19.
Ryc. 19. Tasmy ostrzegawcze na spodniach
(zródlo: opracowanie wlasne)
Zastosowane tasmy powinny charakteryzowac si? ograniczon^ palnosci^, sposób ich naszycia identycznie jak na kurtce. Tasmy ostrzegawcze i napisy „STRAZ" musz^ zachowac wlasciwosci po 25 cyklach prania w temperaturze 40oC. Procedury prania wedlug PN-EN ISO 6330 np. pralnica typu A, cykl pralnicy - delikatny, temperatura III. Suszenie metoda A. Oczywiscie w trakcie eksploatacji ubrania nie mamy do czynienia z laboratoryjnymi metodami prania. Niemniej jednak nalezy utrzymywac ubrania strazackie w czystosci, przestrzegaj^c przepisu prania podanego przez producenta. Ubranie specjalne ze wzgl?du na wielowarstwow^. budow? niezbyt dobrze znosi pranie w pralkach b?bnowych, gdzie cz?sto dochodzi do uszkodzenia delikatnej bariery przeciwwilgociowej w wyniku odklejenia si? tasm uszczelniaj^cych szwy membrany. Dlatego pranie najlepiej powierzyc wyspecjalizowanej pralni, która posiada mozliwosc prania i suszenia w sposób nie naruszaj^cy konstrukcji ubrania.
Masa
Masa kompletnego ubrania, bez wzgl?du na rozmiar nie powinna przekroczyc 4 kg. (Uwaga: w znowelizowanym zal^czniku do rozporz^dzenia MSWiA wartosc ta zostala obnizona do 3,8 kg.
_TECHNIKA I TECHNOLOGIA_
Literatura:
1. Rozporz^dzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Spolecznej z dnia 21.12.2005 r. w sprawie zasadniczych wymagan dla srodków ochrony indywidualnej (Dz. U. Nr 259 poz. 2173) wdrazaj^cym postanowienia dyrektywy nr 89/686/EWG;
2. Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodnosci (Dz.U. Nr 204 z 2004 r. poz. 2087, z pózn. zm.);
3. Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 roku o ochronie przeciwpozarowej (Dz. U. Nr 178, poz. 1380);
4. Rozporz^dzenie Ministra Spraw Wewn^trznych i Administracji z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie wykazu wyrobów sluz^cych zapewnieniu bezpieczenstwa publicznego lub ochronie zdrowia i zycia oraz mienia, a takze zasad wydawania dopuszczenia tych wyrobów do uzytkowania (Dz. U. Nr 143 poz. 1002), zmienione rozporz^dzeniem z dnia 27 kwietnia 2010 r. (Dz. U. Nr 85, poz. 553).
5. Rozporz^dzenie Ministra Spraw Wewn^trznych i Administracji z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie szczególowych czynnosci wykonywanych podczas procesu dopuszczenia, zmiany i kontroli dopuszczenia wyrobów, oplat pobieranych przez jednostk^ uprawnion^ oraz sposobu ustalania wysokosci oplat za te czynnosci (Dz. U. Nr 143 poz. 1001);
6. Zarz^dzenie nr 9 Komendanta Glównego Panstwowej Strazy Pozarnej z dnia 5 lutego 2007 r. w sprawie wzorców oraz szczególnych wymagan, cech technicznych i jakosciowych przedmiotów umundurowania, odziezy specjalnej i srodków ochrony indywidualnej uzytkowanych w Panstwowej Strazy Pozarnej (Dz. U. KG PSP Nr 2 z dnia 23.10.2009 r. poz. 17).
7. PN-EN 469: 2008 Odziez ochronna dla strazaków. Wymagania uzytkowe dotycz^ce odziezy ochronnej przeznaczonej do akcji ratowniczo-gasniczych.
Recenzenci
bryg. mgr inz. Tadeusz Jopek mi. kpt. mgr inz. Janusz Popis
