Научная статья на тему 'Artemisia turanica өсімдігінің сандық көрсеткіштерін анықтау'

Artemisia turanica өсімдігінің сандық көрсеткіштерін анықтау Текст научной статьи по специальности «Фундаментальная медицина»

CC BY
202
86
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
туран жусаны / дәрілік өсімдік шикізаты / ылғалдылық / жалпы күлі / 10% хлорсутек қышқылында ерімейтін күлі. / полынь туранская / лекарственные растительное сырье / числовые показатели / зольность / влажность

Аннотация научной статьи по фундаментальной медицине, автор научной работы — Б.А. Бахтиярова, К.К. Орынбасарова, Б.К. Махатов

Мақалада Оңтүстік Қазақстан облысында өсетін Artemisia turanica өсімдігінің сандық көрсеткіштерін анықтау нәтижелері көрсетілген. Тауарлық талдау нәтижесінде сандық көрсеткіштері: ылғалдылығы, жалпы күлі және 10% хлорсутек қышқылында ерімейтін күлі анықталды.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ОПРЕДЕЛЕНИЕ ЧИСЛОВЫХ ПОКАЗАТЕЛЕЙ СЫРЬЯ ARTEMISIA TURANICA

В статье приведены результаты исследования товароведческого анализа полыни туранской, растущей в ЮКО, в виде числовых показателей: влажность, зола общая, зола нерастворимая в 10 % растворе хлористоводородной кислоты.

Текст научной работы на тему «Artemisia turanica өсімдігінің сандық көрсеткіштерін анықтау»

www.kaznmu.kz

А. БА;ЫТ, У.М. ДАТХАЕВ, Э.Н. КАПСАЛЯМОВА

С.Ж. Асфендияров атындагы Цазац ¥лттыц Медициналыц yrneepcumemi

;¥РАМЫНДА ТИАМАЗОЛЫ БАР ТРАНСДЕРМАЛДЫ ТЕРАПЕВТИКАЛЫ; ЖYЙЕНI ЖАСАУ ПЕРСПЕКТИВАСЫ

ТYЙiн: Макала 6yriHri кунде бар дэрiлiк заттар Yшiн жана утымды дэрiлiк калыптар жасау непзшде жана тиiмдi дэрiлiк заттар жасау перспективасы, дэрiлiк заттардын трансдермалды енпзу жолдарына арналган. Трансдермалды колдану Yшiн тиамазол субстанциясы негiзделген.

ТYЙiндi сездер^ трансдермалды терапевтикалык ЖYЙе, трансдермалды енпзу жолдары, тиамазол.

A. BAKYT, U.M. DATKHAEV, E.N. KAPSALYAMOVA

Asfendiyarov Kazakh National Medical University

PROSPECTS OF CREATING A TRANSDERMAL THERAPEUTIC SYSTEM WITH TIAMAZOLE

Resume: The article focuses on the prospects of creating new and effective drugs, based on the development of new optimal formulations for existing drugs, transdermal route of administration of drugs. Based substance - tiamazole for transdermalapplication.

Keywords: transdermal therapeutic system, transderma to Local-route of administration, tiamazole.

УДК 615.322:615.11

Б.А. БАХТИЯРОВА, К.К. ОРЫНБАСАРОВА, Б.К. МАХАТОВ

ОцтустЫ Цазацстан мемлекеттж фармацевтика академиясы

ARTEMISIA TURANICA 0СШД1ПНЩ САНДЬЩ К0РСЕТК1ШТЕРШ АНЬЩТАУ

Мацалада ОцтустЫ Цазацстан облысында есетш Artemisia turanica еамдтнщ сандыц керсеткштерт аныцтау нэтuжелерi керсетшген. Тауарлыц талдау нэтижестде сандыц керсетюштер^ ылгалдылыгы, жалпы KYлi жэне 10% хлорсутек цышцылында ерiмейтiн KYлi аныцталды.

Tyurndi свздер: туран жусаны, дэршк есшдж шиюзаты, ылгалдылыц, жалпы щ>л1 10% хлорсутек цышцылында ерiмейтiн ^ль

Дэршк шиюзаттармен емдеу адамзаттын назарын бурынгы заманнан-ак езше аударган. бамдж шиюзатынан жасалган дэршк заттар жана заманнын рационды терапиясынын негiзi болып табылады. бамдж организмше TYсетiн минералды заттар макроэлементтер бул элементтердщ KYлдегi мелшерi пайыздын ЖYздiк Yлесiмен есептеледi, микроэлементтер олардын, KYлдегi мелшерi пайыздын мыцдык; Yлесiмен есептеледi. Минералды элементтердщ еамдж организмi Yшiн жэне адам организмi Yшiн де Yлкен манызы бар, себебi есiмдiктер минералды заттардын непзп жеткiзу кезi болып табылады [l]. Соцгы кездерi микроэленттер ;ан аурулары мен катерлi iсiк тэрiздi ауыр дерттердi емдеуде едэуiр Yлес ;осып келедi. Осы максатта дэрiлiк есiмдiктердi колданудын манызы ерекше зор, себебi дэрiлiк еамджтердщ галендiк препараттарын колданганда олардагы фармакологиялык белсендi заттардын емдж касиет ондагы микроэлементтер эсерiмен сэйкес болуы MYмкiн [2].

Жумыстьщ мацсаты. Онтустж Кдзакстан облысында есетiн Artemisia turanica еамдтнщ езi екендiгiн аньщтау максатында жер Yстi белтнщ ылгалдылыгын, жалпы жэне 10% хлорсутек кышкылы ерiтiндiсiнде ерiмейтiн KYлiн зерттеу.

Материалдар мен зерттеу эд^емелерь Дэрiлiк еамдж шиюзатынын, ылгалдылыгы мен KYлiн Мемлекеттж Фармакопеянын ( ГФ XI) талаптарына сейкес ЖYргiздiк. Ылгалдылыгын кептiргiш шкафта 100-1050С-да ЖYргiздiк, ал жалпы ^лш жэне 10% хлорсутек ;ыш;ылы ерiтiндiсiнде ерiмейтiн KYлiн муфельдi пеште 5000С-да аныктады;. Нэтижесi. Дэрiлiк есiмдiктердегi минералды заттардын жалпы мелшерш шикiзат аныкталады. Осы ма;сатта «жалпы ^лЬ> жэне «10% хлорсутек кышкылы ерiтiндiсiнде ерiмейтiн ^лЬ> деп ерекшеленедi. Жалпы KYлi деп есiмдiктi ертеуден кейiнгi калган жалпы ^л калдыгын айтады. ^лшщ 10% хлорсутек кышкылы ерiтiндiсiнде ерiмейтiн белiгi кремнеземдi деп аталады да еамджтщ шандану денгейiн немесе топырагынан толык тазармаганын керсетедi. Осы кезде кышкыл ерiтiндiсiнде калган барлык KYлi есiмдiктiн табиги KYлi болып есептеледi жэне де осы KYлдiн курамына карай есiмдiктiн макро- жэне микроэлементтер кезшщ сапасына бага берiледi.

Макроэлементтерден табиги KYлiнде эдетте калий басым болады, онын Yлесiнiн мелшерi барлык ^л мелшерiнiн 50%-ын курайды. Микроэлементтер курамы эр TYрлi жэне де ^лшде табылган сирек кездесетiн элементтер жиналган есiмдiктердiн ескен топырагынын ездшнен индикаторлары болуы MYMкiн.

Дэрiлiк еамдж шиюзатынын ылгалдылыгы аныктау курамындагы гигроскопиялык ылгалдылык эсерiнен

www.kaznmu.kz

уш;ыш заттарды тура;ты массага дешн кептiру барысында аны;тайды. Дэрiлiк еамдж шикiзатын 10 мм елшеммен майдалап, араластырып ±0,01 г дэлдiкпен аналитикалы; таразыда 3-5 г елшеп алынды. Эр бiр елшенiп алынган шиюзатты кептiрiлген жэне ;ак;пагымен бiрге елшенген бюксе салып алдын ала 100-1050 С ;ыздырылган кептiргiш шкаф;а к;ойдык;. Кептiру уа;ытын 100-1050 С-га ;айта

жеткен уа;ытынан бастап есептеп 2 сагат;а ;алдырды;. Бiрiншiлiк шикiзатты есептеу 2 сагаттан соц ЖYргiзiлдi. Кептiрудi тура;ты массага дейiн жеткiздiк. Тура;ты масса, 2 рет кептiгiш шкафта 30 мин кептiрiп 30 мин эксикаторга ;ойган кездегi айырмашылыгы 0,01г арты; болмауы тиiс [3,4]

Ылгалдыльщты аны;тау формуласы:

(т - щ )-100

Х =-

ш

т - кептiргенге дейiнгi масса шыгыны, граммен; т1 - кептiргеннен кешнп масса шыгыны, граммен. Кррытынды нэтижесш шыгару Yшiн екi ;атарлас елшемнщ орташа арифметикалы; мэншщ он белж пайызбен есептелген мэнi алынды.

Кесте 1 - Ылгалдылык;ты аны;тау

№ Бюкс салмагы Шиюзат салмагы Кеп^ргенге дейiнгi бюкс пен шиюзат салмагы 2 сагаттан соц салмагы 30 мин соц салмагы 30 мин соц салмагы Кеп^ргеннен кейiнгi шикiзат салагы

1 28,7653 3 г 31,7653 31,4622 31,4713 31,4713 2,706

2 28,7175 5 г 31,715 33,3321 33,3247 33,3247 4,6072

(3,0000-2,706)-100 _д?ос 3,0000 ' 0

Х =

(5,0000 - 4,6132)-100

5,0000

= 7,75%

Сурет 1 - Бюкстщ салмагыныц зерттеу барысындагы динамикасы

www.kaznmu.kz

Дэршк еамдж шиюзатыныц ылгалдылыгы оныц негiзгi санды; керсеткiшiн, ;урамын

сипаттайды.Дэршж есiмдiк шикiзатыныц

ылгалдылыгы тиiстi мелшерден жогары болмауы тиiс себебi са;тау барысында оныц негiзгi ;урамыныц езгеруше алып келедi.

Дэрiлiк есiмдiк шиюзатында негiзгi жалпы кYлiн жэне 10% хлорсутек ;ыш;ылы ерiтiндiсiнде ерiмейтiн ^лш аны;тайды.

Дэрiлiк есiмдiк шикiзаты ;урамындагы жалпы KYлiн аны

Жалпы KYлi ерiмейтiн ;алды;, дэрiлiк есiмдiк шиюзатын 500 0С-да жа;;анан кейiнгi салмагы. ^алды; KYлiнiц орташа керсеткшi 4,3% ;урады. Ол минералды заттарды жэне еамдж ;урамындагы минералды ;оспалардыц (кум, жер, майда тастар) жалпы мелшерш керсетедi .

Туран жусан ;урамында макро- жэне микроэлементтер ( кальций, кремний, алюминий, темiр, магний, кобальт, мырыш, молибден, хром) бар.

формуласы пайызбен (Х):

щ -100-100

= щ -(100 - ж)'

т1 -^лдщ массасы граммен; т2—шиюзаттыц массасы граммен; Ш—шиюзаттыц кептiргендегi масса шыгыны пайызбен.

Кесте 2 - ^лш аны;тау

№ Тигельдщ тура;ты Тигелдщ массасы Шиюзаттыц Тигельмен ^лдщ массасы

массасы (г) шикiзатпен (г) массасы (г) ^лдщ массасы (г) (г)

1 20,2339 23,2639 3,00 21,2844 1,0205

2 19,7507 24,7507 5,00 21,8632 2,1125

х =

1,0205 -100 -100 3,0000 -(100 -1,9795)

= 3,5%

х =

2,1125 -100 -100 5,0000 -(100 - 2,8875)

= 4,3%

30 25 20 15 10 5 0

24,7507

20,2639 — " 21,8632

19,7507 23,2639 21,2844

3 г 5 г

т тигель

т тигель шимз.

т тигель кулмен

Сурет 2 - Жалпы ^лш аны;тау. Бюкстщ салмагынц зерттеу барысындагы динамикасы

Хлорстек ;ыш;ылында ерiмейтiн KYл - бул 100 г шиюзат;а есептегенде сульфат немесе жалпы KYлдi белш алганнан кейiнгi ;алган ;алды;. Жалпы KYлдi аныщтаганнан кейiн тигельдегi калдыкка 15 мл су жэне 10 мл хлорсутек ;ыш;ылын ;осады, тигельдi затты; шынымен жабады, ;оспаны абайлап 10 мин бойы ;айнатады, содан кешн суытады. КYлсiз CYзгiмен

CYзедi, CYзiндiнiц рН-ы бейтарап мэнге ие болганша ысты; сумен жуады, кетчредъ содан кейiн ;ызарганша KYЙдiредi, эксикаторда суытады жэне елшейдь КYЙдiрудi тура;ты массага дейiн ЖYргiзедi. Соцгы ею елшеулер массаларыныц айырымы 1 мг-нан арты; боламуы тиiс [3,4].

Хлорсутек ;ыш;ылында ерiмейтiн KYлдi аны;тау формуласы:

www.kaznmu.kz

c

х = — 100 b

х- хлорсутек ;ышк;ылында ерiмейтiн ^лдщ мелшер^ с-^лдщ массасы; b-жалпы ^лдщ массасы.

х = 000706! .100 = 0,169%

1,0205

2,5

х = 0M3iLi00=0,07%% 2,1125

2

1,5

0,5

□ 3 г

□ 5 г

жалпы кулИСЬ ер^.кул

Сурет 3 - Жалпы ^л мен хлорсутек ;ышк;ылында ерiмейтiн KYлдi аны;тау динамикасы Кесте 3 - Туран жусанынын санды; керсеткiштерi

№ Санды; керсеткштер Нэтижесi

1 Ылгалдылыгы 10% кеп емес

2 Жалпы KYлi 5% кеп емес

3 10% хлорсутек ;ыш;ылында ерiмейтiн KYлi 0,5% кеп емес

1

0

ЖYргiзiлген тэжiрибелiк жумысты к;орытындылай келе, негiзгi мына мэселелер аны;талды: 1. Туран жусан еамдтнщ ылгалдылыгы, жалпы

KYлi мен 10% хлорсутек ;ышк;ылында ерiмейтiн KYлi аньщталды.

2. Туран жусан есiмдiгiнiн ылгалдылыгы 9,7 -7,75 %, сонды;тан ;алыпты керсеткiш 10 %-дан кеп емес деп усынылады, жалпы KYлi 3,5 - 4,3 % , ;алыпты керсетюш 5 %-дан кеп емес деп усынылады, 10 % хлорсутек ;ыш;ылында ерiмейтiн KYлi 0,17 - 0,07 % , ;алыпты керсетюш 0,5 %-дан кеп емес деп усынылады.

ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1:

1 Лекарственные растения Казахстана и их использование. — Алматы: Гылым,1996.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

2 Растительные ресурсы СССР, цветковые растение, их химический состав и использование семейства Asteraceae. -М.: Наука,1993.

3 Государственная фармакопея Республики Казахстан. Т.2. / Под.ред. А.у/Гулегеновой. -1-е изд. - Алматы: Жибек жолы, 2009. - 804 с. - ISBN 978-601-7152-43-7

4 Госудаственная фармакопея СССР: вып.2. Общие методы анализа. Лекарственное растительное сырье/ МЗ СССР.-11-е изд.,доп. - М.: Медицина, 1987. - Т 1,11. - С.24-25.

www.kaznmu.kz

Б.А. БАХТИЯРОВА, К.К. ОРЫНБАСАРОВА, Б.К. МАХАТОВ

Южно-Казахстанская государственная фармацевтическая академия

ОПРЕДЕЛЕНИЕ ЧИСЛОВЫХ ПОКАЗАТЕЛЕЙ СЫРЬЯ ARTEMISIA TURANICA

Резюме: В статье приведены результаты исследования товароведческого анализа полыни туранской, растущей в ЮКО, в виде числовых показателей: влажность, зола общая, зола нерастворимая в 10 % растворе хлористоводородной кислоты.

Ключевые слова: полынь туранская, лекарственные растительное сырье, числовые показатели, зольность, влажность.

B.A. BAKHTIYAROVA, K.K. ORYNBASAROVA, B.K. MAXATOV

South - Kazakhstan State Pharmaceutical Academy

DETERMINING THE AMOUNTS OF ARTEMISIA TURANICA RAW MATERIALIS

Resume: The article presents the results of merchandising study of Artemisia turanica growing in the SKO there was

determination of numerical indicators : total ash and acid insoluble ash.

Keywords: Artemisia turanica, medical raw plants, humidity, total ash, numerical indicators.

УДК 615.7-012:615.777.12

К.Б. БЕКЕШЕВА1,2, А.Р. КУРМАНАЛИЕВА1,2, Д.В. БАРИНОВ2, Г.О. УСТЕНОВА1

1 Казахский национальный медицинский университет им. С.Д. Асфендиярова, Модуль «Фармацевт-технолог», г. Алматы, Казахстан

2АО «Научный центр противоинфекционных препаратов» г. Алматы

РАЗРАБОТКА ЛЕКАРСТВЕННЫХ СРЕДСТВ НА ОСНОВЕ АДДУКТОВ ИОДА И ИХ ПРИМЕНЕНИЕ В МЕДИЦИНЕ

В статьеизложены основные понятие аддуктов и разработке лекарственных средств на основе аддуктовиода и методы исследования.

Ключевые слова: аддуктиода, субстанция,лекарственные препараты.

Актуальность исследования связана с все расширяющимся использованием аддуктов в качестве лекарственных средств в медицине и ветеринарии [1]. Иод широко используется в медицине, хотя в чистом виде он практически не применяется. Лекарственные препараты, содержащие иод, обладают различными свойствами. Элементарный иод оказывает противомикробное и противогрибковое действие, его растворы широко применяют для обработки ран, подготовки операционного поля. Они обладают противовоспалительными свойствами [2, 3]. В качестве примеров лекарственных субстанций, относящихся к классу аддуктов, можно привести ферменты, представляющие собой комплексные соединения белков с ионами металлов: панкреатическая амилаза, комплекс В 12, аспарагиназа, кокорбоксилаза, фибринолизин,

стрептокиназа.

В научной и патентной литературе нет однозначного понимания и идентификации этого класса химических соединений. Зачастую аддукты называют конъюгатами, комплексами включения, дериватами и т.п. Важность однозначного понимания под термином аддукт (adduct//IUPACGoldBook) вещества постоянного качественного и количественного состава, который не зависит от способа получения (дальтонид) [3].

Особенностью аддуктов, которые могут представлять собой комплексы с переносом заряда (очень характерные для галогенов, особенно для иода) или ионные комплексы, заключается в химической лабильности, что создает проблемы, особенно для сохранения состава и свойств аддуктов (срока хранения) [4].

В этой связи необходим особый подход при разработке фармацевтических составов, к выбору вспомогательных веществ, аналитических методик. На всех этапах фармацевтической разработки необходимо использовать наиболее чувствительные методы контроля термодинамически равновесного состояния аддукта и используемых вспомогательных веществ.

Для аддуктовиода к таковым относятся УФ спектроскопия, вискозиметрия, калориметрия, рентгенофазовый и рентгеноструктурный анализ[5]. Будет проведен большой объем исследований по конкурентному взаимодействию веществ активной субстанции (аддукта) и вспомогательных веществ, на основании которых будет оптимизирован фармацевтический состав кандидата в лекарственные средства.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.