Научная статья на тему 'Еуропа мен Қазақстандағы денсаулық сақтау саласының кадр ресурстары: мәселелері және шешу тәсілдері'

Еуропа мен Қазақстандағы денсаулық сақтау саласының кадр ресурстары: мәселелері және шешу тәсілдері Текст научной статьи по специальности «Науки о здоровье»

CC BY
91
18
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ДЕНСАУЛЫқ САқТАУДЫң КАДРЛЫқ РЕСУРСТАРЫ / ДЕНСАУЛЫқ САқТАУДЫң КАДРЛЫқ РЕСУРСТАРЫНЫң МИГРАЦИЯСЫ ЖәНЕ ТАПШЫЛЫғЫ / КАДРОВЫЕ РЕСУРСЫ ЗДРАВООХРАНЕНИЯ / МИГРАЦИЯ И ДЕФИЦИТ КАДРОВЫХ РЕСУРСОВ ЗДРАВООХРАНЕНИЯ / HUMAN RESOURCES OF HEALTH SYSTEM / HUMAN RESOURCES MIGRATION AND SHORTAGE

Аннотация научной статьи по наукам о здоровье, автор научной работы — Кашафутдинова Г.Т., Рамазанова М.А., Алтынбекова У.А., Ахметова Ж.

: В статье приведены результаты сравнительного анализа состояния кадровых ресурсов в Европейском регионе ВОЗ и Казахстане. Определены факторы, влияющие на дефицит кадровых ресурсов здравоохранения, в том числе старение кадров, миграция трудовых ресурсов.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по наукам о здоровье , автор научной работы — Кашафутдинова Г.Т., Рамазанова М.А., Алтынбекова У.А., Ахметова Ж.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

КАДРОВЫЕ РЕСУРСЫ ЗДРАВООХРАНЕНИЯ В ЕВРОПЕ И КАЗАХСТАНЕ: ПРОБЛЕМЫ И ПОДХОДЫ К РЕШЕНИЮ

The article presents the results of a comparative analysis of the human resources in the WHO European Region and Kazakhstan and determines the factors influencing the shortage of human resources for health.

Текст научной работы на тему «Еуропа мен Қазақстандағы денсаулық сақтау саласының кадр ресурстары: мәселелері және шешу тәсілдері»

ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1

1 Казахстан Республикасынын, денсаулы; са;тау саласын дамытудын, 2016-2020 жылдарга арналган «Денсаулы;» мемлекеттiк багдарламасы. - Астана: 2015 - 52 с.

2 Образавательное сообщество Казахстана [Электронный ресурс] / Новые задачи программы «Болашак»; -электронные данные. - Алматы: 2013. - Режим доступа :http://www.uchi.kz/novye-zadachi-programmy-bolashak, свободный. - Загл.с экрана

3 Яворский А.Н. Медицинские ошибки, связанные с применением лекарств: зарубежный опыт решения проблемы // Проблемы экспертизы в медицине. -2008. - Т. 8. - №31. - Р. 3-4.

4 Клочкова Е.А. Изучение общественного мнения о качестве оказания фармацевтической помощи в аптеках // Медицина и здравоохранение. - 2014.- №9. - С. 1370-1375.

5 Клиническая фармация: учебно-методический практикум: учебное пособие для студентов спец. 7.110201 «Фармация» и 7.110202 «Технология парфюмерно-косметических средств» вузов ГГГ-ГУ уровней аккред. -Харьков: Золотые страницы, 2010. — 152 с.

А.Р. ШОПАБАЕВА, К.М. ЕЛШИБЕКОВА, Д.Б. ДАДАНБЕКОВА, У.Н. ТУРГАН

Казахский Национальный медицинский университет им. С.Д. Асфендиярова Кафедра фармацевтических дисциплин

СОДРУЖЕСТВО, СТАНДАРТИЗАЦИЯ И ГАРМОНИЗАЦИЯ ПОТРЕБНОСТЕЙ СОВРЕМЕННОГО

МЕДИЦИНСКОГО ОБРАЗОВАНИЯ

Резюме: На сегодняший день в Казахстане реформа фармацевтической политики - внедрение передового международного опыта в различные отрасли, такие как: системы медицинского обеспечения и системы подготовки для повышения эффективности лечения болезней, а так же уменьшение расхода средств, выделяемых на закупку лекарственных средств. Существует необходимость в подготовке клинического фармацевта.

Ключевые слова: медикаменты, аптека, пациент, фармацевтическая помощь, фармаконадзор, фармакоэкономические исследования, безопасность и доступность.

A.R. SHOPABAEVA, K.M. YELSHIBEKOVA, D.B. DADANBEKOVA, U.N. TURGAN

Kazakh National Medical University. SD Asfendiyarov The department of pharmaceutical sciences

CONCORD, STANDARDIZATION AND HARMONIZATION OF NEEDS OF MODERN MEDICAL EDUCATION

Resume: Reforming pharmaceutical policy pursued today in Kazakhstan - is the introduction of international best practices in various aspects of the industry - both in the training of specialists and in drug supply, improving the treatment of diseases and optimization of expenditure of funds allocated for the purchase of medicines. There is a need in the preparation of a clinical pharmacist.

Keywords: provision of medicines, pharmacy, patient, pharmaceutical care, pharmacovigilance, pharmacoeconomics studies, security, availability.

Г.Т. КАШАФУТДИНОВА, М.А. РАМАЗАНОВА, У.А. АЛТЫНБЕКОВА, Ж. АХМЕТОВА

С.Ж.Асфендияров атындагы К,аз¥МУ, медициналыц цуцыц жэне сот медицина курсы бар

денсаулыц сацтау саясаты жэне басцару кафедрасы

ЕУРОПА МЕН КДЗАЦСТАН^Ы ДЕНСАУЛЫЦ САЦТАУ САЛАСЫНЫН, КАДР РЕСУРСТАРЫ:

МЭСЕЛЕЛЕР! ЖЭНЕ ШЕШУ ТЭС1ЛДЕР!

УДК 614.21.08(4)(574)

Мацалада ДД¥Еуропа аймагындагы жэне Цазацстандагы кадрлыц ресурстардыц жагдайына салыстырмалы талдау нэтижелерi керсетлген. Денсаулыц сацтаудагы кадрлыц ресурстар тапшылыгына эсер ететт факторлар аныцталды, сонымен цатар кадрлардыц цартаюы, ецбекресурстарыныц миграциясы.

Tyurndi свздер: денсаулыц сацтаудыц кадрлыц ресурстары, денсаулыц сацтаудыц кадрлыц ресурстарыныц миграциясы жэне тапшылыгы

бзектыт. Кептеген зерттеулердщ нэтижелерi денсаулык; са;тау кызметкерлерш дайындаудын, сапасы мен санынын,, олардын, таралу тыгыздыгынын, халы; денсаулыгы нэтижесше жэне

денсаулы; са;тау саласындагы реформалардын, жетютжтерше он, эсерш растайды. Дуние жузшк денсаулы; са;тау уйымынын, Еуропалык; айма;ты; 57 сессиясында кабылданган Еуропа аймагындагы

денсаулы; са;тау кадрларын дамыту стратегиясы денсаулы; са;тау ЖYЙесiн ныгайтудьщ анагурлым манызды курамынын, бiрi - кадрлы; ресуртарды дамыту стратегиясы [1].

Денсаулы; са;тау ЖYЙесiндегi кадрлы; ресурстын маныздылыгы келесi себептермен непзделед^

1) денсаулы; са;тау секторынын 80% бюджетi кадрлы; ресурс;а тиесш;

2) медициналы; гамектщ сапасы, же^мдшп мен тиiмдiлiгi кадрлы; ресурстардын тшмдшп мен сапасына байланысты;

3) технологиялы;, уйымдастырушылы;, сондай-а; демографиялы; жэне эпидемиологиялы; eзгерiстер (халы;тын ;артаюы, созылмалы паталогиялардын eсуi) саяси жэне экономикалы; eзгерiстер жиынтыгы медициналы; кадрлардын ;ажетппнщ eсуiне экеледi.

Элемдеп кадрлы; ресурстардын жагдайы туралы баяндамада (2000 ж.) денсаулы; са;тау ЖYЙесiн

кадрлармен ;амтамасыз етудщ негiзгi мэселелерi ретiнде, сондай-а; кадрлардь^лудщ эркелкiлiгi, Yдемелi жэне бас;арылмайтын ^шш^ону, кадрлар тапшылыгы, нашар енбек жагдайлары жэне денсаулы; са;тау саласынын кадрлы; ресурстар бойынша деректер базасынын элсiз болуыаталды. Ма;аланын мацсаты ДД¥ Еуропалы; аймагыньщ жэне Каза;стандагы денсаулы; са;таудагы кадрлы; ресурстардын жагдайын салыстырмалы багалау болып табылады.

Зерттеу эдid. Анализ жасауда ДД¥ жэне ЕК жариялаган кадрлы; ресурстардын статистикалы; гарсеткштер^ КР ДС жэне ЭЖМ ресми статистика мэлiметтерi ;олданылды.

Нэтижелерi. №1кестеде Еуропа аймагыньщ жэне Каза;стандагы денсаулы; са;тау кадрларымен халы;тын ;амтамасыз етшу кeрсеткiштерi кeрсетiлген.

Кесте 1 -100 мын, халы;тын денсаулы; са;тау кадрларымен ;амтамасыз етiлуi, ДД¥ 2014

Дэрiгерлер Жэлпы тэжiрибелiк дэрiгерлер Акушерлер Мешрбикелер Фармацевтер

Еуропа аймагы 334,0 61,0 43,5 766,0 39,6

Еуропалы; Кенес 345,8 79,7 33,1 835,9 74,0

ТМД 372,2 31,9 51,4 742,9 16,6

Каза;стан 349,5 31,2 57,7 804,5 80,6

бте тeмен 114,5(Албани я) 20,1 (Польша) 5,2 (Словения) 238,3 (Турция) 3,8 (бзбекстан)

бте жогары 614,5(Греция ) 159,2 (Франция) 86,9 (бзбекстан) 1737,5 (Швейцария) 119,6 (Бельгия)

Сонымен, Каза;станнын денсаулы; са;тау ЖYЙесiндегi кадрлы; ресурстардын ерекешелiгi элемдiк мэлiметтермен салыстырганда медицина кадрларымен ;амтамасыз етiлу кeрсеткiштерi жогары.Алайда, Каза;стан территориясыда медицина кадрларынын таралуы бiркелкi емес: 100мын халы;;а 290-нан 850-ге дейiн жэне дэр^ерлж кадрлар кeбiне iрi ;алаларда жина;талган.Кала хал;ынын дэрiгерлiк кадрлармен ;амтамасыз етшушщ орташа кeрсеткiшi ауылды айма;тардан 3 есе жогары.

Халы;тын дэрiгерлер жэне мешрбикелермен ;амтамасыз етiлу ;атынасы мрсете^^ талдаганда Батыс Еуропа елдерiнде бiр дэрiгерге орташа 3-4 бiлiктi мешрбике келетiнi аны;талды. Каза;станда бул гарсеткш 2014 жылы 2,3 ;урайды, бул дэр^ерлер, мейiрбикелер жэне акушерлер санынын аны; дисбалансын кeрсетедi. Сонгы жылдары кeптеген елдерде 50 жастан жогары медициналы; мамандардын Yлесiнiн тура;ты жогарылау тенденциясы бай;алады - 1,2 сурет.

Сурет 1 - 35 жас;а дейiнгi жэне 59 жастан жогары дэрiгерлер - Германиядагы белсендi жумыс iстейтiн дэрiгерлердiн жалпы санынын ;атынасынын eзгеруi German Medical Association (Bundesarztekammer)

Сурет 2 - Бiрiккен Корольдж: Мешрбике кадрларынын, жас™; ;урамы, 2004-2014

^аза^станда денсаулы; са;тау саласына жас мамандардын, агымынын, тeмендеуiн атауга болады (жас мамандардын, Yлесi 5% курайды) жэне дэр^ерлж кадрлардын, «к;артаюы»(зейнеткер алды жэне зейнеткер Yлесi 22,7%), бул болаша; онжылдыкта кадрлар тапшылыгынын, есу ;аутн тудырады.

Сонды;тан, денсаулы; са;тау бойынша Еуропалы; Комиссиянын, мэлiметтерi бойынша 2020 ж Еуропалы; Кен,ес елдерiнде денсаулы; са;тау саласындагы кэсiби кадрлардын, тапшылыгы 1 миллионды курайды деп KYтiлуде, сонын, iшiнде:

- 590.000 мейiрбикелер;

- 230.000 дэр^ерлер;

-150.000 бас;ада категориядагы кэсiби ;ызметкерлер. Салдары ретiнде - 2010 жылмен салыстырганда халы;;а керсетшетш ;ызметтщ KYтiлетiн тапшылыгы 15%.

Айта кету керек, тшт экономикалы; дагдарыс жагдайында денсаулы; са;тау секторы экономиканын, барлы; секторлары арасында лауазымдармен ;амту саны бойынша кеш бастап келедь 2010 ж Еуропа Кецесшдеп (ЕК) денсаулы;

са;тау секторында 17, 1 млн.лауазымды орын ;амтылган немесе барлы; лауазымдардын, 8% ;урайды.2000 - 2010 жылдар аралыгында жумыспен ;амту 21%есл, 4 млн. жан,а лауазымдар енпзшдь2008-2010 жылдар аралыгында 770.000 жан,а лауазымдар енпзшд^ сонымен бiрге жалпы барлы; секторлар бойынша 5 млн. лауазымдар ;ыс;артылды [2].

Халы;тыц ;артаюы, уза; уа;ытты кемекке му;тажды;тыц болуы ;ызмет пен кадрлардын, к;ажеттiлiriнiн, eсуiне экеледi.Сонымен, 2010-2020 ж аралыгында ЕК болжамы бойынша 8 млн. лауазымды орынды толтыру ;ажет, сонын, iшiнде 1 млн. жан,а жэне 7 млн. лауазымды орындарды толтыру ;ажет. Сонын, iшiнде 8 млн. лауазымдардын, 5 млн. жогарысы - жогары бiлiктi кадрлар, 3 млн. жуыгы орта бiлiктi жэне 200 000 жуыгы темен бiлiктi [2]. Еуропа мигранттар Yшiн тартымды айма; болып табылады, олда медицина

кадрларыньщтапшылыгына экеледi. 3 суретте кейбiр елдердщ денсаулы; са;тау секторында шетелдiк мамандардын, саны жайлы мэлiметтер кeрсетiлген.

Сурет 3 - 2007/2008 ж. алгаш рет кэаби ;ызметке ру;сат алган медиктердщ арасындагы шетелджтердщ Yлесi

2010 ж. ЕК елдершде 40 млн. аса мигранттар ^ркелген, ол барлы; халы;тын, 8% ;урайды. Миграциялы; агымда денсаулы; са;тау саласындагы бiлiктi кадрлар улеа де есуде.Еуропа комиссиясынын, мэлiметтерi бойынша жумыс iстейтiн мешрбикелердщ11% жэне дэр^ерлер арасында -18% мигранттар улеа[2,3].Мысалы, Ирландияда 2010 жылы дэрiгерлер арасындагы шет ел мамандарынын, Yлесi 35%, ал бшкп мейiрбикелер арасында - 50% к;урады,сонын, iшiнде 25% миграциялар кадрлар тапшылыгы бар елдер.

Сонымен, денсаулы; са;таудагы кадрлы; ы;пал мэселелерi болып кадрлы; ресурстарды дурыс жоспарлау, олардын, саны, бiлiктi мамандардын, таралау курылымындагы диспропорцияны жою сура;тары табылады. ¥за;;а созылган ен,бек ресурстарынын, санды; жэне сапалы дагдарысы Еуропадагы денсаулы; са;таудагы кадрларды болжау жэне жоспарлау саласында Бiрлескен iс ;имыл Багдарламасын (JA EUHWF)жасау ;ажетппн ша;ырды.

Денсаулы; са;таудын, кадрлар резервiн (WISN эдга) жоспарлау жэне болжамдау Yшiн ДД¥ ;урал жасады, онын, негiзiнде келес ;агидалар жатыр:

- кадрлы; ресурстарга му;тажды;ты багалау жумыс ^штемесшщ керсеткштерше жэне орындалатын ;ызмет уа;ытынын, нормасына негiзделген;

- емдеу мекемелерiндегi кадрлы; ресурстарга ;атысы бар мэлiметтердi тарату, талдау жэне ^ркеу Yшiн арнайы багдарламаларды ;олдану.

ДД¥ денсаулы; са;таудагы кадрлы; ресуртар саласында елдер алдында турган мiндеттер тiзiмiн аны;тады:

1) кадрлар бойынша а;паратты; мэлiметтер базасын дамыту, гылыми зерттеулердi ынталандыру;

2) елдщ му;тажды;тарына бейiмделiп жэне олардын, таралуын тен,дестiрудi ;арастыру, адам ресурстарын дамыту стратегиясын жэне жоспарын жасау жэне ^ке асыруды улгайтуды KYшейту;

3) кадрлар миграциясына мониторинг ЖYргiзу жэне талдау тенденциясын миграциялы; YPДiстi бас;ару бойынша тиiмдi стратегиялы; шараларды жасау жэне ;абылдау Yшiн;

4) халы; му;таждыгына сэйкес БМСК кадрлы; жоспарлау, бiрiншi кезектегi мiндет;

5) сектораралы; ынтыма;тасты; жэне серiктестiктi дамыту;

6) денсаулы; са;тау секторында жумыс iстеу Yшiн бiлiктi бас;арушылы; кадрларын дайындау [3].

ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1

1 Стратегия развития кадров здравоохранения в Европейском регионе,

2 Перфильева Г.М. Кадровые ресурсы здравоохранения в Европе: проблемы и подходы к решению: www.mednet.ru/images/stories/files

3 Европейский план действий по укреплению потенциала и услуг общественного здравоохранения // ЕРБ. ВОЗ. -Женева: 2012. - С. 18-22.

4 Концепция развития кадров здравоохранения РК на 2012-2020 годы, МЗ и СР РК

5 Государственная программа развития здравоохранения РК «Денсаулык» на 2016-2020 годы

6 Инструкция по планированию и прогнозированию кадровых ресурсов здравоохранения.

Г.Т.КАШАФУТДИНОВА, М.А.РАМАЗАНОВА, У.А. АЛТЫНБЕКОВА, Ж АХМЕТОВА

Кафедра политики и управления здравоохранением с курсом медицинского права и судебной медицины

КАДРОВЫЕ РЕСУРСЫ ЗДРАВООХРАНЕНИЯ В ЕВРОПЕ И КАЗАХСТАНЕ: ПРОБЛЕМЫ И ПОДХОДЫ К РЕШЕНИЮ

Резюме: В статье приведены результаты сравнительного анализа состояния кадровых ресурсов в Европейском регионе ВОЗ и Казахстане. Определены факторы, влияющие на дефицит кадровых ресурсов здравоохранения, в том числе старение кадров, миграция трудовых ресурсов.

Ключевые слова: кадровые ресурсы здравоохранения, миграция и дефицит кадровых ресурсов здравоохранения.

G.T. KASHAFUTDINOVA, M.A. RAMAZANOV, Y.A ALTYNBEKOVA, ZH. AKHMETOVA

HUMAN RESOURCES FOR HEALTH IN EUROPE AND KAZAKHSTAN: PROBLEMS AND APPROACHES TO SOLVING

Resume: The article presents the results of a comparative analysis of the human resources in the WHO European Region and Kazakhstan and determines the factors influencing the shortage of human resources for health. Keywords: human resources of health system, human resources migration and shortage.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.