CC BY
12УДК 882.6-8 + 82(061.231)
Н. Я. Савщкая, старшы выкладчык (БДТУ)
АРГАН13АЦЫЯ ПРАЦЫ 3 ТВОРЧЫМ1 СТУДЭНТАМ1 У Л1ТАРАТУРНЫМ КЛУБЕ «ВЕТЛ1ЦА»
У публжацьп гаворыцца пра сютэму аргашзацьп працы з творчай студэнцкай моладдзю у ль таратурным клубе БДТУ «Ветлща». Адзначаецца, што адораная асоба - гэта патэнцыял для рос-кв1ту нацьп у новых умовах развщця крашы. Прыводзщца нарматыуна-прававая база, на падста-ве якой будуецца аргашзацыя працы у клубе. Паказаны чатыры ступеш працы з творчай моладдзю. Гэта пошук таленавиых студэнтау, развщцё ix творчых здольнасцей, грамадска-карысная дзейнасць i прапаганда творчых дасягненняу. Надаецца увага прафарыентацыйнай працы i выда-вецкай дзейнасщ клуба, у вышку якой убачыл1 свет 7 лгтаратурна-мастацшх альманахау «AVE», дзе надрукаваны творы звыш 500 аутарау.
The article considers work organizing system with the creative youth in the literary society «Vet-litsa». The author proves the talented person to be the potential for the flourishing of nation in the new conditions of country development. The article shows the normative legal base being the principal component of work organizing society. The author reveals four levels of work with the creative youth. These are: searching of talented students, the development of their creative skills, socially useful activity and the promotion of creative achievements. Much attention is paid to the vocational guidance and publishing activities of the society.
Уводзшы. Адораная асоба - гэта той патэн-цыял, яю будзе садзейшчаць росквпу нацьп у новых умовах развщця крашы. Чалавецтва жыло б аднастайным, шэрым жыццём, каш б не з'яуля-люя у ¿м творчыя асобы, яюя нясуць свае новыя щэ1, што змяняюць 1 упрыгожваюць свет. Таму важна убачыць, знайсщ адораных студэнтау I пастарацца наладзщь з ¿м1 кантакт, каб разв1ваць талент, прыцягваючы да навуковай 1 творчай працы не толью падчас працэсу навучання, але I у пазааудыторны час у клубах па штарэсах.
Асноуная частка. У БДТУ ужо 15 год пра-цуе лп-аратурны клуб «Ветлща», яю аргашзава-ны пры кафедры беларускай фшалогп. Мэтай клуба з'яуляецца развщцё творчай актыунасщ студэнтау, фарм1раванне высокамаральнай, усе-бакова развп-ай асобы.
Нарматыуна-прававой базай аргашзацьп работы з адораньпш студэнтам1 з'яуляюцца Законы «Аб адукацьп у Рэспублщы Беларусь», «Аб агульных пачатках дзяржаунай маладзёжнай пал1тыю у Рэспублщы Беларусь», канцэпцьп адукацьп I выхавання у Беларуси указы Прэз> дэнта Рэспублт Беларусь, нарматыуныя акты Мшстэрства адукацьп Рэспублш Беларусь, с1я БДТУ, комплексны план выхаваучай працы кафедры беларускай фшалогп.
Праца у клубе сюравана на узбагачэнне ду-хоунага, штэлектуальнага, творчага патэнцыя-лу асобы, найбольш поунае развщцё яе тален-тау, фарм1раванне творчай самарэгуляцьп.
У сувяз1 з фарм1раваннем новага падыходу да адукацыйнай сютэмы 1 выхавання студэнцкай моладз1 асабл1вая увага надаецца ажыццяу-ленню выканання Кодэкса Рэспублш Беларусь аб адукацьп (зацверджаны 13 студзеня 2011 г.). Таму у адпаведнасщ з палажэнням1 Кодэкса аб
адукацьп неабходна фарм1раваць сютэму ¿дэа-лапчнай 1 выхаваучай працы, якая ахоптвае адукацыйны працэс у цэлым разам з пазавучэб-най дзейнасцю.
Задачы выхавання арыентаваны на фармь раванне грамадзянскасщ, патрыятызму 1 нацыя-нальнай свядомасщ на аснове дзяржаунай щэа-логи, падрыхтоуку да самастойнага жыцця I працы; фарм1раванне маральнай, эстэтычнай I эка-лапчнай культуры; авалоданне каштоунасцям1 1 навыкам! здаровага ладу жыцця; фарм1раванне культуры сямейных адносш; стварэнне умоу да сацыял1зацьп I самаразвщця асобы студэнта.
Асноуныя патрабаванш да выхавання -стварэнне умоу для развщця творчых здоль-насцяу студэнтау, уключэння ¿х у разнастайныя вщы сацыяльна значнай дзейнасщ.
На падставе нарматыуна-прававых дакумен-тау створана «Палажэнне аб л1таратурным клубе «Ветлща», штогод складаецца план работы клуба на навучальны год, у яюм вызначаюцца асноуныя наюруню працы, плануюцца найбольш значныя мерапрыемствы 1 г. д.
Остэма работы з адоранай моладдзю мае чатыры ступеш:
I ступень - выяуленне, пошук, адбор студэнтау, яюя могуць I жадаюць супрацоушчаць з клубам. Пошук ажыццяуляецца падчас вучэб-най I пазаурочнай працы праз дапамогу калег па працы I членау клуба;
II ступень - гэта развщцё ¿х творчых здоль-насцяу, якое рэатзуецца часткова у вучэбнай дзейнасщ на практычных 1 нетрадыцыйных за-нятках I у пазааудыторны час. Гэта удзел у днях, тыднях, акцыях, дыскус1ях, праца у клубе, вы-кананне творчых заданняу, л1таратурная вучо-ба, абмеркаванне щкавых творау сучасных л1-
Филология
161
таратарау i творау caMix аутарау i шш. У асноу-ным уся гэта праца праводзщца праз ¿ндывщу-альныя гутарю, шдывщуальныя планы развщця творчых здольнасцяу членау клуба у залежнас-щ ад ix схшьнасцяу, магчымасцяу i жаданняу. Асноуным1 вщам1 творчасщ з'яуляюцца наш-санне i удасканальванне не толью л1таратурных (вершы, паэмы, эсэ, апавяданш, раманы, нары-сы, штэрв'ю, разважанш, замалёую), але i наву-ковых прац (падрыхтоука дакладау на канфе-рэнцьп, тэзюау, артыкулау, навуковых прац на ушверсгоцюя, рэспублшансюя i м1жнародныя конкурсы), таксама падрыхтоука уласных або калектыуных камп'ютарных зборшкау творау, праектау, прэзентацый;
III - прыцягненне студэнтау да грамадска-карыснай дзейнасщ. Гэта, перш за усё, удзел у мерапрыемствах, яюя праводзяцца кафедрай, лпаратурным клубам, факультэтам, ушверспэ-там. Часта - гэта таксама творчасць, але з выха-дам на аудыторыю, дэманстрацыя CBaix дасяг-ненняу на пасяджэннях л1таратурнага клуба, у конкурсах чытальшкау вершау, у фестывалях мастацкай самадзейнасщ, удзел у навуковых кан-ферэнцыях БД'ГУ, у сустрэчах з шсьменшкам1, аутарсюя прэзентацьп творау, выпуск наеденных газет, удзел у выставах, конкурсах малюн-кау, фатаграфш, плакатау, падрыхтоука шфар-мацыйных матэрыялау на старонку л1таратур-нага клуба «Ветлща» на сайце БД'ГУ, прафарыен-тацыя i валанцёрская дзейнасць;
IV ступень - прапаганда дасягненняу ва ушверегоце, у горадзе Мшску, у рэспублщы. Удзел у гарадсюх i рэспублшансюх мерапрыемствах, конкурсах, канцэртах, выставах, кан-ферэнцыях, фестывалях, выступленш у CMI, пубткацш творау у часошсах («Маладосць», «Нёман», «Крынща»), газетах, рэспублшансюх зборшках паэзп i шш.
Клуб стараецца адкрываць як мага больш новых ¿мёнау, падштурхоуваючы маладых творцау да нашеання новых вершау i пубтка-цый творау у альманаху i у сродках масавай ш-фармацьп.
Сённяшняя моладзь - гэта вельм1 разнастай-ны сегмент грамадства. Не будзе адкрыццём ска-заць, што еярод малацых людзей шмат вершкау. Молацзь вельм1 розная па сацыяльным зрэзе. А тэта значыць, што яна розная i па творчым склацзе, i у сва!м жаданш шматгранна выразщь сябе.
Таму тэматыка творау такая разнастайная, як i само жыццё. Асабл1ва моладзь хвалююць тэмы духоунасщ, пытанш дабра i зла, пошук свайго жыццёвага шляху. Тым, каго щкавяць пытанш духоунасщ, аказваецца шфармацыйна-навуковая i аргашзацыйная падтрымка пры падрыхтоуцы дакладау на канферэнцьп, навуковых прац на конкурсы i г. д. Члены клуба -
пастаянныя удзельнш студэнцюх рэспублшан-сюх семшарау у Жыровщкай духоунай семша-рьп, Свята-Панцеляймонаусюх чытаннях 1 шш.
Прафарыентацыйная работа таксама мае месца у л1таратурным клубе. «Прафесшная арыентацыя - гэта складаная шматгранная праблема, дзяржауная па маштабах, эканам1ч-ная па вышках, сацыяльная па змесце, педага-пчная па метадах» [1]. У рэатзацьи плана пра-фарыентацыйных мерапрыемствау асабл1вае месца займае соцыум, гэта значыць шфраструк-тура горада I рэспублш (агульнаадукацыйныя школы, пазашкольныя установы, прафесшныя вучэбныя установы, установы аховы здароуя, культуры, установы па рабоце з моладдзю, прадпрыемствы горада, сродю масавай шфар-мацьи, грамадсюя аб'яднанш 1 аргашзацьп 1 шш.). Прафесшная работа у нашых умовах мае сваю спецыфшу, якая заключаецца у тым, каб даць шфармацыю пра ушверегот шырокай ау-дыторьи 1 стварыць устойтвы станоучы ¿мщж БДТУ. 3 гэтай мэтай праводзяцца розныя ме-рапрыемствы: гутарю для аб1турыентау у школах горада Мшска, рэспублш, прафарыента-цыйныя выступленш падчас сумесных канцэр-тау вакальнага ансамбля выкладчыкау «Акав1-та» I л1таратурнага клуба «Ветлща» у школах, ушвереготах, грамадсюх аргашзацыях I аб'яд-наннях, ветэрансюх аргашзацыях, шшталях, ва-ланцёреюя выступленш сумесна з гуртком «Патрыёт» у садках 1 шш. Можа узшкнуць пы-танне, чаму даецца шфармацыя пра БДТУ у ш-шых ВНУ, ветэрансюх аргашзацыях 1 садках. Ды таму, што усюды ёсць дарослыя людз1, у яюх могуць быць патэнцыяльныя аб1турыенты, яюм можа быць карыснай шфармацыя пра спектр спецыяльнасцяу ушверегота, яго высою статус, пра разв1ццё творчых здольнасцяу у мастацюх калектывах 1 клубах па штарэсах. Вя-дома, што «сям'я ¿грае важную ролю у сама-вызначэнн1 дз1цяц1. Таму адна з задач прафары-ентацыйнай работы - фарм1раванне у бацькоу уяуленняу аб прафес1янальным самавызна-чэнн1 дзяцей.» [2]. Важна сустракацца не то-льк1 са школьшкам1, ¿х бацькам1, але 1 з педагогам!, пакольк1 ¿х кампетэнтнасць у гал1не пра-фарыентацыйнага досведу роб1ць значны уплыу на выбар аб1турыента.
Выступлениям перад любой аудыторыяй заусёды папярэдн1чае падрыхтоуча-арган1зацый-ная праца: знаходзщца месца (установа) для выступления, узгадняецца час правядзення, ау-дыторыя, працягласць мерапрыемства. Пасля гэтага або паралельна ¿дзе пошук членау клуба, яюя могуць годна прадстав1ць БДТУ 1 жадаюць гэта зраб1ць. Для ¿х падб1раецца прафарыента-цыйны матэрыял (буклеты, рол1к1) з ¿нфарма-цыяй пра факультэты, спецыяльнасц1, даюцца
шыроюя звестта пра дзейнасць клуба, суправа-джальныя матэрыялы, пацб1раюцца уласныя вершы, з яюм1 аутар будзе выступаць перад ау-дыторыяй. Асноуная мэта гэтых выступленняу -даць шфармацыю, защкавщь, выклшаць станоу-чыя эмоцьп, дасягнуць момантау эмпатьп (су-перажывання аудыторьп 1 выступоуцы з адноль-кавым эмацыянальным знакам), пакшуць па сабе добрае уражанне. Гэта усё разам узятае I будзе ствараць шфармацыйную прастору I станоучы ¿мщж БДТУ у розумах I сэрцах шырокай аудыторьп 1 працаваць на сённяшш дзень ушверсь тэта 1 яго будучыню. Надзвычай важна перака-наць навучэнцау суадносщь уласныя прыярытэ-ты з грамадсюм1, ствараючы пры гэтым умовы для адчування паспяховасщ ад самасцвярджэн-ня у працэсе працоунай дзейнасщ, ад развщця сва1х ¿ндывщуальных творчых здольнасцяу.
Таюм чынам, аргашзуючы прафарыентацый-ную работу сшам1 лп-аратурнага клуба, мы ¿мк-нёмся стварыць умовы для паспяховай сацыял1-зацьп навучэнцау, падвесщ ¿х да усвядомленага выбару свайго далейшага шляху, схшць да па-ступлення у БДТУ, пераканаушы у запатрабава-насщ на рынку працы спецыялютау БДТУ.
Кожны з нас не толью чалавек, але 1 грама-дзянш. Усведамленне кожным не толью асабю-тай, але 1 сацыяльнай значнасщ, сацыяльнай каштоунасщ I сацыяльнай адказнасщ сваёй працы - гэта I ёсць мэта прафарыентацыйнай працы.
Ацэньваючы эфектыунасць прафарыентацыйнай працы, яе колькасныя 1 якасныя паказ-чыю, варта адзначыць, што у школьшкау 1 аб1-турыентау, педагогау I членау сям'1 фарм1ру-ецца шфармацыйная прастора са станоучым ¿мщжам БДТУ; аказваецца дапамога моладз1 у выбары прафесп; ажыццяуляюцца м1жведамас-ныя сувязк ушверсгот - лпаратурны клуб - со-цыум горада I рэспублш.
Апошшм часам мнопя члены клуба маюць сваю электронную почту, дзе змяшчаюць уласныя творы, а таксама выходзяць на самавыда-таусюя сайты, дзе выстауляюць творы на аб-меркаванне 1 ужо маюць свайго чытача. Варта адзначыць, што некаторыя аутары выдат уласныя зборнш творау у выдавецтве БДТУ 1 пры-ватных выдавецтвах. Асабл1ва трэба адзначыць выдавецкую дзейнасць клуба.
Роля друкаванага слова была I застаецца значнай. Гэта вельм1 сур'ёзны фактар, яю уплы-вае на фарм1раванне каштоунасцяу.
Па вышках дзейнасщ клуба выпускаецца ni-таратурна-мастацю альманах «AVE» (Адрацжэн-не. Вера. Еднасць). Выйшла з друку 7 нумароу, у яюх змешчаны творы звыш 500 аутарау, роз-ныя па жанравым увасабленш i тэматыцы.
Л1таратурна-мастацю альманах «AVE» вы-даецца з 2003 г. У прадмове да першага нумара рэдактар выдавецтва «Мастацкая лп-аратура», лаурэат np3Mii Федэрацьп прафсаюзау Рэспублт Беларусь Кастусь Жук нашсау:
«1дэя выдання альманаха вельм1 ухвальная i нават пстарычна-эпахальная, якая, магчыма, перажыве й вяю, бо усё нашсанае застаецца, а выдадзенае тым больш. Асабл1ва - нашсанае рукой таленав1тага аутара, чый духоуна-эма-цыянальны патэнцыял служыць на карысць не адзш раз i не аднаму чалавеку...
...Аутарау аб'ядноувае прага тварыць, уз-вышанасць i высакароднасць пачуццяу i дум, любоу да CBaix сяброу, да Бацькаушчыны. Леп-шая адзнака дзейнасщ клуба - выхад лп-аратур-нага альманаха «AVE», дзе yciM дадзена магчы-масць абмяняцца пам1ж сабой на яго старонках ёмюм удумл1вым словам» [4] .
Заключэнне. Шматгранная 15-гадовая дзейнасць л1таратурнага клуба «Ветлща» з'яуляец-ца паспяховай, дзякуючы таленав1тым студэн-там, супрацоунщтву з выкладчыкам1, куратара-Mi, творчым1 калектывам1 БДТУ i, безумоуна, добра наладжанай аргашзацыйнай працы. Вы-шковая дзейнасць - гэта выданне альманахау, публшацьп у рэспублшансюм друку, атрыманне шматлтх грамат, дыпломау, вымпелау па вышках розных конкурсау у розных намшацыях.
Л1таратура
1. Борисова, Н. А. Осознанный выбор профессионального пути / Н. А. Борисова // Народная асвета. - 2010. - № 9. - С. 29.
2. Батуро, Т. В. Психолого-педагогическое сопровождение профориентационной работы / Т. В. Батуро // Народная асвета. - 2010. - № 9. -С. 28.
3. Праграма па рабоце з адоранай моладдзю (1998-2000 гг.) // Адукацыя i выхаванне. -2000. - № 4. - С. 40.
4. Жук, К. Каб песня не ведала межау / К. Жук // «AVE» (Адраджэнне. Вера. Еднасць). Л1таратурна-мастацю альманах. - Мшск: БДТУ, 2003. - Вып. I. - С. 9.
Паступша 15.06.2012
