CC BY
37
© by Wydawnictwo CNBOP-PIB
Please cite as: BiTP Vol. 32 Issue 4, 2013, pp. 115-121
D01:10.12845/bitp.32.4.2013.12
st. bryg. mgr inz. Jan KIELIN1 dr inz. Rafa! POROWSKI12 ml. bryg. Daniel MALOZI^C1 dr inz. Adam MAJKA1 st. kpt. inz. Piotr LESIAK1
BUDYNEK DO CWICZEN POZAROWYCH DLA RATOWNIKOW KSRG: ANALIZA WYMAGAN I PRZYKLADOWE
ROZWI^ZANIA
Facility for firefighting training of KSRG rescuers3: Analysis of requirements and possible solutions
Здание для пожарной тренировки спасателей KSRG4: анализ требований и возможные решения
Abstrakt
Cel: Celem niniejszego artykulu jest udzielenie odpowiedzi na pytanie, w jaki sposôb mozna podnosic umiejçtnosci ratownikôw w zakresie zwalczania pozarôw w obiektach wraz z przedstawieniem przykladowych, najlepszych praktycznych rozwi^zan w tym zakresie.
Wprowadzenie: W artykule tym dokonano omôwienia wymagan techniczno-organizacyjnych w zakresie projektowania i wyposazenia w stanowiska szkoleniowe i uzytkowania budynku do cwiczen pozarowych dla ratownikôw opisanych w standardach z serii DIN 14097. Jako przykladowe rozwi^zanie przedstawiono szczegôlowy opis takiego budynku uzytkowanego do szkolenia ratownikôw w Landowej Szkole Badenii-Wirtembergii w Niemczech. Budynek do cwiczen pozarowych sklada siç z trzech czçsci, ktôre razem tworz^. wolnostoj^cy obiekt mieszkalno-handlowy. W srodkowej strefie budynku znajduj^. siç schody, instalacje sanitarne, stanowisko dyspozytorskie oraz funkcje obslugowe. Dwie zewnçtrzne czçsci wykorzystywane do cwiczen s^. uksztaltowane zgodnie z ich uzytkowym przeznaczeniem. Zachodnia czçsc zawiera na parterze sklep, a na piçtrze biuro, w czçsci wschodniej natomiast na parterze zlokalizowany jest garaz z warsztatem, a na dwôch piçtrach mieszkania.
Metodologia: Analiza literaturowa w zakresie projektowania, wyposazenia w stanowiska szkoleniowe i uzytkowania budynku do cwiczen pozarowych dla ratownikôw, analiza ustanowionych dokumentôw normatywnych w tym obszarze oraz analiza dostçpnych praktycznych rozwi^zan na przykladzie budynku wykorzystywanego w procesie szkolenia ratownikôw w Landowej Szkole Badenii-Wirtembergii w Niemczech.
Wnioski: Cwiczenia prowadzone we wlasciwie zaprojektowanych i wyposazanych w stanowiska szkoleniowe budynkach do cwiczen pozarowych s^. bezpieczne oraz bezawaryjne. Bliskie realnym scenariusze pozarowe, utrudnienia zwi^zane z wystçpowaniem wysokiej temperatury i dzialania przy praktycznym zastosowaniu srodkôw gasniczych prowadz^. do podnoszenia umiejçtnosci zawodowych wszystkich uczestnikôw cwiczen. To co dotychczas z duzym wysilkiem wyjasniane bylo w formie teoretycznej, uczestnik szkolenia w budynku do cwiczen pozarowych odczuwa teraz na wlasnej skôrze. Poprzez doswiadczenia w ci^gu jednego dnia cwiczen, kursanci nie tylko otrzymuj^. wiedzç, ale trwale przyswajaj^. i zmieniaj^. sposôb postçpowania podczas rzeczywistych dzialan ratowniczo-gasniczych.
SJowa kluczowe: szkolenie strazakôw PSP, szkoleniowe stanowiska poligonowe, system ratowniczy Typ artykulu: z praktyki dla praktyki
1 Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpozarowej - Panstwowy Instytut Badawczy, ul. Nadwislanska 213, 05-420 Jozefow k. Otwocka, Polska/ National Scientific and Research Centre for Fire Protection - National Research Institute (CNBOP-PIB), Poland
2 rporowski@cnbop.pl
3 The National Firefighting and Rescue System consociates firefighters and rescuers from different fire and rescue units both state and voluntary
4 Государственная Спасательно-Гасящая Система объединяет пожарных и спасателей различных подразделений (государ-
ственных и добровольных)
DOI:10.12845/bitp.32.4.2013.12
Abstract
Purpose: The purpose of this article is to answer the question how to improve the skills of rescuers in the scope of extinguishing fires in buildings. The authors present examples of best practical solutions in this area.
Introduction: This paper gives some overview of both technical and organizational requirements of DIN 14097 on designing and equipping a facility for firefighting training of rescuers. The article describes an example of such a facility for firefighting training facility at Land School of Baden-Wuerttemberg in Germany. The Building for firefighting training consists of three parts, which together form a detached building, with residential and commercial parts. There are stairs, plumbing, places for dispatcher and handling in the central zone of this building ,. The two outer parts that are used for training are formed in accordance with their functions. There is a shop on the ground floor and an office on the first floor in the west part of the building. On the ground floor, of the east part are located a garage and a workshop, while there are apartments on the first and second floor.
Methodology: The analysis of literature and normative documents in the scope of design and usage of firefighting training facilities and the examination of available practical solutions on the basis of exemplary building used for rescuers training at Land School of Baden-Wuerttemberg in Germany.
Conclusions: Trainings conducted in properly designed and equipped buildings for firefighting practice are safe and trouble-free. Realistic fire scenarios, difficulties arising from high temperatures and activities with the practical application of extinguishing agents enhance professional skills of all training participants. Some explanations made so far with a great effort in the theoretical way now can be shown in the practical way enabling the participants of the training to feel the real danger. Thanks to acquiring own experience, the participants of the training not only receive knowledge, but also it acquire and permanenty change the way of their behaviour during real-life firefighting and rescue operations.
Keywords: training of firefighters, training facilities, rescue system; Type of article: best practice in action
Аннотация
Цель: Цель этой статьи - дать ответ на вопрос, каким образом можно повышать умения спасателей по борьбе с пожарами на объектах. Авторы представляют возможные лучшие практические решения данного вопроса.
Введение: В данной статье рассмотрены технические и организационные требования, описанные в стандартах серии DIN 14097, в области проектирования и оснащения зданий для тренировки пожарных в учебные установки для спасателей. В качестве возможного решения авторы представили подробное описание здания такого типа, использованного для обучения спасателей в Ландовой Школе в Баден-Вюртемберге в Германии. Здание для пожарных тренировок состоит из трёх частей, которые вместе составляют отдельно стоящее здание жилого и коммерческого назначения. В центральной части здания находятся лестница, санитарные установки, диспетчер, а также операционные функции. Две внешние части, которые используют для тренировок были созданы в соответствии с их эксплуатационным назначением. В западной части на первом этаже находится магазин, на втором этаже - бюро, а во восточной части на первом этаже помешены гараж и мастерская. На третьем и четвёртом находятся квартиры.
Методология: Анализ литературы в области проектирования и оснащения в учебные установки, а также использования здания для пожарных тренировок спасателей; анализ принятых нормативных документов в этой области, а также анализ доступных практических решений на примере здания, использованного в процессе обучения спасателей в Ландовой Школе в Баден-Вюртемберге в Германии.
Выводы: Тренировки, проведенные в правильно запроектированных и оборудованных в учебные установки зданиях для пожарных тренировок являются безопасными и безаварийными. Пожарные сценария близкие к реальным, трудности, связанные с высокой температурой и действия с практическим применением гасящих средств способствуют повышению профессиональных квалификаций всех участников упражнений. То, что до сих пор с большим трудом поясняли в теории, участник обучения в здании для пожарной тренировки чувствует на собственной шкуре. Благодаря собственному опыту получаемому во время одного дня тренировки, курсанты не только получают знания, но их прочно усваивают и меняют способы своего поведения во время реальных спасательно-гасящих действий.
Ключевые слова: обучение пожарных PSP, учебные установки на полигоне, спасательная система Вид статьи: с практики для практики
1. Wprowadzenie
W 2012 r. Mi^dzynarodowe Stowarzyszenie Inzynie-rów Pozarnictwa (SFPE)5 opublikowalo artykul dotycz^-cy perspektyw rozwoju badan w zakresie ochrony prze-ciwpozarowej [1]. W artykule tym wyraznie podkreslono potrzeb^ prowadzenia badan naukowych oraz prac rozwo-jowych na swiecie w celu zwi^kszenia potencjalu osrod-ków szkoleniowych oraz centrów treningowych do szko-lenia strazaków i ratowników na wypadek pozarów oraz innych zagrozen. Dodatkowo analiza przeprowadzona przez rz^dow^. Brytyjsk^. Grup§ Robocz^. ds. Oceny Kata-
5 SFPE - Society of Fire Protection Engineers, www.sfpe.org
strof Budowlanych6 wskazuje na ogromn^. potrzeb^ pro-wadzenia szkolen strazaków w obiektach budowlanych z symulowaniem rzeczywistych warunków pozarowych, w tym warunków odzwierciedlaj^cych realny zakres temperatur dla pozarów w pelni rozwini^tych oraz oddzialy-wanie gor^cych i toksycznych produktów spalania na ra-towników prowadz^cych dzialania ratowniczo-gasnicze w takich warunkach. Analiza ta wskazuje przykladowo, ze maksymaln^. odleglosci^, na którq. strazacy mog^. wejsc podczas w pelni rozwini^tego pozaru pomieszczenia w celu ratowania zycia i zdrowia ludzi, jest odleglosc 34 m
6 Building Disaster Assessment Group (http://wales.gov.uk/pub-lications/circular/fire/2005/1216368/?lang=en).
С ПРАКТИКИ ДЛЯ ПРАКТИКИ
[2], podczas gdy w wielu krajach nie zwraca si§ uwagi na okreslanie takich wymagan. Dane te potwierdzaj^jedynie fakt, ze zarowno w kraju, jak i na swiecie kluczowym ele-mentem funkcjonowania systemu ratowniczego jest do-skonalenie umiej^tnosci zawodowych strazakow i ratow-nikow, ze szczegolnym uwzgl^dnieniem szkolen na tzw. stanowiskach poligonowych, tj. stanowiskach odzwier-ciedlaj^cych w pelnej skali warunki towarzysz^ce rozwo-jowi pozaru oraz eskalaj potencjalnych skutkow innych zagrozen [3].
Panstwowa Straz Pozarna dysponuje wlasnym sys-temem ksztalcenia i szkolenia, ktory sklada si§ z dwoch podsystemow [4]. Pierwszy z nich odpowiada za podno-szenie kwalifikacji ogolnych, ktore przygotowuj^. do za-wodu strazaka, technika pozarnictwa lub inzyniera pozarnictwa. Drugi odpowiada za podwyzszanie kwalifikacji zawodowych w strukturach strazy [5]. Obecny system ksztalcenia sklada si§ z pi^tnastu osrodkow szkolenia pozarniczego, funkcjonuj^cych w strukturach komend wojewodzkich Panstwowej Strazy Pozarnej, Szkoly Pod-oficerskiej Panstwowej Strazy Pozarnej w Bydgosz-czy, dwoch Szkol Aspirantow Panstwowej Strazy Pozarnej (Poznan i Krakow), Centralnej Szkoly Panstwowej Strazy Pozarnej, ksztalc^cych podoficerow i aspirantow pozarnictwa oraz Szkoly Glownej Sluzby Pozarniczej w Warszawie, ksztalc^cej oficerow pozarnictwa. Szkoly Panstwowej Strazy Pozarnej wyposazone s^. w specjali-styczne laboratoria oraz pracownie, ktore pozwalaj^. na bezpieczn^. obserwaj a takze na odwzorowywanie zja-wisk wyst^puj^cych podczas dzialan ratowniczych. Nie-stety na dzien dzisiejszy w Polsce istnieje deficyt poligo-nowych stanowisk do szkolenia strazakow i ratownikow KSRG, na ktorych mozliwe byloby inscenizowanie sce-nariuszy szkolenia strazakow w budynkach obj^tych po-zarem.
Jednym z takich stanowisk poligonowych, dzi^ki kto-remu mozna kompleksowo zapewnic scenariusze szkole-nia strazakow i ratownikow na wypadek pozarow w bu-dynkach i obiektach budowlanych oraz inscenizowac zja-wiska w pelni odzwierciedlaj^ce zagrozenia towarzysz^ce pozarom, jest budynek do cwiczen pozarowych dla stra-zy pozarnych, tzw. budynek do cwiczen gor^cych. Celem tego artykulu jest zatem analiza wymagan wykorzystania budynkow do gor^cych cwiczen pozarowych wraz z omo-wieniem kilku przykladowych rozwi^zan w tym zakresie stosowanych w zagranicznych osrodkach szkoleniowych.
2. Wymagania normatywne
Jednym ze standardow opisuj^cych wymagania tech-niczno-budowlane dla budynkow do cwiczen pozarowych jest niemiecka norma DIN 14097 [6] skladaj^ca si§ z czterech cz^sci:
• cz^sc 1: Wymagania ogolne,
• cz^sc 2: Urz^dzenia do demonstracji opalane gazem,
• cz^sc 3: Instalacje do cwiczen pozarowych opalane
drewnem,
• cz^sc 4: Budynki do cwiczen pozarowych.
Norma DIN 14097 dedykowana jest przede wszyst-kim architektom oraz strazom pozarnym w celu wlasci-
D01:10.12845/bitp.32.4.2013.12
wego planowania, projektowania, budowy i uzytkowania instalacji do cwiczen pozarowych. Wedlug postanowien tego standardu instalacja do cwiczen pozarowych jest to stala lub przewozna instalacja, wl^cznie z nieodzownymi miejscami do cwiczen oraz dodatkowymi pomieszczenia-mi, w ktorych demonstrowana moze byc sytuacja pozaro-wa wraz z okresleniem strat po pozarze. Celem takich instalacji jest umozliwienie prowadzenia szkolen dla strazakow i ratownikow w zakresie:
• poslugiwania si§ sprz^tem do gaszenia pozarow,
• stosowania ochron osobistych w szczegolnosci przed dzialem ciepla i dymu,
• prawidlowego stosowania srodkow gasniczych,
• taktyki dzialan gasniczych.
Budynek do cwiczen pozarowych skladac si§ powi-nien z pomieszczen cwiczebnych oraz dodatkowych pomieszczen. Poza tym nalezy zbudowac w tym budyn-ku komin si^gaj^cy od pomieszczen piwnicznych az po dach, ktory b^dzie przydatny do podl^czen pojedynczych stanowisk pozarowych. Pomieszczenia do cwiczen na-lezy podzielic na pomieszczenia znajduj^ce si§ w cz^sci piwnicznej, parterowej, pi^trowej oraz poddasze. Kondy-gnacje takiego budynku musz^. byc pol^czone schodami. Zarowno schody, jak i podesty powinny miec szerokosc co najmniej 1 m, a takze dobudowan^. klatk§ schodow^. Klatka schodowa musi byc dol^czona do jednej ze scian zewn^trznych strazackiego budynku do cwiczen. Klatka schodowa posiadac powinna na kazdej kondygnacji jed-no otwierane okno, a w najwyzszym miejscu budynku rowniez urz^dzenie do odci^gania dymu. Z pomieszczen klatki schodowej powinny prowadzic co najmniej jedne drzwi do pomieszczen piwnicznych (w klasie odpornosci ogniowej EI 30) oraz jedne drzwi na parter. Drzwi znaj-duj^ce si§ na parterze budynku powinny takze wycho-dzic na zewn^trz, a pozostale drzwi powinny prowadzic na wyzsze kondygnacje oraz na poddasze. Dodatkowo z pomieszczenia piwnicznego powinno byc zapewnio-ne co najmniej jedno wyjscie na zewn^trz. Powierzchnia kazdej kondygnacji powinna wynosic co najmniej 150 m2.
Wedlug standardu DIN 14097 dach budynku do cwi-czen pozarowych powinien posiadac dwie powierzch-nie dachowe pochylone pod roznym k^tem - jedn^ powierzchnia pochylon^. powyzej 38o, a drug^. ponizej 38o. Wysokosc pomieszczenia dachowego na kalenicy powin-na wynosic co najmniej 4 m. Konstrukcja nosna dachu i pokrycie powinny byc wykonane z materialow niepal-nych. Rozbudowana cz^sc dachowa powinna byc wyko-nana w oparciu o standard DIN 4102-2 [7]. Ponadto ma-terialy budowlane zastosowane do konstrukcji takiego budynku powinny wykazywac odpornosc na uderzenia i wstrz^sy. Natomiast pomieszczenia do cwiczen w takim budynku powinny miec nast^puj^ce przeznaczenie:
• pomieszczenia piwniczne: korytarz, kotlownia, sklad materialow palnych, pomieszczenie przyl^czy, maga-zyn i pomieszczenia piwniczne, podzielone na poje-dyncze boksy,
• parter: sklepy, warsztaty, garaze i male zamkni^te po-mieszczenia,
• gorne kondygnacje: mieszkania skladaj^ce si? z po-koi, kuchni, lazienki, przedpokoju oraz pomieszcze-nia biurowe, laboratorium, gabinet lekarski, archi-wum, sala konferencyjna,
• poddasze: pomieszczenia mieszkalne i cz?sci nieza-budowane.
Na parterze budynku do cwiczen pozarowych powin-ny si? znajdowac nast?puj^ce elementy:
• brama o wymiarach 3 m x 3 m w pol^czeniu z garazem lub warsztatem,
• drzwi wejsciowe do pomieszczenia sklepu,
• rz^d okien dwuskrzydlowych (co najmniej 2 m od po-ziomu terenu),
• podwieszany sufit.
Ponadto, zgodnie ze standardem DIN 14097, wszyst-kie elementy instalacji elektrycznej w pomieszczeniach do cwiczen, a w razie potrzeby rowniez przewody instala-cji gazowej, powinny byc kontrolowane i odebrane przed pierwszym uruchomieniem budynku przez specjalistow z uwzgl?dnieniem szczegolnych warunkow eksploatacji (np. wysokie temperatury, zadymienie, czy tez oddzialy-wanie wody). Co 2 lata nalezy tak^. kontrol? powtarzac. Wyniki tych czynnosci powinny byc zanotowane w doku-mentacji technicznej budynku.
3. Przykladowe rozwiqzania
Bogate doswiadczenie w szkoleniu ratownikow po-siada niemiecka straz pozarna. Tamtejsza straz dysponu-je poligonami zlokalizowanymi mi?dzy innymi w Lan-dowej Szkole Pozarniczej Badenii-Wirtembergii [8]. Do roku 1974 Szkola Landowa Badenii-Wirtembergii dys-ponowala budynkiem do cwiczen pozarowych, w ktorym jako paliwa uzywano drewna oraz kartonow, co powodo-walo znaczn^. emisj? gazow pozarowych, a tym samym powodowalo oddzialywanie dymu pozarowego na s^sied-nie tereny. Coraz bardziej restrykcyjne przepisy ochrony srodowiska spowodowaly w konsekwencji zamkni?cie tego obiektu. Wraz z podj?ciem decyzji o budowie nowe-go poligonu do cwiczen praktycznych Landowej Szkoly w Badenii-Wirtembergii na terenach przemyslowych Wendelrot w Bruchsal narodzila si? idea budowy nowe-go budynku do cwiczen pozarowych. Musial on przede wszystkim spelniac wymagania przepisow ochrony srodowiska obowi^zuj^cych w Niemczech. W tym celu w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie znaleziono rozwi^-zania bazuj^ce na technologii niezagrazaj^cej srodowi-sku naturalnemu, w oparciu o spalanie gazow przy nie-wielkiej emisji spalin do atmosfery. Szczegolnym celem tego przedsi?wzi?cia byla budowa obiektu, ktory umozli-wialby jednostkom cwiczenie dojazdow na miejsce dzia-lan wraz ze wst?pnym rozpoznaniem sytuacji. Rozpo-znanie sytuacji we wst?pnej fazie rozwoju pozaru jest bardzo wazne w nauczaniu taktyki dzialan gasniczych. W porownaniu z dotychczasowymi obiektami pozarowy-mi, w ktorych mozna bylo tylko cwiczyc dzialania ga-snicze wewn^trz budynku, nowy obiekt umozliwia takze szkolenie taktyczne.
DOI:10.12845/bitp.32.4.2013.12
Budynek do cwiczen pozarowych sklada si? z trzech cz?sci, ktore razem tworz^. wolnostoj^cy obiekt mieszkal-no-handlowy. W srodkowej strefie budynku znajduj^. si? schody, instalacje sanitarne, stanowisko dyspozytorskie oraz funkcje obslugowe. Architektonicznie cz?sc ta sta-nowi tzw. „kr?goslup" budynku. Dwie zewn?trzne cz?-sci wykorzystywane do cwiczen s^. uksztaltowane zgodnie z ich uzytkowym przeznaczeniem. Zachodnia cz?sc zawiera na parterze sklep, a na pi?trze biuro, w cz?sci wschodniej natomiast na parterze zlokalizowany jest ga-raz z warsztatem, a na dwoch pi?trach mieszkania. Od-powiednio do koncepcji architektonicznej dobrane zosta-ly materialy i wyroby budowlane. Cz?sc srodkowa zosta-la wykonana z dwoch plyt betonowych oraz zamkni?ta plaskim dachem. Cz?sci zewn?trzne budynku s^. muro-wane pokryte dachem jednospadowym. Takie zestawienie umozliwia cwicz^cym rozroznienie cz?sci cwiczeniowej od cz?sci nieobj?tej cwiczeniami. Wyposazenie technicz-ne zapewniaj^ce funkcjonowanie stanowisk pozarowych jest pod ci^glym dozorem z pomieszczenia technicznego. Na Ryc. 1 przedstawiono widok na budynek do cwiczen pozarowych w Landowej Szkole Badenii-Wirtembergii w Niemczech.
Ryc.1. Budynek do cwiczen pozarowych w Landowej Szkole
Badenii-Wirtembergii w Niemczech [8] Fig.1. Firefighting training facility at Land School of Baden-Wirtemberg, Germany [8]
Przy projektowaniu budynku do cwiczen pozarowych dla Szkoly Landowej Badenii-Wirtembergii uwzgl?dnio-no nast?puj^ce zagadnienia:
• mala emisja substancji szkodliwych,
• realistyczne przedstawienie sytuacji pozarowych,
• odporne wyposazenie,
• wysoka przydatnosc szkoleniowa dla uczestnikow kursow,
• krotki czas uruchamiania instalacji,
С ПРАКТИКИ ДЛЯ ПРАКТИКИ
• szkolenie poszczególnych cwicz^cych w zakresie
technik gaszenia pozarów,
• mozliwosci szkolenia taktycznego dla dowódców
sekcji i plutonów.
Wszystkie stanowiska pozarowe w tym budynku s^. zasilane gazem propan pobieranym ze zbiornika podziem-nego. Na poszczególne stanowiska dociera on przewoda-mi po przejsciu w faz§ gazow^. w parowniku. Aby zapew-nic warunki szkolenia taktycznego zainstalowano na czte-rech oknach specjalne palniki. Wyplywaj^cy gaz propan zapala si§ i pokazuje kierjcemu akj gasnicz^, gdzie si§ znajduje pozar i jakie rozmiary juz osi^gn^l. Mozliwosc rozprzestrzenienia si§ pozaru na wyzsze kondygna-cje moze takze byc symulowana. Stanowiska pozarowe w pomieszczeniach do cwiczen s^. rzeczywiste, tzn. po-wstaly pozar rozprzestrzenia si§ na inne stanowiska poza-rowe, takze na inne kondygnacje, co sprawia, ze stanowi-ska pozarowe reaguj^. na wprowadzane srodki gasnicze.
Podczas wykonywania cwiczen instruktor ustala w dyspozytorni parametry stanowiska pozarowego po-przez wybór scenariusza cwiczen. Istnieje mozliwosc ustawiania wysokosci plomieni, intensywnosci wydzie-lania dymu, niezb^dnej ilosci srodka gasniczego, czy tez koniecznego czasu jego podawania. To tylko niektóre z bardzo wielu mozliwosci ustawiania parametrów scena-riusza cwiczen. Istnieje takze mozliwosc ustawienia roz-przestrzeniania si§ plomieni w czasie zadanym przez in-struktora, aby symulowac warunki rozprzestrzeniania si§ pozaru. Aby mozliwie realistycznie symulowac rozwój pozaru na stanowisku, stosuje si§ tak zwan^. technik^ laz-ni wodnej. Gaz doprowadza si§ тщ. rozdzielcz^. do zbiornika z wod^. Nast^pnie wyplywaj^cy gaz rozdziela si§ w k^pieli wodnej równomiernie i nad powierzchni^. wody ulega zapaleniu od palnika zasilanego mieszanin^. propa-nowo-powietrzn^.
Kierowana na stanowiska pozarowe woda gasnicza odprowadzana jest тщ. odplywow^, gdzie mierzy si§ jej nat^zenie przeplywu. Wyniki s^. przekazywane do stanowiska dyspozytora, a nast^pnie oceniane przez instrukto-ra. Równolegle przekazywane s^. do tego stanowiska dane o temperaturze na stanowisku pozarowym, których war-tosci decyduj^. o „ugaszeniu" pozaru lub jego dalszym rozprzestrzenianiu.
W zachodniej cz^sci budynku znajduje si§ podpiwni-czenie, a w nim dwa pomieszczenia piwniczne i jedno po-mieszczenie na przyl^cza zewn^trzne jako pomieszczenia do cwiczen. W jednym z tych pomieszczen znajduje si§ regal jako stanowisko pozarowe, natomiast w pomiesz-czeniu na przyl^cza jest zainstalowany licznik gazowy, jako kolejne stanowisko pozarowe.
Na parterze znajduje si§ sklep. Obok wieszaka ubra-niowego, lady sklepowej i antresoli, zlokalizowano tam takze kr^te schody (Ryc. 2), które równiez mog^. si§ pa-lic podczas przeprowadzania cwiczen. Schody te prowa-dz^. na pierwsze piltro do biura, nad którym polozony jest podr^czny magazyn osi^galny przy pomocy schodów opuszczanych. W cz^sci wschodniej budynku, na parterze znajduje si§ garaz, w którym mozna inscenizowac pozar zarówno w kanale samochodowym, jak i w zlokalizowa-
D01:10.12845/bitp.32.4.2013.12
nym obok warsztacie. Podczas realizacji cwiczen mozli-we jest równiez symulowanie pozaru w instalacji acetyle-nowej warsztatu garazowego, wraz z podgraniem odglo-sów eksplozji.
Ryc 2. Czçsc handlowa budynku [8].
Fig. 2. Commercial part of the building [8].
Nad garazem znajduje siç calkowicie wyposazone 3-pokojowe mieszkanie z kuchni^, pokojem dziennym i sypialni^. W pokoju dziennym stanowiskami pozarowy-mi s^. sofa oraz fotel (Ryc. 3). W kuchni stanowiskiem tym jest frytkownica. W pokoju sypialnym obok scenariusza pozaru lozka, istnieje takze mozliwosc inscenizacji zja-wiska flashover, tj. pozaru w pelni rozwiniçtego (Ryc. 4).
Ryc.3. Pokoj dzienny [8] Fig.3. Living room [8]
Czteropokojowe mieszkanie na poddaszu tego budynku nie jest wyposazone w stanowiska pozarowe, ale jest przeznaczone do cwiczen przeszukiwania pomieszczen zadymionych. Mozliwa jest tam symulacja powstania pozaru elementow konstrukcji dachu, co powodowac b^dzie pozar cz^sci dachu. W przypadku zadymienia poddasza i wydobywania si§ dymu z przestrzeni mi^dzy dachow-kami, cwicz^cy musz^. rozebrac cz^sc dachu w celu usu-wania dymu.
Ryc.4. Pokôj sypialny [8] Fig.4. Bedroom [8]
W budynku tym mozna takze cwiczyc wlasciwe po-stçpowanie podczas pozarôw w kominach. Palic siç bç-dzie wôwczas gôrna czçsc komina, jak rôwniez sadza w jego wnçtrzu. Plon^cy szyb kablowy w klatce schodo-wej na poziomie piwnicy i parteru zamyka listç scena-riuszy cwiczen mozliwych do realizacji w budynku poza-rowym Landowej Szkoly Badenii-Wirtembergii w Niemczech. Przestrzenie do cwiczen wyposazone s^. w meble stalowe, tak aby cwicz^cym stworzyc dogodne warunki szkoleniowe.
Pomieszczenie przeznaczone do kierowania przebie-giem cwiczen wyposazone jest w dwa niezalezne stano-wiska. Dziçki temu mog^. byc rôwnoczesnie lub bezpo-srednio po sobie prowadzone dwa cwiczenia. Cale opro-gramowanie komputerowe w tym budynku pracuje pod systemem MS Windows, co pozwala na bezpieczn^. pracç sterowanych urz^dzen. Wszystkie sytuacje inscenizowane na stanowiskach pozarowych s^. obrazowane na monito-rze. Wszystkie meldunki o zaklôceniach s^. sygnalizowa-ne instruktorowi i mog^. byc rôwnolegle drukowane w po-staci raportu tekstowego. Meldunek o sytuacji awaryjnej wyzszej rangi powoduje automatyczne wyl^czenie insta-lacji i awaryjne wentylowanie budynku. Ze stanowiska kierowania mozna przy pomocy PC sterowac stanowiska-mi pozarowymi i stanowiskami do wytwarzania plomieni. Aby to bylo mozliwe, niezbçdne jest urz^dzenie steruj^ce na kazdym stanowisku. Oprogramowanie komputerowe zarz^dza komunikaj pomiçdzy stanowiskiem kierowania, urz^dzeniami steruj^cymi stanowisk, a czujka-mi pomiarowymi w danym stanowisku pozarowym. Do zadymiania pomieszczen przeznaczone s^. odpowiednie generatory dymu. Kazdorazowo dobiera siç parametry stanowiska pozarowego odpowiednio do stopnia przygo-towania cwicz^cych. Wszystkie ustawienia danego cwiczenia mog^. byc zapamiçtane przez komputer, a na-stçpnie kontynuowane lub powtarzane w dowolnej ko-lejnosci, a instruktor kontroluje tylko przebieg cwiczenia pod wzglçdem merytorycznym. W kazdym momencie in-struktor moze rôwniez ingerowac w przebieg cwiczenia, jak rôwniez zmieniac jego stopien trudnosci oraz w razie koniecznosci przerwac realizacjç cwiczenia.
BiTP Vol. 32 Issue 4, 2013, pp. 115-121 DOI:10.12845/bitp.32.4.2013.12
4. Wnioski
Budynki do cwiczen pozarowych w dotychczasowej eksploatacji spelniaj^. zasadnicze oczekiwania ich uzyt-kownikôw, zarôwno w zakresie rozmieszczenia poszcze-gôlnych pomieszczen, niezbçdnych umiejçtnosci ratow-niczo-gasniczych na stanowiskach pozarowych, jak rôwniez w zakresie koncepcji samych cwiczen. Jak wynika z doswiadczen Landowej Szkoly Badenii-Wirtembergii w Niemczech, cwiczenia prowadzone w takim budynku s^. bezpieczne oraz bezawaryjne. Bliskie realnym scena-riusze pozarowe, utrudnienia zwi^zane z wystçpowaniem wysokiej temperatury i dzialania przy praktycznym zasto-sowaniu srodkôw gasniczych prowadz^. do podnoszenia umiejçtnosci zawodowych wszystkich uczestnikôw cwiczen. To co dotychczas z duzym wysilkiem wyjasniane bylo w formie teoretycznej, uczestnik szkolenia w budynku do cwiczen pozarowych odczuwa teraz na wlasnej na skôrze. Poprzez doswiadczenia w ci^gu jednego dnia cwiczen, kursanci nie tylko otrzymuj^. wiedzç ale trwale przyswajaj^. i zmieniaj^. sposoby swojego postçpowania podczas rzeczywistych dzialan ratowniczo-gasniczych. Byc moze po lekturze tego artykulu zmieni siç dotych-czasowa sytuacja i taki lub podobny budynek do cwiczen pozarowych powstanie w Polsce.
Artykul ten przygotowano w ramach projektu rozwo-jowego nr 0001/R/ID3/2011/01 pt. „Opracowanie no-woczesnych stanowisk szkoleniowych zwiçkszaj^cych skutecznosc dzialan ratowniköw KSRG", realizowane-go na rzecz obronnosci i bezpieczenstwa panstwa oraz fi-nansowanego ze srodkôw Narodowego Centrum Badan i Rozwoju. Projekt jest realizowany przez konsorcjum w skladzie: Wojskowa Akademia Techniczna (Lider Konsorcjum), CNBOP-PIB, Akademia Obrony Narodowej (Konsorcjanci Naukowi) oraz PRODUS S.A. i SPECOPS Sp. z o.o. (Konsorcjanci Biznesowi).
Literatura
1. Koffel W.E., A roundtable discussion on fire research, Fire Protection Engineering, vol. 56 (4), 2012.
2. Turning on the heat, Fire Prevention. Fire Engineers Journal, 02, 2005.
3. Barr D., Gregson W., Reilly T., The thermal ergonomics of firefighting reviewed, Applied Ergonomics, 41, 2010.
4. Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpozaro-wej (Dz. U. z 2009r. Nr 178, poz. 1380 z pôzn. zm.).
5. Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Panstwowej Strazy Po-zarnej (Dz. U. z 2009r. Nr 12, poz. 68 z pôzn. zm.).
6. DIN 14097, Fire brigade training facilities, 2005.
7. DIN 4102-2, Fire behaviour of building materials and building components, Part 2: Building components: Definitions, requirements and tests.
8. Landesfeuerwehrschule Baden-Wurttemberg Feuerwehr-U-bungsanlage, Niemcy, 2002.
st. kpt. mgr inz. Ratal Porowski w 2002 r. ukonczyl stu-dia w Szkole Glôwnej Sluzby Pozarniczej w Warszawie. W 2010 roku ukonczyl studia podyplomowe w University of Ulster w Irlandii Pôlnocnej na kierunku inzynie-rii bezpieczenstwa wodorowego. W roku 2011 ukonczyl studia doktoranckie na Wydziale Mechanicznym Ener-getyki i Lotnictwa Politechniki Warszawskiej. W latach
С ПРАКТИКИ ДЛЯ ПРАКТИКИ
2010-2011 stypendysta Fulbrighta w California Institute of Technology w Explosion Dynamics Laboratory (USA). Pelni funkj kierownika Zespolu Laboratoriow Proce-sow Spalania i Wybuchowosci w Centrum Naukowo-Ba-dawczym Ochrony Przeciwpozarowej PIB w Jozefowie.
st. bryg. mgr inz. Jan Kielin w 1968 ukonczyl nauk§ w Szkole Oficerow Pozarnictwa. 1977 uzyskal dyplom inzyniera pozarnictwa w Wyzszej Oficerskiej Szkole Pozarniczej. W 1977 uzyskal uprawnienia rzeczoznawcy do spraw zabezpieczen przeciwpozarowych. W 1983 roku uzyskal dyplom magistra techniki w Wyzszej Szkole Pe-dagogicznej w Krakowie. Obecnie jest doradc^. dyrekto-ra w CNBOP-PIB.
dr inz. Adam Majka jest adiunktem - kierownikiem Ze-spolu Laboratoriow Badan Chemicznych i Pozarowych CNBOP-PIB. Zajmuje si§ badaniami sprz^tu podr^czne-go oraz srodkow gasniczych wykorzystywanych w ochro-nie przeciwpozarowej. Jest autorem lub wspolautorem
D01:10.12845/bitp.32.4.2013.12
wielu artykulow, monografii i referatow prezentowanych na konferencjach krajowych i zagranicznych.
ml. bryg. mgr inz. Daniel Maloziçc w 1999 r. ukonczyl studia w Szkole Glownej Sluzby Pozarniczej w War-szawie. Obecnie pelni funkcjç zastçpcy kierownika Zespolu Laboratoriow Procesow Spalania i Wybuchowosci w Centrum Naukowo-Badawczym Ochrony Przeciwpozarowej Panstwowym Instytucie Badawczym w Jozefowie. Specjalnosc - badania w zakresie reakcji na ogien wyrobow budowlanych. Oficer PSP.
st. kpt. inz. Piotr Lesiak w 2002 r. ukonczyl studia w Szkole Glownej Sluzby Pozarniczej w Warszawie. W 2010 r. uzyskal dyplom inz. chemii w Wojskowej Aka-demii Technicznej w Warszawie. Obecnie pelni sluzbç w Centrum Naukowo-Badawczym Ochrony Przeciwpozarowej Panstwowym Instytucie Badawczym w Jozefo-wie w Zespole Laboratoriow Procesow Spalania i Wybu-chowosci. Oficer PSP.
